Yıl: 4, Sayı: 15, Ekim 2017, s. 560-571 Özlem ÖZÇAKIR SÜMEN 1 SINIF ÖĞRETMENĠ ADAYLARININ TEMEL MATEMATĠK EĞĠTĠMĠNDE GEOGEBRA YAZILIMININ KULLANIMINA ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ 2 Özet Eğitim alanında bilgisayar uygulamalarına giderek daha fazla yer verildiği görülmektedir. GeoGebra son dönemlerde matematik eğitiminde oldukça yaygın olarak kullanılan dinamik bir geometri yazılımıdır. Bu araştırmanın temel amacı, temel matematik eğitiminde GeoGebra yazılımının kullanımına yönelik sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerini incelemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması (case study) kullanılmıştır. Çalışma kapsamında öncelikli olarak sınıf öğretmeni adaylarına GeoGebra yazılımı tanıtılmış ve ilkokul temel matematik konularına yönelik örnek uygulamalar yapılmıştır. Ardından amaçlı örneklemle seçilen 12 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda, sınıf öğretmeni adaylarının GeoGebra yazılımını kullanımı kolay, eğlenceli ve temel eğitim düzeyinde kullanılabilir buldukları ortaya çıkmıştır. Bu nedenle öğretmen adaylarına lisans eğitimi sırasında teknolojik yazılımlar ve özellikle GeoGebra yazılımı öğretilmeli, öğretmen olduklarında kullanmaları sağlanmalıdır. Anahtar Kelimeler: Temel matematik eğitimi, Bilgisayar destekli eğitim, GeoGebra THE OPINIONS OF PROSPECTIVE TEACHERS ABOUT THE USAGE OF GEOGEBRA SOFTWARE IN THE BASIC MATHEMATICS EDUCATION Abstract Recently, more computer practices are used in education. GeoGebra is a dynamic geometry software that are being used prevalently in the mathematics 1 Arş. Gör. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sınıf Eğitimi, ozlem.ozcakir@omu.edu.tr 2 Bu çalışma 11. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
Özlem Özçakır Sümen education. The main aim of this research is to determine the opinions of prospective primary school teachers about the usage of GeoGebra software in mathematics courses at primary school level. The case study method from qualitative research methods was used in the research. In the study firstly GeoGebra software was introduced to the prospective teachers and practices about basic geometry subjects were done. After the practices, semi-structured interviews were conducted with 12 prospective teachers selected through purpose sampling method. As a result of research, it was seen that prospective teachers found the GeoGebra software easy, enjoyable and usable in the basic mathematics education. Therefore the GeoGebra software have to be taught to prospective teachers during their undergraduate education for their usage during their profession life. Keywords: Basic mathematics education, computer aided education, GeoGebra 1. GĠRĠġ Eğitimin her alanında teknoloji kullanımı gittikçe yaygınlaşmakta ve teknolojinin eğitime entegrasyonu ile eğitimin kalitesinin artırılması hedeflenmektedir. Eğitim öğretim etkinlikleri sırasında eğitimi zenginleştirmek ve kalitesini yükseltmek için öğretmene yardımcı bir araç olarak bilgisayarlardan yararlanılması Bilgisayar Destekli Eğitim (BDE), olarak tanımlanmaktadır (Seferoğlu, 2006). Eğitim teknolojilerinin kolay ulaşılabilir olması, bilgiyi hızlı yayması, öğrenci merkezli ve bireye özgü eğitim hizmeti vermesi, öğrencilerin eleştirel düşünme, iletişim, motivasyon problem çözme becerilerini geliştirmesi pozitif özellikleridir (İşman, 2011). Bilgisayar destekli eğitimin faydaları, Etkileşimli ve bireysel öğrenme sunması Öğrencilere tekrar olanağı sağlaması Sınıf ortamında güç olan öğretim yöntemlerinin kullanılabilmesi Bilgisayarların renk, ses, grafik olanaklarından yararlanılması Öğrencileri düşünmeye ve araştırmaya yönlendirmesi ve Bireyde özgüven duygusunu arttırması olarak sıralanabilir (Seferoğlu, 2006). Matematik, ardışık soyutlama ve genellemeler süreci olarak geliştirilen fikirler (yapılar) ve bağıntılardan oluşan bir sistemdir (Baykul, 2011). Matematik yapısı itibariyle soyut bir ders olduğu için daha somut düşünen ilkokul dönemindeki öğrencilerin matematiği kavramaları ve anlamlandırmaları zor olmaktadır. Bilgisayar destekli eğitimin bu noktada matematik konularını örneklerle somutlaştırdığı için öğrencilerin matematiği daha kolay kavramalarını ve başarılarını artırdığı bulunmuştur (Galip, 2010; Yazlık, 2011). Özel olarak ilkokullar için geliştirilmiş eğitim yazılımları sayesinde çocuklar doğal eğilimleri olan oyun ortamına yönelerek bu ortamda problem çözme, fikir yürütme ve iletişim becerilerini geliştirmektedir (Halis, 2002). Ayrıca matematik eğitiminde yazılımlar; öğrenme ortamlarında, performansı, derinlemesine matematiksel düşünme düzeyini, akıl yürütme ve ilişkilendirme becerilerini artırmaktadır. Soyut matematik kavramlarını somutlaştırmada etkin bir role sahiptir. Öğrencilerin matematiğe karşı güvenlerini ve motivasyonunu arttırmakta, olumlu tutum ve yüksek düzey bilişsel beceriler geliştirmelerini sağlamaktadır. Öğrencilerin matematik bilgisinin nasıl kullanılacağını anlamalarında ve uzamsal algı oluşturmalarında etkilidir; öğretmenin aktif ve keşfedici öğrenmenin gerçekleştiği öğrenme ortamlarını oluşturmasına destek sağlamaktadır (Tutkun, Öztürk & Demirtaş, 2011). 561 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:15, Ekim 2017, s. 560-571
Sınıf Öğretmeni Adaylarının Temel Matematik Eğitiminde Geogebra Yazılımının Kullanımına İlişkin Görüşler Eğitsel matematik yazılımları bilgisayar cebir sistemleri ve dinamik geometri yazılımları olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu yazılımlardan GeoGebra, son dönemlerde popüler olmuş bilgisayar cebir sistemi ve dinamik geometri yazılımını tek programda birleştiren bir yazılımdır. GeoGebra matematik eğitimindeki potansiyeli ve kabiliyetleri ile okul müfredatında geometri ve cebir arasındaki ilişkiyi kurmakta önemli bir değer olarak ortaya çıkmaktadır (Hohenwarter & Jones, 2007). Bilgisayar cebir sistemleri öğrencinin cebirsel işlemleri yapmasında kolaylıklar sağlarken, dinamik geometri yazılımları geometrik şekiller üzerinde araştırma yapmasına ve bu geometrik şekilleri hareket ettirerek aralarındaki ilişkiyi görmesine izin vermektedir. Açık kaynak kodlu GeoGebra yazılımının avantajlarını Dikovic (2009) şöyle sıralamaktadır; Grafik hesap makinesiyle karşılaştırıldığında kullanımı daha kolay bir yazılımdır. Basit kullanışlı bir ara yüze sahip olan GeoGebra birçok dile çevrimiçi menüler, komutlar ve yardım içeriği sunmaktadır. Öğrencilerin matematik projelerini, deneyim ve keşfederek öğrenme yoluyla desteklemektedir. Ara yüzü uyarlanabilir olduğundan öğrenciler kendi araştırma sayfalarını kişiselleştirebilirler. GeoGebra öğrencilerin daha anlamlı matematik öğrenmelerine yardım etmek için tasarlanmıştır. Öğrenciler nesnelerin yerini değiştirerek veya sürgüyü kullanarak değişiklikleri istedikleri yönde yaparlar. Bağımsız nesneleri hareket ettirdiklerinde bağımlı nesnelerin nasıl etkilendiğini gözleyebilirler. Dinamik ortamda elde edilen bu kazanımlar öğrencilerin problem çözmelerine fırsat sunmaktadır. Öğretmenin rolü matematiksel bilgiyi öğrencilere aktarma değil, onlara kendi zihinsel yapılarını besleyecek ortamlar oluşturmaktadır. Bu durumda GeoGebra işbirlikli öğrenmede iyi fırsatlar sunmaktadır. Cebir girişi kullanıcılara komut satırı yoluyla yeni nesneler oluşturabilme veya oluşturduğu nesneleri değiştirebilme olanağı sağlamaktadır. Ayrıca, bu araştırma sayfaları web ortamında kolaylıkla yayınlanabilmektedir. GeoGebra, öğretmenlere teknolojiyi sınıfta kullanabilme ve matematiği etkileşimli ortamlara taşıma gibi olanakları da sunmaktadır. Açık kaynak kodlu GeoGebra yazılımı ücretsiz bir yazılımdır. Bu özellikleri sayesinde GeoGebra tüm eğitim kademelerinde kullanılabilecek bir yazılım olarak öne çıkmaktadır. Literatürde özellikle GeoGebra yazılımının matematik başarısına etkisinin incelendiği araştırmalar mevcuttur ve bu çalışmalarda GeoGebra yazılımının matematik başarısını artırdığı bulunmuştur (İçel, 2011; Selçik ve Bilgici, 2011; Zengin, 2011; Kepçeoğlu, 2010; Filiz, 2009). Ayrıca GeoGebra yazılımının farklı matematik konularında kullanımı ve programı kullanırken karşılaşılan zorluklar da yapılan çalışmaların konusu olmuştur (Ceylan, 2012; Yıldız, Baltacı & Aktümen, 2012; Hähkiöniemi ve Leppäaho, 2011; Ter, Hohenwarter & Lavicza, 2010; Nelson, 2016). GeoGebra matematik öğretmenlerinin eğitiminde kullanılması (Bhagat, Chang & Huang, 2017) ve matematiksel düşünmenin gelişimi üzerindeki etkileri de (Khalil, Sultana & Khalil, 2017) incelenmiştir. Walsh (2017) GeoGebra yazılımını kullanarak eğitici simülasyonlar hazırlamış ve çalışmanın sonunda GeoGebra nın ticari kaygılardan uzak, kullanımı kolay, çok yönlü ve güçlü bir yazılım olduğunu ifade etmiştir. GeoGebra yazılımının temel eğitimde kullanımına yönelik sınıf öğretmenleri ile yurtdışında gerçekleştirilen çalışmalar bulunmaktadır. Lopez (2011), ilkokul öğretmenlerine yönelik 562 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 15, Ekim 2017, s. 560-571
Özlem Özçakır Sümen düzenlediği çalıştayda, öğretmenlerin geometri yeteneklerinin gelişimini ve GeoGebra araçlarını kullanımlarını analiz etmiştir. Uygulamadan sonra öğretmenlerin büyük çoğunluğu bu yazılımdan yararlanacaklarını belirtmişlerdir. Abar ve Barbosa (2011), çalışmalarında ilkokul ve ortaokullarda çalışan matematik öğretmenlerinin öğretme faaliyetlerinde GeoGebra nın etkin kullanımını sağlayabilmek için bir kurs düzenlemişler ve kursun öğretme faaliyetlerinde yeni teknolojilere uyum sağlamaya çalışan öğretmenler için yararlı olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca GeoGebra yazılımına yönelik matematik öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının görüşleri araştırılmış (Aktümen, Yıldız, Horzum & Ceylan, 2011; Bulut & Bulut, 2011; Kabaca, Aktümen, Aksoy & Bulut, 2010) ve matematik öğretmenleri, GeoGebra yazılımının; öğrencilerin öğrenme sürecine katkıda bulunabileceğini, derse hazırlık ve öğretim sürecine yardımcı olabileceğini ve matematik dersine yönelik inançlarda değişiklikler oluşturabileceğini belirtmişlerdir (Aktümen ve diğ. 2011). Öğretmen adaylarının eğitim etkinliklerinde teknolojiyi etkili ve verimli kullanabilmeleri onların pedagojik açıdan gelişimlerine katkı sağlayacaktır. Bu anlamda GeoGebra, kullanımının kolay ve ücretsiz olması ve eğitimin farklı kademelerinde kullanılabilmesi nedeniyle öğretmen adaylarının yararlanabileceği bir geometri yazılımıdır. Nitekim, literatürde yapılan çalışmaların çoğunlukla matematik öğretmeni ve öğretmen adaylarına yönelik yapılması dikkat çekmektedir. Sınıf öğretmeni adaylarıyla temel matematik eğitimine yönelik gerçekleştirilen bu çalışmanın alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışma temel matematik eğitiminde GeoGebra yazılımının kullanımına yönelik sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. 2. Yöntem Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması (case study) kullanılmıştır. Nitel durum çalışmasının en temel özelliği bir durumun derinliğine araştırılmasıdır. Bir duruma ilişkin etkenler bütüncül bir yaklaşımla araştırılır ve ilgili durumu nasıl etkiledikleri ve ilgili durumdan nasıl etkilendikleri üzerine odaklanılır (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Bu çalışmada ise GeoGebra yazılımına ilişkin sınıf öğretmeni adaylarının düşüncelerinin araştırılması amaçlanmıştır. 2.1. ÇalıĢma Grubu Araştırma 2014 yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümünde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Sınıf Öğretmenliği 4. Sınıfta öğrenim gören toplam 12 sınıf öğretmeni adayı katılmıştır. Çalışma grubu amaçlı örneklemle seçilmiş olup, uygulamalar aynı yıl mezun olup öğretmenlik mesleğine başlayacakları için özellikle 4. sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarıyla yapılmıştır. Görüşmeler için öğretmen adaylarının seçimi maksimum çeşit örneklemesine göre yapılmış; birbirinden farklı matematik başarısı gösteren öğretmen adayları (düşük, orta ve yüksek) seçilerek yazılıma ilişkin farklı görüşlerin alınması hedeflenmiştir (Yıldırım ve Şimşek, 2011:108). Çalışma grubu sekiz kadın, dört erkek öğretmen adayından oluşmaktadır. 2.2.Verilerin Toplanması Çalışmada öncelikle Sınıf Öğretmenliği bölümü 4. sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarına GeoGebra yazılımının özellikleri, araç çubukları ve kullanılışı tanıtılmıştır. Daha sonra öğretmen adaylarıyla ilkokul düzeyindeki farklı matematik konularında GeoGebra yazılımı 563 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:15, Ekim 2017, s. 560-571
Sınıf Öğretmeni Adaylarının Temel Matematik Eğitiminde Geogebra Yazılımının Kullanımına İlişkin Görüşler kullanılarak örnek uygulamalar yapılmıştır. Uygulamaya dahil edilen temel geometri konuları; geometrik şekiller ve özellikleri, örüntüler, ayna simetrisi, düzlem, dar açı, dik açı, geniş açı, doğru açı kavramlarından oluşmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığının ilköğretim matematik dersi programı (MEB, 2009) doğrultusunda bu konulara ait ders içerikleri GeoGebra yazılımı ile tekrar düzenlenerek öğretmen adaylarıyla uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Uygulamalar 2 hafta sürmüştür. Uygulamalar sonrasında bu sınıfta öğrenim gören sınıf öğretmeni adaylarından amaçlı olarak seçilen 12 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. 2.3.Veri Toplama Aracı Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. GeoGebra yazılımının özellikleri, öğrenme sürecine katkıları ve temel eğitim düzeyinde kullanılabilirliğine ilişkin hazırlanan sorular uzman görüşüne sunulmuştur. Gerekli düzeltmeler yapıldıktan sonra öğretmen adaylarıyla pilot görüşme yapılmış ve soruların anlaşılmayan kısımları düzeltilmiştir. Daha sonra bu form öğretmen adaylarıyla görüşmeler yapılırken kullanılmıştır. 2.4.Verilerin Analizi Ses kayıt cihazı ile kayıt edilen görüşmeler bilgisayar ortamında transkript edilmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Öncelikle veriler kodlanmış daha sonra ortak temalara ulaşılmıştır. Kodlama süreci metin veya görsel verileri küçük bilgi kategorileri içine toplamayı, bir çalışmada kullanılan farklı veri tabanlarından gelen kod için kanıt aramayı ve sonra koda bir etiket vermeyi içermektedir (Creswell, 2013). Araştırmada, kodlar ve temaların daha iyi anlaşılabilmesi için öğretmen adaylarının görüşlerinden örnekler verilmiştir. Öğretmen adaylarının görüşleri kız öğrenciler kendi aralarında K1, K2 şeklinde; erkek öğrenciler ise E1, E2 şeklinde kodlanarak verilmiştir. Araştırmanın güvenirliğini sağlamak amacıyla yapılan kodlama ve temalar uzman görüşüne sunularak tekrar düzenlenmiştir. Kodların oluşturulmasında araştırmacı ve uzmanın fikir birliğine varması gözetilmiştir. Bu şekilde, kodlamaların ön yargı ve yanlış anlama olmadan ortak bir bakış açısına göre yapılması sağlanmıştır. 564 3. Bulgular Sınıf öğretmeni adaylarının GeoGebra yazılımının temel eğitim düzeyindeki matematik öğretiminde kullanılabilmesine ilişkin düşünceleri analiz edilmiş ve Tablo1 deki sonuçlara ulaşılmıştır. Tablo 1. Sınıf Öğretmeni Adaylarının GeoGebra Yazılımının Temel Eğitim Düzeyindeki Matematik Derslerinde Kullanımı Konusundaki DüĢünceleri Temalar f Öğretmen Adayları 1 GeoGebranın temel eğitimde Evet 10 E1, E2, E3, K1, K2, K3, K4, K5, K6, K7 kullanılması Olabilir 1 E4 Şart değil 1 K8 2 Öğretmen bilgisayar konusunda donanımlı olmalıdır. 3 E1, E2, K1 3 Farklı programlar da kullanılmalı, sadece bu 2 K5, K6 programa bağlı kalınmamalıdır. 4 Okulun Bilgisayar Destekli Eğitim konusunda 1 K6 altyapısı olmalıdır. 5 Teknoloji çağında eğitimde bilgisayar kullanmak 1 K4 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 15, Ekim 2017, s. 560-571
Özlem Özçakır Sümen gereklidir. 6 Bilgisayarları eğitimin merkezine oturtmamak gerekir. 1 K8 Tablo 1 deki sonuçlar incelendiğinde sınıf öğretmeni adaylarının neredeyse tamamına yakını (f = 10) GeoGebra yazılımının temel eğitimde kullanılmasına olumlu cevap vermiştir. Örneğin; bir öğretmen adayı Bu program matematik derslerinde kullanılabilir. Matematik, hepimizin bildiği gibi, bir çok insanın korkulu rüyası olan bir ders. E2 olarak görüşlerini ifade etmiştir. Yalnızca bir öğretmen adayı olabilir, bir öğretmen adayı ise şart değil cevabını vermiştir. Öğretmen adayının bu konudaki görüşü şu şekildedir; Kullanılması kolay, faydalı. Ancak zorunlu değil, yani olmasa da olur. Şekillerin öğretmen tarafından tahtada uygulamalı çizilmesi daha faydalı olur. K8 Öğretmen adayları bu yazılımı sınıf öğretmeninin kullanabilmesi için bilgisayar konusunda donanımlı olması gerektiğini (f = 3), eğitimde sadece bu yazılımla sınırlı kalınmaması gerektiğini, farklı yazılımlardan da faydalanılması gerektiğini (f = 2) belirtmişlerdir. Bir öğretmen adayı bu yazılımın derslerde kullanılabilmesi için okulun bilgisayar destekli eğitim konusunda altyapısı olması gerektiğini (f = 1) söylemiştir; Bilgisayar destekli eğitimi her zaman savunuyorum. Önemli olan her okulda gerekli araç-gerecin ve altyapının sağlanabilmesi. K6 Bir öğretmen adayı içinde yaşadığımız teknoloji çağında eğitimde bilgisayar kullanmayı gerekli bulurken, başka bir öğretmen adayı ise bilgisayarları eğitimin merkezine oturtmamak gerektiği yönünde görüş belirtmiştir. Bu konuda öğretmen adayı görüşlerini şu şekilde belirtmiştir; Öğretmen olduğumda bu yazılımı kullanmayı düşünmüyorum. Teknolojinin eğitimde etkili kullanılmadığı görüşündeyim. Teknolojiyi eğitimin merkezine oturtmanın gereksiz olduğunu düşünüyorum. K8 565 Sınıf öğretmeni adaylarına derste kullanılan GeoGebra yazılımının öğrenme-öğretme sürecini nasıl etkileyeceğine ilişkin düşünceleri analiz edilmiş ve Tablo 2 deki sonuçlara ulaşılmıştır. Tablo 2. Sınıf Öğretmeni Adaylarının GeoGebra Yazılımının Öğrenme-Öğretme Sürecini Nasıl Etkileyeceğine ĠliĢkin DüĢünceleri Temalar f Öğretmen Adayları 1 Öğretmeöğrenme sürecini/ sürecinde Kolaylaştırır 11 E3, K7, K6, K4, K3, E1, K5, K1, K8, E4, E2 Etkili/faydalı hale getirir 9 E4, E3, K7, K6, K4, K3, K2, E2, E1 Görsellik katar 9 K2, K3, K4, K6, K8, E1, E2, E3, E4 Zevkli hale getirir 7 K1, K2, K3, K4, K5, E1, E3 İlgi çekici kılar 5 K1, K6, E1, E3, E4 Kalıcılığı sağlar 5 K6, K4, K3, K2, E2 Somutlaştırır 4 K1, K2, K3, E2 Uzun süreli dikkat sağlar 3 E3, E1, K6 Matematiği sevdirir 3 K2, K5, E2 Aktif öğrenmeyi sağlar 2 K2, E2 Ek etkinlikler geliştirilmesine 2 K2, K3 olanak sağlar 2 Zamanı iyi kullanmayı sağlar 5 K1, K4, K6, K7, E3 3 Alternatif bir öğretim yöntemidir 3 K2, K5, K7 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:15, Ekim 2017, s. 560-571
Sınıf Öğretmeni Adaylarının Temel Matematik Eğitiminde Geogebra Yazılımının Kullanımına İlişkin Görüşler 4 Eğitim ortamını zenginleştirir. 2 E3, K3 5 Bazı öğrencilerin kavramasını zorlaştırabilir 2 K7, K8 6 Derslerde sürekli kullanmak yerine dengeli 2 K7, E4 kullanılmalıdır 7 Öğrencinin tembelleşmesine sebep olur 2 E4, K7 8 Daha fazla bilginin daha kısa sürede aktarılmasını 1 K6 sağlar. 9 Öğretmenin işini kolaylaştırır 1 K3 10 Tekrarlarda veya alıştırma yaparken kullanılmalı 1 K8 11 Öğretmen kendisi tahtaya çizerek anlatmalı 1 K8 Tablo 2 de görüldüğü üzere, sınıf öğretmeni adayları GeoGebra yazılımının öğrencilerin öğrenmesini kolaylaştıracağını (f = 11) ve öğrenme-öğretme sürecini etkili ve faydalı hale getireceğini (f = 9) söylemişlerdir. Ayrıca öğrenme sürecine görsellik katacağı (f = 9), zevkli (f = 7) ve ilgi çekici hale getireceği (f = 5), kalıcılığı sağlayacağı (f = 5), matematiği somutlaştıracağı (f = 4) ve sevdireceği (f=3), derste uzun süreli dikkat sağlayacağı (f = 3), öğrenme-öğretme sürecinde aktif öğrenmeye imkan sağlayacağı (f = 2) ve öğretmenin ek etkinlikler geliştirmesine olanak sağlayacağı (f = 2) ifade edilmiştir. Bu konudaki bazı düşünceler şöyle ifade edilmiştir; Eğitimde kullanılan bilgisayar programları öğretilecek konuyu görselleştirmesi bakımından iyi sonuçlar verir. Bu durum öğrencinin öğrenmesini kolaylaştırır. E2 [GeoGebra programının] Matematik dersinde kullanımı öğretmene kolaylık sağlar. Kullanımının da kolay olduğunu düşünüyorum. Öğrencilerle görsellik açısından zengin dersler işlenir. Ek etkinlikler geliştirilebilir. K3 Öğretmen adayları GeoGebra yazılımıyla derslerde zamanın daha iyi kullanılacağını (f = 5) ve GeoGebra nın derste kullanılan diğer yöntemlere alternatif bir öğretim yöntemi olacağını (f = 3) belirtmişlerdir. Eğitim ortamını zenginleştireceğini (f = 2), daha fazla bilginin daha kısa sürede aktarılmasını sağlayacağını (f = 1), öğretmenin işini kolaylaştıracağını (f = 1) belirtmişlerdir. Bazı öğretmen adayları bu konudaki görüşlerini şu şekilde ifade etmiştir; GeoGebra yazılımının matematik derslerine katkısının büyük olacağını düşünüyorum. Özellikle derslerde zamanı daha etkili bir şekilde kullanabiliriz. Cebir ve geometriyi aynı pencerede göstermesi,, görsel hafızaya da hitap etmesi sayesinde konuların anlaşılabilirliği açısından etkili olacağını ve olumlu sonuçlar vereceğini düşünüyorum. K4 Tabi ki [bu program ile] zaman tasarrufu sağlayabilirim. Aynı zamanda dikkat çekici bir program, öğrencilerin öğrenmesini kolaylaştırıcı birçok uygulamaya sahip. Bu yazılımın öğrenme ortamını zenginleştireceğini düşünüyorum. E3 Ancak bazı öğretmen adayları GeoGebra yazılımının öğrencinin konuyu kavramasını zorlaştırabileceğini (f = 2), derslerde sürekli kullanmak yerine dengeli kullanılması gerektiğini (f = 2) belirtmişlerdir. Öğrencileri hazırcılığa alıştıracağı için tembelleştireceği yönünde görüş bildiren öğretmen adayları da (f = 2) olmuştur. Faydalı ve faydasız yanları var diye düşünüyorum. Faydalı yanı dersteki tüm çizgilere daha renkli ve heyecanlı bir katkı sağlar. Faydasız yanı ise öğrencileri hazırcılığa alıştırarak tembelliğe itebilir. E4 Sınıf öğretmeni adaylarına meslek hayatlarında GeoGebra yazılımını kullanmaya ilişkin düşünceleri sorulmuş ve Tablo 3 teki sonuçlara ulaşılmıştır. 566 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 15, Ekim 2017, s. 560-571
Özlem Özçakır Sümen Tablo 3. Sınıf Öğretmeni Adaylarının Meslek Hayatlarında GeoGebra Yazılımını Kullanmaya ĠliĢkin DüĢünceleri Temalar f Öğretmen Adayları 1 Öğretmen olduğumda bu Kullanırım 11 K1, K2, K3, K4, K5, K6, K7, E1, E2, E3, E4 yazılımı Kullanmam 1 K8 2 Geometride çizim çalışmalarında kullanırım 2 K2, K5 3 Öğrenciler anlamayınca kullanırım 2 K1, K7 4 Konuyu öğretirken ek materyal olarak kullanırım 1 K7 5 Zamandan tasarruf etmek için kullanırım 1 K1 6 Başka eğitici programlardan da yararlanmak isterim 1 K5 7 Kendimi geliştirmek ve daha verimli ders işlemek için kullanırım 1 E4 Sınıf öğretmeni adaylarından büyük çoğunluğu (f = 11) meslek hayatlarında GeoGebra yazılımını kullanacaklarını, bir öğretmen adayı ise kullanmayı düşünmediğini ifade etmiştir. Bu yazılımı; geometri konularında çizim yaparken (f = 2), öğrenciler konuyu anlamadıklarında (f = 2), konuyu anlatırken ek materyal olarak (f = 1), zamandan tasarruf etmek için (f = 1), kendini geliştirmek ve daha verimli ders işlemek amacıyla (f = 1) kullanacaklarını belirtmişlerdir. Bu konudaki bazı görüşler şu şekildedir; Öğretmen olduğum takdirde matematik öğretiminde somutlaştırma ve görselleştirmede [bu programı] kullanabilirim. Öğrencilere konuyu öğrettikten sonra örnek etkinliklerle öğrenciyi aktif kılmak için, yaparak öğrenme aşamasında [bu programı] kullanabilirim. K2 [Meslek hayatımda bu programı kullanmayı] Düşünürüm. Bilgisayar destekli öğretim sayesinde öğrencilere daha fazla bilgiyi daha kısa sürede aktarabiliriz. Bu yazılım matematik dersinde bana ve öğrencilere kolaylık sağlayacaktır. K6 4. TartıĢma Araştırmanın sonucunda, sınıf öğretmeni adaylarının büyük çoğunluğu GeoGebra yazılımının temel eğitim düzeyinde kullanılmasına olumlu cevap vermiştir. Öğretmen adayları yazılımın matematiğin sevdirilmesinde etkili olabileceğini ancak sadece bu yazılımla sınırlı kalınmaması gerektiği, farklı yazılımlardan da faydalanılması gerektiği yönünde görüş belirtmişlerdir. Çalışmanın sonuçları alanda yapılan farklı çalışmaların sonuçlarıyla paralellik göstermektedir. Literatürde ilköğretim matematik öğretmenleri ve öğretmen adaylarının, GeoGebra yazılımının; öğrencilerin öğrenme sürecine katkıda bulunabileceğine dair görüş belirttikleri çalışmalar mevcuttur (Aktümen ve diğ. 2011; Bulut ve Bulut, 2011; Tatar ve diğ. 2011). Ayrıca öğretmen adayları bu yazılımı kullanarak matematik konularını daha kolay öğretebileceklerini, bu sayede matematik eğitiminin daha eğlenceli ve zevkli hale gelebileceğini; öğrencilerin matematik dersine çalışırken de bu yazılımı kolaylıkla kullanabileceklerini ifade etmişlerdir. Öğretmen adaylarının GeoGebra yı derslerinde kullanma konusunda istekli olmaları da literatürle tutarlı bir sonuçtur. Bu konuda Bulut ve Bulut un (2011) matematik öğretmen adaylarıyla yaptıkları çalışma neticesinde, öğretmen adaylarının GeoGebra kullanımı konusunda istekli oldukları ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda öğretmen adayları bu yazılımı sınıf öğretmeninin kullanabilmesi için öğretmenin bilgisayar konusunda donanımlı olması gerektiğini ayrıca okulun da bilgisayar konusunda altyapısı olması gerektiğini belirtmişlerdir. Öğretmen adayları matematiği sevmeyen veya teknolojiyi çok fazla kullanamayan çok yıllık öğretmenlerin bile matematik derslerinde kolaylıkla kullanabileceği bir yazılım olduğunu belirtmişlerdir. Nitekim teknolojinin bu kadar hızlı ilerlemesine rağmen öğretmen adayları (Erdemir, Bakırcı & Eyduran, 2009) ve öğretmenler (Kazu & Yavuzalp, 2008) bilgisayarı öğretim amaçlı kullanabilmede kendilerini yeterli hissetmediği bulunmuştur. 567 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:15, Ekim 2017, s. 560-571
Sınıf Öğretmeni Adaylarının Temel Matematik Eğitiminde Geogebra Yazılımının Kullanımına İlişkin Görüşler GeoGebra nın kolaylıkla kullanılabilecek bir yazılım olması öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının derslerinde kolaylıkla kullanmalarını sağlayacak, öğrenciler de kolaylıkla öğrenerek kendi kendilerine kullanabileceklerdir. Öğretmen adayları eğitimde bilgisayar kullanımı konusunda genel olarak olumlu görüşler bildirmişlerdir. Birçok öğretmen adayı içinde yaşadığımız teknoloji çağında eğitimde bilgisayar kullanmayı gerekli bulurken, bilgisayarları eğitimin merkezine oturtmamak gerektiği yönünde görüş belirten de olmuştur. Öğretmen adaylarının görüşlerinde ortaya çıkan tezat literatürde de ifade edilmektedir. Bilgisayarların eğitim pedagojisinde nasıl yer alması gerektiği, öğrenmeöğretme sürecinde öğretmenin mi, bilgisayarın mı etkin olması gerektiği konuları üzerinde fikir birliği sağlanmış değildir. Örneğin, Yalın a göre (2003) BDE de bilgisayar öğretmenin yerine geçecek bir seçenek olarak değil sistemi tamamlayıcı, güçlendirici bir araç olarak görülmesi gerekir. Teknoloji destekli eğitimsel reformlarda teknoloji ve bilgisayarın genellikle pedagojinin önüne geçmektedir ancak bilgisayar öğretmen değildir, öğretimi destekleyen ve öğretmene yardımcı olan bir araçtır (Yiğit, 2007; Tutkun ve diğ. 2011). Ancak bu durum geleneksel öğretmen anlayışında bir takım değişikliklere de neden olmaktadır. Artık öğretmenin görevi öğrenmeyi izleme, yönlendirme ve geliştirme yönünde bir rehber, bir yol göstericidir (Arslan, 2008). Bu nedenle öğretmen adaylarının belirttiği şekilde eğitimde hakimiyet tamamen teknolojiye bırakılmamalı, bilgisayarlar eğitime yardımcı birer araç olarak dersliklerde yerini almalıdır. Bilgisayar destekli eğitimin doğru konumlandırıldığı takdirde eğitimde kaliteyi artıracağı iddia edilebilir. Sınıf öğretmeni adayları GeoGebra yazılımının öğrenme sürecini etkili, faydalı ve ilgi çekici hale getireceğini ve matematiği somutlaştırarak öğrenmeyi kolaylaştıracağını ifade etmişlerdir. Nitekim, literatürde bilgisayarların eğitimi daha eğlenceli ve zevkli hale getirdiği ifade edilmiştir. (Huang, 2003). Sınıf öğretmeni adayları GeoGebra yazılımının öğrenme-öğretme sürecinde aktif öğrenmeye ve zamanın daha iyi kullanılmasına imkan sağlayacağı bu nedenle GeoGebranın derste kullanılan diğer yöntemlere alternatif bir öğretim yöntemi olacağını, eğitim ortamını zenginleştirerek daha fazla bilginin daha kısa sürede aktarılmasını sağlayacağını belirtmişlerdir. Benzer şekilde farklı çalışmalarda da öğretmen adayları yazılımın görselliğine ve öğretmenin zamanı daha etkili kullanmasına olanak sağlayacağına vurgu yapılmıştır (Aktümen ve diğ, 2011). Öğretmenler GeoGebra yı ücretsiz olması, Türkçe olarak da kullanılabilmesi, kullanıcı dostu ara yüzü, kullanımındaki kolaylık ve geometri ile cebir arasındaki ilişkileri dinamik olarak ortaya koyabilme potansiyeli gibi öne çıkan özellikleri ile tercih edilebilir ve gerçek sınıf ortamlarında kullanılabilir bulmaktadır (Aktümen ve diğ. 2011; Tutkun ve diğ. 2011; Kabaca ve diğ. 2010). Ancak bazı öğretmen adayları GeoGebra yazılımının öğrencinin konuyu kavramasını zorlaştırabileceğini, derslerde sürekli kullanmak yerine dengeli kullanılması gerektiğini belirtmişlerdir. Öğrencileri hazırcılığa alıştıracağı için tembelleştireceği yönünde görüş bildiren öğretmen adayları da olmuştur. Bu tamamen öğretmenin becerisine bağlı bir durumdur, öğretmen bu uygulamalara gerektiği kadar yer vererek kolaylıkla bu durumun önüne geçebilir. 568 Araştırmada ulaşılan sonuçlardan bir diğeri ise, öğretmen adayları GeoGebranın meslek yaşamlarını kolaylaştıracağını ve matematik öğretimini etkili hale getireceğini belirterek, öğretmen olduklarında bu programdan yararlanacaklarını belirtmişlerdir. Lopez (2011) de çalışmasının sonucunda ilkokul öğretmenlerinin büyük çoğunluğu GeoGebra uygulamasından sonra bu yazılımdan yararlanacaklarını belirtmişlerdir. Öğretmen adayları bu yazılımı geometri Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 15, Ekim 2017, s. 560-571
Özlem Özçakır Sümen konularında çizim yaparken, öğrenciler konuyu anlamadıklarında, konuyu anlatırken ek materyal olarak, zamandan tasarruf etmek için, kendisini geliştirmek ve daha verimli ders işlemek amacıyla kullanacaklarını, bu yazılım dışında başka eğitici programlar da kullanmak istediklerini ifade etmişlerdir. Alanda benzer sonuçlara ulaşılan başka çalışmalar mevcuttur. Abar ve Barbosa (2011), ilkokul ve ortaokul matematik öğretmenlerinin GeoGebra yı etkin kullanmalarını sağlayabilmek amacıyla düzenledikleri kursun öğretmenler için yararlı olduğunu ortaya koymuşlardır. Tatar ve diğ. (2011) okullarda teknolojik donanımın yeterli olması ve bilgisayar yazılımlarının kullanabilir olması durumunda öğretmen adaylarının matematik ve geometri derslerinde bilgisayar kullanacakları sonucuna ulaşmıştır. 5. SONUÇ ve ÖNERĠLER Sınıf öğretmeni adayları temel matematik eğitiminde GeoGebra kullanımının olumlu sonuçlar doğuracağını, eğitimi daha etkili ve verimli hale getireceğini düşünmektedirler. Doğru ve etkili kullanılan bilgisayar programları etkili öğrenmeye katkı sağlamaktadır. Bu nedenle öğretmen adaylarına lisans eğitimi sırasında GeoGebra yazılımı öğretilmeli, öğretmen olduklarında kullanmaları sağlanmalıdır. Temel eğitim düzeyindeki matematik derslerini daha etkili hale getirmek amacıyla GeoGebra kullanımı yaygınlaştırılmalı, görevde olan sınıf öğretmenlerine hizmet içi eğitim kurslarıyla GeoGebra yazılımı öğretilmelidir. Eğitimde bilgisayar uygulamalarının giderek arttığı günümüzde öğrencilerin de bu yazılımı öğrenmeleri ve derslerinde etkin şekilde kullanmaları faydalı olacaktır. KAYNAKLAR Abar, C. A. A. P. & Barbosa, L. M. (2011). Computer algebra, virtual learning environment and meaningful learning: Is it possible? Acta Didactica Napocensia, 4(1), 31-38. Aktümen, M., Yıldız, A., Horzum, T. & Ceylan T. (2011). İlköğretim matematik öğretmenlerinin GeoGebra yazılımının derslerde uygulanabilirliği hakkındaki görüşleri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education. 2(2), 103-120. Arslan, A. (2008). Web destekli öğretimin ve öğretimsel materyal kullanımının öğrencilerin matematik kaygısına, tutumuna ve başarısına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Baykul, Y. (2011). İlköğretimde matematik öğretimi (10. Baskı). Ankara: PegemAkademi. Bhagat, K. K., Chang, C. Y., & Huang, R. (2017). Integrating GeoGebra with TPACK in improving Pre-service Mathematics Teachers Professional Development. In Advanced Learning Technologies (ICALT), 2017 IEEE 17th International Conference on (pp. 313-314). IEEE. Bulut, M. & Bulut, N. (2011). Pre Service teachers' usage of dynamic mathematics software. TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology, 10(4), 294-300. Ceylan, T. (2012). GeoGebra yazılımı ortamında ilköğretim matematik öğretmen adaylarının geometrik ispat biçimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştıma deseni (Çeviri Editörleri: Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir), 3. Baskıdan Çeviri. Ankara: Siyasal Kitabevi. 569 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:15, Ekim 2017, s. 560-571
Sınıf Öğretmeni Adaylarının Temel Matematik Eğitiminde Geogebra Yazılımının Kullanımına İlişkin Görüşler Dikovic, L. (2009). Implementing dynamic mathematics resources with GeoGebra at the college level. International journal of emerging technologies in learning (ijet), 4(3), 51-59. Filiz, M. (2009). GeoGebra ve Cabri Geometri II dinamik geometri yazılımlarının web destekli ortamlarda kullanılmasının öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Galip, G. (2010). Dinamik geometri yazılımı ile 5. sınıf çokgenler ve dörtgenler konularının kavratılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erdemir, N., Bakırcı, H., & Eyduran, E. (2009). Öğretmen adaylarının eğitimde teknolojiyi kullanabilme özgüvenlerinin tespiti. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(3), 99-108. Hähkiöniemi, M. & Leppäaho, H. (2011). Prospective mathematics teachers ways of guiding high school students in GeoGebra-supported inquiry tasks. International Journal for Technology in Mathematics Education, 19(2), 45-57. Halis, İ. (2002). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık. Hohenwarter, M. & Jones, K. (2007). Ways of linking geometry and algebra: The case of GeoGebra. Proceedings of British Society for Research into Learning Mathematics, 27, 3. Huang, Ş. L. (2003). Education student s perceptions of computers: A cross-cultural study. J. Educational Computing Research, 29(4), 451-469. İçel, R. (2011). Bilgisayar destekli öğretimin matematik başarısına etkisi: Geogebra örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. İşman, A. (2011). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem Akademi. Kabaca, T.,Aktümen, M., Aksoy, Y. & Bulut, M. (2010). Matematik öğretmenlerinin Avrasya GeoGebra toplantısı kapsamında dinamik matematik yazılımı GeoGebra ile tanıştırılması ve GeoGebra hakkındaki görüşleri. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(2), 148-165. Kazu, İ. Y., & Yavuzalp, N. (2010). Öğretim yazılımlarının kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(150), 110-126. Kepceoğlu, İ., (2010). GeoGebra yazılımıyla limit ve süreklilik öğretiminin öğretmen adaylarının başarısına ve kavramsal öğrenmelerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Khalil, M., Sultana, N., & Khalil, U. (2017). Exploration of mathematical thinking and its development through Geogebra. Journal of Educational Research, 20(1), 83. Lopez, N. R. (2011). GeoGebra workshop for the initial teacher training in primary education. International Journal for Technology in Mathematics Education, 18(4), 183-188. MEB, Milli Eğitim Bakanlığı, (2009). İlköğretim matematik dersi 1-5. Sınıflar öğretim programı. http://talimterbiye.mebnet.net/ogretim%20programlari/ilkokul/2013-2014/matematik1-5.pdf 570 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 15, Ekim 2017, s. 560-571
Özlem Özçakır Sümen Nelson, C. (2016). Geogebra: Dynamic math worksheets for the K-12 classroom. Academic Excellence Show case Schedule. 293. http://digitalcommons.wou.edu/aes_event/2016/all/293 Seferoğlu, S. S. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Ankara: Pegem Akademi. Selçik, N. & Bilgici, G. (2011). GeoGebra yazılımının öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 913-924. Tatar, E., Akkaya, A. & Kağızmanlı, T. B. (2011). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının GeoGebra ile oluşturdukları materyallerin ve dinamik matematik yazılımı hakkındaki görüşlerinin analizi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 2(3), 181-197. Ter, J., Hohenwarter, M. & Lavicza, S. (2010). Evaluating difficulty levels of dynamic geometry software tools to enhance teachers professional development. International Journal for Technology in Mathematics Education, 17(3), 127-134. Tutkun, Ö. F., Öztürk, B. & Demirtaş, Z. (2011). Matematik öğretiminde bilgisayar yazılımları ve etkililiği. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 1, 133 139. Walsh, T. (2017). Creating interactive physics simulations using the power of GeoGebra. The Physics Teacher, 55(5), 316-317. Yalın, H. İ. (2003). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı (8. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Yazlık, D. Ö. (2011). İlköğretim 7. sınıflarda Cabri geometri plus II ile dönüşüm geometrisi Öğretimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yıldırım A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yıldız, A., Baltacı, S. & Aktümen, M. (2012). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının dinamik matematik yazılımı ile üç boyutlu cisim problemlerini çözme süreçleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 591-604. Yiğit, N., Alev, N., Özmen, H., Altun, T. & Akyıldız, S. (2007). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı (Ed: N. Yiğit). Trabzon: Akademi Kitabevi. Zengin, Y. (2011). Dinamik matematik yazılımı GeoGebra nın öğrencilerin başarılarına ve tutumlarına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. 571 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:15, Ekim 2017, s. 560-571