T.C. DÜZCE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER MESLEK YÜKSEKOKULU

Transkript

1 T.C. DÜZCE ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER MESLEK YÜKSEKOKULU -DERS NOTU- Yard. Doç. Dr. Alaettin ĠMAMOĞLU OCAK

2 -ĠÇĠNDEKĠLER- ġġrketler MUHASEBESĠ 1. ġahıs ve Sermaye ġirketlerinin KarĢılaĢtırılması 2. Adi ġirketler 2.1. Adi ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemlerinin MuhasebeleĢtirilmesi 2.2.Adi Ortaklıklarda Kar Dağıtımı 2.3. Adi Ortaklıklarda Tasfiye Tasfiye ĠĢleminin MuhasebeleĢtirilmesi 3. Kollektif ġirketler 3.1. Kollektif ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemleri 3.2.Kollektif ġirketlerde Sermaye Artırımı 3.3.GeçmiĢ Yıl Karının Sermayeye Ġlavesi 3.4.Kollektif ġirketlerde Kar Dağıtımı 3.5.Kollektif ġirketlerde Tasfiye ĠĢlemleri 3.6. Kollektif ġirketleri BirleĢtirme 4. Komandit ġirketler Komandit ġirketlerde Zarar Dağılımı 5. Limited ġirketler 5.1. Limited ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemleri 5.2.Limited ġirketlerde Kar Dağılımı 5.3.Dönem Karına Ġlave Edilecek Unsurlar 5.4.Dönem Karından Ġndirilecek Unsurlar ve Mali Kara Etkisi Gelir Vergisi Yedek Akçeler Yıllar Ġtibariyle LTD.ġTĠ. Kar Payı Dağıtımı LTD.ġTĠ. Kar Payı Dağıtımı (1. Yıl) LTD.ġTĠ. Kar Payı Dağıtımı (2. Yıl) Limited ġirketlerde Tasfiye ĠĢlemleri 6. Ananim ġirketler 6.1.Ananim ġirketlerde KuruluĢ ĠĢlemleri Ani KuruluĢ Tedrici KuruluĢ 6.2.Aġ lerde Tahvil Ġhracı 6.3.A:ġ: lerde Kar Dağıtımı 6.4.A:ġ: lerde Tasfiye 7. Kooperatifler KuruluĢ ĠĢlemleri Ortak Alımı Risturn Hesab Yasal Yükümlülükler Konut Yapı Kooperatifleri 2

3 ġġrketler MUHASEBESĠ 1. ġahis VE SERMAYE ġġrketlerġnġn KARġILAġTIRILMASI ġahıs ve sermaye Ģirketleri ayrı özellik taģımaktadır. AĢağıda Ģahıs Ģirketleri ile sermaye Ģirketlerinin belli baģlı farklı özelliklerini ortaya koymak amacıyla her iki Ģirket grubunun karģılaģtırılması yapılacaktır. ġahis ġġrketlerġ SERMAYE ġġrketlerġ 1. Ortakları gerçek kiģilerdir. 1. Ortaklar gerçek ve tüzel kiģi olabilir. ( Komandit Ģirkette komanditer ortak dıģında) 2. Ortaklar, üçüncü kiģilere Ģirketin borçlarından 2. Ortaklar sorumluluğu sadece Ģirkete koymayı taahhüt dolayı sınırsız olarak ve tüm mal varlığıyla ettikleri sermaye ile sınırlandırılmıģtır. sorumludurlar. ( Komandit Ģirkette komanditer.ortak dıģında 3. ġirketin kuruluģu için gerekli en az sermaye 3. Sermaye Ģirketlerinden Anonim Ģirket ve Limited Miktarı kanunla belirlenmemiģtir; ancak sermaye miktarı sermayenin faaliyet konusu ile uyumlu olması ġirketin kuruluģu için gerekli en az Ticaret Kanununda belirlenmiģtir. Limited Ģirketlerin koģulu aranmaktadır en az sermaye tutarı 5 milyar(5 000 ytl) anonim Ģirketlerin en az sermaye tutarı 50 milyar tl.( ytl) dir 4. KiĢisel emek ve ticari itibar sermaye olarak 4. KiĢisel emek ve ticari itibar sermaye olarak konulamaz. olarak konulabilir (Komandit Ģirkette komanditer ortak dıģında) 5. ġirket sözleģmesi ancak ortakların oy birliğiyle 5. ġirket sözleģmesi oy çokluğuyla değiģtirilebilir. değiģtirilebilir. 6. Ortaklardan birinin ölümü,iflas yada haciz 6. Ortağın ölümü, iflas yada haciz altına alınması Ģirketin Sona ermesini gerektirmemektedir. altına alınması, sona erme nedenidir. 7. Yalnız ticari iģletme iģletmek amacıyla 3

4 kurulabilir. 7.Her türlü iktisadi amaç ve konu için kurulabilir. 8. Sermaye payları bölünmemiģtir. 8. Sermaye payları bölünmüģtür. 9. Her ortağın, yönetim, temsil ve denetim hakkı vardır. 9.Yönetim, temsil ve denetim yetkileri organlarına aittir. 10. Her ortağın eģit oy hakkı vardır. 10. Oy hakkı, ortağın Ģirketteki sermaye payı ile orantılıdır. 11. Ortağın devri güçtür. 11. Pay sahipliğinin devri kolaylaģtırılmıģtır. 12.Yalnız tescil ve ilanla kurulurlar. 12. Sanayi ve Ticaret Bakanlığının iznini aldıktan sonra tescil ve ilanla kurulurlar. (Sermaye paylara bölünmüģ komandit Ģirket dıģında). 13. ġirket vergi mükellefi değildir. 13. ġirket, Kurumlar Vergisi ġirketin ortakları Gelir Vergisi mükellefi olurlar. mükellefidir 14. Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca yedek 14. Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca yedek akçe ayırmak zorunda değildir. yedek akçe ayırmak zorundadır (Sermayesi paylara bölünmüģ komandit Ģirket dıģında ) 15. Ticaret unvanında ortaklardan en az birinin 15. Ticaret unvanında ortaklardan en az birinin adının yer alması zorunlu değildir adının yer alması zorunludur. 4

5 2. ADĠ ġġrketler 2.1 ADĠ ġġrketlerde KURULUġ ĠġLEMLERĠNĠN MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ a. Nakit olarak sermaye konması :.../ KASA XX 500 SERMAYE XX 01 ORT. A X 02 ORT. B X 03 ORT. C X.../... b. Mal olarak sermaye konması :.../ TĠC. MALLAR XX 191 ĠND. KDV X 500 SERMAYE XX 04 ORT. D X.../... c. Maddi Duran Varlığın sermaye olarak konması :.../ TESĠS. MAKĠNA.CĠHAZ. XX 191 ĠND. KDV X 500 SERMAYE XX 05 ORT. E X.../... d. KuruluĢ giderlerinin muhasebeleģtirilmesi:.../ KURULUġ GĠD X 191 ĠND. KDV X 100 KASA XX (331 ORT. BORÇ.- Kasada Para Yoksa).../... Veya.../ GENEL YÖNETĠM GĠD. X 191 ĠND. KDV X 100 KASA XX (331 ORTAKLARA BORÇLAR ).../... Problem: A ve B isimli iki Ģahıs 10 Ocak 200xx tarihinde bir adi Ģirket kurmuģlardır. Bu ortaklık için Ortak A, taahhüt ettiği liralık sermayenin tl sini nakit, tl sini alacak senedi ciro etmek suretiyle yerine getirmiģtir. Ortak B ise, taahhüt ettiği liralık sermayenin tl sini nakit, KDV dahil tl sini da bilirkiģinin raporuyla belirlenen iģ makinesı olarak yerine getirmiģtir. ( BaĢka bir anlatımla, makine için KDV dahil tl. değer biçilmiģtir. KDV den arındırmak için tl.yi 1.18 e böleriz, bulduğumuz tutar kdv siz tutardır) ġirket kuruluģu aģamasında tl kuruluģ gideri, +150 tl KDV ödenmiģtir. 5

6 1).../ KASA ALAC. SNT SERMAYE Ortak A.../... 2 ).../ KASA TES. MAKĠNE CĠHAZ ĠND. KDV SERMAYE Ortak B 3 ).../ KURULUġ GĠDERLERĠ ĠND. KDV KASA / ADĠ ORTAKLIKLARDA KAR DAĞITIMI BĠLANÇO 590 DÖNEM NET KARI XX 590 D. N. KARI Ertesi yıl, 590 hesap, 331 e aktarılır: XX XX.../ DÖNEM NET KARI XX 331 ORT. BORÇLAR XX 331 ORT. BORÇLAR 01 ORT. A X 02 ORT. B X X XX.../ ORT. BORÇLAR X 100 KASA X 100 KASA ORT. A.../... X 6

7 2.3. ADĠ ORTAKLIKTA TASFĠYE Tasfiyeye gidiģ nedenleri aģağıdaki gibi olabilir : 1. Adi Ģirketin oluģturulması için hedeflenen amaca ulaģılması veya bu amaca ulaģmanın imkansız hale gelmesi. 2. Ortaklardan birinin iflas etmesi veya haciz altına alınması. 3. Adi Ģirketi oluģturan ortaklardan birinin ölmesi. 4. Tüm ortakların katılımıyla tasfiye kararı alınması. 5. SözleĢmede belirtilen sürenin bitimiyle. 6. Mahkeme kararı TASFĠYE ĠġLEMĠNĠN MUHASEBELEġTĠRĠLMESĠ TASFĠYEYE BAġLANGIÇ GEÇĠCĠ MĠZAN BORÇ ALACAK 100 KASA BANKA ALC. SNT ORT. ALACAK Ort A / Ort B / ĠND. KDV _ 255 DEMĠRBAġLAR _ 300 BANKA KREDĠL SATICILAR SERMAYE _ AA AB DĠĞ. GELĠRLER _ GENL. YÖNT. GĠD yönetim gideri TOPLAM ========= ========= Tasfiye Karı: Tasfiye aģamasında en çok kullanılan hesaplar Ģunlardır : 679 DĠĞER OLAĞAN DIġI GELĠR VE KARLAR 01 Tasfiye Karı Tasfiye Zararı: 689 DĠĞER OLAĞAN DIġI GĠDER VE ZARARLAR Mal satıģı : Mal AlıĢı : Problemler: 01 Tasfiye Zararı 600 YURT ĠÇĠ SATIġLAR 153 TĠCARĠ MALLAR xx de, Bankada mevduata tl faiz tahakkuk etmiģtir. 7

8 xx de, Satıcılara olan tl olan borca karģılık, tl. lık alacak senetlerinin ciro edilmesiyle ödenmiģtir xx de Bankalara olan kredili borcuna tl faiz iģlediği alınan hesap özetinden anlaģılmıģtır. Kredi borcu ve faizi bankadaki mevduat hesabından ödenmiģtir de DemirbaĢlar tl+KDV fiyatıyla satılmıģtır xx de Elde kalan tl. lık alacak senedi ortak AA ya teslim edilmiģtir. 6. Kar eģit olarak iki ortak arasında paylaģtırılacaktır. 7. Kesin mizan düzenlenecektir. ÖNEMLĠ NOT: Yukarıdaki tasfiyeye baģlangıç mizanı bilgisayar ortamında mahsup fiģine 1 nolu yevmiye maddesi olarak kaydedilecektir.sözgelimi mahsup fiģinde kasanın borçlu tarafı birinci satıra, kasanın alacaklı tarafı ikinci satıra kaydedilecektir / BANKA DĠĞ. OL. DIġ. GEL tasfiye karı... nolu Dek. ile Faiz tah / SATICILAR ALAC. SNT Alacak snt. Cirosu ile / DĠĞ. OLAĞ DIġ. GĠD Tasfiye Gid BANKA KREDĠLERĠ Kredi borcu nedeniyle faiz ödemesi..../ BANKA KRED BANKA nolu dekont ile öd / KASA DEMĠRBAġ HES. KDV DĠĞ OLAĞ. DIġ. GEL tasfiye karı... nolu fatura ile D.B. satıģı 4..../ ORT. ALAC ALAC. SNT Alacak senedinin ortağa teslim edilmesi 5..../ HES. KDV ĠNDĠRĠLECEK KDV ÖD. VER. FON KDV mahsubu 8

9 7.../ GEN. YÖN. GĠD GY.GĠD. YANS yansıtma 8.../ GY. GĠD. YANS G.YÖN.. GĠD Yansıtmanın kapatılması / DÖN. KARI / ZAR GEN.YÖN. GĠD K/Z ye devir / DĠĞ. GELĠRLER DĠĞ. OLĞ. DIġI GEL D. KARI / ZARARI K/Z ye devir / D. KARI / ZARARI DĠĞ. OLAĞ. DIġI GĠD K/Z ye devir / D. KAR /ZARARI DÖN. NET KARI Bilanço hesab. devir / SERMAYE ORT. BORÇLAR Ort A Ort B / DÖNEM NET KARI GEÇMĠġ YIL KARI / GEÇMĠġ YIL KARI ORTAKLARA BORÇLAR Ort A Ort B / ORT. BORÇLAR Ort A ORT. ALACAK Ort A

10 / ORT. BORÇLAR Ort B 131 ORT. ALACAK Ort B / TASFĠYE SONU BĠLANÇOSU 100 KASA ORT. BORÇLAR BANKA ÖD. VERGĠ FON ========= ======= / ÖDENEN VER VE FONLAR KASA / ORTAKLARA BORÇLAR KASA BANKA / Tasfiye sonu bilançosunda kalan verebilecek hesaplar Ģunlar olabilir : 100 KASA HS. 101 ALINAN ÇEKLER 102 BANKALAR 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 331 ORTAKLARA BORÇLAR 590 D. NET KARI 591 D. NET ZARARI 360 ÖDENECEK VERGĠ VE FONLAR

11 TASFĠYE HALĠNDEKĠ A. TEZEL VE ORTAĞI ADĠ ġġrketġnġn x TARĠHLĠ TASFĠYEYE BAġLANGIÇ BĠLANÇOSU AKTĠF PASĠF 100 KASA BANKA KREDĠLERĠ BANKALAR SATICILAR ALACAK SENETLERĠ SERMAYE MüĢteri A A. Tezel MüĢteri B F. Tezel T. MAKĠNE VE CĠ GEÇMĠġ YIL KARI BĠRĠKMĠġ AMORT. (25 000) 01.. yılı karı 131 ORTAKLARDAN ALAC Ali.Tezel : Fevzi Tezel: ====== ====== Tasfiyeye iliģkin bilgiler Ģöyledir. ( KDV Hesaplarını ayrıca ilave ediniz ) x tarihinde Bankadaki alacaklı cari hesap tl tutarında iģletme lehine faiz iģlediği bankadan alınan hesap özetinden anlaģılmıģtır x tarihinde Satıcılara olan tl.lık borç, ciro edilen tl. tutarlı alacak senedi verilerek ödenmiģtir x tarihinde makineler % 18 KDV fiyatıyla nolu fatura ile alıcı C ye peģin satıldı. Aynı gün bu tutar banka hesabına yatırıldı x tarihinde Bankalara olan borca tl kredi faizi iģlediği bankadan alınan hesap özetinden anlaģılmıģtır x tarihinde bankaya tl. yatırıldı x bankaya olan kredi borcu faizi ile birlikte bankadaki mevduat hesabından (a.c.h.) ödenmiģtir x tarihinde Tasfiye gideri numaralı fatura ile tl. + %18 KDV ödeme yapıldı. 8. Yevmiye, defteri kebiri kaydediniz ve mizanı çıkartınız.tasfiye sonu bilançoyu düzenleyiniz. 11

12 3. KOLLEKTĠF ġġrketler 3.1. KOLLEKTĠF ġġrketlerde KURULUġ ĠġLEMLERĠ Kolektif Ģirket kuruluģunda Ticaret ve Sanayi Odasınca istenecek belgeler. - Dilekçe, - Noter onaylı iki adet ana sözleģme, - Ortakların nüfus cüzdan suretleri, - Temsil ve ilzama yetkili kiģinin noter onaylı imza tescil beyanı, - Ticaret Sicil Tüzüğü madde 29 a göre taahhütname. a. Sermayenin Taahhüt Edilmesi.../ ORT. A 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE XX 500 SERMAYE XX X X 01 ORT. A x 02 ORT. B x 501 ORT. B 03 ORT. C x.../... X X b. Taahhüt Edilen Sermayenin Ödenmesi; ba Nakit Olarak Ödenmesi 501 ORT. C.../ KASA X X X 501 ÖDEN. SERMAYE X 01 ORT. A 500 SERMAYE.../... bb. Taahhüdün Mal Olarak Yerine getirilmesi : XX.../ TĠC. MAL. X 191 ĠND. KDV X 501 ÖDEN. SERMAYE X 02 ORT. B.../... bc Sermaye Taahhüdünün Maddi Duran Varlık Olarak KarĢılanması.../ TESĠS MAKĠNA CĠHAZ X 191 ĠND. KDV X 501 ÖDEN SERMAYE XX 12

13 03 ORT. C.../... bd. Taahhüdün Senet Olarak yerine getirilmesi :.../ ALAC. SNT X 501 ÖDEN. SERMAYE X.../... be. Ortağın Aktif ve Pasifi ile yeni Ģirkete ortak olması :.../ KASA 120 ALICILAR 153 TĠC. MAL. 191 ĠND. KDV 320 SATICILAR 321 BORÇ. SNT. 501 ÖDEN. SERMAYE.../... KURULUġ BĠLANÇOSU 100KASA 500 SERMAYE 101AL. ÇEKLER (501 ) ÖDENMEMĠġ SERMAYE 153 TĠC. MAL. 191 ĠND. KDV 253 T. MAKĠNE, CĠHAZ Problemler: A,C ve D tl sermayeli C ve ortağı Kollektif ġirketi ni kurmaya karar vermiģlerdir. Ort. C 7.000, ortak D ise sermaye taahhüdünü Ģirketin kuruluģuyla ilgili yasal iģlemler tamamlanmıģ ve ortaklar taahhütlerini aģağıdaki Ģekilde yerine getirmiģlerdir. 1. C sermaye taahhüdünü % 18 KDV lik kısmını mal, kısa vadeli alacak senedi, kalan kısmını nakit olarak yerine getirmiģtir. 2. Ortak D ise sermaye taahhüdünü % 18 KDV lik kısmını taģıt olarak yerine getirmiģ, kalan nakit taahhüdünü henüz yerine getirmemiģtir 1.../ T. MALLAR ĠND. KDV KASA ÖDENMEMĠġ SERMAYE ORT. C Ort. C nin sermaye taahhüdünü yerine getirmesi 2..../... 13

14 254 TAġITLAR ĠND. KDV ÖDENMEMĠġ SERMAYE ORT. D Ortak D nin sermaye taahhüdünü yerine getirmesi 1..../ ÖDENMEMĠġ SERMAYE SERMAYE ORT. C ORT. D Ort. C ve D nin sermaye taahhüdü.../... KURULUġ BĠLANÇOSU 100 KASA SERMAYE ĠND. KDV ÖDENMEMĠġ SERMAYE ( 1550 ) 254 TAġITL TĠC. MALLAR Problemler: ( Sermaye olarak para ve paradan baģka varlıkların konulması) Bu problemde kurumlar, sermaye taahhütlerinin tamamını kuruluģtan sonra derhal yerine getirmektedir. Fakat taahhütlerinin bir kısmını nakden, geriye kalan kısmını da nakit dıģı diğer iktisadi kıymetler teslimiyle ödeyeceklerdir. C ve D sermayeli C ve Ortağı Kollektif ġirketini kurmaya karar vermiģlerdir. C tl, D ise tl sermaye taahhüdünde bulunmuģtur. ġirketin kuruluģu ile ilgili yasal iģlemler tamamlanmıģ ve ortaklar taahhütlerini aģağıdaki Ģekilde yerine getirmiģlerdir. C tl lik sermaye taahhüdünü tl lik kısmını ticari mal( kdv dahil), tl lik (kdv dahil ) kısmını da taģıt, kalanı nakit olarak teslim etmiģtir. D ise tl lik sermaye taahhüt etmiģ, Bunun tl lik kısmı nakit, kalan ticari mal karģılığı olarak verilmiģtir. ( % 18 KDV dahil) Problemler : (A) ve Bay (B) liralık sermaye payı ile bir Kollektif ġirket kurmuģtur. Ortak A sermaye koyma borcunun tamamını nakit olarak ödemiģtir. 14

15 Ortak B ise sahip olduğu iģletmesini bazı koģullarla yeni kurulan Ģirkete devretmiģtir. Ortak B ye ait Y. ĠĢletmesinin son bilançosu ile devir koģulları aģağıda belirtilmiģtir. Aktif Y BĠLANÇOSU Pasif 100 KASA SERMAYE ALACAK SENETLERĠ BORÇ SENETLERĠ TĠC. MALLAR D. NET KARI TES. MAKĠNE DEVĠR KOġULLARI 1. Kasa Bilanço Değeri 2. Ticari Mal Alacak Senetleri (Tasarruf değeri) 4. Tesis makine Olarak devredilmiģ ve borçlar bilanço değeri üzerinden kabul edilmiģtir. Ortak B. Kalan borcunu belirlenecek bir tarihte ödeyecektir. Ġstenen : KuruluĢ bilançosunu düzenleyiniz. Ek soru : Bu ortak sadece aktifi ile ortak olsaydı alacaklı tarafa hangi hesaplar yazılacaktı? 3.2. KOLLEKTĠF ġġrketlerde SERMAYE ARTIRIMI.../ ÖDEN. SERMAYE 500 SERMAYE XXX 01 Ortak A X 02 Ortak B XXXX.../ KASA 501 ÖDEN. SERMAYE / TĠC. MALLAR X X 191 ĠND. KDV 501 ÖDEN. SERMAYE.../... Problem: A ve B Koll. ġti nin luk sermayesi yeterli olmadığı için ortaklar tarafından a çıkarılmasına karar verilmiģtir. Ortak A olan sermayesini daha arttırarak a, B ise olan sermayesini daha artırarak a çıkaracaktır. Gerekli formaliteler tamamlanmıģ toplam taahhüt ettikleri sermayelerini nakit olarak hemen ödemiģlerdir. 15

16 1..../ ÖDEN. SERMAYE SERMAYE Ort. A ve B nin sermaye taahhütü 2.../ KASA ÖDENM. SERMAYE Ortak. A Ortak B Ort. A ve B nin sermaye taahhütlerini yerine getirmesi-.../ GEÇMĠġ YIL KARININ SERMAYEYE ĠLAVESĠ BĠLANÇO 570 GEÇMĠġ YILLAR KARI.../ ÖDENM. SERMAYE 500 SERMAYE.../ GEÇMĠġ YIL KARI A. B. 501 ÖDENM. SERMAYE.../... Problem: C ve Ortakları Koll. ġti nin sermayesi dır. Bu miktar yeterli olmamaktadır Ortak C 1.950, Ortak D , Ortak E bu nedenle ortaklar sermaye paylarını artırarak Ģirket sermayesinin sını çıkaracaklardır. Ortaklar sermaye paylarının artan kısımlarıyla ilgili taahhüt borçlarını geçen yıl sonunda elde edilen tl. net kardan hisselerine düģen kar paylarını Ģirkete bırakarak ödemeye karar vermiģlerdir. SözleĢmeye göre kar ortaklar arasında eģit paylaģtırılacaktır. Geri kalan ödenmemiģ sermaye olarak kalacaktır..../ ÖDENM. SERMAYE C D E Ort. C, D ve E nin sermaye taahhütleri 16

17 .../ GEÇMĠġ YIL KARI C 900 D E ÖDENMĠġ SERMAYE GeçmiĢ yıl karının taahhüt borcunu ödemesi..../ ORT. C ORT. D ORT. E KOLLEKTĠF ġġrketlerde KAR DAĞITIMI.../... BĠLANÇO 590 D. NET KARI XX 570 GEÇ.YIL KARI XX 131 Or. Al. 590 D. NET KARI XX.../ GEÇ. YIL KARI XX ORT. BORÇLAR XX (131 ORT. ALACAK) XX XX.../ ORTAKLARA BORÇLAR XX KASA (131 O.) XX.../... XX XX X 131 X ÖRNEK: A ve Ortakları Koll. ġti yıl sonunda net kar elde etmiģlerdir. ġirket sözleģmesine göre kar ortaklar arasında eģit dağıtılacaktır. Ortaklar A,B,C,D dir / D. NET KARI ORT. BORÇLAR Ortak A 02 Ortak B Dönem net karının ortaklara devri / ORT. BORÇLAR KASA Kar payının ödenmesi /

18 ZARAR DAGITIMI / ORT. ALACAK XX D. NET ZARARI XX BĠLANÇO / KASA XX 131 ORT. ALACAK XX (-) 591 D. NET ZARARI XX / Ertesi Yıl / GEÇ. YIL Z. XX 591 D. NET ZARARI XX / ORT. ALACAK XX 580 G. YIL. Z. XX / KOLLEKTĠF ġġrketlerde TASFĠYE ĠġLEMLERĠ Tasfiye Halindeki H ve Ort. Koll. ġti nin TASFĠYEYE BAġLAMA BĠLANÇOSU 100 KASA SATICILAR BANKALAR SERMAYE ALICILAR H TĠC MAL I DEMĠRBAġ J (-) 257 BRK AMORT. (15 000) 590 D. NET KARI ========= ========= 1. Bankada ticari mevduat hesabında bulunan paraya, tl. faiz tahakkuk etmiģtir. 2. Bankadaki paranın tamamı çekilerek hesap kapatılmıģtır. 3. DemirbaĢlar % 18 KDV fiyatına peģin satılmıģtır. 4. Tic. Mallar % 18 fiyatına peģin satılmıģtır. 5. S.T.Mal Maliyeti. Hesaplayınız. 18

19 6. Alacakların % 10 noksanı ile tahsil edilmiģtir. 7. Borçların tamamı ödenmiģtir. 8. Tasfiye gideri olarak % 18 KDV ödenmiģtir / KASA HS BANKALAR HS ALICILAR TĠCARĠ MALLAR DEMĠRBAġLAR H BĠRĠKMĠġ AMORTĠS SATICILAR HS SERMAYE HS Ortak H Ortak I Ortak J DÖNEM NET KARI Tasfiyeye baģlangıç bilançosu / KASA BANKALAR DĠĞ. OLĞ DIġ GEL KARLAR Bankadaki paraya iģleyen tahakkuk ve faizin çekilmesi / KASA BRK AMORT DĠĞ OLĞ DIġI ZARARLAR DEMĠRBAġLAR HESAPLANAN KDV DemirbaĢ satıģı / KASA YURT ĠÇĠ SATIġLAR HES KDV T. Mal satıģı / SAT TĠC MAL M TĠC MALLAR Satılan ticari mal maliyeti / / KASA DĠĞ OLĞ DIġ ZARALAR ALICILAR Alacakların Tahsil kaydı / SATICILAR KASA

20 Senetsiz borcun ödenmesi / DĠĞ OLĞ DIġI ZARARLAR ĠND KDV KASA 920 Tasfiye giderinin ödenmesi / DÖN NET KARI GEÇMĠġ YIL KARI GeçmiĢ yıl karının devri / GEÇMĠġ YIL KARI ORTAKLARA BORÇLAR GeçmiĢ yıl karının ortaklara devri: / HESAPLANAN KDV ĠND KDV ÖDN VER FON KDV mahsubu /

21 / SERMAYE ORT. BORÇLAR / YURT ĠÇĠ SATIġLAR DĠĞ OLĞ DIġI KAR DÖN KAR ZAR / DÖN K/Z DĠĞ. OLĞ. ZARAR SAT. TĠC. M.M / DÖNEM NET ZARARI DÖN. KAR ZAR / ORTAKLARA BORÇLAR DÖNEM NET ZARARI / ÖDN VER VE FON KASA / ORT BORÇLAR KASA / GELĠR TABLOSU SATIġLAR STM MALĠYETĠ (77 500) Mal SatıĢ Zararı (1.000) 679 DĠĞ OLĞ DIġI KAR DĠĞ OLĞ DIġI ZARAR (16 500) Tasfiye Zararı (16 080) TASFĠYE SONU BĠLANÇO 100 KASA ORT BORÇLAR ÖD. VERGĠ FON

22 1 2xxx330 1xxx ======== ======== Tasfiye ile Ġlgili Örnek problem : A ve Ortağı Plastik Ürünleri Sanayi Ticari Kollektif ġirketi ortakları Ģirket sözleģmesinde belirlenen amaca ulaģma olasılığının kalmaması nedeni ile tasfiye kararı almıģlardır. Tasfiye sürecine gir3n Ģirketin tasfiye iģlemlerini yürütmek üzere Ortak A tasfiye memuru olarak görevlendirilmiģtir. Tasfiye ile ilgili olarak tüm kanuni formaliteleri tamamlayan Ģirketin Tasfiyeye baģlangıç bilançosu ortak A tarafından hazırlanarak aģağıda belirtilmiģtir. Aktif Tasfiye Halinde A ve Ortağı Plastik Ürünleri Kollektif ġirketi xx Tarihli Tasfiyeye BaĢlangıç Bilançosu Pasif 100 KASA SATICILAR Merkez TL 01 Satıcı C. 102 BANKALAR BORÇ SENETLERĠ A Bankası 01 Satıcı K 153 TĠC. MALLAR PERSONELE BORÇLAR AD Malı 120 ALICILAR SERMAYE Alıcı F 01 Ort. A Ort. B TAġITLAR ( -)591 DÖNEM NET ZARARI (20 825) 01 Kamyonet 250 ARAZĠ ARSA BĠRĠK. AMORT. (900 ) 01 TaĢıt Amort =========== ========== Tasfiyeye iliģkin mali nitelikteki iģlemler aģağıda belirtildiği gibi gerçekleģtirilmiģtir: 1. Kasadaki paranın tamamı xx tarihinde bankaya yatırılmıģtır xx tarihinde Alıcılardan olan alacağın tamamı tl.olarak tahsil edilmiģtir. (noksan tahsilat nedeniyle zarar oluģmuģtur) xx tarihinde Mevcut mallar Sa nolu fatura ile tl sına peģin satılmıģtır.+%18 KDV x tarihinde TaĢıtlar Sa nolu fatura ile tl sına peģin bedelle satılmıģtır xx tarihinde Arsalar Sa nolu fatura ile tl sına peģin olarak satılmıģtır. +%18 KDV 22

23 x tarihinde Satıcılara olan borçlar tl olarak ( noksan ödeme yapıldı), ayrıca personele olan borçların tamamı banka hesabından ödenmiģtir.(kasadan bankaya tl. para aktarınız) x tarihinde Borç senetleri Bankadaki mevduat hesabından ödenmiģtir x tarihinde oluģan tl tasfiye gideri banka hesabından ödenmiģtir.+ % 18 KDV x tarihinde Banka, Ģirket lehine 224 tl (stopaj ihmal edilmiģtir) faiz yürüttüğünü bir dekontla bildirmiģtir. ġirket sözleģmesine göre kar ve zarar ortaklar arasında sermaye paylarıyla orantılı olarak dağıtılmıģtır. 9. Kebir ve mizanı çıkarınız. Tasfiye sonu bilançoyu ve Gelir tablosunu çıkarınız KOLLEKTĠF ġġrketlerde BĠRLEġME Örnek Problem :XY ve VZ Kollektif ġirketleri çalıģmalarına son vererek yeni bir XZ Kollektif ġirketi kurmaya karar vermiģlerdir. XY Kollektif ġirketinin tasfiyeden önceki bilançosu aģağıdaki gibidir. XY Kollektif ġirketine ait.. Tarihli Bilançosu Aktif Pasif 100 KASA BORÇ SENETLERĠ BANKALAR SERMAYE ALICILAR D. NET KARI TĠC. MALLAR DEMĠRBAġLAR BĠRĠKMĠġ AMOR. (44 000) X ve Y nin sermaye ve kar payları ½ oranındadır. Yeni kurulan XZ kollektif Ģirketi - Malları tl - DemirbaĢları tl -Diğer iktisadi kıymetleri bilançoda gözüken değerleri üzerinden kabul edilmiģtir. X ve Y nin yeni kurulan Ģirketteki sermaye payları tl dir. (Her birinin payı ) Aktif VZ Kollektif ġirketi... Tarihli Bilançosu Pasif 100 KASA SATICILAR ALACAK SENETLERĠ SERMAYE ALICILAR D. NET ZARARI ( ) 153 TĠCARĠ MALLAR BĠNALAR DEMĠRBAġLAR

24 V ve Z ortaklarının sermaye kar payları eģittir. Yeni kurulan X ve Z Kollektif Ģirketi - Malları Binaları DemirbaĢları Diğer iktisadı kıymetleri bilançoda yer alan değerleri üzerinden kabul edilmiģtir. - V ve Z nin yeni kurulan Ģirketteki her birinin sermaye payları tl dir. (ġġrketler MUHASEBESĠ Ü. ATAMAN) BĠRLEġMELERDE a. Bilanço değeri üzerinden devir olabilir,. Bu durumda Gelir Vergisi ve KDV ödemesi söz konusu olmayacaktır. b. Ya da Bilançodan farklı değer üzerinden devir gerçekleģebilir. Bu durumda devir sonrası oluģan kar için Gelir Vergisi ve KDV söz konusu olacaktır. (GV. ve KDV ödenecek.) A-F ORT. KOLL. ġtġ. KURULUġU A.B. ORT KOLLEKTĠF ġġrketġ BĠRLEġME ÖNCESĠ BĠLANÇOSU 100 KASA SATICI TĠC. MAL BORÇ SNT ALICILAR SERMAYE ALC. SNT A (%50) 255 DEMĠRBAġ B ( % 50) 257 BR. AMOR ( ) 591 DÖN NET ZARARI ( ) D-E ORT.KOLL.ġTĠ BĠRLEġME ÖNCESĠ BĠLANÇOSU 1.DÖNEN VARLIKLAR 3. KISA VD.YAB.KAY. 100 KASA SATICILAR T.MAL BORU SNT ALICILAR ÖZ KAYNAKLAR 121 ALC. SNT SERMAYE DVR. KDV D (% 50) 2.DÖNEN VARLIKLAR E (% 50) 253 MAKĠNE DÖN. NET ZARARI B.AMORT(-) ( ) Defter Değerleri Üzerinden Devir : MuhasebeleĢtirilmede aģamalar: 24

25 a. Önce Sermaye Taahhüdü Kaydı yapılır, ( 501 borçlu, 500 alacaklı) b. 1nci Koll. (A,B)den gelen yevmiye yazılır. Birinci Ģirketin aktifi ve pasifi aynen yazılır. Pasifteki yabancı kaynaklar yazılıp, öz kaynaklar yazılmaz. Yevmiyeyi eģitlemek için 501 kodlu hesap alacaklanır. c. 2nci Koll. (D,E)gelen bilanço kaydedilir. Yine aktif ve pasif aynen yazılır. Ancak pasifin yabancı kaynakları yazılır. Öz kaynaklar (a) da yazıldığı için bu kez yazılmaz.. A,B,D,E ORT. KOLL ġtġ Yevmiye Kayıtları / ÖDENMEMĠġ SERMAYE SERMAYE ORT. A ORT. B ORT. D ORT. E / / KASA TĠC. MAL ALICILAR ALAC. SNT DEMĠRBAġLAR BĠRĠKMĠġ AMRT SATICILAR BORÇ SNT ÖDENMEMĠġ SERMAYE A B Ort A-B nin devir kaydı / / KASA TĠC MAL ALICILAR ALACAK SNT DEVREDEN KDV MAKĠNE BRĠK AMORT SATICILAR BORÇ SNT ÖDENMEMĠġ SERMAYE ORT D (%50) ORT E (%50) /

26 KURULUġ BĠLANÇOSU 100 KASA SATICILAR ALICILAR BORÇ SNT ALC SNT SERMAYE TĠC MAL ÖDENM SERMAYE( ) 190 DEV KDV DEMĠRBAġ MAKĠNE BRK AMORT(-) ( ) E A B D A B D E

27 4. KOMANDĠT ġġrketler Ġki tür ortak bulunur. 1. Komandite ortak : sınırsız sorumludur, Gelir Vergisi mükellefidir. 2. Komanditer ortak : sınırlı sorumlu ortaktır ( A.ġ.,LTD,ġTĠ ortağı gibidir. G.V. mükellefi değil. ġirket komanditer ortak adına K.V. mükellefidir. a. KuruluĢ ĠĢlemleri: / ÖDENMEMĠġ SERMAYE Ort A Komandite Ort B Komandite Ort C Komanditer Ort D Komanditer 500 SERMAYE / KURULUġ GĠDERLERĠ 331 ORT BORÇLAR (veya 100 KASA ) KuruluĢ masrafları yevmiyesi / KASA 501 ÖDENM. SERMAYE Ort Sermaye Taahhüdünü Nakit Öderseler / TĠC. MALLAR 191 ĠND KDV 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE Malla taahhüt yerine getirirse / TAġITLAR 191 ĠND KDV 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE MDV Ġle taah. Yerine getirirse / Problem: A, B ve C sermaye A B ort. Adi Kom. ġtġ ni kurmaya karar vermiģlerdir. Düzenlenen ana sözleģmeye göre A isimli ortak Komandite, diğer ortaklar ise Komanditer Ortak olarak katılacaktır. Komandite Ortak A tarafından nakit, bina, Komanditer Ortak B tarafından bina 27

28 Komanditer Ortak C tarafından nakit, mal (KDV dahil) sermaye olarak konmuģtur. KuruluĢ gideri KDV ödendi / ÖDENMEMĠġ SERMAYE Ort. A Ort. B Ort. C SERMAYE Sermaye taahhüdü / KASA BĠNA ÖDENMEMĠġ SERMAYE Ort A. Ort. A nın sermayesini yerine getirmesi / BĠNALAR ÖDENMEMĠġ SERMAYE Ort.. B. Ort. B nin taahhüdünü yerine getirmesi / KASA TĠC MALLAR ĠND. KDV ÖDENMEMĠġ SERMAYE Ort. C. Ort C nin taahhüdünü yerine getirmesi / BĠLANÇO 100 KASA SERMAYE TĠC. MAL ĠND. KDV BĠNA b. Sermaye Artırımı / ÖDENMEMĠġ SERMAYE XX 500 SERMAYE XX ORT A ORT. B / KASA XX 501 ÖDENMEMĠġ SERMAYE XX /

29 Problem: D ve ortakları Kom. ġti. Sermayesi artırarak TL ye çıkarmaya karar vermiģtir. Bu amaçla Komandite D, Komandite E, Komanditer F ve Komanditer G sermaye paylarını TL artırmaya karar vermiģlerdir. Ortaklar Ģirketin sermaye artırımı ile ilgili bütün formaliteleri tamamlamıģ ve sermaye paylarında arttırdıkları kısımları Ģirkete nakten ödemiģlerdir / ÖDENMEMĠġ SERMAYE SERMAYE Sermaye artırım taahhüdü / KASA ÖDENMEMĠġ SERMAYE Ort. D Ort. E Ort. F Ort. G Sermaye artırım taahhüdünün yerine getirilmesi / c. Kar Dağıtım: BĠLANÇO 590 D. NET KARI XX / D. NET KARI 331 ORT. BORÇLAR ORT.A. ORT.B / / ORT. BORÇLAR 331 ORT BORÇLAR 100 KASA veya 131 ORT ALACAKLAR / / Problem: A ve ort. Kom. ġti. geçen yılın faaliyetleri sonunda net kar elde etmiģlerdir. ġirket sözleģmesine göre kar dağıtımından önce sermaye payları üzerinden % 10 faiz hesaplanacak ve kalan karın % 30 u Komandite Ortağa, % 70 i Komanditer Ortaklara sermaye payları ile orantılı olarak dağıtılacaktır. Ortakların sermaye sermaye payları aģağıdaki gibidir: Komandite A faizi % Komanditer B faizi % Komanditer C faizi % % 30 u Komandite Ort. % 70 i Komanditer Ort / Faiz Kar Dağıtımı 29

30 590 D. NET KARI Ort. A 331 ORT. BORÇLAR Ort. B ORT. A Ort. C ORT. B ORT. C / * % 70 = /3 = /3 = KOMANDĠT ġġrketlerde ZARAR DAĞITIMI BĠLANÇO / D. NET ZARARI (3 000) 131 ORT. ALACAK D. NET ZARARI / / KASA ORT. ALACAK /

31 5. LĠMĠTED ġġrketler 5.1. LĠMĠTED ġġrketlerde KURULUġ ĠġLEMLERĠ Limited Ģirketlerin kurulmasında izlenecek aģamalar Ģunlardır: -ġirket unvanının belirlenmesi. Sanayi ve Ticaret Ġl müdürlüklerinden ya da Ticaret sicilinden internet aracılığı ile unvan kontrolü yapılır. Aynı unvanda iki Ģirketin olması mümkün değildir. -Ana sözleģmenin noter tarafından onaylanması: 7 nüsha hazırlanmıģ olan ana sözleģme noter huzurunda ortaklar tarafından imzalanır. Noter onayladığı ana sözleģmelerden 6 adedini kurucu ortaklara verir. - KuruluĢ için Sanayi ve Ticaret Ġl Müdürlüğünden izin alınır. (Bu izin için dilekçe ekine ana sözleģme,ģirket müdürü imza beyanı, T.K. fonu sermayenin %01 ödendiğine dair dekontun aslı, kurucu ortakların nüfus cüzdan suretleri, taahhütname,ödenmiģ sermayenin banka dekontu, iliģtirilir.) ( - Belediyeye baģvurularak Ticari Durum Tasdiknamesi alınır. - Ticaret Siciline Tescil ve Ana SözleĢmenin ilanı yapılır. Bu aģamada Ģirket tüzel kiģilik kazanmıģtır Tescil iģleminden önce, tescil masrafları ile ilgili ödemeler yapılır. Ticaret sicil gazetesinde ana sözleģmenin ilanı ile kuruluģ iģlemleri tamamlanmıģ olur. - Tescilin yapıldığı gün Vergi Dairesine müracaat edilerek vergi sicil numarası alınır.vergi levhası onaylatılır. Bu iģlemi Ticaret sicil memurları yapma yetkisine sahiptirler. - Tescil günü aynı zamanda kanuni defterler notere onaylatılır. Yevmiye, kebir, envanter, karar defteri, ortaklar pay defteri noterde onay iģlemine tabi tutulur.. - Tescil aģamasında Ticaret sicil memuruna Ģu belgeler ibraz edilir : Dilekçe, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı onaylı 2 adet ana sözleģme, Belediyeden alınan Ticari Durum Tasdiknamesi,, Ģirketi temsile yetkili olanlrın imza beyannameleri, KuruluĢ sermayesinin 0% 2 si nisbetinde ödeme yapıldığına dair banka dekontu, ortaklar arasında yabancı ortak varsa Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünün izin yazısı, ayni sermaye varsa mahkemece onaylı bilirkiģi raporu. 26

32 - Yazar kasa alınır. AnlaĢmalı matbaada fatura, fiģ, gider pusulası vb. bastırılır. - Diğer resmi iģler yapılır: Ortaklar için Bağ kur il müdürlüğüne müracaat edilir. ĠĢçi çalıģtırılacaksa, SSK na müracaat edilir. Ayrıca Bölge ÇalıĢma müdürlüğüne müracaatla Ģirket için dosya numarası alınır. Limited ġirketlerde Amaç-Konu DeğiĢikliği için Ticaret sicili müdürlüğünce Ģu belgeler istenir: - Ortaklar Kurulu onayından geçen üç nüsha (madde) tadil metni, - Bir adet noter tasdikli karar, - En son Ticaret Sicili Gazetesi. Limited ġirketlerde Sermaye Artırımı için Ticaret Odasınca Ġstenecek Belgeler. -Dilekçe, - Ortaklar Kurulu onayından geçmiģ üç nüsha tadil metni, - (Sermayenin ödendiğine dair) Mali MüĢavir Raporu, - TK: fonu %01 (ödendi) dekontu, - Bir adet noter tasdikli karar, - Sermaye Artırımı tadil tasarısında ödendiği belirtilen sermayenin Ģirket adına yatırıldığını gösterir dekont aslı, - En son Ticaret Sicili Gazetesi. ġube AçılıĢında Ticaret Odasına müracaatta aranacak belgeler: - Dilekçe, - ġube açılıģı ile ilgili noter onaylı iki adet karar, - ġube unvanı adı altında noter onaylı imza beyanı, - Ticaret Sicili Tüzüğü 29. maddeye göre taahhütname, - Yabancı Sermayeli Ģirket Ģubesi ise Bakanlık izin yazısı, - Merkeze ait kuruluģtan itibaren Ticaret Sicil Gazeteleri suretleri. a. KuruluĢ ĠĢlemleri: / ÖDENMEMĠġ SERMAYE 500 SERMAYE / KASA 501 ÖDENM. SERMAYE / / TĠC. MALLAR 191 ĠND KDV 501 ÖDENM. SERMAYE / / MAKĠNE 27

33 191 ĠND KDV 501ÖDENM. SERMAYE / Problem: X,Y ve Z bir araya gelerek tl sermayeli X,Y,Z LTD ġtġ kurmuģlardır. Ortakların sermaye taahhüdü ve sermaye payları aģağıdaki gibidir: Ort. X = payı % 50 Ort Y = payı % 30 Ort. Z = payı % 20 Ort X, tl nakit, tl demirbaģ(kdv dahil) Ort Y, tl nakit, tl kamyonet(kdv dahil) Ort Z, tl nakit taahhüt etmiģlerdir. Ortak X ve Y nakit dıģındaki taahhütleri yerine getirmiģlerdir. Ortak Z nakit taahhüdün yarısını yerine getirmiģtir. KuruluĢ gideri 300 +% 18 KDV ödemiģtir / ÖDENMEMĠġ SERMAYE SERMAYE / DEMĠRBAġLAR 6 956, ĠND KDV 1 043, ÖDENMEMĠġ SERMAYE / , , / KASA ÖDENMEMĠġ SERMAYE / , KURULUġ BĠLANÇOSU 100 KASA SERMAYE ĠND KDV 1 565, ÖD. SERMAYE (6 000 ) TAġIT 3 478, 2 X= , DEMĠRBA 6 956, 5 Y= Z= b) LTD. ġtġ. lerde Sermaye Artırımı / ÖD. SERMAYE 500 SERMAYE / KASA veya; (153,253,254) 501 ÖD. SERMAYE /

34 Problem:Dört kurucu ortak bir araya gelerek tl sermayeli ERTE Elektronik Ürünleri Sanayi ve Ticaret Limited ġirketini kurmaya karar vermiģlerdir. Ortakların sermaye payları eģit olup; iki kurucu ortak A ve B paylarının, karģılığını düzenlenen sözleģme gereği nakit olarak yerine getirmeyi taahhüt etmiģlerdir. Nakdi sermaye koyan ortaklar bu taahhütlerinin % 25 ini B bankasında açtırılan hesaba yatırmıģlardır. Diğer iki kurucu ortaktan C sermaye payına karģılık değerleri bilirkiģi raporuyla belirlenen tl+ %18 KDV mal ve tl + % 18 KDV değerinde demirbaģ eģya getirmiģtir. Diğer ortak ise (D) sermaye payına karģılık olarak Ģirkete karģı 3 ay vadeli ve tl tutarlı bir müģteri senedi ciro etmiģ, kalan bölümü için ise bir taģıtı Ģirkete teslim etmiģtir. KuruluĢ iģlemlerinin yürüten müģavirlik Ģirketi, Ģirket adına yaptığı hizmetler karģılığı olarak tl KDV olmak üzere tl lik fatura düzenleyerek Ģirkete teslim etmiģtir. KuruluĢ giderlerinin aktifleģtirilmesine karar verilmiģtir. Nakdi sermaye getirmeyi taahhüt eden ortaklar kalan taahhütlerini Ģirketin bankadaki hesabına yatırarak yükümlülüklerini tamamlamıģlardır. (ġġrketler MUHASEBESĠ Prof. Dr. Ümit ATAMAN) LĠMĠTED. ġġrketlerde KAR DAĞITIMI 1. % 20 oranında Kurumlar Vergisi hesaplanır. 2. Kanuni Yedek Akçe hesaplanır. 1. Tertip ve 2. Tertip 3. Ortaklara Temettü (Kar payı) hesaplanır. 1. Temettü 2. Temettü 1. Kurumlar Vergisinin hesaplanması Net Kar ( 690 DÖNEM KAR VE ZARARI ın alacak kalanı ) + DÖNEM KAR VE ZARARI + Kabul edilmeyen giderler - Ġndirimler ve istisnalar = Kurumlar Vergisi Matrahı Matrah x0.20 = Kurumlar Vergisi 370 (371) kodlu hesaplar. Ertesi yıl bu hesaplar 360 a devredilir. Yararlanılan hesaplar : 690 Dönem Kar Ve Zararı 691 D. Karı Yasal Yükümlülükleri 692 D. Net Karı 590 D. Net Karı 370 D. Karı Yasal Yükümlülükleri 371 D. Karı PeĢin ÖdenmiĢ Yasal Yükümlülükler 193 PeĢin Ödenen Vergiler 29

35 DÖNEM KARINA ĠLAVE EDĠLECEK UNSURLAR Bilindiği üzere Sermaye ġirketleri gelir gider ve diğer iģlemlerini ticari yaģamın doğal akıģı içinde, genel kabul görmüģ muhasebe ilkeleri doğrultusunda kayıtlarına yansıtmak zorundadır. Bu uygulamanın sonucu olarak da, vergi yasalarının indirimine izin vermediği kimi giderlerin, yıl içinde kayıtlara alınmıģ ve Dönem Karından indirilmiģ olmaları doğaldır. Böyle olunca dönem sonunda; vergi yasalarının indirimine izin vermediği giderlerin indirildiği bir Dönem Karıyla karģılaģmıģ oluyoruz. Bu kar, Ģirketin tüm gelir ve giderlerinin sonucunu gösterdiğinden gerçek kar dır. Kurum Kazancının beyanı ve vergilendirilmesi sırasında vergi yasalarınca indirimine izin verilmeyen, ancak Dönem Karından indirilmiģ olan giderlerin, tekrar Dönem Karına ilave etmek yoluyla Mali Karın (Safi Kurum Kazancının) saptanması gerekir. Ġndirimimize izin verilmeyen giderler KVK, GVK, VUK ve diğer yasalar, Maliye Bakanlığınca yayınlanan tebliğler ve DanıĢtay Kararları doğrultusunda belirlenir. KVK kurum kazancından indirilecek giderleri (md. 14) de, indirilmeyecek giderleri (md. 15)de belirtmiģtir. Ayrıca bununla da yetinmeyerek Safi Kurum Kazancının tesbitinde GVK nun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır. (KVK md. 13) diyerek, vergi yasalarının kabul etmediği giderlerin, kurumlar için de uygulanmasını sağlamıģ olur. Söz konusu yasalar, tebliğler, yargı kararları doğrultusunda indirimi Kabul Etmeyen Giderleri Ģöyle sıralayabiliriz: a) KVK hükümlerine göre indirimine izin verilmeyen giderler; 1) Öz sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler (KVK md. 15/1). 2) Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faizler (KVK. md. 15/2) (KVK. md. 16- Örtülü sermaye:kurumların aralarında vasıtalı, vasıtasız bir Ģirket münasebeti veya devamlı ve sıkı bir iktisadi münasebet bulunan gerçek ve tüzel kiģilerden yaptıkları istikrazlar, teģebbüste devamlı olarak kullanılır ve bu istikrazlarla kurumun öz sermayesi arasındaki nispet, emsal kurumlarınkine nazaran bariz bir fazlalık gösterirse mezkur istikrazlar örtülü sermaye sayılır.) 3) Sermaye Ģirketlerinde dağıtılan örtülü kazançlar (KVK. md. 15/3) (KVK.md. 17 ) 4) ġirketin 1 numaralı fıkrada yazılı kimselerle olan münasebetlerinde emsaline göre göze çarpacak derecede yüksek ve düģük faiz ve komisyonlarla aldığı veya verdiği ödünç paralar. 5) ġirket, ortaklarında veya bunların eģleriyle usul ve füruundan ve üçüncü dereceye kadar (dahil )kan ve sıhri kısımlardan Ģirket idare meclisi baģkan veya üyesi, müdürü veya yüksek memuru durumunda bulunanlara emsaline göre verdiği, göze çarpacak derecede yüksek aylık, ikramiye,ücret veya benzeri ödemeler. 6) Her ne Ģekilde ve ne isimle olursa olsun ayrılan ihtiyat akçeleri (TTK na kurumların özel kanunlarına veya esas mukavele ve nizamnamelerine göre safi kazançlarda ayırdıkları bilumum ihtiyatlarla Bankalar Kanununa müsteniden bankaların ayırdıkları karģılıklar dahil.) (KVK. md. 15/4 ) 7) Hesaplanan Kurumlar Vergisiyle her türlü para cezaları, vergi cezaları ve Amme alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki kanun hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizler (KVK md. 15/6). 30

36 8) KVK md. 8/4 le vergiden bağıģık tutulan kazançların elde edilmesi için yapılan giderler (KVK. md. 15/8 ) 9) Menkul kıymetlerin itibari değerinin altında satıģından doğan zararlarla ödenen komisyonlar vb. giderler (KVK. md. 15/9 ) 10) VUK hükümlerine göre ödenen gecikme zamları (KVK. md. 15/10 ) b)diğer yasalarca indirimine izin verilmeyen giderler: 11) Motorlu TaĢıtlar Vergisi tarifeye göre ödenenler (MTK. md. 14) 12) Binek otomobillerin ve kiģisel veya aile ihtiyaçları içinde kullanan diğer taģıtların giderlerinin yarısı (GVK.md.. 40/7; gün ve 4008 sayılı yasayla değiģtirilmiģ olup, Tarihinden geçerli olacaktır.) 13) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda ayrılan amortismanlar (VUK md ). 14) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda ayrılan karģılık giderleri (VUK md.323 ). 15) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda ayrılan diğer karģılık giderleri (VUK.md vb.) 16) VUK hükümlerinden daha yüksek oranda senet reeskontları (VUK. md ) 17) Vadali çeklere iliģkin ayrılan reeskontlar ( SPK tebliği seri no: 11-5). 18) Ayrılan kıdem tazminatları karģılığı : (GVK md. 40 /2 ) 19) Ödenmeyen SSK primleri (GVK md. 40/2 ve 506 sayılı SSK Kanunu m. 80 ) 20) Yenilemede kullanılmayan duran varlık satıģ karları ve sigorta tazminatları (VUK.md ) 21) Yasal tutarları aģan bağıģ ve yardımlar (KVK. md. 14/6 ) 22) Önceki yıl finansman fonu (KVK. md. 8 ) 23) (Yürürlükten kaldırıldı.) 24) Dönem Karına diğer ilaveler. KVK na gün ve 4008 sayılı yasayla eklenen mükerrer 45. Maddeyle KVK, GVK, ve VUK dıģında baģka yasaların kurum kazancıyla ilgili indirim ve istisnalar konusundaki düzenlemelerine son verilmiģtir. Bu demektir ki; artık KVK, GVK, ve VUK dıģında hiçbir yasa kuruma yönelik muafiyet, istisna ve indirim konusunda düzenleme getirmeyecektir. Muafiyet, istisna ve indirim konusunda düzenleme yetkisi belirtilen üç yasaya verilmiģ oluyor; KVK, GVK ve VUK. ġimdi Dönem Karına eklenmesi gereken bu unsurlardan açıklanmaları gerekenler üzerinde duralım DÖNEM KARINDAN ĠNDĠRĠLECEK UNSURLAR VE MALĠ KARA ETKĠSĠ Vergi yasaları çeģitli nedenlerle kimi gelirleri vergi dıģı tutmuģtur. Dönem karını vergilendirirken, söz konusu gelirlerden Dönem Karına alınanlar varsa, bunların Kurunlar Vergisi Matrahının saptanması aģamasında dönem karından indirilmesi gerekir. Dönem Karına dahil edilmiģ ancak vergi yasalarınca vergiden bağıģık tutulan gelir ve indirimleri Ģöyle sıralayabiliriz: 1) ĠĢtirak kazançları istisnası, ( KVK. md. 8/1 ) 2) Kooperatiflerde risturn istisnası (KVK md. 8/2 ) 31