Bir Uluslararası Organizasyon ile Birlikte Avrupa Topluluğu Yardım Anlaşması Mahkeme yönetim sistemine destek Eylem Planı Bütçe Dönemi: 2006 FM Referans: TR 06 01.04 Başvuru sahibi: Dosya N o (sadece resmi kullanım için)
BİLDİRİM I. EYLEM 1. TANIM 1.1 Başlık : Mahkeme yönetim sistemine destek 1.2 Yer(ler): Türkiye, çeşitli bölgeler, çeşitli şehirler 1.3 Eylemin Maliyeti Sözleşme Makamından istenen miktar Toplam uygun eylem maliyeti Sözleşme Makamından istenen miktar Toplam uygun eylem maliyetinin yüzdesi EUR 3 005 328, 17 EUR 3 005 328,17 100% 1.4 ÖZET Eylem süresi Eylemin Amaçları 24 ay Genel amaç(lar) Genel amaç yargının işleyişinin etkinliğinin, Katılım Ortaklığı Müktesebatın Üstlenilmesine İlişkin Ulusal Program da öngörülen Avrupa standartları doğrultusunda geliştirilmesidir. Proje hedefi Pojenin hedefi, mahkeme yönetim sisteminin yeniden yapılandırılmasının desteklenmesi, yargının etkinliğinin güçlendirilmesi işlemlerin hızlandırılmasıdır. Hedef grup(lar) Tahmini sonuçlar Hâkimler, savcılar yardımcı adli personel. Dava akış yönetimi, malî yönetim, insan kaynakları yönetimi mahkeme performans kriterleri dahil yeni mahkeme yönetim sisteminin geliştirildi pilot mahkemelerde uygulandı; Önceki yıllardan dava birikimi azaltıldı; Ortalama dava süreleri, pilot mahkemelerde azaltıldı; Pilot mahkemelerdeki yardımcı personelin mesleki 2
yetenekleri arttırıldı; Yargılama sürecinin hızlandırılması için etkin teknolojik çözümler teknoloji yönetim sistemi uygulamaya konuldu; Temel faaliyetler Faaliyetler (birinci aşama) İhtiyaç analizi çalışması : Mevcut uygulamaların böylelikle hâlihazır mahkeme yönetim sistemindeki eksiklikler gereksinimlerin tespiti; Mahkeme yönetim sistemindeki Avrupa standartlarının en iyi uygulamaların tespiti analizi; İhtiyaç analizinin ışığında Avrupa standartlarıyla uyumlu; dava akış yönetimi, malî yönetim, insan kaynakları yönetimi mahkeme performans standartları dahil bir stratejik planının hazırlanması; İlgili mevzuatta gerekli değişikliklerin kaleme alınması; Dava yönetimi hakkında eğitim programlarının/müfredatlarının ; Rehber kitabların ; Ulusal Yargı Ağı Projesinde (UYAP) değişiklikler (yeni mahkeme yönetim sistemi ile ilgili uygulamaların dahil edilmesi). Faaliyetler (ikinci aşama) Pilot mahkemelerdeki bütün adli kadronun eğitilmesi; Beş pilot mahkemede, rehber danışma birimlerinin kurulması da dahil yeni yönetim sisteminin uygulanması. 3
1.5 Amaçlar Amaç, Avrupa standartlarna uygun şekilde Türk yargı teşkilatının işleyişinin etkinliğinin arttırılmasıdır. Aşagıdaki özel amaçlar takip edilecektir: 1. Dava akış yönetimi, malî yönetim, insan kaynakları yönetimi, mahkeme performans kriterleri, teknoloji yönetimi eğitim stratejileri dahil yeni bir mahkeme yönetim sistemi geliştirilmek; 2. Yeni mahkeme sistemini 5 pilot mahkemede uygulanmak; 3. Yargının etkinliğinin güçlendirilmek hızlı yargılama sürecini kolaylaştırılmak. Gerekçe 1.5.1 Faaliyetin program amaçları öncelikleriyle ilgisi Yeni bir mahkeme yönetim sisteminin geliştirlmesi pilot mahkemelerde uygulanması yargılamanın kalitesini, etkinliğini hızını arttırarak Programın amaçlarının önceliklerinin gerçekleştirilmesine katkıda bulunacaktır. AB bağımsız, günilir rimli bir adli teşkilatın kurulmasının son derece önemli olduğuna vurgu yapmaktadır. Bu, özellikle yeterli insan kaynaklarını kalifiye personeli, yeterli modern ekipmanı, mahkeme işlemlerinin hızlanmasını, gereksiz gecikmeleri engellemek için devam eden davaların sayısının azaltılmasını kararların yeterli uygulanmasını temin edecek önlemleri gerektirmektedir. Avrupanın her yerinde mahkemelerin karşılaşmakta olduğu sorunlar bir haylidir: iş yükü artmaktadır, günlik sorunları ile ilgili artan kaygılar vardır, işletme maliyetleri yoğun bir inceleme altında olmakla birlikte teknoloji patlamaktadır vb. Modern mahkemeler kamu yönetimi, hukuk, bilgisayar bilimi mimari mühendisliğinde bilgili/uzmanlaşmış uygun maliyetli yardıma ihtiyaç duymaktadır. Bu görevler mahkeme başkanları bir yana, herhangi bir hâkim tarafından üstlenilemez. En son teknoloji ekipman ile donatılmış işlevsel olarak yeterli günli bir mahkeme binası, mahkemenin rimli çalışması için vazgeçilmezdir. Bununla birlikte teknoloji, ekipman altyapıdan başka; performans değerlendirme iş yükü değerlendirmesi dahil iyi tanımlanmış bir insan kaynakları yönetimi programına da ihtiyaç bulunmaktadır. Hâkimler yargı dışı işleri (örn. kendi datlerini yazmak ya mahkeme ücretlerini hesaplamak) yürüterek zaman harcamasın yargılama işlemlerine yoğunlaşabilsin diye mahkemelere idari yargısal destek personel (mahkeme görevlileri, katipler, mahkeme danışmanları, infaz görevlileri) konusunda yeterli şekilde eleman sağlanmasını temin için kapsamlı değerlendirmeler yapılmalıdır. 1.5.2 Hedef ülke(ler)de, özellikle ilgili bölge(ler)deki algılanan ihtiyaç kısıtlamaların tespiti. Ayrupa İnsan Hakları Sözleşmesi nin 6. maddesi, diğerlerinin yanında Herkes yasayla kurulmuş, bağımsız tarafsız bir mahkeme tarafından makul bir süre içinde, adil aleni bir şekilde yargılanma hakkına sahiptir demektedir. Konuyla ilgili olarak, Avrupa Konseyi mahkeme yönetimi hakkında birçok tavsiye yayımlamıştır. 4
nce çok sayıda tavsiye üye ülkelere yöneltilmiştir mezkur tavsiyelerin içerdiği standartlar, gerek hukuk sistemlerini geliştirmek amacıyla üye ülkelerce gerekse de Konsey uzmanları tarafından adalet sistemlerini reform etme arayışındaki devletlere tavsiyelerde bulunmak için bir temel olarak kullanılmaktadır. Bu tavsiyeler, diğerlerinin yanı sıra, adalete erişimi kolaylaştıracak önlemler, yargının işleyişini arttıracak hukuk usulleri ilkeleri, mahkemelerin aşırı iş yükünü önleyecek azaltacak önlemler, ceza adalet sisteminin yönetimi, yeni teknolojilerin kullanımı (örn. mahkeme dizaynı hukuki bilgi sistemleri, yeni teknolojiler yoluyla mahkeme hizmetlerinin diğer adli hizmetlerin vatandaşlara rilmesi) gibi hususları ele almaktadır. Ayrupa İnsan Hakları Beyannamesi nin 6.1 maddesi altındaki herkesin makul bir sürede yargılanma hakkını sağlanmak için Türkiye: - Hâkimler tarafından yerine getirilen yargı dışı işlerin sayısını, bunları diğer kişi kuruluşlara yükleyerek sınırlamalı; - Yargınin yönetimini geliştirmek için mahkemelerin her türlü aşırı iş yükünü azaltmalıdır. Bu bağlamda, etkin bir mahkeme yönetin sistemi (örn. dava akışı yönetimi, mali yönetim, insane kaynakları yönetimi, mahkeme performans kriterleri teknoloji yönetimi) geliştirilmelidir. Dava akış yönetimi sistemi Adli işlemlerdeki bir çok adım, çoğu kez gereksiz bir biçimde tekrarlanmaktadır bu, sürecin aşırı uzaması sonucunu doğurmaktadır. Etkili hızlı kararlara götürecek bir dava akış yönetimi sistemi, sadece hâkimleri değil yardımcı personele de hitap eden bu proje vasıtasıyla getirilebilir. Uygulanması için, hâkimlere yargı personeline sağlanacak uygun bir eğitimle birlikte geliştirilecek böyle bir dava akış yönetimi sistemine acil ihtiyaç bulunmaktadır. Mali yönetim sistemi Yargısal işlemlerdeki birçok adım ya bu işlemlerde kullanılan biyolojik delillerin analizi gibi bazı hizmetlerin ödenmesi, mahkemelerin kendi bütçelerinin olmamasından dolayı ertelenmektedir. Bu proje vasıtasıyla en uygun mali yönetim sistemi (oldukça etkili bir mali yönetim sistemine sahip olma hedefi) AB ülkelerindeki mevcut en iyi uygulamaların incelenmesinin ardından uygulamaya konulacaktır. Teknoloji yönetim sistemi Bazı istisnalar dışında mevzuat şu an itibariyle, davadaki tüm mahkeme işlemlerini izleyerek; açılmalarından sona erdirilmelerine kadar mahkeme personelinin davaları etkin şekilde yönetmelerini sağlayacak teknolojik avantajlardan adli personelin yararlanmasına izin rmemektedir. Böyle bir sistem, otomatik olarak mahkeme tarihlerini, yapılan işleri ilgili mühletleri takip edecektir. Bu, gerektiğinde hâkimlere gönderilecek anımsatıcılarla birlikte ihtiyaç duyulan işlemler listesi oluşturabilir. Ek bir özellik olarak, böyle bir system iş akışının, dava durumunun açılan-kapanan davaların türlerinin analizi için bir yönetim rehberi sağlayabilir. Bir dava yönetim sistemi geliştirmek bunu Ulusal Yargı Ağı (UYAP) içerisinde kullanma çabaları istenilen seviyede değildir. UYAP ın işleyişi henüz ülke geneline yayılamamıştır. Proje vasıtasıyla ihtiyaç analizi aşamasının sonununda, UYAP a eklenmesi gereken yeni uygulamalar yapılacak zaruri değişikliklere ilişkin bir öneri sunulacaktır. 5
İnsan kaynakları yönetimi mahkeme performans kriterleri İnsan kaynakları yönetimi açısından, savcılar da çok sayıda teknik konuyla uğraşmak zorundadır aşağı yukarı her bir idari işlem onların muvafakatine ihtiyaç duymaktadır. Bu durum, savcıların gereken seviyede etkin bir adli soruşturma yapma kapasitelerini etkilemektedir. Diğer taraftan, adli görevliler genel idari hizmetler sınıfına yerleştirilmişlerdir adli hizmetler olarak tanımlanan bir sınıfın bulunmadığı Devlet Memurları Kanunu na tabidirler. Bu yüzden adli görevliler, düzenli bir şekilde uygun meslek öncesi meslek içi eğitim almamaktadırlar. Mesleklerinde yapacakları işlerini, usta-çırak ilişkisi temelinde kıdemli meslektaşlarınca rilen bilgilerle öğrenmektedirler. Bu durumun bir sonucu olarak, yargısal işlemlerde bir çok problemler hatalar meydana gelmekte sürecin yavaşlamasının yanı sıra zaman emek kaybına neden olmaktadır. Mahkeme performans kriterleri bakımından, iş yükü ile belirli bir mahkemede istihdam edilen personelin miktar kalitesi arasında denge kurulmasını sağlayacak bir sistemin geliştirilmesi gerekmektedir. 1 Mayıs 2007 tarihi itibariyle, Türk yargısında 4867 hâkim 3587 savcı bulunmaktadır. Yardımcı personele gelince, yargıda 31996 kadro bulunmaktadır; bunun 25.231 i doludur 6.765 i ise açıktır. nın personel stratejisi aşağıdaki problemlere çözüm bulmalıdır: - Her bir kadro için yerine getirilecek görevlerin tanımlanmak mahkemelerde çalışan her bir kategorideki personelin görev yetki sınırlarını göstermek; - Modern kriterler temelinde bir insan kaynakları yaklaşımı geliştirmek; - Atamaların iş yüküne uygun olarak yapılmasını temin etmek. Yukarıda belirtilen problemleri çözmek için Avrupa standartlarına uygun çağdaş bir insan kaynakları yönetim sistemini mahkeme performans kriterlerini tesis etme büyük önem arz etmektedir. Ayrıca, bu alanlarda bir müfredat oluşturarak hem adli idari personelin hem de hâkim savcılar için eğitim kapasitelerinin güçlendirilmesi gerekli görünmektedir. Faaliyetler, uygulanacak Avrupa Topluluğunun finanse ettiği diğer programlarla (Adalete İyi Erişim vb) birlikte gerçekleştirilecektir. 1.5.3 Hedef gurubun/gurupların belirlenmesi son faydalanıcılar ile tahmini sayı Hedef gurup, çocuk mahkemeleri ile aile mahkemelerini de kapsayan 5 pilot mahkemenin hâkimleri, savcıları yadımcı personelidir. Hedef gurupların kesin sayısı bu pilot mahkemelerin belirlenmesinden sonra belirlenecektir. Tahmini sayı 650 dir. 1.5.4 Hedef gurubun/gurupların seçiminin sebepleri ile ihtiyaçları kısıtlamalarının belirlenmesi. Faaliyet hedef gurubun/gurupların son faydalanıcıların ihtiyaçlarına nasıl katkıda bulunacaktır? Bu proje için belirlenen faaliyetler, yüklenilecek maliyet bağlamında hedef guruplar son yararlanıcılar üzerinde en fazla etkisi olacak olanlardır. Faaliyetin ilk aşaması, ihtiyaç analizinden oluşmaktadır diğer Avrupa ülkelerindeki en iyi uygulamaların yanı sıra mahkeme yönetim sisteminin eksikliklerini, yetersizliklerini ihtiyaçlarını ayrıntı şekilde belirleyecektir. 6
Eğiticilerin eğitimi izlenecek pilot mahkeme formatının, uygun maliyetlilik mahkeme yönetim sistemini güçlendirmenin en sürdürülebilir biçimi açısından optimal olduğu düşünülmektedir. Eğiticilerin seçiminin seçim kriterleri ihtiyaç analizi çalışması tamamlandıktan sonra kararlaştırılacaktır. 1.6 Faaliyetlerin detaylı açıklaması 1.6.1 İlk Aşama Faaliyetleri Birinci aşama uzmanlar tarafından gerçekleştirilecak ihtiyaç analizi çalışmasıyla ilgili faaliyetleri kapsayacaktır. İhtiyaç değerlendirmesini takiben, ilgili mevzuattaki değişikliklerle ilgili önerilere ilaten dava akış yönetimi, mali yönetim, insan kaynakları yönetimi mahkeme performans kriterleri, teknoloji yönetimi, eğitim stratejilerini içeren bir strateji planı hazırlanacaktır. Aynı zamanda, UYAP projesi yle birleştirilecek onunla uyum içerisinde çalışacak bir ulusal ağ sisteminin tesisi öngörülmektedir. Projeyi tanıtmak amacıyla tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilecektir. Beş pilot mahkemenin birinde, resepsiyonun izleyeceği bir basın toplantısı düzenlenecektir. Projenin açıklamasını karşılanacak amaçları içeren bir broşür (250 kopya) bu olay sırasında dağıtılacaktır. 1.6.1.1 Mevcut mahkeme yönetim sistemindeki eksiklikler gerekliliklerin tanımlanmasına dair ihtiyaç analizi çalışması Bu amaca matuf olarak mevcut sistemi gözden geçirmek, var olan yasal yapının değerlendirmenin yanı sıra eksiklikleri açıkları teşhis etmek için nın işbirliğiyle 10 ila 15 üyeden oluşan ekipler oluşturulacaktır. CFCU ekiplerin seçiminde gözlemci olacaktır. Çalışmalar dava akış yönetimi, mali yönetim, insan kaynakları yönetimi, mahkeme performans kriterleri, teknoloji yönetimi ile altyapı ekipman ihtiyaçları üzerine olacaktır. Tamamlanınca, her bir çalışma Avrupa Komisyonu delegasyonuna CFCU ya sunulacaktır. Takımların oluşumunun aşağıdaki gibi olması öngörülmüştür: Cumhuriyet Savcılığı Ekibi: Avrupa ülkelerinden soruşturma usüllerinde uzman tecrübeli savcılar, Türk Cumhuriyet savcıları, ceza usulleri alanından akademisyenler, savcılık yazı işleri müdürleri, insan kaynakları uzmanları, avukatlar bilgisayar mühendisleri; Ceza Mahkemeleri Ekibi: Avrupa ülkelerinden ceza hâkimleri, çocuk mahkemeleri dahil Türk ceza adaletinin çeşitli aşamalarından Türk hâkimler, ceza usulleri alanından akademisyenler, ceza mahkemeleri yazı işleri müdürleri, avukatlar, insan kaynakları uzmanları bilgisayar mühendisleri; Hukuk Mahkemeleri Ekibi: Avrupa ülkelerinden hukuk mahkemeleri işlemlerinde uzman tecrübeli hâkimler, asliye mahkemesi, ticaret mahkemesi, sulh hukuk mahkemesi, tüketici mahkemesi, çocuk aile hukuk mahkemelerinden Türk hâkimler, hukuk usulü alanında eğitimli akademisyenler, yukarına anılan mahkemelerin her birinden yazı işleri müdürleri, avukatlar, insan kaynakları uzmanı bilgisayar mühendisleri; 7
İcra Daireleri Ekibi: Avrupa ülkelerinden hukuk yargısı kararlarının icrası konusunda uzman tecrübeli hâkimler, Türk icra hâkimleri, icra dairesi müdürleri, sözü geçen usullerde eğitimli akademisyenler, avukatlar, insan kaynakları uzmanı bilgisayar mühendisi; İdare Vergi Mahkemeleri Ekibi: Avrupa ülkelerinden idare mahkemesi usullerinde uzman tecrübeli hâkimler, Türk idare rgi mahkemelerinden hâkimler, idari yargı usullerinde uzman akademisyenler, hem idare hem de rgi mahkemelerinden yazı işleri müdürleri, avukatlar, insan kaynakları uzmanı bilgisayar mühendisi. İhtiyaç analizi çalışması esnasında bu ekipler çeşitli Türk mahkemelerini yargı kuruluşlarını ziyaret edecektir (Her bir takım Türkiye de 5 farklı yerdeki 5 farklı mahkemeyi ziyaret edecektir. Bunlar 2 günlük ziyaret olacaktır). Ayda 2 kez Ankara da 2 günlüğüne (her takım için 2 günlük 8 toplantı) toplanacaklardır da. Ayrıca, 45 ekip üyesine ilgili ülkelerdeki en iyi uygulamaları gözlemlemek için Hollanda, Fransa Almanya nın her birine 5 günlük 3 çalışma ziyareti düzenlenecektir. Hollanda, yüksek kalitede adlî personel okulundan dolayı seçilmiştir; Fransa Almanya ise yargı sistemlerinin Türk adli sistemine yakınlığından dolayı. İhtiyaç analizi aşamasının sonuçlarına göre 10 kişilik bir dördüncü çalışma ziyareti de gerçekleşebilir. Çalışma ziyaretlerinin katılımcıları yla işbirliği içerisinde tarafından seçilecektir. 1.6.1.2 İhtiyaç anlizinin ışığında bir strateji planının hazırlanması İhtiyaç analizi çalışmasının sonunda dava akış yönetimi, mali yönetim, insan kaynakları yönetimi, mahkeme performans kriterleri teknoloji yönetimine dair yeni uygulamalar dahil bir strateji planının hazırlanması için; değerlendirme aşamasına katılmış uzmanlardan oluşturulan, en iyi uygulamalar temelinde en uygun mahkeme yönetim sistemini kabul etmeyi hedefleyen 15 kişilik bir çalışma gurubu kurulacaktır. Hazır olunca, strateji planı Avrupa Komisyonu Delegasyonu na CFCU ya sunulacaktır. Strateji planı sadece herhangi bir yasal değişiklik önerisini kapsamayacak; aynı zamanda pilot uygulama için 5 pilot mahkeme konusunda da tavsiyede bulunacaktır. Çalışma grubu haftada bir kez Ankara da 2 günlüğüne toplanacaktır (15 katılımcının her biri için 2 günlük 8 toplantı). 5 pilot mahkeme, Avrupa Konseyiyle işbirliği içinde aşağıdaki ölçütler temelinde nca seçilecektir: coğrafi büyüklük mahkeme büyüklüğü, davaların türü UYAP altyapısının mevcudiyeti. 1.6.1.3 Gerekli yasal değişikliklerin kaleme alınması Strateji planının ışığında, gerekli yasal değişiklikler tarafından kaleme alınacaktır., yasal değişiklik taslağını mümkün olan en kısa sürede TBMM ye göndermeyi taahhüt eder., taslak safhasında na gerekli uzman desteğini sağlayacaktır. 1.6.1.4 Eğitim programlarının/müfredatın rehber kitapların dizaynı tarafından 10 üyeli bir çalışma grubu (yerleşik uzman, nden 2 uzman, Adalet Akademisi nden 1 kişi, Eğitim Dairesi Başkanlığından 1 kişi, Personel Genel müdürlüğünden 1 kişi, Kanunlar Genel Müdürlüğünden 1 kişi, AB Genel Müdürlüğünden 1 kişi, Strateji Geliştirme Dairesi 8
Başkanlığından 1 kişi 1 yerel uzman) oluşturulacaktır. Çalışma grubu farklı personel gurupları için yeni mahkeme yönetim sistemi hakkında 11 eğitim programı geliştirecektir. Bu programlar aynı zamanda mahkeme müdürlerinin savcıların idari yeteneklerine de hitap edecektir: - Çocuk ceza mahkemeleri dahil ceza mahkemeleri hâkimleri yardımcı personeli ( 2 ayrı program) - Çocuk aile mahkemeleri dahil hukuk mahkemeleri hâkimleri yardımcı personeli (2 ayrı program) - İdare rgi mahkemeleri hâkimleri yardımcı personeli (2 ayrı program) - Cumhuriyet savcılıkları Cumhuriyet savcılığı yardımcı personeli (2 ayrı program) - İcra mahkemelerinden hâkimler (1 program) - İcra dairelerinden yardımcı personel (1 program) - Müracaat yardım masalarında görevli yardımcı personel (1 program) Bu çalışma grubu, iki ay süresince ayda iki kez 3 günlüğüne üçüncü ayın sonunda eğitim müfredatı rehber kitabın kesinleştirilmesi için iki günlüğüne toplanacaktır. Bu programlar basılacak/çoğaltılacaktır. Ayrıca tüm yargı personeli sınıfları için, dava yönetimi hakkında bir rehber kitap aynı çalışma gurubu tarafından hazırlanacak basılacaktır (1000 kopya). 1.6.1.5 Ulusal Yargı Ağı Projesi nde (UYAP) Değişiklikler İhtiyaç analizi aşaması kısa dönem bilişim teknolojileri uzmanı tarafından formüle edilen öneriler tavsiyelerini takiben, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı yeni mahkeme yönetim sistemini UYAP sistemine dahil edecektir. Yeni system beş pilot mahkemede faal olacaktır. 1.6.2 İkinci Aşama Faaliyetleri Strateji planı ilk aşamada tespit edilen ihtiyaçlara dayandırılan ikinci aşama, beş pilot bölgedeki adli personelin eğitimlerini yeni mahkeme yönetim sisteminin bu mahkemelerde uygulanmasını kapsayacaktır. 1.6.2.1 Eğitim, Adalet Akademisinin işbirliği içerisinde yeni mahkeme yönetim sistemi hakkında hâkimleri, savcıları diğer adli personeli nasıl eğiticekleri hakkında 5 gün boyunca eğitilecek Ankara da bulunan 25 eğiticiyi belirleyecektir. Beş pilot adliye hâkimleri, savcıları yardımcı personeli için 1 günlük 5 bilgilendirme toplantısı düzenlenecektir. Toplantılar personele yeni mahkeme yönetim sistemine dair bilgi sağlayacaktır. Takiben Adalet Akademisi pilot mahkeme binalarında, pilot mahkemelerin tüm yargı personeli için (yaklaşık 650 kişi) her biri 1 haftalık özel eğitim programları iki fasıl halinde yürütülecektir., proje dönemi süresince eğiticilerin müsait olmasını r. 9
1.6.2.2 Rehberlik danışma masalarının kurulması tarafından yle işbirliği içinde 5 pilot mahkemede rehberlik danışma masaları kurulacaktır. Her bir pilot mahkemeden 2 personel halkla ilişkiler üzerine eğitilecektir (her bir pilot mahkemede üç günlük eğitim). 1.6.2.3 Sistemin Pilot Adliyelerde Uygulanması Yeni sistem 5 pilot adliyede tam anlamıyla uygulanacak vatandaşlar bundan yararlanacaktır. 10.000 broşür tarafından yla işbiriliği içerisinde hazırlanacak, basılacak pilot adliyelerle diğer kamu binalarında halka ücretsiz olarak dağıtılacaktır. Uygulamanın dönemsel değerlendirmeleri ekip üyelerince her bir pilot adliyede üç ayda bir gerçekleştirilecektir (her biri iki günlük dört ziyaret). Değerlendirme raporları hazırlanacak Yürütme Kuruluna sunulacaktır. yla işbirliği içersinde, pilot mahkemelerde uygulanan mahkeme yönetim sisteminin kalitesi ondan memnuniyet derecesini ölçmek için hizmetin faydalanıcılarına dağıtılacak olan değerlendirme formlarını hazırlayacaktır. Bu formların tahlili nce yapılacaktır. Beş pilot mahkemelerden birinde, resepsiyonun izleyeceği bir basın toplantısı düzenlenecektir. Proje sonuçlarına dair bilgiler içeren broşür dağıtılacaktır (250 kopya). 1.6.2.4 Kapsamlı değerlendirme nden beş uzman pilot adliyeleri ziyaret edecek mahkeme yönetim sisteminin işleyişi hakkında kapsamlı bir değerlendirmesini gerçekleştirecektir. Bu değerlendirme, gerekirse olası iyileştirme önerilerini de kapsayacaktır. 1.7 Metedoloji 1.7.1 Uygulama yöntemleri önerilen metodolojinin gerekçeleri Çeşitli yerel adliye saraylarına çalışma ziyaretleri: Yerel uluslararası uzmanların mahkeme işleyişindeki mevcut uygulamaları eksiklikleri tespitine yardım etmek; Avrupa daki çeşitli adliye saraylarına kuruluşlara çalışma ziyaretleri: Yerel uluslararası uzmanların AB ülkelerindeki en iyi uygulamaları tespit etmelerine yardım etmek; Mevzuat analizi: Uzmanların yasalardaki eksiklikleri tespit etmelerini sağlamak; Çalışma grupları: Uzmanların strateji planı hazırlamalarını ilgili mevzuattaki olası değişiklikleri kaleme almalarını sağlamak; Eğiticilerin eğitimi kursları: Ulusal eğitici guruplarına, uluslararası uzmanların sürekli desteği olmaksızın yeni mahkeme yönetim sistemi hakkında eğitim rmek için esasa dair bilgilerin metodolojik becerilerin rilmesi; 10
Eğitim & konferans: Etkili uygulamasını sağlanmak için pilot adliyelerdeki çalışanların (hâkimler, savcılar, kayıt memurları vb) yeni yönetim sistemi hakkında eğitimi; Eğitim materyallerinin yayımlanması, uzmanlarının uzmanlığının Avrupa Konseyinin birikmiş deneyiminin gelecekteki ulusal eğitici guruplarınca daha geniş dairelerce kullanılır olmasını temin eder; Rehberlik danışma masalarının kurulması, adli hizmet kullanıcılarının (avukatlar, vatandaşlar) mahkeme yönetimindeki değişikliklerden haberdar olmalarını ya bu hususta bilgi sahibi olabilmelerini sağlayacaktır; Rehber kitapların broşürlerin yayımlanması, adli hizmet kullanıcılarının (avukatlar, vatandaşlar)mahkeme yönetimindeki değişikliklerden haberdar olmalarını temin eder. 1.7.2 Faaliyet önceki bir eylemin devamıysa; faaliyetin önceki eylemin sonuçları üzerine ne şekilde inşa edileceğinin planlandığını açıklayınız. Uygulanabilir değil. 1.7.3 Faaliyet daha geniş bir programın parçası ise bu programla nasıl uyuştuğunu ya onunla eşgüdümünün nasıl sağlandığını açıklayınız. Lütfen diğer girişimlerle, özellikle Avrupa Topluluğu ndan olanlarla, potansiyel bilgi alışrişini açıklayınız. Uygulanabilir değil. 1.7.4 İzleme iç/dış değerlendirme usulleri İzleme Proje, Strazburg daki Yargı Bölümü (İnsan Hakları Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü) başkanı tarafından izlenecektir. Bu kişi raporların gerektiği gibi hazırlanması sunulmasını temin edecek Ankara da bulunan program takımına gerekli tüm desteği sağlayacaktır. Faydalanıcı ( Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü), ara değerleme raporları hazırlayacaktır Proje yönetimi faaliyetlerin izlenmesi için, Ulusal Yardım Yöneticisine (NAC) sunulacak izleme raporları hazırlayacaktır. Bunun dışında, Avrupa Komisyonu nun sözleşmeye bağlayacağı bağımsız bir Ara Değerlendirme Ekibi de proje yönetiminin uygulamanın değerlendirilmesi için bir ara değerlendirme raporu hazırlayacaktır. Değerlendirme İki bağımsız uzmanı, projenin başlangıcında (uygulamanın ilk üç ayı içerisinde) değerlendirme sürecini belirleyecek başarı göstergelerini kararlaştıracaktır. Birinci aşamanın sonunda, projenin ara değerlendirmesini yapacaklar lüzumu halinde ikinci aşamanın uygulamasında değişiklikler önereceklerdir. Projenin rimliliğini etkinliğini değerlendirmek için projenin sonunda nihai bir değerlendirme yapılacaktır. 1.7.5 Çeşitli aktörlerin (yerel ortak, hedef gruplar, yerel yetkililer vb) rollerinin faaliyete katılımlarının tanımlanması bu rollerin niçin onlara rildiğinin nedenleri. 11
Bu proje için seçilmiş eş kuruluşlarlar, kendine özgü kurumsal konumları, yetki yeteneklerinden dolayı önerilmişlerdir ki bunların hepsi, faaliyetlerin etkin bir uygulamasının gerçekleştirmesiyle bağlantılıdır. doğrudan proje faydalanıcısıdır. Aşağıdaki görev işlerden sorumlu olacaktır: Faydalanıcı tarafından sağlanacak çeşitli girdileri koordine etmek; Program faaliyetlerinin uygulamasının denetlemek; Çalışma planlarının hazırlanması uygulamasına katkıda bulunmak; Alıma ya da programın uygulanması ile ilgili diğer idari ya mali konulara ilişkin herhangi bir konuda iş birliği yapmak; Program raporlarını çalışma planlarını onaylamak; Bu programın izleme değerlendirme çalışmalarına aktif şekilde katkıda bulunmak; Program faaliyetlerinin geliştirlmesi için Yönetim (Steering) Kuruluna tavsiyelerde bulunmak; Son kullanıcılar tarafından projenin sahiplenilmesini temin etmek; Proje sürdürülebilirliğini proje sonuçlarının mümkün olan en geniş şekilde yayılmasını sağlamak. Avrupa Komisyonu Avrupa Komisyonu aşağıdaki görev işleri yerine getirecektir: Bu programın izleme değerlendirme çalışmalarına aktif olarak katkıda bulunmak; Program sonuçlarının geliştirilmesi için Yürütme Kuruluna tavsiyelerde bulunmak. Merkezi Finans İhale Birimi (CFCU) CFCU, Doğrudan Sözleşmenin idari finansal uygulamasından soumludur. CFCU nun, yardım fonlarının doğru kullanımında nihai sorumluluğu vardır; sözleşme imzalanması ile ödemelerden sorumludur bu sözleşmede Sözleşme Makamı olarak bahsedilmektedir. Buna ilaten, CFCU genel anlamıyla sözleşmenin kordinasyonu yönetiminden de sorumludur. Yürütme Kurulu İki akademisyenin yanı sıra nden, ndan (Müsteşarlık, AB Genel Müdürlüğü, Personel Genel Müdürlüğü, Kanunlar Genel Müdürlüğü, Eğitim Dairesi Başkanlığı, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı), Türkiye Barolar Birliği nden, pilot adliyelerin bulunduğu 5 şehirdeki Barolardan, Türkiye Adalet Akademisi nden temsilcilerden oluşturulacaktır. Avrupa Komisyonu Delegasyonundan CFCU dan temsilciler, Yürütme Kuruluna gözlemci sıfatıyla katılacaklardır. 12
İki akademisyen, ünvanları temelinde tarafından seçilecektir 1 inci ayın sonuna kadar eş kuruluşlarca onaylanacaklardır. Yürütme Kurulu, programın stratejik tercihlerini hazırlayacak programın karşılaşabileceği büyük problemleri ele alacaktır. Yürütme Kurulu, programın başlangıcında her üç ayda bir ya ciddi bir problem ortaya çıktığında toplantıya çağrılacaktır. Yürütme Kurulunun sorumlulukları aşağıdaki gibidir: Proje uygulamasında ortaya çıkan ihtiyaçların değerlendirmesini yapmak; Genel çalışma programını yıllık çalışma planlarını kabul etmek; Ulusal sektörel önceliklerin Katılım Ortaklığı nın ışığında stratejiler tavsiye etmek; Uygulamanın nihai gözden geçirmesini yapmak; Herhangi bir tedbirin, proje sonuçlarının mümkün olan en geniş şekilde yayılmasını sağlamak için alındığını (örn. program kurslarından yararlanmış eğiticiler tarafından idare edilecek ila eğitim faaliyetleri düzenlemek) temin etmek; Gelecekte sürdürülebilirlik için stratejiler tavsiye etmek. Dışişleri Bakanlığı da gözlemci olarak Yürütme Kuruluna dat edilecektir. 1.7.6 Faaliyetin uygulanması için önerilen ekip (fonksiyonu itibariyle) Ankara daki Konsey Proje Ofisi nde, tüm günlük planlama, gözetim, raporlama koordinasyondan sorumlu tam zamanlı bir proje yöneticisi (A4); tam zamanlı bir proje görevlisi (B3/B4); bir hukuki görevli (B4) işe alacaktır. Ayrıca aynı yerde yer alacak tam zamanlı bir tercüman (B2/B3), tam zamanlı iki proje asistanı (B2) Strazburg da bulunacak tam zamanlı bir idari asistan işe alacaktır. Ankarada yer alan bir yerleşik uzman projenin her adımında uzmanlık sağlayacaktır. Yerleşik uzman ihtiyaç analizi çalışmasına, strateji panının hazırlanmasına, hukuki değişikliklerinin kaleme alınmasına, eğitim programlarının hazırlanmasına, bütün stratejik proje dökümanlarının hazırlanmasına, pilot mahkemelerde sistemin uygulanmasına kapsamlı değerlendirmeye aktif olarak katılacaktır. Proje destek ekibinin alımı nin münhasır sorumluluğunda olacaktır. Münhal kadro ilanını takiben, mülakatlar usulleri düzenlemelerine uygun şekilde yerel olarak /ya Strazburg da gerçekleştirilecektir. Proje yöneticisi, proje idaresi uygulaması ile ekip liderliği alanlarında Avrupa seviyesinde tecrübeye sahip olamalıdır. Hukuk ya siyasal bilimler alanında diploma mükemmel İngilizce /ya Fransızca bilgisi sahibi olmalıdır. Asıl sorumluluğu proje altındaki faaliyetlerin uygulanmasını planlamak, öncelik sırasına koymak denetlenmek ile Ankara daki proje destek ekibini denetlemek olacaktır. Proje yöneticisi karar rme yetkisine sahip olacak sadece projenin uygulamasına katkıda bulunmayacak aynı zamanda liderlik sağlayacak proje personelinin etkin yönetimini temin edecektir. Proje görevlisi (B3/B4), hukuki görevli (B4) proje idari asistanları (B2) uluslararası programlarda çalışma tecrübesine sahip olamalıdır. Çok iyi bir İngilizce bilgisi şarttır. Fransızcayı /ya diğer Avrupa dillerini bilmek yararlı olacaktır. 13
Proje görevlisinin ana sorumluluğu proje altındaki faaliyetleri organize etmek takip etmek olacaktır. Ayrıca, proje faaliyetlerine katılan uluslararası yerel uzmanlara yardım edecektir. Proje hukuk görevlisinin ana sorumluluğu yasa araştırmasında uluslararası yerel uzmanlara yardım etmek çalışma gruplarının sekreteri gibi hareket etmek olacaktır. Hukuk diplomasına sahip olmalıdır. Proje idari asistanları, projenin destek ekibine proje faaliyetlerinin planlanması, organizasyonu izlenmesinde lojistik sekreterlik yardımını sağlayacak; proje faaliyetleriyle ilgili tüm idari, yazışmasal mali hazırlıkları idare edecek proje faaliyetlerine katılan uluslararası yerel uzmanlara sekreterlik lojistik destek sağlayacaktır. Strazburg merkezli idari asistanın (B2/B3) temel görevleri, taslak taahhüt taleplerini doğrulamak, ödemeler öncesi faturaları mali raporları doğrulamak, misyonları hazırlamak izlemek, mali raporları hazırlamak, uzman ri tabanını dolduracak gerçekleşecek faaliyetlerle ilgili yazıları proje ofisine iletecek program altındaki çeşitli faaliyetlerin organizasyonu için izlenecek idari usullere dair proje ofisindeki yerel uzmanlara tavsiyelerde bulunmak olacaktır., aktif bir cinsiyet eşitliği temelli işe alma politikasını taahhüt etmektedir. 1.7.7 Uygulama araçları, Ankara da bir ofis kiralayacaktır. Ek III de açıklandığı üzere Yargının Modernizasyonu Türkiye de Ceza Reformu projesi kapsamında satın alınan mobilyaların bir kısmı İnsan Hakları Reformlarının Uygulanmasına Destek projesinde kullanılıyor, her ikisi de projesi. Kalan bölüm Adalet Akademisinin tesislerinde muhafaza edilmektedir. ile Adalet bakanlığı arasındaki, nin Adalet Bakanlığı ndan yukarıda belirtilen mobilyaları Mahkeme Yönetimi Projesinde kullanma yetkisini isteyeceği yazışmaların ardından mobilyalar Proje Ofisine getirilecektir. Bazı mobilyalara, bilgisayar ekipmanına, küçük bir fotokopi makinesine bir kağıt öğütücüsüne hala ofiste ihtiyaç duyulmaktadır. Teklif edilen proje AB eşit fırsat politikalarına, personeli bu iyi yerleşmiş politikalar uygulamalar uyarınca istihdam ederek eğiticileri seçerek uyacaktır. 14
1.8 Süre eylem planı FAALİYET Yıl 1 Yıl 2 Uygulayıcı Birim 1. Birinci Aşama Faaliyetleri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1.1 İhtiyaç Analizi Çalışması Yerel uzmanların atanması İhtiyaç analizi çalışmasını gerçekleştirecek takımların oluşturulması Çalışma yöntemlerinin oluşturulması Mahkeme yönetim sisteminin mevcut hukuki çerçesinin analizi
Çeşitli ilk derece mahkemesine çalışma ziyaretlerinin hazırlanması Mahkeme yönetim sistemindeki mevcut uygulamaların değerlendirilmesi ile eksiklikler ihtiyaçların belirlenmesi - Yerel mahkemelere çalışma ziyaretleri 1.2 Mahkeme Yönetimindeki Avrupa standartlarının en iyi uygulamaların belirlenmesi En iyi uygulamaları belirlemek için Avrupa ülkelerine 3 çalışma ziyaretinin programlanması 2
standartlarının analizi Avrupa ülkelerindeki en iyi uygulamaların belirlenmesi analizi - Avrupa mahkemelerine adli kuruluşlara çalışma ziyaretleri 1.3 Strateji planının hazırlanması Çalışma grubunun oluşturulması Strateji planının 1.4 Gerekli yasal değişikliklerin kaleme alınması Gerekli mevzuat değişikliklerinin kaleme alınması Taslak kanunların TBMM ye 3
sunulması Düzenlemelerin tarafından yayımlanması 1.5 Eğitim programlarının /müfredatın Çalışma grubunun oluşturulması Eğitim programlarının Ceza mahkemesi hâkimleri için müfredatın Ceza mahkemesi yardımcı personeli için müfredatın Hukuk mahkemesi hâkimleri için müfredatın Hukuk 4
mahkemesi yardımcı personeli için müfredatın İdare rgi mahkemeleri hâkimleri için müfredatın İdare rgi mahkemesi yardımcı personeli için müfredatın Cumhuriyet savcıları için müfredatın Cumhuriyet savcılığı yardımcı personeli için müfredatın İcra mahkemesi hâkimleri için müfredatın İcre dairesi yardımcı personeli için 5
müfredatın Danışma yardım masalarından sorumlu yardımcı personel için müfredatın Eğitim programlarının yayımlanması 1.6 Rehber kitabın Rehber kitabın Rehber kitabın yayımlanması 1.7 UYAP ta değişiklikler Bilişim teknolojileri kısa dönem uzmanının tavsiye önerilerininin biçimlendirilmesi 6
Yeni yönetim stratejisini dahil edilmesi için yeni uygulamaların UYAP a yerleştirilmesi 2. İkinci Aşama Faaliyetleri 2.1 Beş pilot mahkeme personelinin eğitimi Eğiticilerin belirlenmesi Eğiticilerin eğitimi Pilot mahkemelerin hâkimleri, cumhuriyet savcıları yardımcı personeli için bigilendirme konferansları Pilot mahkemelerin hâkimleri, cumhuriyet 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Türkiye Adalet Akademisi Türkiye Adalet Akademisi Türkiye Adalet Akademisi 7
savcıları yardımcı personeli için uzmanlık eğitimi 2.2 Beş pilot mahkemede danışma rehberlik masalarının kurulması 2.3 Yeni sistemin pilot mahkemelerde uygulanması, periodik değerlendirme sistemde lüzumlu değişiklikler (bu adımın detaylı eylem planı, strateji planına kuvtle bağlı olacaktır) Vatandaşlar için bilgilendirme broşürlerinin hazırlanması 10000 adet 8
broşürun basımı dağıtımı 3.1 Program destek ekibi Proje yöneticisinin işe alınması Yerleşik uzmanın işe alınması Proje görevlisinin işe alınması Adli görevlinin işe alınması 2 proje asistanının işe alınması Strazburg da bir idari asistanın işe alınması 1 tercümanın işe alınması Bir teşrifatçının / odacının işe alınması Yerel proje ofisinin kurulması yönetilmesi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 9
3.2 Yürütme Kurulu toplantıları Yürütme Kurulları 3.3 İzleme & değerlendirme İzleme & Değerlendirme 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 CFCU CFCU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 CFCU 10
2. BEKLENEN SONUÇLAR 2.1. Hedef gruplar/yararlanıcılar üzerinde beklenen etki Dava akış yönetimi, mali yönetim, insan kaynakları yönetimi mahkeme performans kriterleri dahil yeni mahkeme yönetim sistemi geliştirildi pilot mahkemelerde uygulandı; Geçmiş yıllardan dava birikimi azaltıldı; Pilot mahkemelerde ortalama yargılama süresi kısaltıldı; Pilot mahkemelerdeki yardımcı personelin mesleki becerileri arttırıldı; Sürecin hızlandırmak için etkin teknolojik çözümler teknoloji yönetim sistemi faaliyete geçirildi. Faaliyetin amacı, Türkiye Adalet Akademisi tarafından sahiplenilmiş bir sürece sahip olmaktır. Bunları projeye katarak, projenin kendi kendini sürdürülebilirliği temin edilecektir. 2.2. Somut sonuçlar Mevcut mahkeme yönetim sistemindeki eksiklikler, yanlışlıklar böylelikle ihtiyaçlar değerlendirildi; Dava akış yönetimi, mali yönetim, insan kaynakları yönetimi mahkeme performans kriterleri dahil yeni mahkeme yönetim sistemi geliştirildi; Mahkeme yönetim sistemindeki Avrupa standartları en iyi uygulamalar belirlenmesi tahlili; İlgili mevzuatta gerekli değişiklikler kaleme alındı; Daha memnuniyet rici hızlı bir yargıya hizmet eden etkin teknolojik çözümler teknoloji yönetim sistemi elde edildi (Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) yeni mahkeme yönetim sistemenin ışığında değiştirildi); Dava yönetimi hakkında eğitim programları/müfredat tasarlandı; Dava yönetimi rehber kitabı tasarlandı; 25 eğitici mahkeme yönetimi üzerine eğitildi; Pilot mahkemelerin hâkimleri savcıları yeni mahkeme yönetim sistemi hakkında eğitildi; Pilot mahkemelerdeki yardımcı personelin profesyonel becerileri arttırıldı; Yeni mahkeme yönetim sistemi 5 pilot mahkemede uygulandı.