GUNEY DOGU AVRUPA ARA~TIRMALARI ENSTiTUSU/MERKEZi'NiN KURULU~U VE FAALiYETLERi

Transkript

1 GUNEY DOGU AVRUPA ARA~TIRMALARI ENSTiTUSU/MERKEZi'NiN KURULU~U VE FAALiYETLERi (Kurulu~ 1969) Metin UNVER ABSTRACT ESTABLISHMENT AND ACTIVITIES OF THE INSTITUTE/CENTRE FOR SOUTll EASTERN EUROPEAN STUDIES (ESTABLISHED IN 1969) This paper deals with governing structure and scientific activities of the Centre for South Eastern European Studies, which was initially founded as a11 institute in 1969 before the reorganisation of its statute into a centre. The contributions made by the centre to the world of science are also briefly dwelt on, although it has a short life span. Key111ort!s: Institute/Centre for South Eastern Studies, Balkans, histo1y, archaeology, Journal/or South Eastern Studies, Adriana/op. istanbul Oniversitesi Edebiyat Faki.iltesi bilnyesinde Giiney Dogu Ara~ tmnalan Merkezi (Enstitiisii) adt altmda Edime'de faaliyetlerine ba~layan ve onemli misyonlar ilstlenmesi ongorillen kurum hakkmda c;:ok fazla bilgi mevcut degildir. Halbuki Merkez, kendisine konu olarak dogrudan bolgeyi sec;:en ve faaliyetlerini burada yogunla~t1ran benzerleri arasmda ilk kurulu~ / olmas1 bak1mmdan ayn bir oneme sahiptir. Bu c;:ah~ma, bilhassa konu hakkmda bir c;:erc;:eve c;:izmeyi hedeflemektedir. Bu baktmdan kurumun tam bir tarihc;:esini veren bir c;:ah~ma olma iddiasma sahip degildir. Daha ziyade l 969'da kurnlan milessesenin 2000 y1hnm ba~larma kadar olan idan yap1s1 ve faaliyetlerine genel hatlanyla deginilmeye c;:ah~tlacaktir. istanbul Oniversitcsi Edcbiyat Faki.iltcsi Tarih 13oli.imi.i Ara~. Gor.; munver@istanbul.cdu.tr

2 2 M. UNVER 1- Giiney Dogu Avrupa Ara~t1rmaJan Enstitiisii'niin Kurulmas1 ve Kuruculan Gilney Dogu Avrupa Ara~t1rmalan Enstitiisi.i, istanbul Universitesi Edebiyat Fakliltesi'ne bagh olarak, 14 Agustos 1969 tarih ve say1h Resmi Gazete'de Yonetmeliginin yay1mlanmas1yla resmen i~lerlik kazanm1~hr 1 Enstiti.iniln kurucu Mildilril merhum Prof. Dr. A fi f ERZEN ( )' dir 2 Uzun y11jar Osmanh imparatorlugu 'nun bir pan,:as1 olmu~ ve daha sonra ilzerinde Amavutluk, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan gibi devletlerin olu~tugu Balkan cografyasm1 incelemek i.izere o y11larda bir mi.iessesenin bulunmamas1, bilyilk bir eksiklik olarak gorillmekteydi. Zira, bolgeye ait, Ti.irk kulti.irliniln derin izlerini yans1tan zengin malzeme bulunmaktayd1. Kurulu~ "Gerekr;e"sinde belirtildigi gibi Gilncy Dogu A vrupa camiasma mensup bir Ulke olmasma ragmen, Turkiye'nin bolge hakkmdaki gon1~ ve dil~ilncesini aktaracak bir enstiti.iniln eksikligi 1966 Agustos'unda Sofya'da yap1lan I. Milletlerarasz Giiney Dogu Avntpa Tetkikleri Kongresi'nde hissedilmi~ti3. Balkanlar'da, tarih, dil, folklor, etnografya, sanat tarihi konulanna ait, ara~tmc1ian cezbeden zengin malzeme varhgma, be~ astrhk ortak ya~amdan kaynaklanan kar~1hkh tesirlerin incelenmesi geregi de eklenince dogrudan bolge i.izerinde r;ah~malar yapmak ve yaptlacak ara~t1rmalan koordine ederek ortak bir hedef etrafmda birle~tirmek ir;in Gilney Dogu A vrupa Ara~ttrmalan Enstitilsi.i 'ne olan ihtiyar; a91k9a hissedilmekteydi. Aslmda bolgeyle a!akah konulan incelemek ilzere bir enstiti.i kurulmas1 fikri 1966 y1lmda 91km1~ ve ilk teklif Prof. Sabri Esad Siyavu~gil tarafmdan 4 yapilm1~t1. Fakat, Gi.iney Dogu A vrupa Ara~tlrmalan Enstiti.isii ancak i.i9 y1l sonra 1969 y1lmda ha ya ti yet kazanabi ldi. Kurulu~ karan ardmdan ilk olarak Enstitii'niln amac;lannt gosteren kapsamh bir yonetmelik haztrland1. Biri gec;ici, toplam 24 maddeden olu~an 3 TC. Resmi Gazete, 14 Agustos 1969, say1: Prof. Erzcn'in ozlilk dosyasmda yapt1gm11z incelcmedc Guneydogu Avrupa Ara~tirmalari Enstitilsil'niin daha sonra rcsmi gazctcdc yay1mlan1m~ yonctmelik taslagma ula~il1111~t1r : i~~anbul Qnivcrsitesi Edebiyat Fakilltcsi Ar~ivi (iuefa), Oz/iik Do!>yalan, nr IUEP A, Oz/iik Dosyalan, nr. 595/2. "Oa~larkcn", Gii11ey-Dog11 Avrupa Ara~ t1r111alart Dergisi, S. I, istanbul 1972, s. VIII.

3 GUNEYDOGU J\ VRUPA ARASTIRMALARI MERKEZl'NIN KURULUSU VE FAALiYETLERi 3 Yonetmelikte, Enstitil'niln amac1 "Gilney Dogu Avrupa memleketlerinde Tarih, Arkeoloji ve Sanat Tarihi, Cografya, Toponimi ve Onomastik, Lisaniyat, Etnografya, Folklor, Edebiyat, Gi.izel Sanatlar ve bunlarla ilgili diger sahalarda ara~t1rma yapmak ve yaymlarda bulunmak" ~eklinde belirlenmi~ti 5 Bu baknndan istanbul Oniversitesi Edebiyat Fakilltesi Arkeoloji, Klasik Filoloj i, Tarih, Cografya, Ti.irkoloji, Folklor ve Etnografya, Sanat Tarihi bolilmlerinin ogretim uyeleri ile bu sahalarda 9ah~an istanbul Oniversitesi'nin diger mensuplan Gilney Dogu Avrupa Ara~tJrmalan Enstiti.isi.i'niln as\'i ilyeleri kabul edilmi~lerdi (5. madde). Enstitil Yonetim Kurulu, Mi.idilr ve Mildilr Yardm1c1s1 ile asli ilyeler arasmdan i.i9 ki~i belirlenmesiyle toplam be~ ilyeden olu~acakt1. Enstitil Mildilril, Yonetim Kurulu ve Enstitil i.iyelerinin kat1hm1yla olu~turulan gene] kurul, as1l organlan temsil etmektedirler. Mildi.ir se9iminde Genel Kurul ilyelerinin en az 2/3'il hazir bulunmak zorundad1r (14. madde). Gorev silresi il9 y1l olarak belirlenmesine kar~m, Yonetmelige eklenen ge{:ici madde ile ilk mildilr 4 y1l iyin se9ilecekti. Gilney Dogu Avrupa Ara~tJrmalan Merkezi'nin kurulu~u si.irecinde diger Balkan i.ilkelerinde benzer ama9lara yonelik ara~tirma kurumlannm te~ekki.ililnil hatjrlamak gerekir ilkbaharmda Bilkrefte yap1lan bir toplantlda (Association lntemationale des Etudes dus Sud-Est European (AIESEE) yani Uluslararas1 Gilney Dogu Avrupa Ara~tirmalan Cemiyeti'nin kurulmas1 ger9ekle~mi~tir. Cemiyet, UNESCO tarafmdan da desteklenmektedir. Sozkonusu cemiyet, Balkanlar ilzerine ara~tirma yapan devletlerin liyeligine ay1ktir. Oye olabilmek i9in oncelikle ba~vuran lilkelerin bir Milli Komite olu~turmalan ko~ulu Gilneydogu Avrupa Ara~t1rmalan Enstililsil'niln Trakya'da arkeolojik ~ah~malarda bulunmak ilzere, 1973 'tc kurulmu~ oldugu ifadc edilmektcysc de (bkz: Oguz Tckin, "istanbul Onivcrsitesi Edebiyat Fakilltcsi Eski~ag Tari hi Anabilim Dali Tarih~esi ( Egitim Ogretim Yilma Kadar)" C11111f111riyeti Y1/11ula Universitelerde Tarih 6,~renimi, Ara~ttrmalari ve l'ay111/ar1 Semineri, Istanbul Arahk 2003, Bildiriler, istanbul 2004, s ), Yonctmeliktcki faaliyet sahas1 tanimmda olduk~a geni~ bir perspektif ~izilirken, spcsifik bir konu Gzerindc durulmad1g1 gorillmg~tilr. / F.2

4 4 M.UNYER getirilmi~ti. Ti.irkiye'nin de en ba~mdan itibaren kurulu$unda yer ald1g1 orgi.iti.in Milll Komitesi Ti.irk Tarih Kurumu tarafmdan olu$turulmu~tur 6 Balkan incelemeleri konusunda ya~anan bu tiir geli$meler kapsammda Romanya'da 1963 y1lmda Gi.iney Dogu Avrupa Ara$tirmalan Enstiti.isi.i, Bulgaristan'da ise 1964'te Balkan Ara$t1rmalan Enstiti.isi.i adl1 mi.iesseseler kuru I mu$tur. Ti.irkiye'de dogrudan b6jgeye yc>nelik bir ara$tlrma merkezi hi.iviyetinde olan Gi.iney Dogu Avrupa Ara$tlrmalan Enstiti.isi.i'ni.in ismi konulurken ve 9ah$ma konulannm belirlenmesi SJrasmda o donemde diger Balkan i.ilkelerinde ya$anan geli~mc!erin de etkili oldugu bizzat Enstiti.i yetkililerinin ifadelerinden anla$llmaktad1r 7 Merkez olarak da Edime se9ilmi$tir. Merkez binasmm i.ilkemizin Balkanlar ve Avrupa'ya ayilan kap1s1 olan Edime ilinde a9ilmas1 9ah$ma bo!gesiyle i9 i9e olma di.i$i.incesinin bir i.iri.ini.i olsa gerektir. Gi.iney Dogu Avrupa Ara$t1rmalan Enstiti.isi.i'ni.in ilk Gene! Kurulu, 15 Eyli.il 1970 tarihinde toplann11$tir 8 Yap1lan se9imde Mi.idi.irli.ige Prof. Dr. Afif Erzen, Mudi.ir Yard1mc1hg1 gorevine Prof. Dr. Semavi Eyice se9ilmi$lerdir. Yapdan diger oylamada Prof. Dr. Ahmet Caferoglu, Ord. Prof. Ali Tanoglu ve Dos;. Dr. Omer Faruk Akun yonetim kurulu i.iyeligine se9ilir!er9. Yllda en az bir kere yapdmas1 ongorglen Gene! Kurul toplant1!an, uzun bir sure sonra Enstiti.i Mi.idiiru se9ilmesi i9in ancak 23 Haziran 1981 tarihinde yapdabilmi$ti. Toplant1da yeterli say1da i.iye hazir bulunmad1gmdan Enstiti.i Mi.idi.iru se9imine ge9ilemeyerek, mevcut Mi.idi.ir Prof. Dr. Afif Erzen tarafmdan Enstiti.i faaliyet raporunun okunmas1yla g6ri.i$meler sona enni$tir 10 6 Hali I inalc1k, "Turklcr vc I3alkanlar", Balkanlar, istanbul 1993, s. 27. "Ba~larken" Guney Dogu Avrupa Ara~tlrmalan Dcrgisi, S. I, istanbul 1972, s. VIII. Toplant1 2/3 i;ogunluk olan 29 Gycnin kat1ltm1yla gcri;ckle~mi~tir. Mudiirllik ii;in Prof. Dr. Tayyib Gokbilgin ve Prof. Dr. Afif Erzcn aday gosterilmi~lcr; yapilan scs:imde Prof. Erzen 16 oy, Prof. Gokbilgin isc 11 oy alm1~t1. Bu arada Prof. Dr. Ahmct Caferoglu'na da iki oy 91km1~t1: IOEFA, Ozliik Dasya/an, nr Toplant1ya katilan digcr baz1 ogretim Gyclerinin isimleri: Prof. Dr. Fikrct l~iltan, Prof. Dr. Sim Erini;, Prof. Dr. Ccmal Tukin, Prof. Dr. Bcsim Darkot, Dos;. Dr. Ccngiz Orhonlu ve Dos;. Dr. Muharrem Ergin (i0efa, Oz/iik Dmya/an, nr ) IUEFA, Oz/iik Dosyalari, nr

5 GUNEYDOGU AVRUPA ARASTIRMALARl MERK EZl'NiN KURULU~U YE FAALiYETLERI 5 2- Enstitiiniin ilk Faaliyetleri EnstittinUn en onemli faaliyetlerinden biri olmak i.izere Gii11ey-Dogu Avrupa Ara.~tmnalan Dergisi'nin yay1mlanmaya ba~land1gm1 gormekteyiz. 1972'de Enstiti.ini.in ilml yaym orgam olarak nqir hayatma ba~layan Dergi, senede bir defa 91kanlacaktJ 11 Kurulu~una dair Yonetmelikte ifade edilen Gi.ineydogu Avrupa ile ilgili ara~tjrmalar yaptlarak, ne~redilmesi hedefi Gi.iney Dogu Avrupa Ara~tirmalan Dergisi'nin 91kanlmaya ba~lanmas1yla somut olarak kendini gostermekle, onemli bir adtm olarak zikredilmelidir. Enstiti.iye i.iye ogretim i.iyeleri ve bolgeyle ilgili c;ah~ma yapan yabanc1 bilim adamlan tarafmdan hazirlanan makaleler ve gerekse ilml kurulu~lar tarafmdan gerc;ekle~tirilen bilimsel faaliyetler hakkmda bilgilendirici yazilann bir merkezde toplanmas1 bak1mmdan Gi.iney-Dogu Avrupa Ara~tJrmalan Dergisi k1sa si.irede vazgec;ilmez bir konuma yi.ikselecekti. EnstitUnUn en onemli ilk faaliyetlerinden bir digeri ise Prof. Dr. Afif Erzen tarafmdan ilk olarak 1971 senesinde Enez/Edime'de ba~latjlan arkeolojik kaz1 9ah~malandir. Prof. Erzen tarafmdan, Eski Eserler ve Mi.izeler Genel Mi.idi.irli.igi.i izniyle ve GUney Dogu A vrupa Ara~tJm1alan Enstiti.isi.i Mi.idUrli s1fatiyla 20 Eyli.il-20 Ekim 1971 tarihleri arasmda Enez'de yapilan ilk sondaj 9ah~malan neticesinde elde edilen bulgular, Gi.iney-Dogu Avrupa Ara~tlrmalan Dergisi'nin ilk say1smda geni~ olarak degerlendirilmi~ti 12 Edebiyat Faki.iltesi'nin maddi olarak destekledigi Enez'deki kaz1 c;ah~malarmm ertesi yil derinle~tirilerek si.irdi.iri.ildi.igi.ini.i gormekteyiz. Kaz1da elde edilen bulgular Enstiti.i'ni.in yaym organmda bilim di.inyasma sunulmaya devam ediliyordu 13 Odenek yoklugu ve Van Kalesi ve Toprakkale'de gerc;ekle~tirilen kaz1lar nedeniyle Enez'deki kaz1 c;ah~malarma bir si.ire ara verilmek zorunda kalmm1~tir 14 Nihayet 1979 senesinde yeniden ba~latilan c;ah~malar, daha geni~ 9apta yi.iri.iti.ilecektir. Gi.iney-Dogu A vrupa Ara~tJrmalan Enstitilsi.i ad ma Prof. Dr. Afif Erzen'in ba~kanhgmda Enez kaz1lan bir si.ire sonra Enstiti.i ve Ti.irk Dcrginin ilk Yaym Kurulu Prof. Dr. Afif Erzcn, Prof. Dr. Muharrem Ergin, Prof. Dr. Ncjat Goyi.ini;:, Prof. Dr. Sadcttin Bulu~ vc Prof. Dr. Scmavi Eyicc'dcn olu~maktayd1. Afif Erzen, "Encz (Ainos) Ara~t1rmalan", Gii11ey-Dog11 Avrnpa Ara} t1r111alan Dergisi, S. I, istanbul 1972, s Afif Erzen, "Encz (Ainos) 1972 Kazilan", Gii11ey-Dog11 Av111pa Ara} t1r111alar1 Dergisi, S. 2-3, istanbul 1974, s ioefa, Ozliik Dasya/an, nr. 595/2.

6 6 M. UNVER Tarih Kurumu'nun ortak faaliyeti olarak devam ettirilmeye ba~janm1~tt 15. <;ah~malar geni~ledik9e elde edilen bulgularla ilgili yaymlar da artmaktayd1 16. Bu arada Giiney Dogu Avrupa Ara~t1rrnalan Enstitiisii iiyelcri Milletleraras1 Giiney-Dot,Tit Avrupa Ara~\ tmnalan Kongresi'ne kat1larak, ilml tebligler sunmaya ba~lam1~lard1 17 Prof. Dr. Cengiz Orhonlu, ti9i.inci.isii Romanya'nm ba~kenti Bi.ikre~'te 4-10 Eyliil 1974 tarihleri arasmda diizenlenen Kongreye katj!arak, bir de tcblig sunrnu~, daha sonra tebligin Ti.irk9e rnetni Gi.iney-Dogu Avrupa Ara~tJrrnalan Dergisi'nde yay1mlanrn1~t1 18 IV. Milletlerarasz Giiney-Dogu Avrupa Ara~ tmnalan Ko11gresi ise Ankara'da ger9ekle~tirilmi~ti (13-18 Agustos 1979) 19 Tiirk9e'nin de kongre dili olarak kabul edildigi top I anti Ian Giineydogu A vrupa Ara~t1m1alan Enstiti.isi.i 'ni.in bir9ok iiyesi gerek teblig sahibi 20, gerekse dinleyici olarak yakmdan takip etmi~tir. Boyle uluslar arast onemli bir bilimsel etkinligin Ti.irkiye'de diizenlenmesine miistakil bolge hakkmda faaliyet gosteren bir kurum olarak Giiney-Dogu Avrupa Ara~tJrmalan Enstitiisi.i varl1g1yla en biiyiik katk1y1 yap1m~t1r. 15 Afif Erzen, "1981 Y1h Encz Kazi <;:ah~malan", Gii11ey-Dog11 Avrupa Ara~ t1r111afar1 Dergisi, S. I 0-11, istanbul 1983, s ismail Kaygusuz, "Encz (Ainos)'dcn Yaz1tlar"; "Encz (Ainos)'dc Bulunmu~ Molybdobulla (Kur~un Miihiir), Giiney-Dogu Avrupa Aiwt1rma/ar1 Dergisi, S. I 0-11, istanbul 1983, s. 275 vd. 17 Soz konusu kongrenin ilki 1966 scnesindc Sofya'da, ikincisi ise 1970 senesinde Atina'da tertip olunmu~tu. Bu kongrcyc Istanbul Oniversitcsi bilim adamlan en ba~tndan beri i~tirak cdiyorlard1. Nitckim Atina'daki kongredc fakiiltcmizi Prof. Dr. Afif Erzen tcmsil etmi~ti. Ancak Giineydogu Avrupa Ara~t1r111alan Enstitlisii'niin kurulmasmdan sonra Kongreye kat1hm Enstitiiyii temsilcn oldugundan daha da an lam kazanm1~t1. 18 Cengiz Orhonlu, "Ahmed Resmi Efendi'nin Eflak Cografyas1", Giiney-Doifu Avrupa A1wtm11alar1 Dergisi, S. 4-5, istanbul 1976, s Atif Er.lcn, "IV. Uluslar aras1 GOncy-Dogu Avrupa D Ara~tmnalan Kongrcsi", Giiuey- og11 Avr11pa Ara~ t1r111afart Dergisi, S. 8-9, istanbul 1980, s Ankara'da yap1lan Kongrc'nin tcrtip hcycti ba~kanhgm1 Ord. Prof. Dr. Enver Ziya Karal, sckreteryasm1 ise Prof. Dr. Bedrcttin Tuncel vc Ulug igdemir yap1111~t1r. Sunulan bildirilerin ozctleri Quatricmc Congrcs International des Etudcs du Sud-Est Europccn-Ankara Aoust 1979-) Abrcges des Comminications et des co-rapports, Juillet 1979, ad1yla 356 sayfa olarak yaymlanim~tir. I

7 GONEYDOGU AYRUPA ARASTIRMALARI MERKEZl'NIN KURULUSU VE FAALIYETLERI 7 Her ne kadar Yonetmeligi 'nde buna dair bir madde bulunmaktaysa da bu donemde Enstitu bi.inyesinde kadrolu ara~t1m1ac1 bulunmamaktad1r. ileride gori.ilecegi uzere bu ancak 1990 'h y1llarda mumkun olacaktjr. 3- Enstiti.isi.ini.in Edirne'de Bulunan Merkez Binasmm in~as1 Gi.iney Dogu Avrupa Ara~ttrmalan Enstiti.isi.i istanbul Oniversitesi Edebiyat Fakultesi 'ne bagh olarak, ancak Edime merkezli kurulmu~tur. ilk y1llarda merkez bina olarak Edirne'de Egitim Enstitiisii 'niln eski binas1 kullamliyordu y1lmda binanm Edirne Tiime11 Komutanligz'na ge9mesi i.izerine yersiz kalan Enstiti.i fiilen kapanarak, faaliyetlerini bir sure i9in durdurmak zorunda kalm1~t1 22 istanbul Oniversitesi Rektorli.igi.i'ni.in giri~imiyle 1976 yilmda Selimiye Camii arkasmda bulunan Arkeoloji Muzesi'nin yamndaki m 2 arsa temin edilmi~ ve bugunki.i binanm in~asma 1977 senesi sonlarmda ba~janm1~tlr. Enstiti.inun yeni binasmm u9 kath iki blok olarak yap1lmas1 planlanmaktaydt. Binanm arkasmda kalan arsa geli~me sahas1 olarak b1rak1lm1~tt. Yap11m bitirilen binay1 Nisan 1982'de Edebiyat Faki.iltesi adma Enstitu Muduru Prof. Dr. Afif Erzen teslim alm1~tir 23 Ardmdan bina tefri~ edilerek, hemen faaliyete ge9irilmi~tir. Faaliyet hayatmm ilk k1sm1 olarak nitelenebilecek donemde Enstitunun te~kilatlanarak, kurulu~unun tamamlamaya 9ah~t1g1m gormekteyiz. Bu donemde Enstiti.i Mudurlugu Prof. Dr. Afif Erzen tarafmdan yuri.iti.ilmu~tur. Guney Dogu ~ 1 ioefa, 6zliik Dasya/an, nr. 595/2 (Prof. Dr. Afif Erzen 'in Haziran 1981 'de toplanan Enstiti.i Gene! Kurulu'na sundugu faaliyct raporu). Prof. Dr. M. Tancr Tarhan Enstiti.i'ni.in Edirnc 'deki ilk binasmm Milli Savunma Bakanhg1'na ait "Askcri Ri.i~diyc" binas1 oldugunu bclirtmckteysc de (M. Taner Tarhan, "Scvgili Hocam1z Prof. Dr. Afif Erzen", Anadolu Ara:fl1r111alan, C. XIV, istanbul I 996'dun ayn bas1m, s. 11) bu bilgi dogru dcgildir. 22 Binanm Tlirk Lirasma satm almmas1 i~in 1972'dc Edirnc ii Gene! Mcclisi'ndc karar ahnmasma ragmcn Milli Egitim Bakanhg1 Enstiti.iye sadecc intifa yani yararlanma hakk1 tamm1~, ancak Ti.imcn Komutanhg1 aym paraya binay1 satm almaya muvaffak olmu~tu. Tarihi yap1 olan binanm bu hususiyeti bilinmesinc ragmen y1kt1r1lm1~, bu arada Enstiti.iyc ait kitap vc c~yalar askeri idarc tarafmdan Halk Kitaphg1, Halk Egitim Mcrkczi vc Karaaga~ Ortaokulu'na dcpolanm1~t1 (iuefa, Ozliik Do~:Falan, nr. 595/2). 23 I Nisan 1982 tarih, 1930 numara ve Edcbiyat Faki.iltcsi Dekan1 Prof. Dr. Scnccr Tongu9 imzali evrak: ioefa, Ozliik Dosyalar1, nr. 595/2.

8 8 M. ONVER Avrupa Ara$ttrmalan Enstiti.isi.i adma yaptlan Enez kaztlan emekliliginden sonra (1 Ocak 1983) da Prof. Erzen tarafmdan si.irdi.iri.ilmi.i$ti.ir 24 Prof. Dr. Afif Erzen 'den sonra Enez kazilan Prof. Dr. Sait Ba$aran tarafmdan devam ettirilmi~tir. Kaz!larda bulunan arkeolojik eserler Edime Mi.izesi'nde sergileniyordu. Yaptlan kaz1 c;ah$malarmm sonuc;larmm bilim di.inyas1yla payla$ilmas1 da si.irdi.iri.ilmektedir 5 4- Giiney-Dogu Avrupa Ara~tJrmalan Enstitiisii Statiisiiniin Merkeze <;evrilmcsi 1982'de 91kanlan 2547 Say1h Yi.iksek Ogretim Kanunu'nun ge9ici 28. maddesi uyannca yeniden te$kilatlandmlan yi.iksekogretim kurumlan hakkmda 41 say1h Kanun Hi.ikmi.inde Karamame haz1rlamrn$t1r. Bu Karamamede istanbul Oniversitesi te$kilatj malamrken, ba$ka birc;ok enstiti.i gibi Gi.iney Dogu Avrupa Ara$tlrmalan Enstiti.isi.i de yer almamaktayd ana kadar faki.iltelerin bi.inyesinde yer alan enstiti.ilerin stati.isi.i bu Karamameden sonra ara$ttrma merkezine c;evrilmi$tir. Enstiti.i de bundan sonra Gi.iney Dogu Avrupa Ara$tmnalan Merkezi olarak varhgm1 devam ettirecektir. Merkezi binas1 aym $ekilde Edime 'de b1rak!lmakla, Edebiyat Faki.iltesi 'ne bagh olarak, bir mi.idi.ir tarafindan idare edilecektir. Yeni di.izenlemelerden sonra Gi.iney Dogu Avrupa Ara$tlrmalan Merkezi'ne Mi.idur olarak, uzun si.ire Mi.idi.ir Yard1mc1s1 olarak gorev yapan Prof. Dr. Semavi Eyice'nin Faki.ilte Dekanhg1 tarafmdan atand1g1 gori.ilmektedir (Nisan 1984). Gorev si.iresi 1 Nisan 1988 tarihinde uzatilm1$ olan Prof. Eyice 27 Merkezin ikinci Mi.idi.iri.idi.ir. 1982'de YOK'i.in kurulmas1 sonrasmdaki donemin Merkez i9in bir ge<;i$ donemi oldugu anla$ilmaktad1r. Gi.iney-Dogu A vrupa Ara$tlrmalan Dergisi, Prof. Erzen Encz Kazilanni scnelcri arasmda kcsintisiz 14 scne devam cttirmi~tir (Oguz Tekin, "Istanbul Onivcrsitesi Edcbiyat Fakliltesi Eskic,:ag Tarihi..., s. 41). Mesela bkz: Sait Ba~aran, "Encz (Ainos) 1995 YJl1 Kazi ve Onanm <;::ali~malan", XVIII. Kazi Sonur;/an Top/a11t1s1 II, istanbul 1996, s ; "Enez <;::cvrcsinde Yapilan Arkeolojik Ara~t1rmalar", Zafer Ta:jlikliog/11 Ar111aga111. Anadolu ve Trakya (:a/i~ ma/an f, istanbul 1999, s TC. Resmi Gazete, 20 Tcmmuz 1982, say1: 17760, Yliriltmc vc idare Bol[imil, s. 5. ioefa, Ara~tmna Merkezleri K/asorii, Giineydogu Avrupa Armillrmalcm Merkezi Dosyas1.

9 GUNEYDOGU AVRUl'A ARASTIRMALARI MERKEZi'NIN KURULUSU VE FAALIYETLERI 9 yay1mma uzun bir ara vermeden once, son say1sm 'te yay1mlam1~tir 2 8 Edime'deki merkez binasma birtak1m yard1mc1 elemanlar almm1~sa da merkez bi.inyesinde heni.iz bir ara~t1rmac1 gorev alm1yordu 29 Gi.iney Dogu Avrupa Ara~tirmalan Merkezi bu si.ikut devresi sonras1 asil geli~imini Drn;:. (Prof.) Dr. Ali ihsan Gencer'in mi.idi.ir tayin edilmesiyle ya~ayacaktlr. 5- Giiney-Dogu Avrupa Ara~tirmalan Merkezi'nin Yeniden Faal Hale Gelmcsi Edebiyat Faki.iltesi'ne bagh olarak faaliyetlerine devam etmekte olan Gi.iney Dogu Avrupa Ara~tirmalan Merkezi'nin ozellikle Edime'deki merkez binas1 90'h y1llann ba~mda biraz tamire muhta9 durumdad1r. Bu tarihlerde Merkezin faaliyetlerinde de bir duraksama goze 9arpmaktad1r. i~te bu s1rada donemin Edebiyat Faki.iltesi Dekam Prof. Dr. Nurhan Atasoy, Mi.idi.ir olarak Do9. Dr. Ali ihsan Gencer'i Gi.iney-Dogu Avrupa Ara~tJrmalan Merkezi'nin ba~ma getirrni~tir ( 11 $ubat 1991 ). Bu arada Mart 1990 tarihinde birdenbire Trakya Universitesi Meslek Yi.iksek Okulu Seramik Boli.imi.i'ni.in Gi.iney Dogu Avrupa Ara~tmnalan Merkezi 'nin Edime'deki binasma ta~md1g1 gorlilmektedir. iki kurum arasmda ya~anan problem Trakya Universitesi 'nin Ocak 1991 'de binay1 bo~altmas1yla sona ermi~tir 30. Yapt!an incelemeler Trakya Universitesi'nin bu hareketi, bir Balkanoloji Enstitilsil kurulmas1 dil~ilncesiyle sergiledigini gostermi~tir. Konu hakkmda i~birligi yapt!abilecekken, ay111 amaca yonelik bir diger milessese kurulmas1 9abalanna o donemde GUneydogu A vrupa Ara~tlrmalan Merkezi yetkililerince pek anlam verilememi~tir GUney-Dogu Avrupa Ara~t1rmalan Dergisi, S , istanbul s Ara~t1rmalarumz sirasmda Mcrkczin bu doncmi hakkmda maalesef tatmin cdici bilgiye ula~!lama1111~t1r. Bu sonu9 soz konusu doncmdc 9ok fazla bir faaliyctin yap1lmam1~ olma ihtimalini akla getirmcktedir. istanbul Onivcrsitesi Edcbiyat Fakliltcsi Glincydogu Avrupa Ara~t1rmalan Mcrkezi MUdilrlUgil (iuefgaam), Gele11-Gide11 Dasya/an, nr. 2. Uzman Salih Balkac1'nm Edcbiyat Fakliltcsi Dckanl1g1'na konu hakkinda sundugu rapor: ioefgaam, Gele11-Gide11 Dasya/an, nr. 2.

10 10 M. UNVER Do9. Dr. Ali ihsan Gencer goreve ba~lad1ktan sonra ilk i~ olarak Edime'dcki merkez binasmm tamirat ve tadilat sorununu gidermi~tir. Bu ci.imleden olarak Kasun 1991 'de binamn 9at1s1 elden ge9irilmi~ti. Bu tarihte Merkezde gorevli idari person el ile Okt. ibrahim Ozdoba9 ve 21 Mart 1990 'da goreve ba~layan Salih Baklac1'dan ba~ka ara~tmc1 bulunmad1g1 gori.ilmi.i~ti.ir. Bu donemde Edebiyat Faki.iltesi Dekanhg1 'nm da destegiyle Gi.iney-Dogu Avrupa Ara~t1rmalan Merkezi 'nin, ba~ta bina ve kadro olmak i.izere 9e~itli s1kmt!lan h1zla giderilmeye ba~lanm1~t Bolgeyi tamyan ve Balkan dillerine vak1f ara~tmcilarm Merkezde istihdamma 9ok onem veren Do9. Dr. Ali ihsan Gencer'in goreve gelmesinden sonra ilk olarak sozle~meli stattide Do9. Dr. Ziyneti Barias ( 4 Temmuz 1991) istihdam edilmi~tir. Kas1m 1991 'de Prof es or kadrosuna atanan Dr. Gencer, 1992 senesi ba~mda Merkeze yeni uzmanlarm ahnmas1 i9in Edebiyat Faki.iltesi Dekanhg1 'na talepte bulmu~tur. K1sa bir si.ire sonra Makedon uyruklu Prof. Dr. Muzaffer Tufan' m Gi.iney Dogu Avrupa Ara~t1rmalan Merkezi kadrosuna kat1ld1gm1 gormekteyiz (5 Nisan 1993). Merkezin o s1rada sahip oldugu ara~tmc1lar hakkmda biraz bilgi verilmesi, alanlannda ne kadar uzman ki~iler olduklannm anla~1lmasmm yanmda, Gi.ineydogu Avrupa Ara~t1rmalan Merkezi'nin kaydettigi ilerlemenin de gori.ilmesine katk1 yapacaktir. Uzman Salih Baklaci: 1924/~umnu dogumlu olan Salih Baklac1, Sofya Oniversitesi 'nde Tilrkoloji okumu~tur. Daha sonra 9e~itli dergi ve gazetelerde edit6r ve ba~yazar olarak 9ah~an Baklac1, bir sure Bu/gar Bilimler Akademisi Balkanoloji Enstiti.isil 'nde ara~tmnac1 olarak 9ah~m1~tir. Ocak 1985 'te bask1c1 Bulgar yonetimi tarafmdan tutuklanarak iki bu9uk yil hapse mahkum edilen Baklac1, 1989 'da Bulgaristan' dan sm1rd1~1 edilmesi sonras1 Ti.irkiye 'ye yerle~mi~tir. 21 Mart 1990'da Gi.iney Dogu Avrupa Ara~tirmalan Merkezi'nde goreve ba~layan Baklac1, diger taraftan ozellikle hikaye tilrilnde edebl yaymlanm da si.irdilrmi.i~tiir. 32 Merkcz Mlidliru Do~. Dr. Ali ihsan Gcnccr, konusuyla ilgili gunluk gcli~melcrin takibi vc bir ar~iv olu ~ turul111as1 i~in pcriyodik siyasi gazctelerin dlizenli olarak satin almmas1 saglam1~t1. Bu konu i~in Dekanhk tarafindan bir tahsisat aynlm1~11 (ioefgaam, Gelen-Giden DmJ1a/an, nr. 2).

11 G0NEYD00U AVRUPA ARASTIRMALARI MERKEZl'NIN KURULUSU YE FAALIYETLERI 11 Uzman Salih Baklac1 Ti.irkiye'yi yakmdan ilgilendiren meseleler hakkmda Bulgar basmmdan terci.imeler yapmakta, Merkezi bilgilendirmekteydi. Bir ara kendisi Mi.idGr Yard1mc1hg1 gorevine dahi getirilmek istenmi~se de 9ah~ma statgsi.i buna elvermemi~tir Ocak 1998 tarihine kadar Gi.ineydogu Avrupa Ara~tlrmalan Merkezi 'nde gorevine devam eden Baklac1 'nm sozle~mesinin, bu tarihte 65 ya~ smm nedeniyle yenilenmedigi gorglmektedir 34 Do~. Dr. Ziyneti Barias: 4 Temmuz 1991 tarihinde sozle~meli olarak Merkezde goreve ba~lam1~tir. <;ok iyi derecede Rus9a ve Bulgarca bilen Dr. Barlas'm islam tarihi, folklor ve etnografya sahalannda uzman oldugu anla~ilmaktadir. Do9. Dr. Ziyneti Barias Bulgaristan'dan zorunlu go9e tabi tutulmas1 i.izerine Ti.irkiye'ye yerle~mi~ti. Bu arada Dr. Barlas'm Ti.irkiyat Enstiti.isi.i ve Gi.iney Dogu A vrupa Ara~tirmalan Merkezi ki.iti.iphanelerine bir miktar kitap bag1~mda bulundugu gori.ilmektedir 35 Prof. Dr. Muzaffer Tufan: Prof. Dr. Muzaffer Tufan 5 Nisan 1993 tarihinde Gi.iney Dogu Avrupa Ara~tirmalan Merkezi'nde aym ~ekilde sozle~meli olarak goreve ba~lam1~t1. Doktorasm1 Paris'te yapan Dr. Tufan, Oskilp'e donerek Kiri! ve Metodi Dniversitesi 'nde gorev yapm1~, burada Profesorlilge yi.ikseltilrnwir. Frans1zca'dan ba~ka, Makedonca, Sirp9a, Bulgarca ve Arnavut9a dillerini bilmektedir. Prof. Tufan Ti.irkiye'de ilk olarak 6 sene Hacettepe Oniversitesi Sosyoloji Bolilmi.i'nde gorev yapm1~t1. / 33 Gele11-Giclc11 Dosyalan, nr GUneydogu Avrupa Ara~t1rmalar1 Merkczi MiidlirHigU'ne Edcbiyat FakUltcsi Dekanhg1'nm 23 Ocak 1998 tarih ve 398 say1h yaz1s1: ioefgaam, Ge/e11-G'ide11 Dosyalari, nr ioefgaam, Gele11-Giclc11 Dosyalart, nr. I.

12 M. ONVER 12 Prof. Dr. Muzaffer Tufan 1997 senesi sonunda Makedon~a vatanda~hgmdan Ti.irkiye Cumhuriyeti vatanda~hgma ge 9mi~, ancak Me.rk~;!n kadrolu eleman almaya hakk1 olmad1g1 i<;:in sozle~meli stati.isi.i devam et1m~tir Varhk amacma uygun olarak Gi.iney Dogu Avrupa cografyasma ait meseleleri tam olarak anlayabilmek ve bu alanda bilimsel yalt~malarda bulunabilmek i9in Merkezin kisa si.irede kadrosuna sozle~rneli stati.i ile de olsa birka9 degerli uzmam dahil etmesi ka9m1lmaz olarak yi.iri.iti.ilen faaliyetlere de yans1m1~t1r. 7- Giiney-Dogu Avrupa Ara~tmnalan Merkezi'nin 1990 Sonrasi Faaliyetleri Ti.irkiye'nin Avrupa'ya a<;:1lan kap1s1 konumunda olan Edime'de bulunan Gliney-Dogu Avrupa Ara~tlrmalan Merkezi'nde 2 Ternmuz 1993 tarihinde "Ti.irkiye ve Balkanlar" ad1yla bir panel dlizenlenmi~tir. Panelde o s1rada Bosna Hersek'te meydana ge\en siyas1 ge\i~meler ele almrnt~t1. Ba~ta mi.ilk'i ve asker'i erkan olrnak i.izere, Edime'nin onde gelen kurumlann mensuplannm davet edilmesi ihmal edilrnemi~ olan Panel sonras1 bir de kokteyl verihni~tir. Toplant1ya Edirne'de bulunan Bu\gar ve Yunan Konsoloslan da i~tirak etmi~lerdi3 7 Konuya daha sonra medyada da yer verildigi anla~1lmaktadir 38. Dikkat 9eken bu ilk toplantmm ardmdan 23 Eyli.il 1993 tarihinden itibaren Tiirkiye ve Balkanlar anaba~hg1 altmda Edime'de ayhk seri paneller di.izenlenrneye ba~lanm1~t1r. Her panel genellikle belli bir konu Uzerine yogunla~maktayd1. Konu bazen bir Balkan Ulkesi olabildigi gibi, 9ogu zarnan ya~anan son siyas'i geli~meler, ge9mi~teki olaylarla baglantl kurularak analiz e d l 'l' 1yor d u 39. H -. IUEFOAAM, Gden-Gule11 Dosyalan, nr. 2, Muzaffer Tufan ilc Yapi\an Sozle ~ meler ve Ytlltk Raporlan, s ioefoaam, Gele11-Giden Dosyalan, nr Hiirriyet, I 0 Tcmmuz 1993; Tiirkiye, 22 Tcmmuz Mcscla E dirnc'd~ gcr9ekle~tirilcn 23 EylUI 1993 tarihli ilk pancldc Prof. Dr. Muzaffcr Tu fan, '_'B ~ l.kanl~r_' da ~m Ytlhk TUrk KUltUrU"; Do9. Dr. Ziyneti Barias, "Bulgaristan' tn islamiyctl~ llg1h Poltt1kas1 ;.~ zman Saith Baklact, " 1989'dan Sonra 13ulgaristan'daki TUrklcrin Dururnu kon~1larmda tebhg sunmu~lardt. 8 Kas 'dc yaptlan panc\dc "Yugoslavya'daki Son Och ~ mel e r vc Azml1klann Durumu" konusu cle almmi~tir.

13 GUNEYDOGU AVRUPA ARASTIRMALARI MERK EZl'NlN KURULUSU VE FAALiYETl.ERi 13 Edime'de duzenlenen seri konferanslarda tebligler bazen Guney-Dogu Avrupa Arasttrmalan Mcrkezi elemanlan tarafmdan verilmekte, bazen de panelist olarak yerli ve yabanc1 arast1rmac1jar davet olunmaktayd1. Mesela 12 Temmuz l 996'da Edime'de yapilan toplant1da Prof. Dr. Mihail Maxim, "Ti.irk Romen iliskilerinin Tarihi Dzerinde Yeni Arast1rmalar" konulu bir konusma yapm1st1r. Aym sekilde misafir ogretim liyesi s1fatiyla Tarih Bolilmi.i'nde bulunan Tokyo Dniversitesi ogretim uyesi Prof. Dr. Tadashi Suzuki de 19 Arahk 1997 Cuma gi.ini.i "istanbul ve Rumeli'de Ti.irk Yemek Kulti.iru" ad1yla bir konferans vem1istir. Bu seri panellerin Edime'de duzenlenmesinde basta si.iphesiz donemin Edebiyat Faki.iltesi Dekam Prof. Dr. Si.iha Gonay ve diger yoneticilerin maddi ve fikr'i katk1lan da zikredilmelidir. Uzun sure Mudurlilk gorevini dcruhte ederek, Gi.iney Dogu Avrupa Arastirmalan Merkezi'nin gelismesine onemli hizmetleri olan merhum Hocam Prof. Dr. Ali ihsan Gencer'in si.irekliligin saglanmas1 ve her defasmda yeni fikirler gelistirmek suretiyle Merkezin bilimscl c;ahsmalannm genis bir alana yayilmasmdaki gayretlerini de si.ikranla hat1rlamak gerekmektedir. Merkez bi.inyesinde sozlesmeli stati.ide c;ahsan arastmc!lan ilgilendiren, gorev si.'irelerinin uzattlmas1, maas zamlan vb. konularm Merkez Mi.idi.iruni.in mi.italaasma tabi oldugu ifade edilmelidir. Mi.idi.ir konu hakkmdaki gori.isi.ini.i Edebiyat Faki.iltesi Dekanhg1'na iletmekte, buradan meselenin bir i.ist yaz1yla Rektorli.ige iletildigi anlasilmaktad1r. Buna kars1hk elemanlar da oncelikle Merkez Mi.iduri.ine kars1 sorumluydular. Yapt1klan bilimsel c;ahsmalan her yil haz1rlad1klan raporlarla Gi.iney Dogu Avrupa Arastmnalan Mcrkezi Mi.idurli.igi.i 'ne sunmaktayd1lar. Mi.idur s1fat1yla Prof. Dr. Ali ihsan Gencer'in Merkez elemanlanna her sene bir arastirma konusu vererek, bir c;ahsma yap1lmasm1 saglad1g1 gori.ilmektedir. Mesela Doc;. Dr. Ziyneti Barias 1992'de kendisine verilen Bulgaristan 'da Yen.iden Dogu~ Eylemi konusu Gzerindeki arast1rmalanm tamamlam1s, haz1rlad1g1 c;ahsma DekanlJga sunulmustur Bu ~ah~ma daha sonra /111/garistc111 'da Ye11ide11 Dogu!f Siiresi ad1yla Sofya'da bas1hrn~t1r.

14 14 M. ONVER Aym tarihlerde Uzman Salih Baklac1'nm Balkanlar'da Go(- iin Nedeni konusunda bir ara~tirma yapt1gm1 gormekteyiz. Enstitil blinyesinde 9alt~malanna devam eden Salih Baklact Bulgaristan Cumhurba~kam Jelil Jelev'in Fa~ iwz Totaliter Dev/et adh kitabm1 terci.ime etmi~tir 41 ilerleyen tarihlerde Salih Baklact Bulgaristan 'da yilriittiigi.i al an 9alt~malan sonucu Bulgaristan Tiirk 'iiniin Atasozii ad1yla bir kitap hazirlad1gm1 gormekteyiz /1999 Akademik Doneminde sundugu raporda Prof. Dr. Muzaffer Tufan Tilrkiye ve Balkanlar konusunda bir kitap 9alt~mas1 haztrlamakta oldugunu haber veriyordu sonrast Gi:iney Dogu Avrupa Ara~ttrmalan Merkezi, bilimsel faaliyet ve 9alt~malan111 saytsal olarak 9ogaltt1g1 gibi kadrosunda bulunan ara~tmctlann bir9ok Balkan diline hakim olmast sayesinde kurulu~tmdan beri kendisinden bekleneni yava~ yava~ yerine getirmeye ba~jam1~t1 denilebilir. Merkezin 9alt~malan ktsa si.irede devletin ilgili kurumlarmm dikkatini 9ekmekten geri kalmam1~tt. Nitekim Balkanlar'da, ban~ ve istikrarm saglanmas1 ve i~birliginin geli~tirilmesi yoni.inde bir politika izlcnmekte oldugunu vurgulayan donemin Dt~i~leri Bakanl1g1 yetkilileri, bu amaca hizmet edebilecek onemli bir bilimsel kurum oldugunu dil~i.indlikleri Gilney Dogu A vrupa Ara~t1rmalan Merkezi hakkmda Edebiyat Faki.iltesi arac1lig1yla bilgi istemekteydiler. Boylece Merkezin diger Balkan i.ilkelerindeki kar~1tlanndan gelecek i~birligi taleplerine sagltkli yamtlar verebileceklerdi 44 Buna benzer bir omek de Yi.iksek Ogretim Kurumu 'nun i.iniversitelcre Tiirk-Bulgar ili~kilerinin Geli~tirilmesine yonelik olarak sirkuler gondermesi sonrasmda ya~anacakttr. Bu yaz1 uzerine Guney Dogu A vrupa Ara~tJTmalan Merkezi Mi.idilri.i Prof. Dr. Ali ihsan Gcncer Edebiyat Faki.iltesi Dekanl1g1 tarafindan "uygun goruldi.igi.i takdirde" Tiirk-Bulgar ili~ kilerinin Dz:inii ve Bugiinii ad1yla bir panel 4 1 Jclu level, Fa~izm Totalitcr Dcvlet, ((:cv: Salih I3aklac1, Sulcyman Haftzoglu), istanbul Salih Bakl<1c1, "Hani Bir Soz Var Ya... "/J11/garisla11 Tiirk 'ii11ii11 Atastiz/eri istanbul v IUEFGAAM, - Gele11-G'ide11 DosJ1alal'I, nr. 2, Muzaffcr Tufan ile Yaptlan ' Soz lc~mclcr vc Y11l1k Raporlan, s. 69.s 44 D1~i~lcrindcn Edcbiyat Fakullcsi'nc gondcrilcn 28 Agustos 1992 tarih ve BKBY say1h cvrak: ioefgaam, Gele11-Gide11 Dosyalart, nr 2.

15 G0NEYDOGU AVRUPA ARM,)TIRMALARI MERK EZi'NIN KURULU~U VE FAALIYETLERI 15 di.izenlenebilecegini bildiriyor, hatta haztrlad1g1 taslak program1 da takdim ediyordu ( 11 Haziran 1997) 45. Merkez elemanlan bilimsel yaym yapmalarmm yanmda Gi.iney Dogu Avrupa hakkmda yurtis;i ve yurtd1~mda di.izenlenen ilml toplant1lan da takip ediyor, bunlara sadece dinleyici olarak degil, konu~mac1 olarak da katk1da bulunuyorlardt. Bulgar Bilimler Akademisi Balkanoloji Enstiti.isi.i tarafmdan Sofya'da di.izenlenen ( Haziran 1992) Biz ve Kom~ ularr1111z konulu sempozyuma davet edilmesi i.izerine, Salih Baklac1 toplant1ya "Atasozlerinde Kom~u, Kom~uluk" konulu bir tebligle katilm1~t1r. Prof. Dr. Ali ihsan Gencer ve Prof. Dr. Muzaffer Tufan Ekim 1993 tarihleri arasmda Romanya'mn Kostence kentinde Folklor Ara~tnmalan Kurumu 'nun (Ankara) katk1lanyla di.izenlenen Romanya 'da Tiirk Kii/Hir ve Sanatmm izleri konulu sempozyuma Gi.ineydogu Avrupa Ara~ttrmalan Enstiti.isi.i adma i~tirak etmi~lerdi. Prof. Gencer burada "Eflak ve Bogdan'm Birle~tirilmesi-Romanya'nm Te~ekki.ilii" konulu bir de bildiri sunmu~tu 46. Salih Baklac1 Edirne'de diizenlenen II. Uluslar aras1 Gagauz Kiiltiilii Sempozyumu'nda ( Agustos J 996) "Bulgaristan 'da Gagauzlar-Diin ve Bugi.in" adh bir bildiri sunmu~tur 47 Prof. Dr. Muzaffer Tu fan May1s 1999 tarihlerindc Bulgaristan' da di.izenlenecek Uluslararasi TUrk Diinyasz Sempozyumu'na "Bulgaristan'da Tiirk-Mi.isli.iman Varhg1" konulu bir bildiriyle kat1hyordu. Gi.iney Dogu A vrupa Ara~ttrmalan Enstiti.isi.i 'niin Edirne 'de sahip oldugu milsait ortam diger kurumlarm dikkatinden de ka9rmyordu. Bunlardan biri olarak 1942'den beri faaliyette bulunan Tilrkiyc Cogratya Kurumu, Gepni~ te, Giiniimiizde ve Ge/ecekte Trakya konulu 28. Cografya Meslek Haftas1 toplant1sm1 Edirne'deki merkez binada yapmak is;in milracaat etmi~ti. Kar~1hkh gori.i~meler sonucu Haziran 1998 tarihlcri arasmda 28. Cografya Meslek Haftas1 toplanttlan burada gen,:ekle~tirilmi~tir. Toplant1Jara Gi.ineydogu Avrupa Siiz konusu panel Edimc'dc 27 Haziran 1997 Cuma gunii saat 14:00'tc gcn;ekle~tirilmi~tir: ioefgaam, Gelen-Giden Dosyalan, nr 2. i0efgaam, Gele11-Gide11 Do~J 1a/ar1, nr 2. ioefgaam, Gele11-Gide11 Do~yalart, nr I.

16 16 M. ONYER Ara~t1rmalan Merkezi Mi.idi.iri.i s1fahyla Prof. Dr. Ali ihsan Gencer'in de haztr bulundugu gori.ilmektedir. Bir si.ire sonra ti.im yurtta co ~ kuyla kutlanan Curnhuriyetin 75. kurulu~ yrldoni.imi.i kutlamalan kapsammda Edime'deki merkez binasmda 75. Ydda Cum/111riyetimiz konulu bir panel di.izenleniyordu. Aym zamanda fotograf ve yaymlardan olu~acak bir sergi ai;;j!m1~, Rumeli Saz Grubu tarafmdan bir mi.izik dinletesi de icra edilmi~ti (29-30 Ekim 1998) 48. Merkez iyin i;;ok yogun ge9tigi anla~tlan 1998 senesinin bir diger 6nemi de on be~ y1lltk bir aradan sonra Gi.iney-Dogu Avrupa Ara~tmnalan Dergisi'nin 12 say1 ile yaym hayatma dondi.igi.i yd olmasmdan gelmektedir. Prof. Dr. Cengiz Orhonlu'ya ithaf edilmi~ olan bu say1da alarnyla ilgili birbirinden ilgin9 ve bilimsel 31 adet makale yer almaktad1r. Bu say1daki makalelerin i.ii;;te birinin yabanc1 ara~tirmac1lara ait oldugunu da belirtmek gerekir. Bu arada diger makalelcre baktld1gmda Merkezin asll i.iycsi konumunda olan Tarih Boli.imi.i 6grctim tiyelcrinin yap!lan faaliyetlere saglad1klan ciddl destek ve katk1 kolayca anla~ilmaktad1r. Derginin ytllar sonra tekrar i;;1kmaya ba~lamas1 ger9ekte Merkezin kazand1g1 prestijin gostergesinden ba~ka bir ~ey degildir. Gerekli altyap1 olu~turulduktan ve organizasyon sagland1ktan sonra Merkez yurti9i ve yurtd1~111da hak ettigi muameleyi gormeye tckrar ba~lam1~t1r. So nu~ Gi.ineydogu Avrupa milletlerinin ba~ta tarih, cografya, arkeoloji, di!, folklorlan gibi bir9ok maddl ki.ilti.ir varhklan i.izerinde incelemelerde bulunmak amac1yla kurulmu~ olan Gi.iney Dogu Avrupa Ara~tirmalan Merkezi, kurulu~ donemini tamamlamasmdan sonra ozellikle 1990'1arda kendisinden bekleneni vermeye ba~lam1~tir. Merkezin yukanda s1ralad1g11111z faaliyet orneklerini 9ogaltmak i9in elimizde klasorler dolusu evrak mevcuttur. Tekrar vurgulamak gerekirse, l 970'1erin ba~mda ba~layarak, gi.ini.imiizde devam eden Enez kaz1 9alt~malan ve Edime'de bulunan merkez binada yakla~1k yedi-sekiz ytl boyunca Tiirkiye ve Balkanlar ba~ltgtyla ayhk paneller di.izenlenmesi bile ba~!t ba~ma hirer ba~an sayilmahd1r. Konusunda uzman yerli ve yabanc1 ara~tmctlann yaztlanyla siisledigi Gi.iney-Dogu A vrupa Ara~tirmalan Dergi ise bolge ' IUEFGAAM, Gele11-Gide11 Do~ya!art, nr. 2.

17 /. GUNEYDOGU AVRUPA ARA$TIRMALARI MERKEZl'NiN KURULU$U VE faaliyetleri 17 hakkmda bilimsel bir birikimin meydana gelmesinde oynad1g1 birincil rolil gilnilmilzde de devam ettirme 9abasmdad1r. Sahasmda say1lt bilimsel kurulu~lardan olan Gilneydogu Avrupa Ara~tirmalan Merkezi, onemm1 y1tlm1esi hi9bir zaman beklenmeyen Gilneydogu A vrupa cografyas1 ilzerinde bundan sonra da ciddi 9ah~malar yaprnaya ~ilphesiz devam edecektir. OZET GUNEYDOGU AVRUPA ARA$TIRMALARI ENSTiTUSUIMERKEZi'NiN KURULU$U VE FAALiYETLERi (K11rul11~ 1969) /311 (:a/1~ 111ada 1969 ytlmda c11stitiisii olarak k11r11/dukta11 so11ra, 1982 'de statiisii degi~ tirilerek Gii11eydog11 Avrupa Ara$ltr111alart Merkezi 'ne <,:evrile11 k11m111w1 idar/ yap1.1 1 Fe faaliyetleri gene/ hat/any/a ele a/111arak, k1sa gep11i~ i11de ili111 dii11yas111da saglad1g1 faydalar iizerinde d11rul111aya 9aft$tf1111$/tr. A11uhtar Kelimeler: Ganey Dogu Avmpa Ara~ tm11alan E11sfitiisii/Merkezi, /Jalka11/a1', tarih, arkeoloji, Giiney Dogu Avmpa Ara~ tir111alan Dergisi, Edirne.

18