METABOLİK SENDROM ve OBESİTE

Transkript

1 METABOLİK SENDROM ve OBESİTE Dr.Yahya Laleli Düzen Laboratuvarlar Grubu Kurucusu ve Yöneticisi rih r : 27 Ocak 2005 Perşembe : Türk İngiliz Kültür Derneği/ ANKARA

2 Metabolik Sendrom & Şişmanlık (Obesite) Soru: Sağlıklı yaşamı engellediği bilinen, çoğu düzeltilebilen risk faktörleri nelerdir? -Şişmanlık, -Diyabet, -Hipertansiyon, -Sigara, alkol gibi kötü alışkanlıklar, -Solunum fonksiyonlarının bozuk olması,

3 Soru: Riskli durumlarda yaşam şansını aşağıdaki her faktör etkilerse de en etkin belirleyici hangisidir? a) Kilo fazlalığı b) Diyabet, c) Hipertansiyon, d) Pik egzersiz kapasitesinin düşük olması, e) Akciğer fonksiyonlarının yetersizliği,

4 Metabolik Sendrom Geniş Bel Çevresi Hyperinsulinemia Yüksek açlık kan şekeri Bozulmuş glukoz tolerans testi Yüksek trigliserid Düşük HDL-kolesterol Hipertansiyon

5 Evolution of Metabolic Syndrome AKA: Insulin Resistance Syndrome; Syndrome X; Dysmetabolic Syndrome; Multiple Metabolic Syndrome 1923: Kylin describes clustering of hypertension, gout, and hyperglycemia 1988: Reaven describes Syndrome X hypertension, hyperglycemia, glucose intolerance, elevated triglycerides, and low HDL cholesterol 1998: World Health Organization defines metabolic syndrome as clustering of hypertension, low HDL, hypertriglyceridemia, insulin resistance, glucose intolerance or type 2 diabetes, high waist-to-hip ratio, and microalbuminuria Isomaa B et al. Diabetes Care. 2001;24:

6 NCEP-ATP III : Metabolik Sendromun Karakteristik Özellikleri Diyabet Abdominal obesite Glukoz intoleransı / İnsülin rezistans Hipertansiyon Aterosklerotik Dislipidemi Proinflamatuvar/ Protrombotik evre Kardiyo- vasküler hastalık National Cholesterol Educational Program (NCEP), Adult Treatment Panel (ATP) III; 2001.

7 Metabolik Sendromun Genel Özellikleri Risk Faktörü Abdominal obesite (bel çevresi) Erkeklerde Kadınlarda Yükseltilmiş trigliserid Düşük HDL kolesterol Erkeklerde Kadınlarda Yükseltilmiş tansiyon Açlık şekeri Belirleyici/tanımlayıcı seviye >102 cm (>40 in.) >88 cm (>35 in.) >150 mg/dl <40 mg/dl <50 mg/dl >130/>85 mm Hg >110 mg/dl (>100*) mg/dl * 2003 New ADA IFG criteria (Diabetes Care)

8 Increasing Prevalence of NCEP Metabolic Syndrome with Age (NHANES III) Prevalence (%) Men Women >70 Age Ford E et al. JAMA. 2002;287:

9 Prevalence of CHD by the Metabolic Syndrome and Diabetes in the NHANES Population Age % CHD Prevalence 20% 15% 10% 5% 8.7% 13.9% 7.5% 19.2% 0% No MS/ No DM MS/ No DM % of Population = 54.2% 28.7% 2.3% 14.8% Alexander C, et al. Diabetes 52: , 2003 DM/ No MS DM/ MS

10 Prevalence of the Metabolic Syndrome Varies by Sex and Race/Ethnicity (NHANES III) 40 White African-American 36% Prevalence (%) % 16% 28% 21% Mexican-American Other 26% 23% 20% 0 Men Age Women Ford E et al. JAMA. 2002;287:

11 Metabolic Syndrome: Impact on Cardiovascular Health 25 Without metabolic syndrome 20 * With metabolic syndrome Prevalence (%) * * 0 CHD MI Stroke *P < Isomaa B et al. Diabetes Care. 2001;24:

12 Metabolic Syndrome: Impact on Mortality 25 Without metabolic syndrome Mortality Rate (%) * With metabolic syndrome * 0 All-cause Mortality Cardiovascular Mortality *P < Isomaa B et al. Diabetes Care. 2001;24:

13 Metabolik Sendrom Kazanılmış nedenler Fazla kilo (obesite) Bedensel hareketsizlik Riskli beslenme (yüksek, basit karbonhidrat ve sature yağ) Genetik/moleküler nedenler Cd 36 (FAT) Daf2/unc 64 (Ins.Resp.)

14 Metabolik Sendrom Tedavisine Yönelik Yaklaşımlar Altında yatan nedenleri azaltmak Fazla kilo (obesite) Bedensel hareketsizlik Yanlış beslenmek Lipid ve lipid olmayan risk faktörlerini beraberce tedavi etmek Hipertansiyon Tromboza meyil Atriojenik dislipidemi

15

16

17

18

19 Obezite / Şişmanlık Bel Çevresi (Bel/Kalça oranı) Erkeklerde >102 cm (>40 in.) Kadınlarda >88 cm (>35 in.) Vucut Kitle Indeksi (BMI) Bölgelere göre yağ dokusu dağılımı (Tüm vücut kemik dansitesi)

20 Vücut-Kitle İndeksi Nasıl Hesaplanır cut kitle indeksi, vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile hesaplanır Normal Fazla kilolu Obes Boy (cm) Vücut Ağırlığı (kg) > > > > >108

21 BMI-Associated Disease Risk Classification Underweight Normal Overweight Obese I II BMI (kg/m 2 ) < >40 Additional risks: Large waist circumference (men>40 in; women >35 in) 5 kg or more weight gain since age y Poor aerobic fitness Specific races and ethnic groups III Risk Increased Normal Increased High Very High Extremely high Clinical Guidelines on the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults The Evidence Report. Obes Res 1998;6(suppl 2).

22

23

24 Relationship Between BMI and Percent Body Fat in Men and Women Body Fat (%) Women Men Body Mass Index (kg/m 2 ) Adapted from: Gallagher et al. Am J Clin Nutr 2000;72:694.

25 Şişmanlık Uzun Süreli Pozitif Enerji Balansı Nedeniyle Oluşur Yağ Deposu

26 Şişmanlık Nedenleri Genler (Kalıtsal) Beslenme Yeme alışkanlığı Gıda kompozisyonu Fiziksel Aktivite

27 Günlük Enerji Sarfı Beslenmenin termik etkisi Fiziksel aktivitenin enerjisi İstirahat halinin enerjisi 8% 17% 8% 32% 75% 60% Sedanter Şahıs (1800 kcal/d) Fiziksel Aktif Şahıs (2200 kcal/d) Segal KR et al. Am J Clin Nutr. 1984;40:

28 Şişmanlığın Tıbbi Komplikasyonlari Akciğer hastalıkları abnormal function Uykuda gelen tikayici apnea hypoventilation sendromu Karaciğerde yağlanma steatosis steatohepatitis cirrhosis Safra kesesi Jinekolojik bozukluklar Anormal adet Kısırlık P.O.S. Osteoartrit Deri Gut Beyin için basıncın artması İnme Katarakt Koroner kalp hastalığı Şeker Yüksek lipid Yüksek tansiyon Kanser Meme, rahim, serviks, Kolon, yemek borusu, pankreas, böbrek, prostat Filebit Pankreatit

29 Yüksek kolesterol, İnsülin Direnci, Glikoz intoleransı, Kalp yetmezliği, Safra kesesi/yolları iltihabı, Gut, Osteoarthritis, Rahim, Meme, Prostat ve Kalın bağırsak kanseri gibi bazı kanser türleri, Gebelikte komplikasyonlar, Adet düzensizlikleri, kısırlık, yumurtlama bozuklukları Mesane Sorunları: İdrar tutamama gibi Psikolojik rahatsızlıklar: Depresyon, yeme bozukluklar, güven kaybı gibi durumlara sebep olur.

30 Regulation of Food Intake NPY AGRP galanin Orexin-A dynorphin Brain Central Signals Stimulate Inibit α-msh CRH/UCN GLP-I CART NE 5-HT External factors Emotions Food characteristics Lifestyle behaviors Environmental cues + + Peripheral signals Glucose CCK, GLP-1, Apo-A-IV Vagal afferents Insulin Ghrelin Leptin Cortisol Peripheral organs Gastrointestinal tract Adipose tissue Adrenal glands Food Intake

31 Zayıflama hedefi ve hızı BKI simizi arasında tutmak, Şişmanlığın tedavisinde ilk 6 ay içinde mevcut ağırlığımızın %10 unu, müteakiben haftada kilo ( kcal/gün noksan alarak) kaybetmek.

32 Plasma Lipids Improve with Weight Loss Meta-analysis of 70 Clinical Trials mmol/l kg of Weight Loss Total Cholesterol * LDL-C TG HDL-C (weight stable) * HDL-C (actively losing) *P<0.05. LDL-C=low density lipoprotein cholesterol; HDL-C=high-density lipoprotein cholesterol; TG=triglycerides Dattilo et al. Am J Clin Nutr 1992;56:320. * * * mg/dl per kg of Weight Loss

33 Change in Blood Pressure (mm Hg) Change in Weight (kg) Relationship Between Change in Weight and Blood Pressure: Trials of Hypertension Prevention II Diastolic Stevens et al. Ann Intern Med 2001;134:1. Systolic Quintile of Weight Change

34 Hipertansiyon En az 3 ölçüme dayanır, ölçümlerden en yüksek olana göre değerlendirilir. Sistolik(mm Hg) Diastolik(mm.Hg) Normal <120 <80 Geçiş ci düzey hipertansif ci düzey hipertansif >160 >100.

35 Relationship Between Weight Change and CHD Risk Factor Sum: Framingham Offspring Study Change in Risk Factor Sum (%) Men *P<0.002 vs baseline. Wilson et al. Arch Intern Med 1999;159:1104. Weight Change During 16-y Follow-up Loss >2.25 kg +20% * +37% * * -48% Gain >2.25 kg * -40% Women

36 Insulin Sensitivity Improves with Weight Loss in Patients with Type 2 Diabetes 150 Insulin (pmol/l) * * * 0 Before >15 *P<0.01 vs before. Wing et al. Arch Intern Med 1987;147:1749. Weight Loss at 1 Year (%)

37 Impact of Weight Loss on Risk Factors HbA1c Blood Pressure Total Cholesterol HDL Cholesterol Triglycerides ~5% Weight Loss %-10% Weight Loss Wing RR et al. Arch Intern Med. 1987;147: Mertens IL, Van Gaal LF. Obes Res. 2000;8: Blackburn G. Obes Res. 1995;3 (Suppl 2):211S-216S. 4. Ditschunheit HH et al. Eur J Clin Nutr. 2002;56:

38 Diyabet Tanım : Tip I; Çocukluk çağı, insuline bağımlı diyabet Tip II; insülin yetersizliği veya İnsülin direncine bagli, Riski Artıran Faktörler: - Aile (Genetik) - Obesite - Beslenme (basit sekerler, alkol..) Getirdiği Risk : Beslenme : -Sistemik arterioskleroz - Kalp, beyin, göz - Böbrek - Ekstremite - Glisemik yük, - Glisemik indeks.

39 Elevated Risk of CVD Prior to Clinical Diagnosis of Type 2 Diabetes Relative Risk Nondiabetic throughout the study Prior to diagnosis of diabetes After diagnosis of diabetes Diabetic at baseline Hu FB et al. Diabetes Care. 2002;25:

40 Tip 2 Diyabette İntra-abdominal Yağ Kitlesi ile Koroner Kalp Hastalığı (KKH) Arasındaki İlişki Derece Bel Çevresi 15.0 to <27.5 (<70cm) 27.5 to <29.2(<74cm) 29.2 to <31.2 (79cm) 31.2 to <34.0 (86cm) 34.0 to <54.7 (138cm) CHD oluşma riski Beden Kütle İndeksi uyarınca, yaş (şu anki), yaş 2, sigara kullanımı, miyokardiyal enfarktüs geçiren bir aile bireyinin önceki jenerasyonlarda bulunup bulunmadığı, alkol tüketimi, fiziksel hareketlilik, menapozal statü, hormon değişikliği terapisi, aspirin kullanımı, doymuş yağ ve antioksidan miktarı belirleyici faktörler olarak esas alınmıştır. Rexrode W et al. JAMA. 1998;280:

41 Characteristics of Metabolically Normal Obese and Metabolically Abnormal Obese Subjects BMI (kg/m2) Fat mass (kg) Lean body mass (kg) Body fat (%) Total Energy Expenditure (cal/d) Glucose disposal (mg/min x kg LBM) Subcutaneous AT (cm 2, L4-L5) Visceral AT (cm 2, L4-L5) Subcutaneous AT (cm2, leg) Muscle attenuation (Hounsfield U, leg) Insulin Sensitive (n = 17) Insulin Resistant (n = 26) * ** * Postmenopausal women. *P = 0.03; **P = LBM = lean body mass. AT = adipose tissue. Brochu M et al. J Clin Endocrinol Metab. 2001;86:

42 Lipids and Lipoproteins & Resting BP in Insulin- Sensitive and Insulin-Resistant Obese Subjects Total cholesterol (mmol/l) Triglycerides (mmol/l) LDL cholesterol (mmol/l) HDL cholesterol (mmol/l) TC/HDL cholesterol Systolic BP (mm Hg) Diastolic BP (mm Hg) Postmenopausal women. Data are mean ± SD. *P = Insulin Sensitive (n = 17) Brochu M et al. J Clin Endocrinol Metab. 2001;86: Insulin Resistant (n = 26) * *

43 Oral Glucose Tolerance in Insulin-Sensitive and Insulin-Resistant Obese Subjects Fasting glucose (mmol/l) Fasting insulin (pmol/l) 2 hr glucose (mmol/l) * ** hr insulin (pmol/l) ** Glucose area (mmol/l x 10-3 ) Insulin area (pmol/l x 10-3) Insulin Sensitive (n = 17) Postmenopausal women. n = 12, sensitive; n = 23, resistant. Data are mean ± SD. *P = 0.01; **P = 0.005; ***P = Brochu M et al. J Clin Endocrinol Metab. 2001;86: Insulin Resistant (n = 26) ***

44 Glukoz Toleransı Bozulmuş Kilolu ve Obes Kişilerde Kilo Verme Diyabeti Önler 40 Kümülatif Diabet İnsidansı (%) Plasebo Yaşam Stili Yıl Diabetes Prevention Program Research Group. N Eng J Med 2002;346:393.

45 ŞİŞMANLIK TEDAVİSİNDE GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KULLANILMAKTA OLAN İLAÇLAR ETKEN MADDESİ SEROTONİN GERİ ALINIM İNHİBİTÖRLERİ İLAÇ GRUBU FLUOXETİNE NORADRENERJİK GERİ ALINIM İNHİBİTÖRLERİ PHENTERMİNE SEROTONİN VE NORADRENERJİK GERİ ALINIM İNHİBİTÖRLERİ İNTESTİNAL LİPAZ İNHİBİTÖRÜ SİBUTRAMİNE ORLİSTAT AMFETAMİNLER LAEVOAMPHETAMINE (BENZEDRINE), DEXTROAMPHETAMINE (DEXEDRINE), METHAMPHETAMINE (METHEDRINE)

46 SÜRDÜRÜLMEKTE OLAN AKTİF KLİNİK ARAŞTIRMA ÇALIŞMALARI İLE YENİ GELİŞTİRİLEN İLAÇLAR Leptin: Adipositler tarafından üretilen, açlık hissini inhibe eden hormon. Amylin Melanocortin-4 reseptör agonistleri Nöropeptit Y antogonistleri Beta(3)adrenerjik agonistleri Glucagon benzeri peptit-1 agonistleri

47

48 tudy Spurs Hope of Finding Way to Increase Human Life y NICHOLAS WADE (NYT) 1612 words iologists have found a class of chemicals that they hope will make people live longer by ctivating an ancient survival reflex. One chemical, a natural substance known as resveratrol, s found in red wines, particularly those made in cooler climates like that of New York State. he finding could help explain the so-called French paradox -- the fact that the French onsume fatty foods considered threatening to the heart but live as long as anyone else. esides the wine connection, the finding has the attraction of stemming from fundamental esearch in the biology of aging. However, the new chemicals have not yet been tested even in ice, let alone people, and even if they work in humans it will be many years before any drug ased on the new findings becomes available.

49 Biologists have therefore been hoping to find some chemical or drug that would mimic caloric restriction in people by tripping the same genetic circuitry that a reduced-calorie diet does and provide the gain without the pain. Dr. Sinclair and his chief co-author, Dr. Konrad T. Howitz of Biomol Research Laboratories in Plymouth Meeting, Pa., say they have succeeded in finding a class of drugs that mimic caloric restriction in two standard laboratory organisms, yeast and fruit flies. Mice and humans have counterpart genes that are assumed to work in a similar way, though this remains to be proved. The new development has roused the enthusiasm of many biologists who study aging because caloric restriction, the process supposedly mimicked by the chemicals, is the one intervention known to increase longevity in laboratory animals. A calorically restricted diet -- including all necessary nutrients but 30 percent fewer calories than usual -- has been found to extend the life span of rodents by 30 to 50 percent. Scientists hope, but do not yet know, that the same will be true in people.

50 o far Dr. Sinclair and his colleagues have shown only that resveratrol, the chemical found in ed wine, prolongs life span in yeast, a fungus, by 70 percent. But a colleague, Dr. Mark Tatar f Brown University, has shown, in a report yet to be published, that the compound has imilar effects in fruit flies. The National Institute of Aging, which sponsored Dr. Sinclair's esearch, plans to start a mouse study later in the year. ccording to ''The Oxford Companion to Wine,'' pinot noir tends to have high levels of the hemical, cabernet sauvignon lower levels. ''Wines produced in cooler regions or areas with reater disease pressure such as Burgundy and New York often have more resveratrol,'' the ook says, whereas wines from drier climates like California or Australia have less. esides resveratrol, another class of chemical found to mimic caloric restriction is that of the lavones, found abundantly in olive oil, Dr. Howitz said.

51

52

53 Ektopik Lipidler ve Metabolik Sendrom Metabolik sendrom, hücre içerisindeki yağ dengesinin stabilizasyonun yetersizliğini yansıtır. Bu eksiklik, gereğinden fazla beslenmiş yağ hücrelerine sahip bireylerde lipotoksisite oluşmasına engel olur. Normal bireyler: Vücuda gereğinden fazla alınan kalorinin taşıdığı beyaz yağ hücrelerinin, içerisinde depolama yoluyla sınırlandırılmasından sorumlu olan adipositlerin dengeli çalışması, lipohomeostasinin varlığının göstergesidir. Obez bireyler: Adipositler leptin hormonunun sekresyonunu artırarak nonadipositlerde gereğinden fazla bulunan lipidlerin oksidasyonunu gerçekleştirmeye çalışır. Leptin eksikliği ya da leptin sekresyonunun gerçekleştirilememesi, bu koruyucu sistemin işlemesine engel olur ve bu durum, lipidlerin ektopik birikimi ile sonuçlanır. Pankreatik β-hücreleri ve miyokardiyositler tip 2 diyabete ve lipotoksik kardiyomiyopatiye yol açan hücresel kurbanlar dır.