TRAFİKTE GÜVENLİ SÜRÜŞ AÇISINDAN ALKOL

Transkript

1 I Doç. Dr. FARUK AŞICIOĞLU, PhD TRAFİKTE GÜVENLİ SÜRÜŞ AÇISINDAN ALKOL ALKOLÜN Adli Tıbbi Değerlendirilmesi Kasım, 2009

2 Yay n No : 2248 Hukuk Dizisi : Bask - Kas m STANBUL ISBN Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da - t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : B e t a B a s m A. fi. Bask - Cilt : Kahraman Neflriyat Ofset San. Tic. Ltd. fiti. (Sertifika No: 12084) Yüzy l Mah. Matbaac lar Cad. Atahan No: 34 K: 4 Ba c lar/ stanbul (0-212) Kapak Tasar m : Uz. Dr. Murat Nihat ARSLAN Bu kitap T.C. Vak flar Bankas n n deste i ile bas lm flt r. Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III ÖNSÖZ Alkol Dünyada kahveden sonra en sık tüketilen bağımlılık yapıcı, zihinsel ve fiziksel aktiviteyi etkileyici bir madde olmasına rağmen yine kahveden sonra en fazla tolere edilen içkidir. Bu nedenle birçok ülkede trafikte izin verilen alkol düzeyi bilimsel gerekçeler yanında toplumsal eğilimlerden etkilenmiştir. Bir yandan keyif aldığı için alkollü içki tüketen bir grup diğer yandan içki tüketimine teolojik açıdan karşı çıkan diğer grup arasında yakınlarını alkollü bir sürücünün aracı altında kaybetmiş küçük bir grubun sesi maalesef duyulamamaktadır. Kitapevlerinin raflarında bu iki yaklaşımı dile getiren birçok kitap alkollü kokteyl hazırlanması, içki içme adabı ya da alkolün zararları veya benzeri adlar ile bulunabilir. Trafik kazaları konusunda hazırlanmış birçok kitap ise alkollü araç kullanımının artırdığı trafik kazası istatistiklerinden öteye gitmemektedir. Bu kitapta alkolün sürücü üzerindeki etkileri yanında alkol ile ilgili diğer adli tıbbi konulara da değinilmiştir. Özellikle 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile hukukumuza giren alkol etkisi ile emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek hâlde olmasına rağmen araç kullanma durumu adli tıbbi açıdan detaylı olarak incelenmiştir. Bu yasa maddesinin hukukumuzda yer alması modern hukuk anlayışı ile örtüşmekle birlikte, bu maddenin hapis cezası öngörmesi nedeni ile alkolün tespit usullerinin de modern olması gerekmektedir. Bu kitap alkollü bireyin tespiti konusundaki karmaşıklığın giderilmesine hizmet edecektir. Bilim insanının görevi bir yandan kazazede veya yakınlarının hakları konusunda bilimi seferber etmek iken diğer yandan yanlışlıkla zan altında kalan sürücülerin haklarını koruyacak bilimsel verileri onların kullanımına sunmaktır. Kitaptaki bilgiler sigorta hukuku alanında çalışan ve özellikle araç sigortası ile ilgilenen hukukçular açısından da aydınlatıcı olacaktır. Kitabın Emniyet ve Jandarma teşkilatında görev yapan trafik birimleri, Hakim, Savcı, Avukat gibi hukuk uygulayıcıları, Adli Bilimler Uzmanları yanında bu konuda taraf olan meslek dışı vatandaşlar için de yararlı olabileceği düşüncesi ile kitaba tıbbi ve hukuki terimleri açıklayan sözlük bölümü eklenmiştir. Bu kitabın hazırlanmasını sosyal sorumluluk olarak görüp baştan itibaren destek veren T.C. Vakıflar Bankası na ve bankanın değerli genel müdürü Sayın Bilal Karaman a projeye verdikleri destekten dolayı teşekkür ediyor, kitabın bilim ve uygulayıcılara yararlı olmasını diliyorum. İstinye, Eylül 2009, Doç. Dr. Faruk Aşıcıoğlu

4 V Ç NDEK LER ÖNSÖZ...III Ç NDEK LER...V ALKOL NEDİR...1 KULLANIM ALANLARI NELERDİR?...1 ALKOLÜN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ...2 ALKOLÜN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ...2 TARİHÇE...2 ALKOLLÜ İÇKİ ELDESİ...3 ADLİ TIBBİ AÇIDAN İLK ALKOL ARAŞTIRMALARI...4 ETİL ALKOLÜN FARMAKOKİNETİĞİ...4 ALKOL KİLO İLİŞKİSİ...9 SOSYAL İÇİCİLERİN ALKOL TÜKETİMİ VE SÜRÜŞ GÜVENLİĞİ...9 ALKOL DÜZEYİNİN GERİYE YÖNELİK HESAPLANMASI...10 İLERİ HESAPLAMA...12 ALKOLÜN ETKİLERİ...13 ALKOL ALIMININ SÜRÜŞ GÜVENLİĞİ ÜZERİNE ETKİLERİ...17 ALKOLÜN ETKİLERİNDE BİREYSEL FARKLILIKLAR...22 KAN ALKOL KONSANTRASYONUNUN ARTMA VEYA AZALMA SÜRECİNDE ALKOLÜN ETKİLERİ...23 ALKOLLÜ SÜRÜCÜNÜN MUAYENESİ...24 TESTLERİN BİLİMSEL KABUL GÖRÜP GÖRMEDİĞİ...27 KAZA RİSKİ-ALKOL DÜZEYİ...29 ALKOL ETKİSİ ALTINDA ARAÇ KULLANMA...30 DENİZ VE HAVA ULAŞIMINDA ALKOL...31 TRAFİKTE ALKOLE SINIRLAMA VE/VEYA YASAK GETİREN DÜZENLEMELER...32 ÜLKELERE GÖRE TRAFİKTE ALKOL SINIRLAMASI VE HUKUKİ SÜREÇ...32 MARŞ KİLİTLEME PROGRAMI...34 ALKOL DÜZEYİ VE OLUŞAN ETKİLER...34 SOLUNUM HAVASINDA ALKOL ÖLÇÜMÜ...41 ALKOL ÖLÇÜM CİHAZLARINI KONTROL EDEN KURUMLAR...54 BrAC Yİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER...55 ALKOLLE İLGİLİ YANLIŞ İNANIŞLAR...61 ALKOLLE İLGİLİ DOĞRU İNANIŞLAR...61 TÜKRÜKTEN ALKOL TESTİ...62 KANDAN ALKOL ANALİZİ...62 VÜCUT SIVILARINDA ALKOL SEVİYESİNİN ÖLÇÜLMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLER...65 ALKOL ANALİZİNDE STANDARDIN YAKALANMASI...70

5 VI ANALİZ SONUCUNDA ETANOL SAPTANMAYAN BİREYLERİN ALKOL İÇTİĞİNİN GÖSTERİLMESİ...72 ALKOLLÜ İÇECEKLERİN KONGENER İÇERİKLERİ...74 ALKOLLÜ İÇKİ TÜKETMEKSİZİN ANALİZDE ALKOL SAPTANABİLİR Mİ?...75 DIŞ ETKENLERLE ANALİZ SONUCUNUN YANLIŞ OLMASI MÜMKÜN MÜ?...78 TÜPTE BEKLEME SIRASINDA ETANOL OLUŞUMU...79 BEBEKLERDE ALKOL TESPİTİ...79 CİNSEL SALDIRILARDA ALKOL VARLIĞI...79 KRONİK ALKOL ALIMINA İŞARET EDEN TESTLER...80 ALKOLE BAĞLI ÖLÜMLER...81 POSTMORTEM ALKOL TAYİNİ...83 SUBDURAL-EPİDURAL HEMATOMDAKİ ALKOLÜN SAPTANMASI...87 ALKOLLE İLGİLİ HUKUKİ PROMLER...88 ÜLKEMİZDE TRAFİKTE ARAÇ KULLANIMI VE ALKOLLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER SAYILI TCK Md BU KONUDAKİ YEREL MAHKEME VE YARGITAY KARARLARI...91 GÜVENLİ BİR ŞEKİLDE ARAÇ KULLANMA YETENEĞİNİN KAYBOLDUĞU TIBBEN KESİN OLARAK SÖYLENEBİLİR Mİ? SAYILI KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU...97 KARAYOLLARI TRAFİK YÖNETMELİĞİ...98 MEVCUT UYGULAMADAKİ PROBLEMLER ALKOLLE İLGİLİ DİĞER YASAL DÜZENLEMELER SÜRÜCÜ ADAYLARI VE SÜRÜCÜLERDE ARANACAK SAĞLIK ŞARTLARI İLE MUAYENELERİNE DAİR YÖNETMELİK TARİH 5326 SAYILI KABAHATLER KANUNU /03/1926 TARİH 765 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU (MÜLGA) ALKOL BAĞIMLILIĞI ADLİ PSİKİYATRİ AÇISINDAN ALKOL SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU SAYILI TÜRK CEZA KANUNU (İlgili maddeler) ALKOL VE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ AYIKLIK TEMİN EDEN İLAÇLAR AKUT ALKOL ALIMININ EL YAZISI ÜZERİNE ETKİSİ AKUT ALKOL ZEHİRLENMESİ METİL ALKOL SAHTE İÇKİ YAPIMI, YASAL DÜZENLEMELER VE ADLİ TIBBİ HUSUSLAR SAYILI TÜRK CEZA KANUNU (İlgili maddeler) ETİLEN GLİKOL OLGU BİLDİRİLER KAYNAKLAR SÖZLÜK EKLER İNDEKS...185