TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAYI: 2013/10 HUBUBAT BÜLTENİ 21.11.2013 1-) TMO HUBUBAT ALIMLARI VE FİYATLARI A- HUBUBAT TÜĠK verilerine göre 2012 yılında 20.100 bin ton buğday, 7.100 bin ton arpa, 370 bin ton çavdar, 210 bin ton yulaf, 105 bin ton tritikale üretilmiģtir. 2013 yılında ise 22.050 bin ton buğday, 7.900 bin ton arpa, 365 bin ton çavdar, 235 bin ton yulaf, 118 bin ton tritikale için 2. üretim tahmini yapılmıģtır. Bahsi geçen ürünlerin toplam üretimi, 2012 de 27.885 bin ton olarak gerçekleģmiģ, 2013 te % 10 artıģla 30.668 bin ton olarak tahmin edilmiģtir. 2013 dönemi hasadı 30 Nisan itibariyle baģlamıģ olup piyasalar yakinen takip edilmiģ, hasadın baģlamasıyla birlikte taahhütname karģılığı alımlara 20 Mayıs 2013 te baģlanmıģtır. 07 Haziran 2013 te buğdayda müdahale alım fiyatları aģağıda yer alan tablodaki Ģekilde açıklanmıģ ve 08 Haziran itibariyle buğday alımlarına baģlanmıģtır. 19.11.2013 tarihine kadar 1.987.284 ton buğday peģin alımı yapılmıģtır. Ayrıca 286.453 ton buğday emanet alınarak depolanmıģtır. Arpa, çavdar, tritikale ve yulaf ürünleri için müdahale alım fiyatı açıklanmamıģ bu ürünlerin taahhütname ile alımlarına devam edilmektedir. MAKARNALIK BUĞDAYLAR EKMEKLİK BUĞDAYLAR 2013 DÖNEMİ TMO MÜDAHALE ALIM FİYATLARI () CİNSİ MÜDAHALE ALIM FİYATI MAKARNALIK BUĞDAY 765 DÜŞÜK VASIFLI MAKARNALIK BUĞDAY 640 ANADOLU KIRMIZI VE BEYAZ SERT BUĞDAY 720 DİĞER KIRMIZI VE BEYAZ BUĞDAY 685 DÜŞÜK VASIFLI EKMEKLİK BUĞDAY 620 Tablo:1 B- MISIR TÜĠK verilerine göre 2012 yılında Türkiye mısır üretimi 4,6 milyon ton olarak gerçekleģmiģtir. 2013 yılında ise mısır üretiminin bir önceki yıla göre % 28 artıģla 5,9 milyon ton olacağı tahmin edilmektedir. (TÜĠK 2. Tahmin) 7 Ağustos 2013 de mısır müdahale alım fiyatı 640 TL/ton olarak açıklanmıģ ve 12 Ağustos itibariyle peģin ve emanet mısır alımlarına baģlanmıģ bu kapsamda 19.11.2013 itibariyle 1.259.726 ton peģin, 18.068 ton emanet alım yapılmıģtır. 19.11.2013 tarihi itibariyle Ülkemiz mısır hasat oranı; 1. üründe % 92, 2. üründe % 39 seviyelerinde olup toplamda ise %73 tür. Mısırı alımlarında tam randevulu alım sistemine geçilmiģ olup bugüne kadar alınan randevunun gerçekleģme oranı %85, banka kartı ile ürün teslim edenlerin oranı % 96 dır. Ödemeler, ürün teslimatını müteakip 30 gün içerisinde; ürün teslimatını banka kartı ile yapanlara ise 10 gün içerisinde yapılmaktadır. KuruluĢumuz tarafından 24 Ekim 2013 tarihinde 190 bin ton (± %5) mısır ihracat ihalesi gerçekleģtirilerek satıģı yapılmıģtır. 1
C- ÇELTİK TÜĠK verilerine göre 2012 yılında 880 bin ton olan çeltik üretiminin 2013 yılında % 2,3 oranında artıģ göstererek 900 bin ton olacağı (pirinç karşılığı 540 bin ton) tahmin edilmektedir (2. Tahmin). Üretimi yapılan çeltiklerin %74 ünü Osmancık, % 17 sini Baldo, % 9 unu ise diğer çeģitler oluģturduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizin yıllık pirinç tüketimi ise 600 bin ton civarındadır. 2013 dönemi çeltik hasatı ülkemiz genelinde 8 Eylül tarihinde baģlamıģ olup, 07 Kasım tarihinde tamamlanmıģtır. 26 Nisan 2013 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile 1 Eylül 2015 tarihine kadar kullanılmak üzere TMO ya sıfır gümrük vergisi ile 100 bin ton pirinç ithalatı için tarife kontenjanı tahsis edilmiģtir. 2
2-) T.M.O. İÇ SATIŞ ŞEKİLLERİ, ESAS VE FİYATLARI İLE BORSA FİYATLARI A-) İÇ SATIŞ ŞEKİL VE ESASLARI - Peşin Bedel Mukabili Satışlarımız: PeĢin bedel mukabili hububat satıģlarımızda; talep sahiplerince yatırılan emtia bedelleri TMO Alınan SipariĢ Avansları hesaplarına alınır. Teslimat süresince TMO fiyat ve ücretlerinde değiģme olursa değiģiklik teslimatı yapılmamıģ mala aynen yansıtılır. Alıcı mal almaktan vazgeçerse, bakiye mal bedeli alıcıya iade edilir. Ayrıca teslim anında satıģların her hangi bir sebeple TMO tarafından durdurulması halinde teslimatı yapılmamıģ malın bedeli talepleri halinde alıcıya iade edilir veya satıģların yeniden açılmasını müteakip cari fiyat, ücret ve esaslarla teslimata devam edilir. Paranın banka TMO hesabına alınmıģ olması satıģ için kabul anlamına gelmemektedir. Ayrıca, iģyeri bilgisi dıģında banka hesabına para yatırılmıģ olması durumunda akit ve zımni kabul anlamı doğmamaktadır. satılmaktadır. Stoklarımızda bulunan tüm pirinçler kiģi ve kuruluģ ayrımı yapılmaksızın peģin bedel mukabili B) İÇ SATIŞ FİYATLARI Pirinç satıģ fiyatlarımız Tablo:2 de belirtilmektedir. PİRİNÇ SATIŞ FİYATLARI PAKETLİ PAKETLİ PAKETLİ CİNSİ KOD NO 5 KG (TL) 2 KG (TL) 1 KG (TL) Osmancık 3651 12,50 5,00 2,50 NOT: Paketleme ücreti, Maniplasyon, Nakliye Ġlave Ücreti ve KDV dahil, diğer masraflar hariçtir. Tablo: 2 3
C) BORSA İŞLEM HACİMLERİ VE FİYATLAR Borsalarda iģlem gören buğday, arpa, çavdar ve yulaf KuruluĢumuzca EskiĢehir, Konya, Polatlı, Çorum, Bandırma ve Edirne ticaret borsalarından, mısır ise Adana ticaret borsasından günlük olarak takip edilmektedir. 2013 Ekim ayına ait ortalama fiyatlar Tablo:3 de gösterilmiģtir. ÜRÜN ADI BORSA FİYATLARININ KARŞILAŞTIRILMASI TMO BORSALAR SATIŞ FİYATI ESKĠġEHĠR KONYA POLATLI ÇORUM EDĠRNE ADANA BANDIRMA DURUM BUĞDAYI - - 740 477 - - 640 16 - - - - - - - ANADOLU KIRMIZI SERT EKM. BUĞ. 711 262 805 1.552 792 5.681 - - - - - - - - - DĠĞER BEYAZ EKM. BUĞDAY 668 598 735 551 773 22 - - - - - - 710 154 - DĠĞER KIRMIZI EKM. BUĞDAY 678 3.591 746 1.908 765 2.308 - - 689 347 - - - - - DÜġÜK VASIFLI BEYAZ BUĞDAY 650 497 660 1.221 722 1.122 - - - - - - - - - DÜġÜK VASIFLI KIRMIZI BUĞDAY 674 1.809 710 3.130 731 6.846 556 21 678 28 - - - - - ARPA 604 693 571 1.523 595 558 551 387 - - - - - - - ÇAVDAR 600 97 - - 615 6 - - - - - - - - - YULAF 616 30 - - 607 21 - - - - - - - - - MISIR - - - - - - - - - - 576 90.046 - - - PĠRĠNÇ* 2.320 2.500 ÇELTĠK* 1.319 - * Pirinç ve Çeltik fiyatları Osmancık çeģidine ait olup, serbest piyasa toptan fiyat ortalamasıdır. Tablo:3 Ekim 4
3-) DÜNYA HUBUBAT PİYASALARI (AĢağıdaki veriler IGC nin 31.10.2013 tarih 438 nolu aylık özet raporuna göredir.) IGC Hububat ve Yağlı Tohumlar Endeksi (GOI) bir önceki aya göre %2 oranında artıģ kaydederken, artıģ oranı buğdayda %3, mısırda %2 ve soya fasulyesinde %1 artıģ dahil olmuģtur. Pirinçte değiģiklik yaģanmamıģtır. Bununla birlikte, hububat, pirinç ve yağlı tohum piyasaları ile ilgili arz genel görünümü bir önceki yıla göre çok daha iyi olduğu için, endeks bir önceki yılın %16 daha gerisindedir. CME mısır ve soya fasulyesi vadeli iģlem sözleģmelerinde görülen volatilite Ağustos ve Eylül aylarında gerçekleģen yüksek seviyelerin altına istikrarlı bir biçimde gerilemiģtir. Üretimin yüksek miktara ulaģacağı yönündeki öngörülerin büyük oranda doğru çıkması bu gerilemede etkili olmuģtur. 2013/14 dönemindeki toplam hububat (buğday ev kaba yem) ile ilgili üretim öngörüsü bu ay 10 m t artırılarak bir önceki yılın %8 üzerine çıkan 1.940 m seviyesine ulaģtırılmıģtır. Talebinde %5 oranında artıģ kaydetmesi beklenirken, stokların 39 m t yükselerek 2013/14 döneminin sonunda son dört yılın en yükseğine ulaģacağı tahmin edilmektedir. Küresel ticaret ile ilgili öngörü ise 3 m t artıģla 273 m seviyesine çıkarılmıģ olup, 2010/11 dönemindeki son rekorun üzerine çıkması beklenmektedir. Geçtiğimiz ay boyunca buğday fiyatlarında yaģanan artıģlar Arjantin ile Karadeniz bölgesinde hissedilen üretim kaygılarından kaynaklanmıģtır. Bununla birlikte, genel buğday üretiminin 2013/14 döneminde bir önceki yıla göre %6 oranında artacağı tahmin edilirken, kapanıģ stoklarının ise 7 m t yükselerek 182 m düzeye ulaģması beklenmektedir. Ancak bu rakam 2011/12 dönemindeki düzeyin gerisinde kalacaktır. Küresel mısır üretimine iliģkin 2013/14 dönemi öngörüsü bu ay 5 m t artırılarak 948 m rekor düzeye yükseltilmiģtir. Stokların ise toparlanarak son 13 yılın en yükseği olan 152 m seviyeye ulaģması beklenmektedir. aktivitesi nispeten dar bir aralıkta karmaģık seyir izlemiģtir. Verimin beklenenden daha yüksek olmasına ve arzdaki görünümün iyi olmasına bağlı olarak ABD deki fiyatlar gerilerken, hasattaki gecikmelere ve lojistik sorunlarına bağlı olarak Karadeniz ihracat fiyatları yükselmiģtir. Pirinç piyasalarında da karmaģık bir seyir yaģanmıģtır. Olumlu ihracat talebi ve hava durumundan kaynaklanan kaygılar Vietnam daki fiyatlara destek olurken, satın alım ilgisinin sınırlı kalması ve yüksek müdahale stoklarının yarattığı baskı Tayland daki fiyatların biraz daha gerilemesine neden olmuģtur. Pirinç üretiminin 2013/14 döneminde bir önceki yıla göre %1 oranında yükselmesi beklenmektedir. Dünya kapanıģ stoklarının ise art arda dokuzuncu yılında da artacağı tahmin edilmektedir. Güçlü ihracat talebi soya fasulyesi fiyatlarında bu ay kısmi bir artıģ yaģanmasını sağlamıģtır. Ancak, ABD deki yüksek verim ve hızlı hasat ilerlemesi ile Güney Amerika daki hava koģullarında yakın zamanda görülen iyileģme bu artıģı sınırlamıģtır. Küresel soya fasulyesi üretiminin 2013/14 döneminde bir önceki yıla göre %4 oranında artıģ kaydetmesi beklenirken, toplam stokların ise %12 oranında yükseleceği tahmin edilmektedir. Hindistan da ihracat hacminin 2013/14 döneminde gerileyeceği fakat görece yüksek seviyelerde kalacağı tahmin edilmektedir. Bu durum toplam gelirin nispi fiyatlardan etkilenecek olmasından kaynaklanmaktadır. Merkezi olarak elde tutulan buğday stoklarından yapılacak ihracata iliģkin taban fiyatta yapılması önerilen kesintinin Kasım ayının baģında onaylanması beklenmektedir. Bu kesinti ekmeklik buğdaya yönelik ihracat talebini teģvik edebilecek olmakla birlikte, yemlik buğday satıģlarının daha ucuz olan mısırdan kaynaklanan rekabete bağlı olarak düģük kalması olasıdır. 5
BUĞDAY Arjantin ile Karadeniz bölgesindeki üretim beklentilerine yönelik kaygılardan dolayı IGC GOI buğday alt endeksi bir önceki aya göre %3 oranında yükseltilmiģtir. BDT de görülmesi beklenen anlamlı toparlanmaya bağlı olarak, 2013/14 dönemindeki dünya buğday üretimine iliģkin öngörü 696 m t seviyesi ile bir önceki ayın 4 m daha üzerindedir ve bir önceki yıla göre %6 oranında daha fazladır. Yüksek gıda amaçlı ve yemlik kullanımın dünya tüketimini %2 artıģla 690 m seviyeye çıkaracağı tahmin edilmektedir ve sezon sonu stoklarının ise bir önceki yıla göre 7 m artıģla 182 m düzeyinde gerçekleģmesi beklenmektedir. 2013/14 dönemindeki dünya ticaretine iliģkin öngörü 1 m t artıģla 142 m düzeye ulaģtırılırken, Çin ve Mısır kaynaklı talebin diğer ülkelerdeki düģüģün önüne geçmesinde dolayı bir önceki yıla göre ufak bir artıģ söz konusudur. MISIR Karadeniz bölgesi ile Güney Amerika daki spot ihracat fiyatlarında yaģanan artıģın ABD deki fiyatlarda görülen düģüģü fazlasıyla dengelemesine bağlı olarak, IGC GOI mısır alt endeksi bir önceki aya göre %2 artıģ kaydetmiģtir. 2013/14 dönemindeki dünya mısır üretimine iliģkin öngörü ABD deki toparlanmadan destek bularak 5 m t artıģla 948 m seviyesinde rekora ulaģmıģtır. Küresel yemlik kullanımdaki büyümeden destek bulan dünya tüketiminin ise %6 gibi belirgin bir artıģ kaydetmesi beklenirken, ticaretin de bir önceki yıla göre %6 artıģla yeni bir rekor kıracağı tahmin edilmektedir. Son zamanlarda yaģanan daralmanın ardından, küresel kapanıģ stoklarının hızlı bir Ģekilde toparlanacağı tahmin edilmekte olup, baģlıca ihracatçıların elinde bulunan devir stoklarının son 26 yılın en yüksek seviyesine ulaģması beklenmektedir. PİRİNÇ IGC GOI pirinç alt endeksi bir önceki ay ile kabaca aynı kalırken, piyasalar yine karmaģık bir seyir izlemiģtir. Vietnam daki fiyatlar ihracat talebi ile üretim kaygılarının desteğini arkasına alarak yükselmiģ, Tayland daki fiyatlar ise alım talebinin düģük ve müdahale stoklarının yüksek olmasına bağlı olarak gerilemiģtir. Dünya üretiminin Hindistan baģta olmak üzere Uzakdoğu Asya da gerçekleģmesi beklenen yüksek üretim ile bir önceki yıla göre %1 oranında artarak 2013/14 döneminde tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaģacağı tahmin edilmektedir. Küresel talebi Asya nın öncülüğünde %1 oranında artırması beklenmektedir. 2013/14 dönemindeki dünya devir stoklarının art arda dokuzuncu yılında da yükselmesi olasıdır ve baģlıca ihracatçıların elinde bulunan stoklarının yeni rekor düzeye ulaģacağı tahmin edilmektedir. Küresel ticaretin, Çin in ihtiyacının belirsiz olmasına rağmen, Uzakdoğu Asya ya yapılacak daha yüksek satıģlarla 2014 yılında az bir miktar atması beklenmektedir. 6
YAĞLI TOHUMLAR ABD deki yüksek üretim beklentilerinin ve Güney Amerika daki ekim dönemi hava koģullarında son günlerde yaģanan iyileģmenin ihracat talebindeki artıģla dengelenmesi sonucunda, IGC GOI soya fasulyesi alt Endeksi bir önceki aya göre %1 oranında yükselmiģtir. Güney Amerika daki hasadın yüksek miktarda gerçekleģeceği yönündeki beklentilere bağlı olarak, küresel soya fasulyesi üretiminin 2013/14 döneminde bir önceki döneme göre %4 artıģla yeni bir rekor olan 282 m t seviyesine ulaģacağı tahmin edilmektedir. Sezon sonu stoklarının baģlıca ihracatçıların öncülüğünde 2013/14 döneminde %12 oranında yükseleceği tahmin edilirken, küresel ticaretin (Ekim / Eylül) ise Çin den gelen ithalat talebindeki toparlanmanın öncülüğünde %10 oranında artıģ kaydetmesi beklenmektedir. Kanada daki yüksek miktara ulaģan arza bağlı olarak, dünya kolza/kanola devir stokunun bir önceki yıla göre %27 oranında artarak 6,1 m t seviyeye çıkacağı tahmin edilmektedir. 21/11/2013 TARİHLİ DÜNYA HUBUBAT FİYATLARI ÜRÜN KODU FĠYAT ABD$/Ton ABD 2HRW 314,80 FRANSIZ EKM. BUĞ. 280,00 RUS EKM. BUĞ. 286,50 ARJANTĠN EKM. BUĞ. 350,00 ABD 2SRW 281,50 FRANSIZ DURUM 336,44 FRANSIZ ARPA 245,80 RUS ARPA 242,50 ABD MISIR (3YC) 211,80 ABD UZUN DANE PĠRĠNÇ 603,00 (*)21/11/2013 Tarihli Merkez Bankası $ SatıĢ Kuru: 2,0134 (**)KAYNAK: REUTERS (***) Arjantin Ekm. Buğday ve ABD Uzun Tane Pirinç fiyatı IGC Raporuna göredir. (****)Fransız Durum fiyatı 20.11.2013 tarihli FRANCE AGRIMER raporu kaynaklıdır. (*****) Rus Buğday ve Arpa fiyatı APK Inform raporuna göredir. Tablo: 4 DÜNYA BUĞDAY ÜRETİM, TİCARET, TÜKETİM VE STOK MİKTARLARI (MİLYON TON) BUĞDAY 2009/2010 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 TAHMİN ÖNGÖRÜ ÜRETĠM 679 653 695 655 696 TĠCARET 128 126 145 141 142 TÜKETĠM 652 657 696 673 690 STOK 199 194 194 175 182 *KAYNAK: IGC EKĠM 2013 Tablo: 5 DÜNYA MISIR ÜRETİM, TİCARET, TÜKETİM VE STOK MİKTARLARI (MİLYON TON) 2012/13 2013/14 2009/10 2010/11 2011/12 MISIR TAHMİN ÖNGÖRÜ ÜRETĠM 820 831 877 863 948 TĠCARET 86 93 97 96 102 TÜKETĠM 822 844 877 868 922 STOK 145 131 131 126 152 *KAYNAK: IGC EKĠM 2013 Tablo: 6 7
DÜNYA HUBUBAT ÜRETİMİ (2013/14 ÖNGÖRÜ, MİLYON TON) ÜLKE ADI BUĞDAY ARPA MISIR AB-28 142,9 59,4 65,0 ÇĠN 118,0 2,3 210,0 HĠNDĠSTAN 92,5 1,7 22,5 ABD 57,5 4,8 352,0 RUSYA 50,5 16,5 8,2 KANADA 33,0 9,4 13,1 AVUSTRALYA 25,0 7,5 0,4 PAKĠSTAN 24,0 0,3 3,5 UKRAYNA 22,0 7,4 28,0 TÜRKĠYE 18,0 7,3 3,8 KAZAKĠSTAN 16,0 2,0 0,5 ĠRAN 13,5 3,4 1,8 ARJANTĠN 10,5 4,5 26,0 DÜNYA TOPLAMI 696,4 142,9 948,4 *KAYNAK: IGC EKĠM 2013 Tablo: 7 DÜNYADA BUĞDAY ÜRETEN ÜLKELERİN ÜRETİM DURUMLARI (MİLYON TON) BUĞDAY ÜRETEN ÜLKELER 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 TAHMİN 2013/14 ÖNGÖRÜ 2013 ÖNGÖRÜ ÜRETİM RAKAMLARINA GÖRE DÜNYA ÜRETİMİNDEKİ PAYI % UZAK DOĞU 227,3 227,3 235,6 247,5 242,5 34,8 ÇĠN 115,1 115,2 117,4 120,6 118,0 16,9 HĠNDĠSTAN 80,7 80,8 86,9 94,9 92,5 13,3 AVRUPA 143,0 140,7 141,8 136,0 147,2 21,1 AB-28 138,3 136,8 137,4 131,6 142,9 20,5 FRANSA 38,3 38,1 36,1 37,9 39,0 5,6 ALMANYA 25,2 24,0 23,0 22,4 24,7 3,5 ĠNGĠLTERE 14,1 14,9 15,3 13,3 12,1 1,7 POLONYA 9,8 9,5 9,3 8,7 9,4 1,3 ĠSPANYA 4,8 5,7 6,8 5,1 7,8 1,1 BAĞ.DEVL.TOPL. 113,6 81,1 115,0 77,2 102,5 14,7 RUSYA 61,7 41,5 56,2 37,7 50,5 7,3 UKRAYNA 20,9 16,8 22,3 15,8 22,0 3,2 KAZAKĠSTAN 16,5 9,6 22,7 9,8 16,0 2,3 ABD 60,4 60,1 54,4 61,8 57,5 8,3 KANADA 26,8 23,3 25,3 27,2 33,0 4,7 AVUSTRALYA 21,8 27,4 29,9 22,1 25,0 3,6 PAKĠSTAN 24,0 23,9 24,2 23,3 24,0 3,4 TÜRKĠYE 18,5 17,5 18,8 17,5 18,0 2,6 ĠRAN 12,0 15,0 13,5 14,0 13,5 1,9 ARJANTĠN 9,0 15,9 14,5 8,5 10,5 1,5 DÜNYA 679,0 652,9 695,4 654,9 696,4 *KAYNAK: IGC EKĠM 2013 Tablo: 8 8