Atatürk ün Ölümünün Dünyadaki Yank lar

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Atatürk ün Ölümünün Dünyadaki Yank lar"

Nilüfer Yanki
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Atatürk ün Dünyas Cengiz Önal Ben milletimin en büyük ve ecdad m n en de erli miras olan ba ms zl k aflk ile dolu bir adam m. Çocuklu umdan bugüne kadar ailevi, hususi ve resmi hayat m n her safhas n yak ndan bilenler bu aflk m malumdur. Gerekti i zaman en büyük hediyem olmak üzere, Türk Milletine can m verece im. Gazi Mustafa Kemal Atatürk 55 Atatürk ün Ölümünün Dünyadaki Yank lar Atatürk ün ölümü, Türk ulusunu derin hüzünle bafl bafla b rak rken, bütün dünyada da büyük üzüntü yaratt. Ölümü dünyay böylesine etkileyen bir baflka lider hat rlamak mümkün de il. Bunun çeflitli sebepleri vard. dünyan n en ücra köflelerinde bile böylesine üzüntülerin yaflanmas na neden olan hususlardan ilk akla gelenlerden bir kaç : "Türkiye Cumhuriyeti ni tam ba- ms zl a kavuflturan ulusal bir kahramand." "Bu niteli i ile Atatürk, esaret alt ndaki Asya ve Afrika ülkeleri için, bir yol gösterici, bir ümit fl oldu." "Di er taraftan Atatürk, istilâdan kurtard ülkesinin bir daha ayn duruma düflmemesi, can ve kan pahas na elde etti i ba ms zl n son-

Gazi Mustafa Kemal Atatürk 55 Atatürk ün Ölümünün Dünyadaki Yank lar Atatürk ün ölümü, Türk ulusunu derin hüzünle bafl bafla b rak rken, bütün dünyada da büyük üzüntü yaratt.

2 suza kadar koruyabilmesi için -Bat ya ra men, Bat laflma-, bir baflka deyimle ça dafllaflma yolunu açt." "Türkiye yi on befl y l içinde, her bak mdan tan nmayacak kadar gelifltirerek, de ifltirdi ve ça dafl bir devlet haline getirdi." "Türkiye yi, bar fl ve istikrara dayal gerçekçi bir d fl politika ile yöneterek, düflman olmayan bir ülke konumuna ulaflt rd." "Eseriyle ulusal bir kahraman, modern bir devlet kurucusu, ileri görüfllü bir devrimci ve -Yurtta bar fl, dünyada bar fl- siyasetinin güvenilir bir uygulay c s olarak dünyan n sayg s n kazand." olarak s ralanabilir. Dünya devletlerinin taziye mesajlar Yabanc devletler Türkiye nin ac s n, resmi kanallardan mesajlar ve onun cenaze törenine gönderdikleri flahsiyetler ve askerî birlikler arac l yla paylaflt. Ama esas yank lar medya, sivil toplum örgütleri ve kiflisel mesajlarla kendini gösterdi. Gazete ve dergiler Türkiye nin ulusal ba ms zl k ve ça dafllaflma önderinin özelliklerini haber, yorum, röportaj ve resimlerle okuyucular na tan tt. Fransa da Paris gazetelerinde 22 haber, 25 makale ve 26 resim yay mland. Gazeteler, genellikle Atatürk ün ülkesine olan hizmetlerini anlatmakta, özellikle onun Türkiye yi kapitülâsyonlardan, Bat emperyalizminden ve ortaça kurumlar ndan kurtar p ça dafl, laik bir devlet kurmas n vurgulad. Bu amaçla Türkiye de hizmet etmifl olan Frans z diplomat ve gazetecileriyle röportajlar yapt lar. Bunlardan Kont Sforza ile yap lan söylefli ilgi çekiciydi. Çünkü Sforza, mütareke döneminde stanbul da talya Yüksek Komiseri olarak bulunmufltu ve Atatürk ü oldukça yak ndan tan yordu. Daha o zamandan Atatürk - Dolay s yla Atatürk ün, derin üzüntü yaratan kayb dünyan n her taraf ndan hüzünlü sesler getirdi. O, Türk ulusuyla birlikte, kader birli i içinde bulunan bütün uluslar n devrimci büyük lideri ve önderiydi 48 Kont Carlo Sforza ün baflar kazanaca n öngörmüfltü. Röportajda, onun amac n n Bat y taklit etmek de il, Bat ya karfl kendisini savunmak oldu unu isabetli olarak de erlendirmiflti. Gazete yay nlar taflrada da devam etti. Büyük elçilikte aç lan defteri, Fransa n n ileri gelen devlet adamlar, kordiplomatik ve yüzlerce kifli imzalad. Paris teki elçilikler bayraklar n

" "Türkiye yi, bar fl ve istikrara dayal gerçekçi bir d fl politika ile yöneterek, düflman olmayan bir ülke konumuna ulaflt rd.

3 Cezayir den, Tunus tan hatta Madagaskar dan gelen mesajlar En muzaffer evlad n kaybeden kardefl milletin ac s n paylaflmaktayd. yar ya indirdiler. Baflsa l dileklerinin en dikkat çekeni Frans z kolonilerinden gelenlerdi. Cezayir den, Tunus tan hatta Madagaskar dan gelen mesajlar En muzaffer evlad n kaybeden kardefl milletin ac s n paylaflmaktayd. Suriye Gazeteleri de Gazi yi, Do- u nun en büyük simas oldu unu belirterek, onun cesaret ve enerjisini övmekteydi. Suriye Baflbakan Paris te Büyükelçili i ziyaretle ulusal mateme candan kat ld klar n beyan etti. ngiltere de ise, Kral ve hükümet dostlu una büyük önem verdikleri Türk Ulusu nun u rad onar lmaz kayb dolay s yla en samimi baflsa l dileklerini Ankara ya ulaflt rd. ngiliz D fliflleri Bakanl Müsteflar da Kederimize bütün kalpleriyle ifltirak ettiklerini Atatürk ün ölümüyle Türkiye nin büyük bir flef, BD EYLÜL 2014 dünyan n harikulâde ve beynelmilel bir lider, ngiltere nin ise büyük bir dost kaybetti ini vurgulad. Ölüm haberi üzerine, Türkiye nin Londra Büyükelçili i, taziye telgraflar yla dolup taflt. lk telgraf emekli General Harrington dan geldi. Mütareke döneminde stanbul daki flgal Kuvvetlerine baflkomutan olan General, ngiliz devlet adamlar n n aksine so ukkanl davran fl yla bar fla katk da bulunmufltu. Kendisine büyük sevgi besledi i büyük lider ve devlet adam Atatürk ün kayb dolay s yla en içten sevgi, sayg ve sempatilerini bildiriyordu. Büyükelçili e gelen mesajlar aras nda çeflitli flirketlerin, bankac lar n, ngiltere deki Musevî cemaatinin, Londra daki yabanc elçilik fleflerinin, ngiliz halk n n, üniversite ö retim üyelerinin, Birinci Dünya Atatürk ün ölümü üzerine d fl bas nda ç kan haberlerden iki örnek 49

4 Savafl nda Türkiye ye karfl savaflm fl olan ngiliz ve Avustralyal askerlerin taziye dilekleri gibi, her kesimden pek çok mesaj geldi. Mesaj sahipleri Atatürk e olan sayg ve hayranl klar n dile getiriyorlar ve Türkiye nin derin ac s n paylaflt klar n ifade ediyorlard. Bugünkü Pakistan, Bangladefl ve Hindistan kapsayan bölgede yaflayan halk, onu Ba ms z Türkiye nin yarat c s, Asya n n kahraman Milliyetçilik Havarisi olarak benimsemifllerdi. onun ulusuna verdi i hizmetleri say - yorlard. Bunlar aras nda özellikle, Atatürk ün karakter yap s, asker ve yönetici olarak askerî ve siyasî baflar - lar, milliyetçili i ve vatan n zor flartlar alt ndan ba ms zl a kavuflturmas anlat l yordu. Ayr ca, Bat n n bitti gözüyle bakt Osmanl Devleti nin y k nt lar ndan, güçlü ve kendine güvenen genç Türkiye Cumhuriyeti Devleti ni yaratmas, inan lmaz reformlar ile hanedan ve halifeli i kald rmas, fleriat kanunlar yerine laik kanunlar n konulmas gibi hususlar da belirtiliyordu. Kad nlar n kafesten kurtar l p toplum hayat na kazand r lmas, bin y ll k alfabeyi de ifltirerek, kolay ö retilen Latin alfabesini getirmesi, özetle, yapt devrimlerle Türkiye yi tan nmayacak kadar gelifltirerek de ifltirmesi laik, ça dafl bir yönetim oluflturmas, bölgede bir bar fl ve istikrar yaratmas vurgulan yordu. ngiliz dominyonlar ( ngiliz Uluslar Toplulu u na ba l olan ba ms z devletler) Avustralya, rlanda, Kanada, Yeni Zelanda ve Güney Afrika Birli i de Türk hükümetine baflsa l dileklerini ulaflt rd lar. ngiltere, Atatürk ün cenaze töreninde, Çanakkale de Anzak kolordusu komutan olan ve savaflta bir baca n yitiren Mareflal Birdwood ile bir askerî birlik taraf ndan temsil edildi. Atatürk ün ölümü ngiliz bas n nda da genifl yank lara yol açt. Say s yüzlere varan makalelerle Mustafa Kemal in hayat hikâyesini veriyor ve 50 Gazeteler Hiç kimsenin onun kadar büyük sayg ve derin hayranl k yaratmad n, Atatürk ün ölümüyle ngiltere nin candan bir dost kaybetti ini yaz yordu. Atatürk ün ölüm haberi ngiliz imparatorlu unun her taraf nda yank - lanm flt. Sadece Malta adas nda yay mlanan makale ve haberlerin toplam 43 e ulaflm flt. K br s ta Türk ve Rum gazeteler duyduklar derin üzüntüyü dile getirmifller, konsolosluklar bayraklar n yar ya indirmifllerdi. Seylan adas nda Yeni Zelanda da sayg dolu yaz lar kaleme al nm flt. ngiliz mparatorlu u içinde ulu önderin ölümünden en fazla üzüntü duyan

Bugünkü Pakistan, Bangladefl ve Hindistan kapsayan bölgede yaflayan halk, onu Ba ms z Türkiye nin yarat c s, Asya n n kahraman Milliyetçilik Havarisi olarak benimsemifllerdi.

5 ngiltere, Atatürk ün cenaze töreninde, Çanakkale savafl nda bir baca n yitiren Mareflal Birdwood ile bir askerî birlik taraf ndan temsil edildi. Hindistan yar madas nda yaflayanlar oldu u anlafl l yordu. Bugünkü Pakistan, Bangladefl ve Hindistan kapsayan bu bölgede yaflayan halk, onu Ba ms z Türkiye nin yarat c s, Asya n n kahraman Milliyetçilik Havarisi olarak benimsemifllerdi. O, yapt klar ile yaln z Türkiye ye de il, bütün Asya halklar na da büyük hizmetlerde bulunmufl, ülkesinde yapt reformlarla Asyal lara da ilerleme ve ba ms zl k yolunu göstermiflti. Atatürk ün ölüm haberiyle Hint halk adeta flok geçirmifl, yas tutmufltu. Ücra kasabalarda bile, çal flmalar tatil edilmifl, 18 Kas m günü bütün Hindistan da Kemal Günü olarak an lm flt. Milliyetçili in babas, Ça n en büyük kahraman, Asya n n kurtar - c s, Bütün Do u nun iftihar kayna- ve Milliyetçili in gerçek ruhu için samimi gözyafllar ak t lm flt. Ulusal ba ms zl k ve ça dafllaflma önderinin kayb, komflu ülkelerde de yank lar uyand rd. Yunan resmî makamlar ve bas n Türkiye nin ac s n paylaflt. Gazeteler, Atatürk ün kayb - n n, dünya için de bir talihsizlik oldu- unu vurgulad. Bulgar, Romen ve Macar bas n onun eserini, kiflili ini yücelten makaleler yay mlad. ran da bir ay resmi matem ilân edildi. Afganistan ve Lübnan içten üzüntülerini dile getirdi. Atatürk ün ölümü dünya ve insanl k için büyük bir kay p olarak de erlendirildi. Özellikle esaret alt ndaki Afrika ve Asya toplumlar, onun vefat n, kendilerinden bir kahraman n kayb olarak görmüfllerdi. Atatürk ün sonsuzlu a u urlan fl n n dünyada, özellikle Asya ve Afrika da yaflatt yank lar, onun evrensel etkisinin en belirgin göstergesi oldu. cengizonal@butundunya.com.tr (Gelecek Ay: Atatürk ngiliz Resmi Tarihinde) 51

Bugünkü Pakistan, Bangladefl ve Hindistan kapsayan bu bölgede yaflayan halk, onu Ba ms z Türkiye nin yarat c s, Asya n n kahraman Milliyetçilik Havarisi olarak benimsemifllerdi.

Benzer belgeler

Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad

OTOPS Cengiz Özak nc 1965 ten Günümüze DÜNYA DA VE TÜRK YE DE LK KEZ! İngiliz Devlet Arşivlerinden Gizli Belgelerle Kan tl yoruz: Dersim de Zehirli Gaz Kullan lmad Türkiye ye yöneltilen suçlama; özetle