Herkes İçin Hukuk: 6 FAKTORİNG. Seçkin Av. Osman Süleyman Yahya KÖSE OY ALKIM

Transkript

1 I Herkes İçin Hukuk: 6 FAKTORİNG Seçkin Av. Osman Süleyman Yahya KÖSE OY ALKIM

2 II Yay n No : 2065 Hukuk Dizisi : Bas Kas m STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : B e t a B a s m A. fi. Bask - Cilt : Y a z n M a t b a a c l k B a y r a m p a fl a / s t a n b u l ( ) Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III SUNUM Bankalarda kredi sürecindeki formaliteler ve ihtiyaç sahiplerinin ticari ilişkiden kaynaklanan mal satımları mukabilinde düzenledikleri faturanın kısa süre içinde paraya dönüştürülmesi ihtiyacının giderilmesi görevini üstlenmiş olan faktoring firmaları, finans sektörünün vaz geçilmez kurumlarından biridir. Teorik ve pratik bilgileri bir araya getirmeyi amaçladığım Herkes İçin Hukuk serisinin bu kitapçığını, yıllarca bankacılık yapmış ve uzun bir süreden beri de Parafinans Faktoring firmasında genel müdürlük yapmakta olan Seçkin Köse ve yine yıllarca muhtelif bankalarda bankacılık ve reel sektörde finans man danışmanlığı yapmış ve yapmakta olan Süleyman Yahya Alkım ile birlikte kaleme aldık. Bu arada Parafinans faktoring firmasında görev yapmakta olan Seyhan TAVACI ya da çalışmalarımız sırasındaki katkıları nedeniyle teşekkür etmek isterim. Bu kitapta bir taraftan faktoring işlemin mahiyeti ve faktoringin tüm aşamaları hakkında bilgi verilirken diğer taraftan da faktoring firmalarının kuruluşları hakkında bilgi verilesi amaçlanmıştır. Herkes İçin Hukuk serisinde yer alan başka bir kitapçıkta buluşmak üzere. Osman Oy

4 V KİTAP HAKKINDA Zenginlik, makam, şöhret iş hayatının başlangıç amacı olarak görülse de ne yazık ki iş hayatımızın tamamına sirayet etmesi, bitmeyen acı, ızdırap, tatminsizlik, stres ve mutsuzlukları beraberinde getirmektedir. Hayatımızın bitmeyen çilesinin sorumlusu zengin olma, ünvanlara ulaşmak ve meşhur olma arzularımızdır. Bu arzular hedefe ulaşmak için bize yol aldırırken, aynı zamanda saf aklımıza ulaşmamıza perde olduklarından, problemlerin çözümü yönünde göstermiş olduğumuz gayret, aldığımız kararlar, sorunları ortadan kaldıramadığı gibi birçok yeni sorunları da yaratmaktadır. Tam sorun bitecekken hemen peşinden birkaç daha büyük olumsuzluğun başlamasının sebebi budur ve bu durumlarla hemen hemen karşılaşmayan iş sahibi veya insan yoktur. Acı ve ızdırap içinde yaşamamızın nedeni saf akla ulaşmamıza engel olan zenginlik, makam, şöhret, arzularına dair duygularımızdır. Mademki zenginlik, makam, şöhret arzusu bizim hayatımızı cehenneme çeviriyor. O zaman zenginlik, makam sahibi dolayısı ile şöhretli olmak kötüdür, bunlardan vaz mı geçmeliyiz? İşte insanın hayatında çözeceği gerçek problem budur. Bu problemi çözebildiğin takdirde karşılaştığı her kişiyi etkileyen bir neşeye sahip olarak hem zengin olur, hem makamları temsil eder, dolayısı ile belli bir üne sahip olur. İsa dan ikibin yıl kadar önce Kudüs civarında zayıflıktan bir deri kemik haline gelmiş keçileriyle yaşlı bir çift yaşarmış, zayıf keçi günlük ihtiyaçlarının çok altında süt verebilirmiş. Bu yaşlı çift yaşamlarını yoksulluk içinde yıllardır sürdürürken günün birinde evlerine bir tanrı misafiri gelmiş. Uzun zamandır yolda, aç ve susuz olduğunu söyleyip tanrı misafiri kabul edilmesini istemiş. Tanrı misafirine ikram edebilecekleri bir şeyleri olmadığından yaşlı çiftleri bir telaş almış ve yaşam kaynakları olan zayıf keçileri kesip misafire ikram etmişler. Tanrı misafiri iştahla doyumsuz bir şekilde keçiyi yemiş ve teşekkür dahi etmeden geldiği gibi gitmiş. Yaşlı çift çaresizlik içerisinde kalmış. Su içmek için nehrin kenarına gittiklerinde yaralı bir adamla karşılaşmışlar. Yaşlı çift ölmek üzere olan adama su vermiş ve yaralarını temizlemişler. Hayatında karşılıksız hiç iyilik görmeyen adam, karşılıksız bu yardımdan çok duygulanmış ve çok zengin olduğunu mirasçılarının altınlarını alabilmek için kendisini yaraladıklarını anlatmış. Altınlarının yerini yaşlı çifte söyleyerek ölmüş ve yaşlı çift ölen adam sayesinde çok zengin olmuş. Kutsal kitaplarda yahut mitolojide buna benzer çok hikâye vardır. Neşe, mutluluk

5 VI ve doyum içinde olabilmek için, olması arzulanan şeyi asla düşünmemek gerekmektedir, buda gerçek bir öğretidir. Bu kitabın iki yönü vardır. Birinci yönü faktoring camiası için bir öğreti ve piyasanın kaynak müracaat kitabı olacak olmasıdır. İkinci yönü ise, karşılaştıkları her kişiyi yaşam neşeleri ile etkileyen finans camiasında bir ekol olan Sayın dostlarım Osman Oy, Seçkin Köse, Süleyman Yahya Alkım ın bilgi ve deneyimlerinin hatta duruşlarının bir öğretisidir. Hayatları boyunca hep güzel şeylere imza atan sayın dostlarımı bu mükemmel çalışmaları dolayısı ile kutlar, teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla, Yakup Değirmenci Parafinans Yönetim Kurulu Başkanı

6 VII İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM FAKTORİNGİN MAHİYETİ 1. FAKTORİNG TANIMI TÜRKİYE DE VE DÜNYADA FAKTORİNG FAKTORİNGİN ÜLKEMİZDEKİ DİĞER MEVZUAT İLE İLİŞKİSİ TÜRK TİCARET KANUNU BORÇLAR KANUNU BANKALAR KANUNU TÜRK PARASININ KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA KANUN SİGORTACILIK MEVZUATI ÖDÜNÇ PARA VERME İŞLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME FAKTORİNG ŞİRKETLERİ NİN ÇALIŞMA ESASLARI FAKTORİNG İŞLEMİNİN FONKSİYONLARI KREDİLENDİRME FONKSİYONU HİZMET FONKSİYONU TEMİNAT FONKSİYONU FAKTORİNG DE TARAFLAR MÜŞTERİ (FİRMA) FAKTORİNG ŞİRKETİ (FAKTOR) BORÇLU FATURA FATURANIN TANIM VE MAHİYETİ FATURANIN ŞEKLİ FATURANIN DÜZENLENMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR SEVK İRSALİYESİ İRSALİYELİ FATURA...17

7 VIII 6.6. FATURANIN İSPAT GÜCÜ TARAFLAR ARASINDA TİCARİ BİR İLİŞKİ BULUNMALIDIR FATURA ŞEKİL ŞARTLARA UYGUNLUĞU FATURANIN MÜNDERACATININ DOĞRULUĞU FATURANIN KARŞI TARAFA TESLİM EDİLMİŞ OLMASI FATURAYA İTİRAZ FAKTORİNG SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ FAKTORİNG İŞLEMİNİN BAŞLICA TÜRLERİ GERÇEK (TAM) FAKTORİNG GERÇEK OLMAYAN FAKTORİNG AÇIK FAKTORİNG ÖRTÜLÜ (SESSİZ) FAKTORİNG ULUSLARARASI FAKTORİNG YURTİÇİ FAKTORİNG YURTDIŞI FAKTORİNG FAKTORİNG MALİYETİ FAKTORİNG AVANTAJLARI SATICI (İHRACATÇI) YÖNÜNDEN SATIŞLARIN MUHASEBESİ, ALACAKLARIN TAKİBİ VE TAHSİLİ İŞLEMİ RİSK İN GİDERİLMESİ VADEDEN ÖNCE PEŞİN ÖDEME İLE EK FİNANSMAN OLANAĞI YARATILMASI FAKTOR (FAKTORİNG KURULUŞU) YÖNÜNDEN KOMİSYON ALINMASI BİLGİ TEMİNİ MÜŞTERİ TEMİNİ FAKTORİNGİN DEZAVANTAJLARI FAKTORING ŞİRKETLERİNİN KURULUŞU FAKTORİNG ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ ŞARTLARI ŞİRKETLERİN KURULUŞUNDA ARANACAK BELGELER FAKTORİNG ŞİRKETLERİNDE KURUCULARIN SAHİP OLMASI GEREKEN NİTELİKLER FAKTORİNG ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ VE FAALİYET İZNİ YURTDIŞINDA KURULU ŞİRKETLERİN TÜRKİYE DE İLK ŞUBELERİNİ AÇMALARI YURTDIŞINDA KURULU ŞİRKETLERİN TÜRKİYE DE TEMSİLCİLİK AÇMALARI...35

8 IX TÜRKİYE DE FAALİYETTE BULUNAN ŞİRKETLERİN YURT İÇİNDE ŞUBE VE TEMSİLCİLİK AÇMALARI FİZİBİLİTE RAPORU ÖRNEĞİ FİNANS KURULUŞLARI İLE İLGİLİ İSTİHBARAT BİLGİ BANKASI (TAKBİS PROJESİ) TAPU-KADASTRO BİLGİLERİ SANTRALİZASYONU İCRA-İFLAS-KONKORDATO BİLGİLERİ SANTRALİZASYONU TÜRK HUKUK MEVZUATINA GÖRE FAKTORİNG İŞLEMLERİNDE ALINABİLECEK TEMİNATLAR FAKTORİNG SÖZLEŞMESİ FATURA KEFALET REHİN İPOTEK MENKUL REHNİ TAHVİL VE HİSSE SENEDİ REHNİ TİCARİ İŞLETME REHNİ SENET KAMBİYO SENETLERİNİN YASAL UNSURLARI İÇERİP İÇERMEDİKLERİNİN KONTROLÜ SENETTEKİ BORÇLU VE CİRANTALAR HAKKINDA ARAŞTIRMA YAPILMASI BONOLARDA ZAMANAŞIMI (MÜRURU ZAMAN) BONONUN TEMİNATA ALINMASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR ÇEK ÇEKLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEME KARŞILIKSIZ ÇEK ÇEKEN KEŞİDECİNİN CEZALANIRILMASI İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER ALACAĞIN TEMLİKİ ALACAK TEMLİKİNİN HUKUKEN GEÇERLİ OLMASININ ŞARTLARI TEMLİK İŞLEMLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR FATURA BEDELİNİN ÖDENMEMESİ HALİNDE FAKTORİNG FİRMASININ YASAL İMKANLARI FATURA VE/VEYA FATURA KAYNAKLI ÇEK VE /VEYA SENET TAKİBİ FAKTORİNG SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA YAPILACAK OLAN YASAL TAKİBAT VAR İSE SAİR TEMİNATLARIN YASAL TAKİBİ...63

9 X İKİNCİ BÖLÜM FAKTORİNGE İLİŞKİN MEVZUATTA YERALAN HÜKÜMLER 1. FCI ULUSLARARASI FAKTORİNG KURALLARI ÖDÜNÇ PARA VERME İŞLERİ HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME BORÇLAR KANUNU SAYILI BANKALAR KANUNU BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMUNDAN FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE FİNANSMAN ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ VE FAALİYET ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BANKACILIK DÜZENLEME KURUMU TARAFINDAN YAYINLANAN FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE FİNANSMAN ŞİRKETLERİNCE ALACAKLARI İÇİN AYRILACAK KARŞILIKLARA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ TEK DÜZEN HESAP PLANI KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN 3095 SAYILI KANUN ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FAKTORİNGE İLİŞKİN MUHTELİF YARGITAY KARARLARI FAKTORİNGE İLİŞKİN MUHTELİF YARGITAY KARARLARI DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SORU VE CEVAPLARLA FAKTORİNG SORU VE CEVAPLAR BEŞİNCİ BÖLÜM FAKTORİNG SÖZLÜĞÜ 1. İNGİLİZCE TÜRKÇE TÜRKÇE- İNGİLİZCE ALTINCI BÖLÜM EKLER EKLER YARARLANILAN KAYNAKLAR...203