YÖNETİCİLİK VE PLANLAMA Dr. M. Savaş Turhan, Çukurova Üniversitesi, İşletme Bölümü Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
2 Plan ve planlama Plan bir nihai karardır; diğer bir söyleyişle kararlar toplamıdır. Karar 1 Karar 2 Plan Karar 3 Karar Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Plan ve planlama 3 Plan, bugünden, gelecekte nereye ve nasıl ulaşılmak istendiğinin, nelerin gerçekleştirilmek istendiğinin kararlaştırılmasıdır Kararlar Planlar Gelecek Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Plan ve planlama 4 Planlama planın ortaya çıkarılması adına sarf edilen gayretleri, dolayısı ile de bir süreci ifade eder. Süreç Karar(lar) Sonuç Plan(lar) Plan ise bu sürecin sonucudur. Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Planlama 5??? Ne? Ne zaman? Hangi sürede? Nasıl? Hangi maliyetle? Nerede? Neden? Kim tarafından? Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Planlama 6 Geleceğe yönelik düşünme, değerleme, araştırma ve inceleme süreci Amaçlar, varsayımlar ve riskler Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Planlama süreci 7 Başlangıç Amaç ve hedeflerin belirlenmesi Alternatiflerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi Alternatifler arasında seçim yapma Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Planlama süreci 8 Misyon Amaç ve hedefler Vizyon Değerler Kaynak: Hayri Ülgen ve S.Kadri Mirze (2016), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Basım.
Misyon 9 Bir organizasyonun kuruluş ve varoluş nedenini açıklayan, temel amaç ve hedefini net bir şekilde ortaya koyan bir ifadedir. Kaynak: Hayri Ülgen ve S.Kadri Mirze (2016), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Basım.
Amaç ve hedefler 10 Organizasyonların amaçları, faaliyetlerinin sonucunda elde etmek istedikleri olup organizasyonun yaptığı işleri, faaliyetleri niçin yaptığını, neyi veya neleri elde etmek için yaptıklarını belirten sonuçlardır. Misyon bir organizasyonun varoluş nedenini belirlerken, amaçlar ve hedefler vizyonu oluşturan temel adımlardaki beklentilerdir. Kaynak: Hayri Ülgen ve S.Kadri Mirze (2016), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Basım.
11 Etkili olabilecek amaçların ve hedeflerin özellikleri Sonuçları etkileyecek önemli hususları kapsamalı Gerçekçi ve çıtayı yükseltecek şekilde tespit edilmeli Belirgin ve ölçülebilir olmalı Zaman sınırı olmalı ve belirlenmiş bir süreyi öngörmeli Kaynak: Hayri Ülgen ve S.Kadri Mirze (2016), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Basım.
Değerler 12 Organizasyonun çalışma felsefesi nedir? Organizasyonun çalışma ve faaliyetlerine temel teşkil eden değerler, inançlar, standartlar ve idealler nelerdir? Organizasyonun çalışanları ve hizmet verdiği paydaşlarla ilgili değerleri nelerdir? Organizasyonun hizmet kalitesi ve sonuçları ile ilgili değerleri nelerdir? Kurum çalışanlarının benimsediği değerler ve inançlar nelerdir? ÖRNEKLER Kalite Güncellik Güvenilirlik Mesleki uzmanlık Tarafsızlık Şeffaflık ve saydamlık Kişisel verilerde gizlilik Katılımcılık Hesap verebilirlik Ulaşılabilirlik Kaynak: Hayri Ülgen ve S.Kadri Mirze (2016), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Basım.
Vizyon 13 Kişilerin veya kurumların, kendilerinin veya organizasyonlarının gelecekte olmasını arzu ettikleri durumun ifadesidir. Bu anlamda vizyon, gelecekteki varılması veya olması arzu edilen bir durumla ilgili hayalin ifade edilmiş bir şeklidir. Kaynak: Hayri Ülgen ve S.Kadri Mirze (2016), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Basım.
Örnek: THY 14 Misyon Sivil Hava Taşımacılığı (SHT) sektöründe Türkiye Cumhuriyeti Devleti nin Bayrak Taşıyıcısı kimliğiyle; uçuş emniyeti, güvenilirliği, ürün yelpazesi, hizmet kalitesi ve rekabetçi konumu ile tercih edilen, Avrupa nın önde gelen ve küresel ölçekte faal bir havayolu olmak. Kaynak: http://www.turkishairlines.com/tr-tr/kurumsal/vizyon-degerler
Örnek: THY 15 Temel Değerler Dürüstlük ve Adil Davranma Müşteri Memnuniyeti Bireye Saygı Yenilikçilik Takım Çalışması Liderlik Verimlilik Gizlilik Açık Kapı Politikası Kaynak: http://www.turkishairlines.com/tr-tr/kurumsal/vizyon-degerler
Örnek: THY 16 Vizyon Sektör ortalamalarının üstündeki büyüme trendinin sürdürülmesi, Sıfırlanmış kaza ve kırımı, Dünyada parmakla gösterilen hizmet anlayışı, Düşük maliyetli taşıyıcılara denk birim maliyetleri, Sektör ortalamalarının altında satış ve dağıtım giderleri, Rezervasyon, biletleme ve uçağa biniş işlemlerini kendisi yapan sadık müşterileri, Kurumdan elde edeceği yararın yarattığı katma değerle orantılı olduğunu bilen ve kendini geliştiren personeli, Üyesi bulunduğu Star İttifakı ortaklarına iş yaratan ve onların sunduğu potansiyelden iş çıkaran ticari ataklığı, Hissedarlarının ve tüm yarardaşlarının menfaatini birlikte gözeten modern yönetişim ilkelerini benimsemiş yönetimi ile belirginleşen bir havayolu olmak. Kaynak: http://www.turkishairlines.com/tr-tr/kurumsal/vizyon-degerler
Örnek: Migros 17 Misyon Yurt içi ve yurt dışında, müşteri odaklı, insana, topluma ve çevreye duyarlı, güvenilir olduğu kadar yenilikçi ve verimli yapısı ile yaşam kalitesini ileriye taşımada öncü rol üstlenmek; çalışanlarına,iş ortaklarına ve hissedarlarına uzun ömürlü ve tatmin edici getiriyi sağlamak, büyüme ve operasyonel kârlılıkta sektör liderliğini sürdürebilmektedir Kaynak: https://www.migroskurumsal.com/icerik.aspx?icerikid=40
Örnek: Migros 18 Değerler Migros Ticaret A.Ş.'de tüm çalışanlarımızın katılımı ile oluşan ve herkesin bağlı olduğu kurumsal değerlerimiz şunlardır: Müşteri Odaklılık Güvenilirlik Duyarlılık Liderlik Verimlilik Yenilikçilik Kaynak: https://www.migroskurumsal.com/icerik.aspx?icerikid=170
Örnek: Migros 19 Vizyon Modern perakendecilikte Türkiye ve çevre ülkelere yayılma ve tüketici beklentilerinin hep önünde olma stratejisiyle, farklı formatlarda hizmet vererek tüketiciye en yakın olmaktır. Kaynak: https://www.migroskurumsal.com/icerik.aspx?icerikid=40
Örnek: İş Bankası 20 Amaçlarımız Müşterilerimiz açısından; - Hizmet sunumunda, hedefimizi oluşturan tüm sektör ve müşteri gruplarında en çok tercih edilen banka olmak - Müşterilerimize, nitelikli çalışanlarımız, yaygın şube ağımız ve şube dışı hizmet kanallarımız ile eksiksiz, güvenilir ve kaliteli hizmet sunmak - Yüksek iş ahlakı prensiplerimize taviz vermeksizin uymak Hissedarlarımız açısından; - Hisse değerimizi istikrarlı bir biçimde artırmak - Etkin bir risk yönetimi anlayışı ile hareket etmek Çalışanlarımız açısından; - Tercih edilen işveren olmak ve çalışanlarımıza kişisel ve mesleki gelişimlerini teşvik edici programlar ve eğitim imkanları sunmak - Müşteri odaklı yaklaşımımızı tüm çalışanlarımıza yaymak - Sadakati, sorumluluk almayı ve yaratıcı olmayı desteklemek ve teşvik etmek - Yetkinlik ve performansa dayalı, adil ve güvenilir bir işe alma, değerlendirme, atama ve yükselme sistemi uygulamak Özetle, Müşteri ihtiyaçlarını hızlı, etkin, kaliteli çözümlerle karşılayan ve çalışanlarını işlerinde en yüksek performansı gösterebilmeleri için teşvik eden bir banka olarak, hissedarlarımıza yarattığımız değeri istikrarlı bir biçimde artırmak Kaynak: http://www.isbank.com.tr/tr/hakkimizda/bizi-taniyin/vizyon-ve-stratejimiz/sayfalar/vizyon-ve-stratejimiz.aspx
Örnek: İş Bankası 21 Değerlerimiz Bankamızın kurumsal kimliğini temsil eden, vizyon ve amaçlarımıza ulaşmamızda yol gösteren ve çalışanlarımızın içselleştirerek iş ve yaşam biçimi haline getirdikleri değerlerimiz; - dürüst ve güvenilir, - lider, öncü ve yenilikçi, - müşteri odaklı ve kaliteli hizmet sunan, - topluma, insana, çevreye saygılı ve duyarlı, - şeffaf olmaktır. Kaynak: http://www.isbank.com.tr/tr/hakkimizda/bizi-taniyin/vizyon-ve-stratejimiz/sayfalar/vizyon-ve-stratejimiz.aspx
Örnek: İş Bankası 22 Vizyonumuz Lider, öncü ve güvenilir banka konumunu bölgesel finansal güç olarak sürdürerek, müşterilerin, hissedarların ve çalışanların en çok tercih ettikleri banka olmaktır. Stratejimiz Vizyon ve amaçlarımıza ulaşmak üzere müşteriye en yakın banka olma temeline dayalı sorunsuz sürdürülebilir kârlı büyüme dir. Kaynak: http://www.isbank.com.tr/tr/hakkimizda/bizi-taniyin/vizyon-ve-stratejimiz/sayfalar/vizyon-ve-stratejimiz.aspx
Örnek: Adana Çimento 23 Misyon Topluma ve çevreye saygılı, verimli, etkin ve yüksek sorumluluk bilinci içerisinde çalışarak sürdürülebilir kârlılığı sağlamak. Kaynak: http://www.adanacimento.com.tr/tr/hakkimizda/adana-cimento-hakkinda
Örnek: Adana Çimento 24 Değerler Yaratıcılık Şeffaflık Dürüstlük İnsana ve Çevreye Saygı Müşteri ve Çalışanların Mutluluğu Mükemmeliyet Rekabetçilik Güvenilirlik OYAK Kültürü Kaynak: http://www.adanacimento.com.tr/tr/hakkimizda/adana-cimento-hakkinda
Örnek: Adana Çimento 25 Vizyon Çimento kullanım alanlarını geliştiren, dünya pazarlarında etkin rol oynayan, saygın, lider ve güvenilir bir şirket olmak. Kaynak: http://www.adanacimento.com.tr/tr/hakkimizda/adana-cimento-hakkinda
26 Örnek: Çukurova Üniversitesi Misyon Çukurova Üniversitesi; bilim, teknoloji ve sanat alanlarında yürüttüğü eğitim-öğretim faaliyetleri ve araştırma-geliştirme çalışmaları ile değişme, gelişime açık, demokrasi fikrini benimsemiş bireyler yetiştirmeye ve bilimsel birikimlerini diğer bilim kurumları ve toplum ile paylaşmayı görev ve ilke edinmiştir. Kaynak: http://www.cu.edu.tr/tr/detay.aspx?pageid=1968
27 Örnek: Çukurova Üniversitesi Temel değerlerimiz; Geleneksel 'büyük aile' kavramını sürdürme, Doğal kaynaklar, ekosistem ve çevresel sürdürebilirliği ön plana taşıyan duyarlılıkla çalışma, Yerel değerleri koruyarak evrensel değerlerle bütünleşme, Bilim-sanata katkı ve onları ileriye taşıma, Yenilikçi ürün ve hizmet geliştirmeyi amaçlayan AR-GE Faaliyetlerini arttırma, Yasal çerçeve içinde demokratik bir yönetim anlayışının sağlayacağı şeffaflık ve hesap verilebilirlik, Ulusal ve uluslararası akademik işbirliğini arttırma, Bölgesel kalkınmaya katkı, Öğrencisi, akademik kadrosu ve idari personeliyle temel değerleri gerçekleştirme inancıdır. Kaynak: http://www.cu.edu.tr/tr/detay.aspx?pageid=1968
28 Örnek: Çukurova Üniversitesi Vizyon Paydaşlarını önemseyen, eğitim-öğretimde kaliteye odaklanmış, insan ve doğa yararına yaptığı bilimsel, kültürel ve sanatsal çalışmalarıyla model bir üniversite olmak. Kaynak: http://www.cu.edu.tr/tr/detay.aspx?pageid=1968
29 En iyisi hangisi?
Planlama süreci 30 Başlangıç Amaç ve hedeflerin belirlenmesi Alternatiflerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi Alternatifler arasında seçim yapma Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
31 Alternatiflerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi Bu safha, gelecekte belli bir zaman süresi sonunda ulaşılması kararlaştırılmış durum veya konuma nasıl ve ne(ler) yapılarak ulaşılabileceğinin belirlenmesini ve bu yolların irdelenmesini ve incelenmesini kapsamaktadır. Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Alternatifler arasında seçim yapma 32 Belirlenmiş bulunan hedeflere ulaştıracak alternatiflerden birisinin seçilmesidir. Bu safha seçim yapma işidir. Seçim yapma Karar verme Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım.
Plan ve planlama türleri 33 Süre açısından planlar Kullanılma seçenekleri açısından planlar Hazırlanma düzeyi açısından planlar Uzun vadeli planlar (>5 yıl) Sürekli planlar Tek kullanımlık (süreli) planlar Stratejik planlar Orta vadeli planlar (1-5 yıl) Politika Program Taktik planlar Kısa vadeli planlar (<1 yıl) Prosedür Proje Operasyonel planlar Kural Bütçe Kaynak: Paşaoğlu, D., vd. (2013). Yönetim ve Organizasyon, Anadolu Üniversitesi Yayını (No: 2944), s. 28. Mirze, S.K. (2010). İşletme, Literatür Yayıncılık, s. 123.
Yöneticiler ve planlama türleri 34 Unvan/Süre Bugün 1 hafta 1 ay 3-6 ay 1 yıl 2 yıl 3-4 yıl 5-10 yıl Toplam Genel müdür 1% 2% 5% 10% 15% 27% 30% 10% 100% Genel müdür yardımcısı 2% 4% 10% 29% 20% 18% 13% 4% 100% Bölüm yöneticisi 10% 10% 24% 39% 10% 5% 1% 1% 100% Şef 38% 40% 15% 5% 2% 0% 0% 0% 100% Kaynak: Tamer Koçel (2015), İşletme Yöneticiliği, Beta Basım, s. 197.
Planlamanın anlamı ve önemi 35 Bireyler Toplumlar Organizasyonlar