İLKÖĞRETIM ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRENME STİLLERİ, TUTUMLARI VE AKADEMİK BAŞARILARI ARASINDAKİ İLIŞKİNİN İNCELENMESİ Bülent GÜVEN* Özet: İlköğretim öğrencilerinin sahip oldukları öğrenme stilleri Sosyal Bilgiler dersine ilişkin tutumları ve ders akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelendiği betimsel nitelikteki araştırma, Çanakkale ili merkez ilçesinde random yoluyla seçilen 334 ilköğretim 5. sınıf öğrencisinin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilere Güven ve Özbek (2007) tarafından geliştirilen öğrenme stili ölçeği ve kişisel bilgi formu ile Deveci ve Güven (2003) tarafından geliştirilen Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeği uygulanmış, 2005 2006 öğretim yılı Sosyal Bilgiler dersi karne notları listelenmiş, elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS yardımıyla analiz edilmiş, analiz sonucunda ulaşılan bulgular tablolaştırılarak yorumlanmıştır. Bulgulara dayalı olarak; araştırmaya katılan öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları arasında cinsiyet özellikleri açısından anlamlı bir farklılık bulunmadığı, Sosyal Bilgiler dersi karne notları ortalaması açısından ise kız öğrencilerin erkek öğrencilerden anlamlı düzeyde farklılaştığı, öğrenme stili boyutları ile Sosyal Bilgiler dersine ilişkin tutumları arasında görsel ve işitsel öğrenme stil boyutları açısından pozitif ancak güçlü olmayan duyu-devinimsel öğrenme stili özelliği açısından ise negatif yönde güçlü olmayan bir ilişki olduğu sonuçlarına ulaşılmış, araştırmanın diğer sonuçlarında ortaya çıkan duruma ve daha sonra gerçekleştirilecek benzer konudaki araştırmalara yardımcı olmak amacıyla öneriler getirilmiştir. Anahtar Sözcükler: Öğrenme Stili, Akademik Başarı, Tutum, Sosyal Bilgiler An Investigation of the Relationships Among the Learning Styles of the Primary School Students, Their Attitudes and Their Academic Success Abstract: The descriptive research which analyzed the relationship between the learning style characteristics of the primary school students, their attitudes related to Social Studies course and their lesson academic successes are made with the participation of 334 primary school students attended at fifth class and selected randomly in the center of Çanakkale. The learning style inventory and the personal knowledge form developed by Güven and Özbek (2006) and also the attitude scale * Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Öğretim Üyesi Çalışmanın veri toplama aracı geliştirme ve veri toplama sürecinde verdiği destekler için Yüksek Lisans öğrencisi Özge ÖZBEK e teşekkür ederim.
Bülent GÜVEN of Social Studies course developed by Güven and Deveci (2003) were applied. After that, report card notes of Social Studies course belonging to 2005-2006 academic year were listed, the data were analyzed with the help of SPSS and the findings were tabulated at the end of the analysis. Based on the findings, the results attained were that from the point of the gender characteristic there was no meaningful difference among the average of the students marks which they took from the attitude scale of Social Studies course and from the point of the average of the report card marks the girls became meaningfully different from the boys. Moreover, from the point of dimensions of visual and audial learning style there was positive and weak relation among their learning style characteristics and their attitudes related to Social Studies course, but from the point of sense-psychomotor learning style characteristic there was negative and weak relation. Some suggestions which would help to the state appeared based on the other results of the research and similar researches. Keywords: Learning style, Academic Achievement, Attitude, Primary Education 1.Giriş Amerika Birleşik Devletlerinde Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde okuyan bir öğrencinin tanık olduğu öykü, bir tez çalışmasının nelere yol açacağını göstermesi açısından ilginç bir örnek oluşturmaktadır. Lisansüstü eğitim görmekte olan öğrenci bir yaz mevsimi süresince siyah-beyaz çizgili bir tişört giyerek Harward futbol sahasına gider. 15 dakika boyunca sahayı bir baştan diğer uca yürüyerek yerlere kuşyemi serper. Bu arada cebinden bir hakem düdüğü çıkartıp öttürür. Yağmur, çamur demeden her gün aynı saatte aynı hareketleri törensel bir ciddiyetle yapar. Derken sonbahar gelir, futbol mevsimi başlar. Harward futbol takımının ilk maçı oynanacaktır. Siyah-beyaz tişörtlü hakem başlama düdüğünü çalar ve o anda olanlar olur. Yüzlerce kuş sahaya hücum eder ve doğal olarak maç ertelenir. Bu arada öğrenci tezini vermiş ve mezun olmuştur (Yeşilyaprak, 2002). Yukarıdaki örnek olaydan yola çıkarak öğrenme kavramı, vücutta değişik etkilerle oluşan, yaşantı ürünü olarak meydana gelen, davranışta ya da potansiyel davranışta görülen nispeten kalıcı izli değişme (Senemoğlu, 2004) olarak tanımlanabilir. Öğrenmede kalıcı değişme, yaşantı ürünüdür ve insanlarda zihinde gerçekleşir. Yaşantı ise bireyin çevresiyle olan etkileşimleri sonucunda oluşmaktadır. Bu etkileşimler öğrenme sürecinde etkin bir yer tutmakla birlikte, bireyden bireye 36 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... farklılık gösterebilirler. Ortak bir çevreyi paylaşırken, olgu ve olaylar içselleştirilerek yaşantılar haline dönüştürülürken, bireylerin farklı yöntemler izlemeleri bu duruma en güzel örnektir. Bu yöntemler, öğrenme sürecinin niteliğini ve bireyin öğrenmeye yaklaşımını belirleyen tercihler olarak da bilinen öğrenme stilleridir (Eren, 2002). Hunt (1979), öğrenme stili kavramını öğrencinin ne öğrendiğinden ziyade nasıl öğrendiği olarak tanımlarken, Felder (1996) bu kavramı, bilgiyi alma ve işleme sürecindeki bireysel yaklaşım farklılıkları anlamında kullanmıştır. Keefe (1991) ise, öğrenme stilini; bilişsel, duyuşsal ve psikomotor davranış özelliklerinin birleşimi olarak nitelemekte ve öğrencilerin isteklerine yanıt verme biçimlerini, etkileşim kurmalarını ve algılama özelliklerini belirleyen bir gösterge olarak tanımlamaktadır. Keefe ye göre bu özellikler, bireyin evdeki, okuldaki ve toplumdaki kültürel değişimine bağlı olarak oluşmakta ve gelişmektedir (Heath, 1983; Scarcella, 1990). Dunn (1993) çevresel, duygusal, sosyal, psikolojik ve fizyolojik etkenlerin öğrenmeyi etkileyen özellikler olduğunu; bireyin bu özellikleri dikkate alarak karşılaştığı yeni ve zor bilgiyi anlama sürecindeki yeteneğinin öğrenme stili olarak adlandırılması gerektiğini ifade etmiştir. DeCapua ve Wintergerst (2004) farklı bir yaklaşımla öğrenme stilini, bireylerin öğrenme sürecini nasıl geçirdikleri hakkında doğuştan getirdikleri tercihler olarak tanımlamışlar, soyaçekim, eğitim geçmişi, durumsal gerçekler, yaş ya da diğer faktörlerin etkisiyle öğrenenlerin bilgiyi farklı anladıklarını ve yapılandırdıklarını belirterek, bireylerin belli bir durumda nasıl öğrendikleri hakkındaki kişisel yatkınlıklarının da öğrenme stilinin oluşumunda etkili olduğunu vurgulamışlardır. Yukarıdaki tanım ve açıklamalardan yola çıkarak en genel anlamıyla öğrenme stili, bireylerin bilgiyi toplama, düzenleme, düşünme ve yorumlama yöntemlerindeki tercihleri olarak açıklanabilir (Davis, 1993). Öğrencilerin öğrenme stillerinin belirlenmesi, tercih ettikleri ve bilgiyi yapılandırmalarını kolaylaştıran ortamların hazırlanmasına yardımcı olmaktadır. Dwyer (1996), hangi öğrenme ortamında olunursa olunsun sürecin öğrencilerin öğrenme stilleri dikkate alınarak tasarlanması gerektiğini vurgulamaktadır. Yapılan araştırmalar, (Ayersman, 1996; Güven, 2003; Özbek, 2006; Hasırcı, 2006) öğretim ortamlarının öğrencilerin öğrenme stillerine uygun şekilde tasarlanması durumunda akademik başarının arttığını ortaya koymaktadır. TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 37
Bülent GÜVEN 1940 lı yıllardan bu yana öğrenme stiline ilişkin birçok model geliştirilmiştir. Bu modellerden Gregorc öğrenme stili modeli, Dunn öğrenme stili modeli, Kolb öğrenme stili modeli gibi modeller ise en bilinenler olarak literatürde yerini almıştır. Ortaya konan öğrenme stili modellerinin her biri bilişsel, duyuşsal ve devimsel olmak üzere farklı bir boyutu vurgulamaktadır (Başıbüyük, 2004). Modellerde öğrenmeye ilişkin ortaya konan özellikler genellikle 3 biçimde ele alınsa da öğrenme sürecinde bireyler farklı öğrenme konularına yönelik olarak farklı yaklaşımlar izleyebilmekte, ancak genelde kendilerini daha iyi hissettikleri yaklaşımları geliştirebilmektedirler (Baldwin ve Sabry, 2003). Bireylerin kendi öğrenme stillerinin farkında olarak öğrenme-öğretme sürecinde bulunmalarının sağlanması ve akademik başarı, özgüven gibi özelliklerinin geliştirilebilmesi için, küçük yaşlardan başlayarak öğrenme stili özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Öğrencilerin bir dersten başarılı olmalarını etkileyen faktörlerden bir diğeri ise öğrencilerin iyi çalışma, tutum ve alışkanlıklarına sahip olmalarıdır (Küçükahmet, 2000). Belirli nesne, durum, kurum, kavram ya da diğer insanlara karşı öğrenilmiş, olumlu ya da olumsuz tepkide bulunma eğilimi (Tezbaşaran, 1996) olarak tanımlanan tutumlar öğrenme süreci sırasında ortaya çıkan duygularla başa çıkma ve kontrol altına alma ile ilgili olup, insan davranışlarına yön vermede önemli bir role sahiptir. Bir değer ve inanç sistemine bağlı olarak oluşan tutumların olumlu ya da olumsuz olması öğrenme sürecini doğrudan etkilemekte ve bireylerin gelecekteki yaşantılarına yön vermektedir (Seferoğlu, 2004; Sünbül ve diğerleri, 2004). İlköğretim basamağından başlayarak gerçekleştirilecek öğrenme stillerini belirleme çalışmaları ile öğrencilerin derslerde daha başarılı olmaları sağlanırken, kimi derslerde öğrenmeye ilişkin olumsuz yaşantılarla karşılaşmalarının önüne geçilebilir. Kimi öğrenciler tarafından sevilmeyen, sıkıcı bir ders olarak ifade edilen Sosyal Bilgiler dersine ilişkin olarak, öğrencilerde olumsuz tutumların oluşmasında ve yerleşmesinde onların öğrenme özelliklerinin dikkate alınmamasının etkili olduğu söylenebilir (Güven, 2003). Demirkaya ve Arıbaş (2004) Sosyal Bilgiler dersine yönelik öğrenci ilgileri üzerine yaptıkları araştırmalarında öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine olan ilgilerinin dil, edebiyat ve sayısal derslere göre daha düşük düzeyde olduğunu belirlemişlerdir. Bu araştırmanın dışında gerçekleştirilen bir başka çalışma da öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersini 38 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... ezber dersi olarak adlandırdıkları ve derse ilişkin tutumlarının olumsuz yönde olduğu vurgulanmıştır (Güven, 2003). İçeriğin ağırlığı ve gerçek yaşamdan kopukluğu, öğretimde kitap merkezli bir stratejinin uygulanması, öğrencilerin edilgen durumda ve uygulamadan yoksun bırakılmaları derse yöneltilen diğer genel eleştirilerdir (Otluoğlu ve Öztürk, 2002). İlköğretim basamağında öğrenim gören öğrenciler, Sosyal Bilgiler derslerinde belirlenen davranışsal amaçları kazanmalarını sağlayacak içeriği, bir ders ya da konu alanı için belirlenen davranışsal amaçların her bir öğrenciye nasıl ve ne yolla kazandırılacağının belirlenmesi anlamına gelen öğrenme-öğretme sürecine, etkin bir biçimde katılarak öğrenme durumundadır (Güven, 2003). Sosyal Bilgiler dersinde davranışsal amaçların her bir öğrenciye nasıl ve ne yolla kazandırılacağını belirleme yöntemlerinden biri de onların öğrenme stillerinin ortaya çıkarılmasıdır. Kendisine, ailesine, çevresindeki diğer insanlara, yasalara ya da devlete karşı görev ve sorumluluklarının neler olduğunun ve özellikle toplumsal çevresine etkin bir biçimde nasıl uyum yapacağının öğretildiği (Deveci, 2003) Sosyal Bilgiler dersinde, öğretmen merkezli öğretim uygulaması, uygun öğrenme ortamının hazırlanmaması, öğrencilerin öğrenme özelliklerinin dikkate alınmaması gibi nedenlerle derste istenilen başarı ve olumlu tutum özelliklerinin kazandırılabilmesi güçleşmektedir. Eğitim sürecinden geçen bireyin davranışlarında olumlu yönde bir değişmenin olması beklenmektedir. Eğitim yoluyla bireyin amaçları, bilgileri, davranışları ve tavırları da değişmektedir (Demirel, 2000). Tutumların belirlenmesinde ve olumsuz tutumların değiştirilmesinde eğitim önemli bir araçtır. Literatür incelendiğinde gerek Türkiye de (Güven, 2003; Deveci, 2003) gerekse diğer ülkelerde konu ile ilgili gerçekleştirilen (Escalada ve Zollman, 1997; Parkinson ve diğerleri, 1998; Jones, Howe ve Rua, 2000; Jarvis ve Pell, 2002) birçok araştırmada eğitimin bu özelliği vurgulanmıştır. Eğitim programlarında, yeni öğretme ortamlarının oluşturulması, dersin etkili öğretimi için materyallerin ve yöntemlerin seçimi ile birlikte öğrencilerin öğrenme stillerinin, ilgi, tutum ve gereksinimlerinin belirlenmesi de büyük önem taşır. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sahip oldukları öğrenme stilleri, Sosyal Bilgiler dersine ilişkin tutumları TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 39
Bülent GÜVEN ve ders akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelendiği araştırma sözü edilen bu gereksinimden kaynaklanmıştır. 1.1. Araştırmanın Amacı İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sahip oldukları öğrenme stilleri Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumları ve ders akademik başarıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen araştırmada aşağıdaki problemlerin yanıtı aranmıştır: İlköğretim 5. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin; 1. Kişisel özellikleri nasıl bir dağılım göstermektedir? 2. Öğrenme stili ölçeğinden aldıkları puanlar ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? 3. Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden aldıkları puanlar ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? 4. Sosyal Bilgiler dersi akademik başarıları ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark var mıdır? 5. Öğrenme stili ölçeğinden aldıkları puanlar ile Sosyal Bilgiler dersi tutum puanları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 6. Öğrenme stili ölçeğinden aldıkları puanlar ile Sosyal Bilgiler dersi akademik başarıları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 7. Sosyal Bilgiler dersine ilişkin tutum ölçeğinden aldıkları puanlar ile Sosyal Bilgiler dersi akademik başarıları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? 2.Yöntem Araştırma betimsel nitelikte olup, İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin bulundukları öğrenme stili boyutunun Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutumlarının ve akademik başarı puanları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla yapılan Survey (Tarama) Modeli nin bir alt yöntemi olan ilişkisel tarama kullanılmıştır. İlişkisel tarama yöntemi, en az iki durum ya da değişken üzerindeki korelasyonu ortaya koymada kullanılan araştırma modelidir (Karasar, 1998). 2.1.Evren ve Örneklem Araştırmanın evrenini 2005 2006 eğitim öğretim yılında Çanakkale ili merkez ilçesinde bulunan ilköğretim okullarında öğrenim gören 40 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... 5. sınıf öğrencileri, örneklemini ise random yoluyla belirlenen Atatürk İlköğretim Okulu, Merkez İlköğretim Okulu, Onsekiz Mart İlköğretim Okulu ve Özlem Kayalı İlköğretim Okulu nda öğrenim gören 334 5. sınıf öğrencisi oluşturmuştur. 2.2. Araştırmanın Sınırlılıkları Araştırma, 2005 2006 eğitim-öğretim yılı, Çanakkale ili merkezinde öğrenim gören İlköğretim 5. sınıf öğrencileri, İlköğretim 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersi karne notları, Öğrenme stili envanteri ve Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeği ile kişisel bilgiler formunda yer alan maddeler ile sınırlıdır. 2.3. Veri Toplama Araçları Araştırmanın kuramsal boyutunun oluşturulabilmesi için konuyla ilgili yerli ve yabancı kaynaklar taranmış ve konu alanı uzmanlarının görüşlerinden yararlanılmıştır. Araştırmada ele alınan problemin çözümüne yönelik olarak çeşitli veri toplama araçları kullanılmıştır. Akademik başarı değişkeniyle ilgili veriler, araştırmaya katılan öğrencilerin 4. sınıfta Sosyal Bilgiler dersinden elde ettikleri karne notları öğrenilerek elde edilmiştir. Araştırmada örnekleme alınan öğrencilerin kişisel bilgileri, araştırmacılar tarafından hazırlanan 13 maddelik Kişisel Bilgiler Formu kullanılarak, öğrenme stillerine ilişkin veriler, Güven ve Özbek (2007), tarafından geliştirilen 27 maddelik Likert türü İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Öğrenme Stili Envanteri ile toplanmıştır. 6 14 yaş grubundaki tüm öğrencilerin yer aldığı zorunlu temel eğitim basamağı olan ilköğretim kurumlarında öğretimin bireyselleştirilmesine yönelik gerçekleştirilmesi gereken etkinliklerde öğrencilerin özelliklerini ortaya çıkarma konusunda sınıf öğretmenlerine yardımcı olmayı amaçlayan öğrenme stili envanteri geliştirme çalışması dört aşamada gerçekleştirilmiştir. Bu aşamalar, stil envanteri maddelerini belirleme, deneme envanterini hazırlama, envanteri uygulama, güvenirlik ve geçerliliği belirleme olarak adlandırılmıştır. Güvenirlik ve geçerlik çalışması kapsamında evren Çanakkale il merkezinde öğrenim gören ilköğretim 5. sınıf öğrencileri TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 41
Bülent GÜVEN olarak belirlenmiş olup, çalışmanın örneklemini ise envanterde yer alan madde sayısı ile dereceleme ölçeğinde bulunan basamak sayısının çarpım sonucu kadar random yoluyla seçilen ilköğretim 5. sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Çözümleme sonucunda elde edilen veriler SPSS yardımı ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda 8 faktör belirlenmiş, faktörler özelliklerine uygun bir biçimde adlandırılmış faktör yükleri belirlenen sınırlar içerisinde kalan 27 madde envanteri oluşturmuştur. Geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış olan ölçeğin güvenirlik değeri (Cronbach Alpha ) 0.78 olarak hesaplanmıştır (Güven ve Özbek, 2007). Sosyal Bilgiler dersine ilişkin öğrenci tutumlarıyla ilgili veriler ise Deveci (2003) ve Güven (2003) tarafından geliştirilen Sosyal Bilgiler Dersi Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeği 30 maddeden oluşmaktadır. Geçerlik ve güvenirlik çalışması 2003 yılında araştırmacı tarafından tekrar yapılan ölçek (Cronbach Alpha) 0.86 güvenirlik değerine sahiptir. Bu oldukça iyi bir değer sayılabilir. Bu nedenle, ölçeği oluşturan maddelerin birbirleriyle tutarlı olduğu söylenebilir. Ayrıca ölçekte yer alan her bir madde teker teker ölçekten çıkarıldığında 0.86 olarak hesaplanan alpha güvenirlik katsayısında bir yükselme olmadığından, güvenirlik çalışmaları sonucunda herhangi bir madde ölçekten çıkarılmamıştır (Özdamar, 1997). 2.4. Verilerin Toplanması ve Analizi Araştırmanın verileri, 2005-2006 öğretim yılı ikinci döneminde Çanakkale ili merkez ilçesinde bulunan Atatürk İlköğretim Okulu, Merkez İlköğretim Okulu, Onsekiz Mart İlköğretim Okulu ve Özlem Kayalı İlköğretim Okulu nun 5. sınıfında öğrenim gören öğrenciler arasından tesadüfi yolla seçilen 334 öğrenciden toplanmıştır. Toplanan verilerin; frekans ve yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmış, öğrencilerin bulundukları öğrenme stil boyutları, derse ilişkin tutumları ve derste aldıkları karne notları arasında; cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir fark olup olmadığı, t-test istatistiksel tekniği ile, öğrencilerin bulundukları öğrenme stil boyutları, derse ilişkin tutumları ve derste aldıkları karne notları arasındaki ilişki ise pearson korelasyon katsayısı hesaplama tekniği ile incelenmiştir. İnceleme yapılırken iki değişken arasında hesaplanan bir korelasyon katsayısının sıfırdan anlamlı bir şekilde farklılık gösterip göstermediğine ilişkin yapılan test işlemi sonunda, korelasyon katsayısı çok düşük olmasına rağmen an- 42 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... lamlı çıkabileceği ya da yüksek düzeyde bir korelasyon katsayısının anlamlı çıkmayabileceği, bu durumun büyük ölçüde puanların toplandığı denek sayısına bağlı olduğu hususu dikkate alınmıştır. Bu durumu örnekle daha iyi açıklamak gerekirse; 5 kişiden oluşan bir örnekten hesaplanan r=0.70, alpha=.05 düzeyinde anlamlı olarak kabul edilemez. Buna karşılık 100 kişilik bir örnekten hesaplanan r=0.20, alpha=.05 de anlamlıdır. Bu gibi durumlarda hesaplanan korelasyon katsayısının büyüklüğünü ve açıklanan varyansın pratikteki önemi dikkate alınarak esnek bir yoruma gidilmiştir (Büyüköztürk, 2003). Araştırmada hesaplamalar sonucunda elde edilen bulgular, tablolar halinde sunularak yorumlanmıştır. 3. Bulgular ve Yorum Araştırmada ilk olarak, araştırma örneklemine dahil edilen 334 ilköğretim 5. sınıf öğrencisinin cinsiyet, çalışma odasına sahip olma ve Sosyal Bilgiler dersi karne notu durumlarının dağılımları belirlenmiştir. Katılımcı özelliklerine ilişkin bulgular Tablo 1 de görülmektedir Tablo 1. Katılımcıların Demografik Özelliklere Göre Dağılımı Cinsiyet f % Kız 170 50,9 Erkek 164 49,1 Toplam 334 100 Çalışma Odası f % Evet 284 85 Hayır 50 15 Toplam 334 100 Sosyal Bilgiler Karne Notu f % 1 3 0,9 2 7 2,1 3 29 8,7 4 68 20,4 5 227 68 Toplam 334 100 Tablo 1 den anlaşılacağı üzere araştırma örneklemini oluşturan 334 öğrencinin 170 i (%50,9) kız, 164 ü (%49,1) erkektir. Yine Tablo 1 incelendiğinde araştırma örneklemini oluşturan 334 öğrencinin 284 ünün (%85) kendisine ait bir çalışma odasının olduğu, 50 sinin (%15) ise kendisine ait çalışma odasının olmadığı anlaşılmaktadır. Tablo 1 de yer alan son kişisel özellik olan 334 öğrencinin Sosyal Bilgiler dersinden aldıkları karne notları incelendiğinde, 3 ünün (%0,9) notunun bir, 7 sinin (%2,1) notunun iki, 29 unun (%8,7) notunun üç, TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 43
Bülent GÜVEN 68 inin (%20,4) notunun dört, 227 sinin (%68) notunun beş olduğu görülmektedir. Araştırmanın ikinci alt problemine uygun olarak, İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanların ortalamaları arasında cinsiyet özellikleri açısından anlamlı bir fark bulunup bulunmadığı sınanmak istenmiştir. Bu amaçla öğrencilerin öğrenme stil ölçeğinin görsel, işitsel ve duyu-devinimsel boyutlarından aldıkları puanların, aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmış, ortalamalar arası fark t testi ile sınanmıştır. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin öğrenme stili ölçeğinden aldıkları puanlar ile cinsiyet özellikleri arasındaki ilişki Tablo 2 de görülmektedir. Tablo 2. Öğrencilerinin Öğrenme Stili Ölçeğinden Aldıkları Puanlar İle Cinsiyet Özelliklerinin Karşılaştırılması Stil Boyutu Cinsiyet N X S Sd t değeri P Duyudevinimsel İşitsel Görsel t tablo değeri= 1,96 Kız 170 2,50 0,40 Erkek 164 2,61 0,49 Kız 170 2,83 0,35 Erkek 164 2,74 0,40 Kız 170 3,37 0,33 Erkek 164 3,32 0,31 332 2,24* <.05 332 1,27 332 1,28 Tablo 2 incelendiğinde kız ve erkek öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin görsel öğrenme boyutunda en yüksek puan ortalamasına (kız = 3,37 erkek = 3,32) sahip oldukları, ikinci sırayı işitsel öğrenme stil boyutu puanlarının (kız = 2,83 erkek = 2,74) aldığı, son sırada ise duyudevinimsel öğrenme stil boyutu puanlarının (kız = 2,50 erkek = 2,61) bulunduğu görülmektedir. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanların cinsiyet değişkeni açısından farklılık gösterip göstermediğine ilişkin yapılan sınama sonuçları da yine Tablo 2 de yer almaktadır. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanların aritmetik ortalamaları arasındaki fark cinsiyet özellikleri açısından sıra ile sınanmış, sınama sonucunda öğrencilerin yalnızca duyu-devinimsel öğrenme stil boyutundan aldıkları puanların ortalamaları arasında erkek öğrenciler lehine hesaplanan 0,11 puanlık farkın anlamlı (<.05) olduğu belirlenmiştir. Grupların duyu-devinimsel öğrenme stili boyutundan 44 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... aldıkları ortalama puanlarına uygulanan t-testi sonucunda t değeri = 2,24 olarak hesaplanmıştır. Bu değer 332 serbestlik derecesinin 0.05 anlamlılık düzeyindeki 1,96 değerinin oldukça üstünde bulunmaktadır. Bu bulgu, duyu-devinimsel öğrenme stiline sahip erkek öğrencilerin kız öğrencilerden anlamlı derecede farklılıklaştığı sonucunu ortaya koymaktadır. Bu bulguya dayalı olarak erkek öğrencilerin öğrenme stil boyutu açısından baskın bir biçimde duyu-devinimsel öğrenme stilinde bulundukları söylenebilir ve bu durumun da özellikle hareket etme kabiliyetinin sınırlandığı derslerde motivasyonun, başarının ya da tutumların olumsuz yönde etkilenmesine neden olabileceği düşünülebilir. Bu bulgudan hareketle erkek öğrencilere farklı stilleri tanıtma ve bu stil grupları tarafından kullanılan stratejilerin öğretimini sağlama önerisi getirilebilir. Araştırmanın diğer bir alt problemine uygun olarak, İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları arasında cinsiyet özellikleri açısından anlamlı bir fark bulunup bulunmadığı sınanmak istenmiştir. Bu amaçla öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden aldığı puanlarının aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmış, cinsiyet özellikleri açısından ortalamalar arası fark t testi ile sınanmıştır. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları ile cinsiyet özellikleri arasındaki ilişki Tablo 3 de görülmektedir. Tablo 3. Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersi Tutum Ölçeğinden Aldıkları Puanların Ortalamaları İle Cinsiyet Özelliklerinin Karşılaştırılması Cinsiyet N X S sd t değeri P Kız 170 4,04 0,72 Erkek 164 3,92 0,56 t tablo değeri= 1,96 332 1,85 >.05 Tablo 3 den anlaşılacağı üzere, İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları arasında cinsiyet özellikleri açısından kız öğrenciler lehine 0,12 puanlık bir fark vardır. Bu farkın anlamlı olup olmadığını sınamak amacıyla grupların ortalama puanlarına t-testi uygulanmış t = 1,85 değeri bulunmuştur. Bu değer 332 serbestlik derecesinin.05 anlamlılık düzeyindeki 1,96 değerinin altında bulunmaktadır. Bu sonuç, öğrencilerin Sosyal TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 45
Bülent GÜVEN Bilgiler dersine yönelik tutum puanlarının cinsiyet özellikleri açısından anlamlı düzeyde farklılaşmadığını ortaya koymaktadır. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalamaları arasında cinsiyet özellikleri açısından anlamlı bir fark bulunup bulunmadığı araştırmanın bir diğer alt amacına uygun olarak sınanmak istenmiştir. Bu amaçla öğrencilerin cinsiyet özellikleri açısından Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalamaları arasındaki fark t testi ile sınanmıştır. İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalamaları ile cinsiyet özellikleri arasındaki sınama sonucu Tablo 4 de görülmektedir. Tablo 4. Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersi Karne Notlarının Ortalaması İle Cinsiyet Özelliklerinin Karşılaştırılması Cinsiyet N X S sd t değeri p Kız 170 4,63 0,70 332 2,44 <.05 Erkek 164 4,41 0,90 t tablo değeri= 1,96 Tablo 4 den anlaşılacağı üzere, İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalamaları arasında cinsiyet özellikleri açısından kız öğrenciler lehine 0,22 puanlık bir fark vardır. Bu farkın anlamlı olup olmadığını sınamak amacıyla grupların puan ortalamalarına t-testi uygulanmış t = 2,44 değeri bulunmuştur. Bu değer 332 serbestlik derecesinin.05 anlamlılık düzeyindeki 1,96 değerinin oldukça üzerinde bulunmaktadır. Bu bulgu, kız öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersi karne notları açısından erkek öğrencilere göre anlamlı derecede farklılaştıklarını ortaya koymaktadır. Bu bulguya dayalı olarak kız öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersinde akademik başarıyı sağlamada daha iyi oldukları şeklinde yorumlanabilir. Başarıda farkın oluşmasının nedenleri incelenerek, farkın öğrenmede kız öğrencilerin kullandıkları stratejilerden kaynaklanıp kaynaklanmadığı belirlenebilir. Araştırmanın bir diğer alt amacı kapsamında öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığı sınanmak istenmiştir. Bu amaçla öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden aldıkları puanların aritmetik ortalamaları arasındaki ilişki korelasyon tekniği ile incelen- 46 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... miştir. Öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersine ilişkin tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları arasındaki ilişkiye ait sınama sonucu Tablo 5 de görülmektedir Tablo 5. Öğrencilerin Öğrenme Stili Ölçeğinden Aldıkları Puanlar İle Sosyal Bilgiler Dersi Tutum Ölçeğinden Aldıkları Puanların Karşılaştırılması N X (Stil) X (Tutum) r Görsel 333 3,35 0,356 İşitsel 334 2,78 0,231 3,98 Duyu-devinimsel 334 2,55-0,188 Tablo 5 incelendiğinde öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin görsel öğrenme boyutundan aldıkları puanların ortalaması (X = 3,35) ile Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden elde ettikleri puanların ortalaması (X = 3,98) arasında pozitif yönde ancak çok anlamlı olmayan (r = 0,356) bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin işitsel öğrenme boyutundan aldıkları puanların ortalaması (X = 2,78) ile Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden elde ettikleri puanların ortalaması (X = 3,98) arasında da tıpkı görsel öğrenme stil boyutunda olduğu gibi pozitif yönde ve çok anlamlı olmayan düzeyde (r = 0,231) bir ilişki olduğu Tablo 5 de görülmektedir. Son olarak öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin duyu-devinimsel öğrenme boyutundan aldıkları puanların ortalaması (X = 2,55) ile Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden elde ettikleri puanların ortalaması (X = 3,98) arasında diğer iki öğrenme stil boyutundan farklı olarak negatif yönde ve çok anlamlı olmayan düzeyde (r = - 0,188) bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın bir diğer alt problemi kapsamında öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanların ortalaması ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığı sınanmak istenmiştir. Bu amaçla öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının aritmetik ortalamaları arasındaki ilişki korelasyon tekniği ile incelenmiştir. Öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalamaları arasındaki ilişkiye ait sınama sonucu Tablo 6 da görülmektedir. TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 47
Bülent GÜVEN Tablo 6. Öğrencilerin Öğrenme Stili Ölçeğinden Aldıkları Puanların Ortalamaları İle Sosyal Bilgiler Dersi Karne Notları Ortalamasının Karşılaştırılması N X (Stil) X (Karne) r Görsel 333 3,35 0.285 İşitsel 334 2,78-0,20 4,52 Duyu-devinimsel 334 2,55-0,12 Tablo 6 incelendiğinde öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin görsel öğrenme boyutundan aldıkları puanların ortalaması (X = 3,35) ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması (X = 4,52) arasında pozitif yönde ancak çok anlamlı olmayan (r = 0,285) bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin işitsel öğrenme boyutundan aldıkları puanların ortalaması (X = 2,78) ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması (X = 4,52) arasında ise negatif yönde ve çok anlamlı olmayan düzeyde (r = -0,20) bir ilişki olduğu yine Tablo 6 da görülmektedir. Öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin duyu-devinimsel öğrenme boyutundan aldıkları puanların ortalaması (X = 2,55) ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması (X = 4,52) arasında da işitsel öğrenme boyutunda olduğu gibi negatif yönde ve çok anlamlı olmayan düzeyde (r = - 0,12) bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Öğrenme stili ölçeğinin ilgili boyutlarından elde edilen puanların ortalaması ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik sınama sonucunda ulaşılan bulgulara dayalı olarak, görsel öğrenme stili puanları yüksek olan öğrencilerin derse ilişkin karne notlarının üst düzeyde olduğu, işitsel ve duyu-devinimsel öğrenme stil puanlarına üst düzeyde sahip olan öğrencilerin ise karne notları açısından görsel öğrenme stil boyutu puanları yüksek olan öğrencilerden sonra geldikleri söylenebilir. Öğrencilerin derse ilişkin tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalaması ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması arasında anlamlı bir ilişki bulunup bulunmadığı sorusu araştırmanın son alt problemi çerçevesinde yanıtlanmak istenmiştir. Bu amaçla, öğrencilerin derse ilişkin tutum ölçeğinin maddelerine verdikleri yanıtlardan aldıkları puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalamaları belirlenmiş, bu iki değişken arasındaki ilişki korelasyon hesaplama tekniği kullanılarak sınanmıştır. Öğrencilerin derse ilişkin tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalaması ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması arasındaki sınama sonucu Tablo 7 de görülmektedir. 48 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... Tablo 7. Öğrencilerin Derse İlişkin Tutum Ölçeğinden Aldıkları Puanların Ortalamaları İle Sosyal Bilgiler Dersi Karne Notu Ortalamalarının Karşılaştırılması N X (Tutum) X (Karne) r 334 3,98 4,52 0.295 Tablo 7 incelendiğinde öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden elde ettikleri puanların ortalaması (X = 3,98) ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması (X = 4,52) arasında pozitif yönde ancak çok anlamlı olmayan (r = 0,295) bir ilişki olduğu görülmektedir. Öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersi tutum ölçeğinden elde ettikleri puanların ortalaması ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması arasındaki ilişkiyi belirlemeye yönelik sınama sonucunda ulaşılan bulgulara dayalı olarak, Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum ölçeğinden elde ettikleri puanları yüksek olan öğrencilerin derse ilişkin karne notlarının da yüksek olduğu düşünülebilir. Öğrencilerin bir dersten başarılı olmalarını etkileyen faktörlerden biri olarak ifade edilen (Küçükahmet, 2000), değer ve inanç sistemine bağlı olarak oluşan tutumların, olumlu ya da olumsuz olması öğrenme sürecini doğrudan etkilemekte ve bireylerin gelecekteki yaşantılarına yön vermektedir (Seferoğlu, 2004; Sünbül ve diğerleri, 2004). Tutumlar ile akademik başarı arasındaki ilişkiyi sınayan literatürde birçok araştırmanın (Deveci, 2003; Seferoğlu, 2004; Sünbül ve diğerleri, 2004) bulgusuyla araştırmanın bu bulgusu paralellik göstermektedir. Sonuç ve Öneriler İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sahip oldukları öğrenme stil boyutları, Sosyal Bilgiler dersine ilişkin tutumları ve ders akademik başarıları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla toplanan verilerin istatistiksel çözümlemeleri sonucunda elde edilen bulgulara dayalı olarak ulaşılan sonuçlar aşağıda sıralanmış, ilgililere ve konuya ilişkin gerçekleştirilecek araştırmalara katkı sağlayacağı düşünülen kimi öneriler getirilmiştir. Sonuçlar Bu araştırmada elde edilen bulgulara dayalı olarak; Örnekleme alınan ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin görsel öğrenme stil boyutu açısından en yüksek puan ortalamasına sahip oldukları, bunu işitsel ve duyu devinimsel öğrenme stil boyutu puanlarının izledi- TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 49
Bülent GÜVEN ği, öğrenme stili ölçeğinin ilgili bölümlerinden aldıkları puanlar ile cinsiyet özellikleri arasında duyu-devinimsel öğrenme stil boyutu puanları açısından erkek öğrenciler lehine bir farklılık olduğu, diğer öğrenme stil boyutlarında ise cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmadığı, Öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları arasında cinsiyet özellikleri açısından anlamlı bir farklılık bulunmazken, Sosyal Bilgiler dersi karne notları ortalaması açısından kız öğrencilerin erkek öğrencilerden anlamlı düzeyde farklılaştığı, Öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin ilgili boyutlarından elde ettikleri puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi tutum puanları arasında görsel ve işitsel öğrenme stil boyutları açısından pozitif yönde ancak çok güçlü olmayan, duyu-devinimsel öğrenme stil boyutu açısından ise negatif yönde yine güçlü olmayan bir ilişki olduğu, Öğrencilerin öğrenme stili ölçeğinin ilgili boyutlarından elde ettikleri puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması arasında görsel öğrenme stil boyutu açısından pozitif yönde ancak çok güçlü olmayan, işitsel ve duyu-devinimsel öğrenme stil boyutu açısından ise negatif yönde yine güçlü olmayan bir ilişki olduğu, Öğrencilerin Sosyal Bilgiler dersine yönelik tutum ölçeğinden aldıkları puanların ortalamaları ile Sosyal Bilgiler dersi karne notlarının ortalaması arasında pozitif yönde ancak güçlü olmayan bir ilişki olduğu, sonuçlarına ulaşılmıştır. Öneriler Araştırma sonuçları ışığında öğretmenlere, diğer araştırmacılara, program geliştirme uzmanlarına ve hizmet öncesi öğretmen yetiştirmeye yönelik olarak şu öneriler getirilebilir: Sınıf Öğretmenlerine yönelik öneriler: Bu araştırmada ortaya çıkan Sosyal Bilgiler dersi akademik başarısı açısından kız öğrencilerin erkek öğrencilerden anlamlı düzeyde farklılaşması bulgusu da dikkate alındığında, öğretmenlerin sınıflarında öğrenim gören öğrencilerin kullandıkları stratejileri dikkatle incelemeleri, eğer başarıyı sağlamada 50 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... etkili olduğunu gözlemledikleri stratejiler varsa bunun öğretimini diğer öğrenciler için sağlamaları önerilebilir. Öğretmenlerin öğrencilerinin öğrenme stillerini belirleme ve stil özelliklerine uygun öğrenme stratejileri belirleme konusunda hizmet-içi eğitim almaları teşvik edilebilir. İlköğretim Sosyal Bilgiler dersinde ve diğer derslerde akademik başarıyı artırmak üzere, öğrencilerin öğrenme özellikleri açısından birbirinden farklılık gösterdiği gerçeğinden hareketle öğrenme stiline uygun olarak öğretim etkinlikleri düzenleme yoluna gitmeleri teşvik edilmelidir. Diğer araştırmacılara yönelik öneriler: Öğretmenlere öğrenme stilleri konusunda hizmet içi eğitim verilmesinin Sosyal Bilgiler dersi öğrenme-öğretme süreçlerini ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumlarını etkileme düzeyi nedir? Öğrenme stillerinin oluşumunu ve kullanılmasını etkileyen faktörler nelerdir? Öğrenme stillerinin öğretmen ve öğrenciler tarafından tanındığı ve öğretimin bu özelliklere uygun şekilde sürdürüldüğü sınıflarda akademik başarı, tutumlar, kalıcılık gibi değişkenlerde olumlu yönde bir farklılık oluşmaktadır? gibi soruların yanıtlarını arayan başka araştırmaların da yapılmasında yarar vardır. Program geliştirme uzmanlarına yönelik öneriler: İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi ve diğer derslerin programlarının geliştirilmesinde öğrencilerin öğrenme stillerinin farklılığı dikkate alınabilir. Öğretim programlarının kazanımlarını gerçekleştirmede araç olarak kullanılan ders kitaplarında ya da çalışma kitaplarında öğrenme stillerinin dikkate alındığı etkinlik yapraklarının yer alması, yanı sıra öğrencileri etkili çalışma teknikleri konusunda yönlendirebilecek önerilerin bulunması sağlanabilir. Programda duyuşsal özelliklerin başında gelen tutumları belirleme ve olumsuz tutumlara ilişkin yapılması gereken çalışmalar konularına vurgu yapılmalıdır. Hizmet öncesi öğretmen yetiştirmeye yönelik öneriler: Hizmet öncesi öğretmen adaylarına öğrenme stilleri ve farklı öğrenme stillerinin özellikleri, öğretim sürecinde duyuşsal özellikler konularında eğitim verilebilir. Bunun yanı sıra, öğretmen adaylarının bu konuda uygulama becerisi kazanmaları amacıyla mikroöğretim çalışmaları gerçekleştirilebilir. TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 51
Bülent GÜVEN KAYNAKLAR Ayersman, D. J. (1996). Reviewing The Research on Hypermedia-Based Learning. Journal of Research on Computing in Education. 28, (4), 500 576. Baldwin, L.,M. and Sabry, K.(2003). Web-Based Learning Interaction and Learning Styles. British Journal of Educational Technology.Volume 34 Issue 4 Page 443-454, September. Başıbüyük, A. (2004). Matematik Öğretmenlerinin Dikkate Alabilecekleri Öğrenme Stilleri: Mccarthy Modeli, Milli Eğitim Dergisi. Sayı 163. Büyüköztürk, Ş.(2003). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegema Yayıncılık. Davis, B. (1993). Tools for Teaching. San Francisco. CA, Jossey-Bass. DeCapua, A. and Wintergerst, C. (2004). Assessing and Validating a Learning Styles İnstrument. System. 33, pp: 1 16. Demirel, Ö. (2000). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: PegemA Yayıncılık. Demirkaya, H. ve Kenan, A. (2004). Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Coğrafya Dersine Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi. Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı:12, ss.179-189. Deveci, H. (2003). The Effect of Problem Based Learning to Attitudes, Success and Retention in Social Studies. Eskişehir: Anadolu University Publications. Dwyer, J. (1996). Learning Differences and Teaching Styles. [On-Line]. Available: http://www.yorku.ca/admin/cst/learndifs.html. Dunn, R. (1993). Learning Styles of the Multiculturally Diverse. Emergency Librarian, vol.20 n:4 pp.24-32 Mar-April. Eren, A. (2002). Fen, Sosyal ve Eğitim Bilimi Alanlarında Öğrenim Gören Üniversite Öğrencilerinin Öğrenme Biçimleri Arasındaki Farklılığın İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Escalada and Zollman (1997). Computer Simulation Of P-N Junction Devices.Kansas State University, Physics Department, 116 Cardwell Hall, Manhattan, KS 66506-2601. 52 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008
İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik... Felder, R. M. (1996). Matters of Style. ASEE Prism, 6(4), 18-23. Güven, B. (2003). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Alan Bağımlılık-Alan Bağımsızlık Bilişsel Stil Boyutlarına Uygun Olarak Hazırlanan Öğretim Etkinliklerinin Akademik Başarı ve Tutumlar Üzerindeki Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Güven, B. ve Özbek, Ö.(2007). Developing Learning Style Inventory For Effective Instructional Design. The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET April 2007 ISSN: 1303 6521 volume 6 Issue 2 Article 2 pp.15-22. Hasırcı, K., Ö. (2006). Sınıf Öğretmenliği Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri: Çukurova Üniversitesi Örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi.Cilt 2, Sayı:1 ss.15-25. Heath, A.C. (1983). Testing Hypotheses About Direction of Causation Using Cross-Sectional Family Data.Behavior Genetics 23(1). Hunt, D. E. (1979). Learning Style and Student Needs: An Introduction to Conceptual Level, Student Learning Styles. Jarvis, T. and Pell, A. (2002). Effect Of The Challenger Experience on Elementary Children s Attitudes To Science. Journal of Research in Science Teaching.pp.979-1000. Jones, M.G., A Howe, and MJ Rua (2000). Gender Differences in Students Experiences, Interests, and Attitudes Toward Science and Scientists. Science Education. Volume 84, Issue 2, pp. 180-192. Karasar, N. (1998). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın, Sekizinci Basım. Keefe, J. W. (1991). Learning Style, Cognitive and Thinking Skills. Reston, VA: National Association of Secondary School Principals. Küçükahmet, L. (2000). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Otluoğlu, R. ve C. Öztük (2002). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler, Ankara: PegemA Yayıncılık. Özbek, Ö. (2006). Öğrenme Stili Özelliklerinin Dikkate Alındığı Öğretim Etkinliklerini Uygulamanın Akademik Başarı, Tutumlar ve Hatırda Tutma Düzeyi Üzerindeki Etkisi.Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.Çanakkale. TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008 53
Bülent GÜVEN Özdamar, K. (1997). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi I. Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları, Eskişehir. Parkinson, A. at all. (1998). Java - A step forwards or sideways? Wawisr 98, Perth. Scarcella, R. (1990). Teaching language minority students in the multicultural classroom. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall Regents. Seferoğlu, S. (2004). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe Yönelik Tutumları. XII. Ulusal Eğitim BilimleriKongresi Bildirileri: Ankara. Senemoğlu, N.(2004). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim, Ankara, Gazi Kitabevi. Sünbül, M. ve Diğerleri (2004). İlköğretim 2. Kademe Fen Bilgisi Derslerinde Akademik Başarıyı Yordamada Öğrencilerin Öğrenme Strateji, Stil ve Tutumlarının Etkisi. XII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi: Ankara. Tezbaşaran, A. (1996). Likert Tipi Ölçek Geliştirme. Ankara: Psikologlar Derneği Yayınları. Yeşilyaprak, B. (2002) Üniversiteye Devam Eden ve Etmeyen Bir Grup Gencin Psikolojik Belirtiler Açısından Karşılaştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2, 18. 54 TSA / Yıl: 12, S: 1, Nisan 2008