Testlerin/Sınavların Sınıflandırılması

Transkript

1 dışı teknikler Gözlem, Vak a kayıtları, Biyografi, Otobiyografi vb. /Sınav teknikleri Öğrencileri yeri ve zamanı önceden belirlenmiş sınama durumları içine sokarak tepkilerini almak amacıyla geliştirilen araçlarla bilgi toplama yollarıdır. Kişilik testleri, yetenek testleri, öğretmen yapımı testler vb. lerin/sınavların Sınıflandırılması Ölçülen Davranış Ölçen Cevap verme şekli türleri Uygulama Süresi Puanlama 2

2 Tipik davranış testleri Maksimum Performans (Yeterlik) testleri Kişilik testleri İlgi ölçekleri Tutum ölçekleri Yetenek leri (Yordama) Genel yetenek (KPSS genel yetenek, YGS vb) Özel yetenek (Resim, Müzik, BESYO vb.) Başarı leri Hazırbulunuşluk İzleme Erişi i Hazırlayan (Ölçen) Kişiler Açısından 3

3 i Hazırlayan (Ölçen) Kişiler Açısından Öğretmen Yapımı ler Standart ler Az soru, az öğrenci Öğretmenlerin kendi sınıf veya okulu için Geçerlik & güvenirlik genellikle düşük Vize ve final sınavları, quizler (kısa sınav) Çok soru, çok öğrenci Uzman yapımı, geniş çaplı Yüksek güvenilir ve geçerlik aranır ÖSS, KPSS, ALES, TUS, KPDS, LGS, Özyeterlilik Ölçeği (Hoy, 2000) vb. Uygulama Süresi Bakımından Hız leri Süre sınırlı Zaman sınırlı tutulmazsa herkesin rahatlıkla cevaplayabileceği sorular Zamanı iyi kullan başarılı olur. Uygulama süresi Başarı düzeyini belirlemek, çalışan ve çalışmayan öğrencileri ayırt etmek, Süre soruların cevaplanmasına yetecek kadar Soruların güçlük düzeyi yüksektir. Zaman uzun tutulsa bile konuya çalışmayanlar başarısız olur Örneğin; ÖSS, ÜDS, TUS, LGS gibi. Güç testleri Örneğin; ALES, Özel yetenek sınavları (Resim, Müzik, Beden Eğitimi vb.) 4

4 Puanlama Biçimi Bakımından Objektif Puanlanan ler Puanlama güvenirliği (Objektiflik) yüksek Çoktan seçmeli, doğru yanlış tipi testler, eşleştirme Subjektif Puanlanan ler Puanlama güvenirliği (Objektiflik) düşük Yazılı/sözlü yoklamalar, mülakatlar Cevap Verme Şekline Göre Yazmayı Gerektiren ler (Kağıt -Kalem leri) Seçmeyi Gerektiren ler Performans (Sözlü, fiziksel Vb) Gerektiren ler Cevabın belirli bir süre içinde yazılı olarak üretilmesini gerektiren testlerdir. Geçerliği(?), güvenirliği (özellikle puanlama güvenirliği) düşüktür. Yazılı yoklama, boşluk doldurma Öğrencilerin verilen bir grup seçenekten doğru olanını seçtiğiveişaretlediği testlerdir. Bu testlerin geçerliği(?) ve güvenirliği (özellikle puanlama güvenirliği) daha yüksektir. Çoktan seçmeli testler, doğru-yanlış testleri Öğretmen veya komisyon karşısında sözlü, fiziki performans sergilenir. Hareket ve mimikleri, dış görünüşleri gibi özellikleri de puanlamaya katılabilmektedir. Yazılı ölçme araçları ile ölçülemeyecek bazı durumlar için sözlü, fiziki sınavların uygulanması daha uygundur. Mülakat (Yabancı dil becerisi, sözlü ifade gücü vb.), dans, ses, resim vb. 5

5 Sınav Planı 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek / düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek / düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme Sınavın yapılış amacı nedir? Öğrenciler arasında seçme yapmak için mi?, Öğrencileri tanıma ve bir programa-alana yerleştirmek için mi?, Öğrencilerin öğrenme düzeyini ve öğrenme eksikliklerini belirlemek için mi?, Öğrenci öğrenmelerine ilişkin sonuç belirlemek için mi? 6

6 7

7 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek / düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme Sınavın ölçeceği özellikler nedir? Sınavın hedef aldığı sınıf düzeyi, ders ve kapsayacağı konular ve bu kapsamdaki davranışlar nedir? (Örneğin 6. sınıf fen ve teknoloji dersi, kuvvet ve hareket konusu, kuvvet ve hareketle ilgili temel kavramlar bilgisi ) Hazırlanan sınav, konu ve kazanımlar evrenini temsil gücü yüksek ve geçerli sorulardan oluşmalıdır. 8

8 BİLİŞSEL ALANLA İLGİLİ SINAMA DURUM ÖRNEKLERİ 1.11 Kavramların Anlam Bilgisi Davranış: Verilen bir tanımın doğru ya da yanlış olduğunu yazma Soru Yönerge: Aşağıda verilen 5 önerme, 5 ayrı kavramın tanımını içerir. Doğru olan tanımların başına (D), yanlış olanlarınkine (Y) harfini koyunuz. ( ) Eğitim, çevre ayarlaması yoluyla istendik davranış değişikliği oluşturma sürecidir. ( ) Yaşantı ürünü, nispeten kalıcı izli davranış değişmesine öğrenme denir. ( ) İnsan biyo-kültürel ve sosyal bir varlıktır. ( ) Yetişek yalnız hedef ve davranışlardan oluşur. ( ) Bir bilgi bütününü yorumlamak, değerlendirmedir. BİLİŞSEL ALANLA İLGİLİ SINAMA DURUM ÖRNEKLERİ 1.11 Kavramların Anlam Bilgisi Davranış: Verilen bir tanımla ilgili kavramı, bir dizi kavram arasından seçip işaretleme Soru Bir dalga hareketi için periyodun tanımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Dalga hareketinin bir saniyede yaptığı titreşim sayısı B) Verilen bir doğrultu yönünde alınan yolun zamanla orantılı değişimi C) Dalga hareketi yapan bir taneciğin denge noktasıyla ona en uzak bulunduğu nokta arasındaki uzaklık D) Bir taneciğin tam bir titreşim yapması için gerekli zaman E) Dalga hareketi yapan taneciğin denge durumundan en uzak noktaya varması için geçen zaman 9

9 Davranış: Verilen bir tanımın boş bırakılan yerine ilgili kavramı yazma Soru Aşağıdaki tanımda boş bırakılan yere uygun kavramı yazınız. Belli bir yerde, sıcaklık, nem, yağış, basınç ve rüzgârlar, bulutluluk gibi hava olaylarının mevsimlik, yıllık gidişlerinin uzun yıllar boyunca gösterdikleri ortalama duruma. denir. Davranış: Verilen bir kavramın tanımını derste geçen ifadesiyle yazma. Soru: Ekonomi nin tanımını ders kitabında geçen ifadesiyle yazınız. DUYUŞSAL ALANLA İLGİLİ SINAMA DURUMU ÖRNEKLERİ 5.10 Genellenmiş Örüntü Davranış: Her durumda yasal yollara başvurma Soru: Tek çocuk sahibisiniz. Onu çok seviyorsunuz. Çocuğunuz, çok ağır ceza gerektiren bir suç işledi. Bunu sizden başka hiç kimse bilmiyor. Adaletin yerine gelmesi için başka hiçbir delil yok. Bütün bu koşullar altında, durumu savcıya anlatır mıydınız? A) Evet B) Hayır 5.20 Nitelenme Davranış: Doğayı tahrip edenlere her zaman karşı çıkma Soru: Bir balıkçı gemisinde çalışıyorsunuz. Kaptanın buyruğuna uymayan herkesi işten attığını biliyorsunuz. Bu işi de zor bulmuşsunuz. Başka iş bulma olanağınız çok az. Kaptan trölle balık avlanmasını buyuruyor. Bu koşullar altında kaptanın buyruğunu yerine getir miydiniz? A) Evet B) Hayır 10

10 DEVİNİŞSEL ALANLA İLGİLİ SINAMA DURUMU ÖRNEKLERİ Davranış: Bir Dinamoyu Atölyede Sökebilme Yönerge: Davranışları şu anahtara göre dereceleyiniz: 0: Gözlenmedi 1: Öğretmenin yardımıyla yaptı 2: Kendi başına yaptı 3: Kendi başına istenilen nitelikte yaptı 4: Kendi başına istenilen nitelikte ve zamanda yaptı 5: Kendi başına istenilen nitelikte, zamanda ve zorlanmadan yaptı DAVRANIŞLAR DERECELER Toz kelepçesini çıkarıp alma Yay çengellerini kullanarak yayı çekme Kömürleri çıkaracak kadar yayı kaldırma Dinamo kapak vidalarını sökme Kasnak tarafından çekerek endüviyi komple alarak zorlamadan çıkarma Fırça tutucu kapağını hafifçe plastik tıklatarak öne alma Fırçadan kömürleri kurtarma Kömürleri çıkarma Davranış: İlk Kez Karşılaştığı Ekstraforlu Baskı Dikişini Yapma Davranışlarını Dereceleme Aracı Yönerge: Davranışları şu anahtara göre dereceleyiniz. 0: Gözlenmedi 1: Zayıf 2: Orta 3:İyi 4:Pekiyi DAVRANIŞLAR DERECELER Baskı yapılacak yeri kesme Baskı yapılacak yeri düzeltme Yıkanmış ekstraforu 0,5cm. içerden yerleştirme Teyelleme Makinede çekme Teyelleri sökme Ütüleme Baskı dikişini yapma Tekrar ütüleme

11 12

12 13

13 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek / düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme Ölçülmek istenilen hedef davranışların alanı (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor) ve konunun özelliği ne tür maddeler gerektiriyor? Üst düzey düşünme becerileri açık uçlu yazılı yoklama türü sınavlar Bilgi, kavrama ve uygulama çoktan seçmeli sınavlar Psikomotor uygulama-performans sınavı Kaç madde yeterlidir? Belirtke tablosu, Sınavın amacı, Madde türü, Soruların güçlük derecesi (Elenecek maddeler!!), Öğrenci düzeyi, Duyarlılık, kullanışlılık vb. 14

14 4. Madde türü ve sayısını belirleme 15

15 16

16 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek / düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme Öğrenme düzeyini ve başarıyı ayırt edici bir şekilde ölçmeyi amaçlayan bir sınavın güçlük derecesi orta (p=0,50) olmalıdır. çok sayıda öğrenciden belli ve az sayıda öğrenciyi seçmek için kullanılacaksa güçlük düzeyi buna göre hazırlanmalıdır. ÖR: 400 kişiden 40 kişi seçilecekse güçlük düzeyi 0,10 olmalıdır. 17

17 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek / düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme Sınavın amacı, Madde sayısı, Zorluk düzeyi, Madde türü ve Sınava giren öğrencilerden en zayıf olan öğrencinin durumu dikkate alınarak bir sınav süresi belirlenir (Deneme sonrası güncellenir) 18

18 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirme/düzeltme 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme Sorular mümkünse bilgisayar vb. teknolojiler ile yazılmalıdır. Elle yazılabilir ancak düzgün ve okunacak şekilde olmalıdır. Sorular açık, net ve anlaşılır olmalıdır. Dilbilgisi kurallarına uygun olmalıdır. Bir maddeyle (soruyla) birden fazla bilgi yoklanmamalıdır. Maddelerde (sorularda) ipucu bulunmamalıdır. Sorular kolaydan zora sıralanmalıdır. Sınavın başına bir yönerge konmalıdır (Sınavın süresi, soru sayısı, cevaplama biçimi, puanlama biçimi ve düzeltme formülü uygulanıp uygulanmayacağı vb.) Bilimsel bilgilere uygunluk, dil hataları, anlaşılırlık ve ölçülmek istenen davranışı yoklama yönlerinden uzmanlarca incelenmesi ve gerekli düzeltmelerin yapılması Company Logo 19

19 Company Logo 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek/düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme hazırlandığı grupla benzer düzeyde başka bir gruba uygulanır. Deneme uygulaması sonuçlarına bağlı olarak (madde ayırt edicilik ve madde güçlüğü, faktör yapısı, içtutarlılık vb.) hangi maddelerin seçileceğine, istenilen düzeyde olmayan maddelerde ne tür düzeltmeler yapılacağına, düzeltilemeyen ve testten çıkartılması gereken maddelerin hangileri olduğuna karar verilir. 20

20 4. Madde türü ve sayısını belirleme 5. Sınavın güçlük derecesini belirleme 6. Sınavın süresini belirleme 7. Soruların yazımı (Madde Havuzu oluşturma) 8. Soruları gözden geçirmek/düzeltmek (redaksiyon) 9. Deneme uygulaması yapmak 10. ve Madde Analizi ve Madde Seçimi 11. Puanlamanın nasıl olacağını belirleme Her sorunun önem düzeyine göre ağırlığı nedir? Her doğru cevap kaç puan? Puanlama güvenirliği nasıl sağlanacak (yanlılık nasıl giderilecek?) Puanlama elle mi yoksa makineyle mi yapılacak? Soru kitapçığından ayrı bir cevap kâğıdı kullanılacak mı? (Soru tipine ve cevaplayıcıya göre değişir. Küçükler yanlış işaretleyebilir. Kısa cevaplı ve tamamlama türü maddelerinde cevap kâğıdı ayrılmaz.) Puanları şans başarısından arıtmak için düzeltme formülü kullanılacak mı? (Seçmeli testler için zorunludur) Geleneksel/Alternatif Ölçme Değerlendirme Teknikleri Geleneksel Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Teknikleri Çoktan seçmeli testler Doğru yanlış soruları Eşleştirme soruları Tamamlama (Boşluk doldurma) soruları Kısa cevaplı yazılı yoklamalar Uzun cevaplı yazılı yoklamalar Soru-Cevap Performans değerlendirme Ürün seçki dosyası (portfolyo) Kavram Haritaları Yapılandırılmış Grid Kelime İlişkilendirme Proje Drama Görüşme Yazılı Raporlar Gösteri Poster Grup ve/veya akran değerlendirmesi Kendi kendini değerlendirme 21

21 ÇOKTAN SEÇMELi TESTLER Verilen bir sorunun cevabının, verilen olası cevaplar arasından seçilip işaretlenmesini gerektiren testlere seçmeli testler ya da çoktan seçmeli testler denir. Madde kökü D doğru seçenek/cevap Seçenekler A, B, C ve E çeldiriciler, yanlış seçenekler ÇOKTAN SEÇMELi TESTLER Çoktan Seçmeli Sınavların Yararlı Yönleri 1. Kapsam geçerliği yüksektir (!?). 2. Özellikle duyarlılık ve objektiflik açısından güvenirliği yüksektir 3. Kullanışlıdır (Uygulanma ve puanlaması kısadır ve kolaydır. Geniş gruplara uygulanabilir). 4. Her öğretim düzeyine uygulanabilir (Ancak ilköğretim 3. sınıftan itibaren daha etkilidir) 5. Bu sınav türünde elde edilen verilerle birçok istatistiksel işlem yapılabilir. Çoktan Seçmeli Sınavların Sınırlı Yönleri 1. Üst düzey davranışları (kısmen analiz, değerlendirme ve özellikle sentez düzeyi) ölçmede yetersizdir. 2. Hazırlanması zordur ve uzun zaman alır. 3. Soruların güçlük derecesini ayarlamak uzmanlık gerektirir. 4. Soruların farklı gruplar halinde hazırlanmaması durumunda kopya çekme ihtimali vardır. 5. Şans başarısını kontrol etmek gerekir. 22