Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

Transkript

1 Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s Betül BULADİ ÇUBUKÇU 1 Gönül AKBULUT 2 TÜKETİCİLERİN OPTİK ÜRÜN TERCİHLERİ Özet Müşteri memnuniyetinin önem kazandığı ve tüketicilerin bilinçlendiği günümüz pazarlama dünyasında, şirketler hedef kitlelerini arttırmaya, onlara yönelik pazarlama stratejilerini belirlemeye, ürün gamını bu doğrultuda geliştirmeye, müşterileri maksimum düzeyde memnun edip olumlu geri dönüşler sağlamaya, satın alma isteklerini arttırmaya, daha fazla kitleye ulaşmaya yönelik çalışmalarda bulunmaktadırlar. Bu doğrultuda sağlıklı çalışmalar yapabilmek adına, tüketici tercih özelliklerini alt yapı olarak kullanma ihtiyacı hissetmektedirler. Optik ürünler ve tercih edilme sebepleri ile ilgili veriler sınırlı seviyededir. Hastanelerde, özel poliklinik muayenelerinde ve optik mağazalarında istatistiki bilgilerin toplanamamasından dolayı, göz hastalıkları dağılımı ve optik ürün kullanım bilgileri derlenememekte, dolayısıyla sektör yatırımcısına yol gösterecek bilgi birikiminden yoksun kalınmaktadır. Bu belirsizlik, rasyonel çalışmaya ve sağlıklı bir sektör profiline ulaşılmasına engel teşkil etmektedir. Bu çalışmada optik ürünlerine yönelik tüketici tercihleri ve tercih nedenleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada genç tüketicilerin kontakt lens tercih düzeylerinin yüksek olduğu, tercihlerde cinsiyetin belirleyici olduğu saptanmıştır. Ayrıca çalışmada, tüketicilerin hangi optik ürünü tercih ettikleri ve tercih etme sebepleri ortaya konulmuştur. Anahtar kelimeler: Tüketici tercihleri, optik ürün 1 Öğr. Gör., Atatürk Üniversitesi Aşkale Meslek Yüksekokulu., betulbuladi@hotmail.com 2 Öğr. Gör., Atatürk Üniversitesi Aşkale Meslek Yüksekokulu, gonulakbulut@atauni.edu.tr

2 Betül Buladi Çubukçu _ Gönül Akbulut OPTICAL PRODUCT PREFERENCES OF CONSUMERS Abstract In marketing world that was concious customer and won the importance of customer satisfaction companies study to increase their target grup, to determine marketing strategy fort hem, to improve product range for its, to provide positive returns in order to satisfy for customers in maximum level to increase in willing to buy, to reach more mass for its. On behalf of making good studies, they feel the need to use the customer prefered features as a substructure. Optical product and reasons for preferring with releting data are limited level. The user information of eye disease distribution and optical product can not be compilled because of not collecting istatistic knowledge in optic stores, special policlinic and hospital. As a result sector investor deprives of leading information. The uncertainty prevents from reaching rational work and good sector profile. In this study, costumer prefer for optic products and preference reasons were determined. In the study, it was suggested that young costumer had the high level preference of contact lens, gender is decisive. In addition to study, it was presented the reasons of their preference and which optical product consumer prefered. Keywords: Consumer preference, optical product GİRİŞ Tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar insanoğlu sağlıkla ilgili türlü arayış ve yaklaşımlarda bulunmuştur. Sağlığın nasıl anlaşıldığına bağlı olarak da sağlık hizmetleri gelişmiştir. Bugün en çok kabul gören, Dünya Sağlık Örgütü nce yapılan tanıma göre sağlık; yalnızca hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir. Bu tanımda tam bir iyilik halinin ne olduğu konusunda tartışmalar olsa bile, sağlık kavramının boyutları ağırlık kazanmaktadır (Altın, 2008:3) 440 Gözlerimiz varlıkları görüp tanımamızda, bilgi edinmemizde bize yardımcı olan en önemli organımızdır. Bu nedenle, vücudumuzun diğer organları gibi, gözlerimizin sağlığına da dikkat etmek zorunludur. Göz kusurları doğuştan olabildiği gibi sonradan da ortaya çıkabilir. Astigmat, miyop, hipermetrop, göz tansiyonu, göz tembelliği, katarakt, şaşılık, gece körlüğü, göz kanlanması, göz alerjisi ve göz kuruluğu başlıca göz hastalıkları arasındadır. Bu hastalıkların tedavisinde ve semptomlarının en aza indirilmesinde başvurulabilecek çeşitli yollar mevcuttur. Bunlardan en önemlileri gözlük ve kontakt lens kullanılmasıdır. Yaptığımız bu çalışmada tüketicilerin hangi optik ürünü tercih ettikleri ve bunun sebepleri incelenmiştir. Optik Ürünler Gözlük Kullanma oranının yüksekliği, o toplumun gelişmişlik düzeyinin de bir göstergesi kabul edilen ve son asırların en büyük keşfi sayılan gözlük, gözleri dış etkilere karşı koruyan ve insanların net görememe sorununu çözen bir tedavi aracıdır. Modern insanın vazgeçilmezi olan gözlük kullanıcılarını birçok tehlikeye karşı korumaktadır. Gözlük kullanıcıları sadece sağlıklı Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

3 Tüketicilerin Optik Ürün Tercihleri görmek ya da göz problemini çözmek için değil estetik kaygılarla da gözlüğü kullanmaktadırlar (Türkoğlu ve diğ. 2013). Gözlüğün ilk olarak nerede geliştirildiği kesin olarak bilinmemekle beraber, çok eskilerden beri Çin de ve Avrupa da, okumak için çerçeveye tutturulmuş büyütücü mercekler yaygın olarak kullanılmıştır (Türkoğlu ve diğ. 2013; Akgün, 2009; Bulut, 2004) Gözlüğün kapsamına bakıldığında, optik (numaralı), güneş ve sportif faaliyetler ile çalışma ortamında kullanılan koruyucu gözlükler olarak üç gruba ayırabiliriz. Gözlük mağazalarında satılan optik ve güneş gözlüklerinin çerçeveleri; metal, asetat, plastik ve karbon materyallerden oluşmaktadır. Koruyucu iş gözlüklerine örnek olarak kaynak gözlükleri iş güvenliği gereçleri temin edilen iş yerlerinde satılmaktadır (Türkoğlu ve diğ. 2013; Akgün, 2009). Bu konuda yapılan bir çalışmaya göre gözlük kullanıcılarından araştırmaya katılanların % 79 u görme bozukluğunu düzeltmek için gözlük kullanmaktadır. İkinci sırayı güneş ve zararlı ışınlardan korunmak alırken, üçüncü sırayı ise estetik kaygılar almaktadır.bu değerler ışığında gözlük kullanıcılarının sorunları olduğu ve beklentilerinin karşılanması doğrultusunda önerilerin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır (Türkoğlu ve diğ. 2013). Türkiye de Optik Sektörüne bakacak olursak, AB ülkelerine göre çok daha farklı bir konumdadır. Gözlük kullanma oranı gelişmiş ülkelerde % 55 civarında olurken, Türkiye de bu oran ne yazık ki % 18 ler civarındadır. Bu rakamlar Türk insanının göz sağlığının AB ye göre çok daha iyi olduğunu göstermemektedir, bilakis göz kusurunun farkında olmayan birçok kişi ülkede mevcuttur. Gözlük kullanımının azlığını ülkenin genel ekonomik sebeplerine de dayandırabiliriz. Türk halkının acil olarak gözlük, göz kusuru ve göz sağlığı hakkında bilgilendirilmesi gerekir. Türkiye de gözlük kullanım oranı ortalama % aralığında seyrettiği görülmektedir. Yıllık görme kusuru muayene ihtiyacının ise 30 milyon kişi olduğu bilinmektedir. Oran, genç ve 40 yaş üstü nüfusa eşit şekilde dağılmış durumda fakat son yıllarda artan bilgisayar kullanımıyla, gözlük kullanımı da her geçen gün artış eğilimindedir (Türkoğlu ve diğ. 2013). Gözlük tüketiminde arz talep dengesi arzın kendini denetlemesiyle dengede görünmekle birlikte, tüketicinin bilinçlenmesiyle talep genişlemesi yaşanacaktır (Bulut, 2004). 441 Türkiye de yılda ortalama 12 milyon gözlük tüketimi olduğu belirtilmektedir. Gözlük tüketimi konusunda bilinçlenmek için doğru ve yeterli bilgiye sahip olan optisyenlerin önemi büyüktür. Ayrıca, internetten satın alınan ürünlerde tüketicinin sıkıntı yaşamaması adına istediği ürünün mutlaka orijinalliğine (tamamı olmasa da büyük oranda taklit ürün var), garantisinin kim tarafından ne şekilde verildiğine dikkat edilerek almasında yarar olduğu savunulmaktadır. Gözlük her ne kadar sağlık için kullanılan bir protez şekli olsa da hem estetik açıdan hem de kullanım rahatlığı için kişinin yüzüne uygun olması gerekir ( Kontakt Lens Gözün kırma kusurlarını düzeltmek amacıyla gözlüğe alternatif olarak üretilen ve kornea ön yüzeyine takılan kontakt lensler, bugün, görme bozukluklarının düzeltilmesinin yanı sıra göz renginin değiştirilmesinde ya da kornea hastalıklarının tedavisinde de dünyada milyonlarca insan tarafından yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Son yıllarda, doğal göz rengine yakın renkli lenslerin yaygınlaşması, kontakt lens kullanımını daha da cazip hale getirmiştir (Özsu, 2007). Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s

4 Betül Buladi Çubukçu _ Gönül Akbulut Doğru bir şekilde kullanıldığı sürece kontakt lensler, kişiye ömür boyu rahat bir şekilde görme imkânı sağlamaktadır. Gözlüğe göre daha geniş bir görüş alanı sağlayan kontakt lenslerin derinlik algılaması da daha iyidir. Kullanıcıda doğal görünüş ve gözlük kullanmamanın verdiği psikolojik rahatlamanın yanı sıra, bazı meslek gruplarındaki kişiler için de (sporcular, fotoğrafçılar, teleskop/mikroskop kullananlar, vb) son derece avantajlıdır. Öte yandan, kontakt lenslerin bilinçsiz ve ehliyetsiz kişiler tarafından yanlış bir şekilde göze uygulanması ve/veya kişi tarafından yanlış kullanımı sağlık açısından büyük riskler doğurabilmektedir (Özsu, 2007). Birçok Avrupa ülkesinin çok gerisinde olmasına rağmen, gözde kırma kusurlarının tedavisinde getirdiği görme kalitesi ve kullanım rahatlığı sayesinde, kontakt lens kullanımı dünyada olduğu gibi ülkemizde de giderek yaygınlaşmaktadır. Ülkemizin sosyal-kültürel gelişim düzeyinin ve kişi başına düşen gelirin artmasıyla birlikte, kontakt lens kullanımın ileriki yıllarda daha da yaygınlaşması beklenmektedir (Özsu, 2007). T.C.Sağlık Bakanlığı tarafından 2004 yılında yürürlüğe koyulan 5193 sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun ve bu Kanuna dayanan Optisyenlik Müesseseleri Hakkında Yönetmelik ile gözlük ve kontakt lenslerin reçetesiz satılarak insan sağlığı için bir risk oluşturmasının önüne geçilmesi yönünde olumlu bir adım atılmıştır. Bununla birlikte, uygun olmayan kontakt lenslerin göze uygulanması, kalite standartlarını karşılamayan kontakt lenslerin kayıt dışı üretiminin ve ülkeye girişinin engellenmesi, kontakt lenslerin yanlış kullanımı gibi insan sağlığı için tehdit oluşturan hususlarda gerek göz doktorları ve optisyenlere gerek denetleme görevini üstlenen kurumlara gerekse kontakt lens kullanıcılarına önemli görevler düşmektedir. Özellikle de, ister optik amaçlı ister kozmetik amaçlı olsun, kontak lens kullanan kişilerin bu konuda bilinçlendirilmesine ve ayrıca, optisyenlik mesleğini icra edecek kişilerin eğitimine yönelik çalışmalar yürütülmesi son derece önemlidir (Özsu, 2007). 442 Kontakt lens sektörü dışa bağımlı bir pazar olmakla birlikte, yurt içi üretim de artma eğilimindedir. Bu nedenle, sektörde istatistik verilerinin sağlıklı bir şekilde tutulmasına ihtiyaç vardır. Kontakt lens üretim ve tüketim verilerinin mevcudiyeti, kontakt lens üretiminin kayıt altında tutulması ve sektörün gelişiminin izlenmesi bakımından da son derece önemlidir (Özsu, 2007). Tüketici Tercihleri Tüketim; faydalı ürün ve hizmetlerin, insan ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kullanılmasıdır. Tüketim, bütün ekonomik faaliyetlerin sürecinin son aşamasıdır (Günçavdı, 2011). Tüketici ise, kişisel arzu, istek ve ihtiyaçları için pazarlama bileşenlerini satın alan ve satın alma kapasitesinde olan kişi olarak tanımlanabilir (Korkmaz, 2006). Tüketicilerin, satın alma eylemlerini gerçekleştirirken hangi şekilde davrandıklarının bilinmesi, pazarlama bilimi açısından büyük önem arz etmektedir. Satış stratejileri, ürün tipleri, ürün çeşitliliği ve özellikleri, tüketici davranışları çerçevesinde şekillendirilmektedir. Tüketici Davranışı, ihtiyacın hissedilmesi anında başlayan, ihtiyacın karşılanması için satın alınan ürün ya da hizmetlerin kullanılması ve kullanılma sonrasında sağlanan faydanın değerlendirilmesini de içine alan bir süreçtir (Altunışık ve Diğerleri, 2004). Tüketici davranışlarını etkileyen faktörleri kültürel, sosyal, kişisel, psikolojik ve durumsal faktörler olarak sınıflandırabiliriz. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

5 Tüketicilerin Optik Ürün Tercihleri Yöntem Çalışmanın Amacı Tüketici tercihleri bütün sektörler için en önemli bilgilerden biridir. Günümüzde tüketici tercihlerini dikkate almadan bir işletmenin başarılı olması söz konusu değildir. Birçok sektörde tüketici tercihlerini belirlemeye yönelik araştırmalar yapılmaktadır fakat optik sektöründe tüketici tercihlerine yönelik pek fazla araştırmaya rastlanamamaktadır. Bu çalışmada optik sektöründe tüketici tercihlerini belirlemeye yönelik bir araştırma yapılmıştır. Bu amaçla Atatürk Üniversitesindeki öğrencilerin gözlük ve kontakt lens tercihleri incelenmiştir. Bu çalışma kapsamında şu konular ele alınmıştır; (1) Araştırmaya katılanların yaş ortalaması ve cinsiyetleri. (2) Araştırmaya katılanların optik üründe tercihleri. (3) Araştırmaya katılanların cinsiyetleri ile tercih ettikleri ürün arasındaki ilişki. (4) Araştırmaya katılanların gözlük ve kontak lens tercih etme ve etmeme sebepleri. Örneklem ve Veri Toplama Bu çalışmanın örneklemini Atatürk Üniversitesi öğrencileri oluşturmaktadır. Özellikle üniversite öğrencilerinin optik ürün tercihlerini belirlemek için yapılan çalışmada Atatürk Üniversitesi nde eğitim gören öğrenciler ana kitle olarak belirlenmiştir. Atatürk Üniversitesi nde eğitim gören öğrenciler içerisinde görme bozukluğu olan 63 öğrenciye ulaşılmıştır. Veriler anket yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Soru formunda öğrenciler için beş grup soru hazırlanmıştır. İlk soru ile öğrencilerin yaş ortalaması belirlenmiştir. İkinci soru ile öğrenciler cinsiyetlerine göre gruplanmıştır. Üçüncü grupta öğrencilerin optik ürün tercihleri belirlenmiştir. Dört ve beşinci grup sorularla tüketicilerin optik ürün tercih etme sebepleri ve tercih etmeme sebepleri belirlenmiştir. Dördüncü ve beşinci grup sorular Beş li Likert ölçeğine (1:Kesinlikle Katılmıyorum, 2: Katılmıyorum, 3: Kararsızım, 4: Katılıyorum, 5: Kesinlikle Katılıyorum) göre hazırlanmıştır. Dördüncü grup sorularda gözlük tercih etme ve kontakt lens tercih etmeme sebepleri belirlenirken beşinci grup sorularda kontakt lens tercih etme ve gözlük tercih etmeme sebepleri belirlenmiştir. Analizler ve Bulgular Araştırmaya katılanların optik ürün tercihine yönelik yapılan bu çalışmada toplanan verilere ilişkin analizlerde SPSS 20.0 programı kullanılmıştır. Araştırmaya katılanların yaş ortalaması 21,47 dir. Tablo 1. de ankete katılan öğrencilerin cinsiyet dağılımları verilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin %50,8 ini kız öğrenciler oluştururken, %49,2 sini erkek öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmaya katılanların cinsiyet dağılımlarının çok yakın olması cinsiyete göre tüketici tercihlerinin değerlendirilmesi açısından olumlu olmaktadır. 443 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s

6 Betül Buladi Çubukçu _ Gönül Akbulut Tablo 1. Araştırmaya katılanların cinsiyet dağılımları Öğrenci Cinsiyeti Frekans Yüzde Kümülatif Yüzde Kız Öğrenci 32 %50,8 %50,8 Erkek Öğrenci 31 %49,2 %100 Toplam 63 % Aşağıda Tablo 2 de araştırmaya katılanların optik ürün tercihlerine yönelik dağılım gösterilmiştir. Araştırmaya katılanların %60,3 ü gözlük kullanmayı tercih ederken, %39,7 si kontakt lens kullanmayı tercih etmektedir. Bu ortalama kontakt lens açısından oldukça yüksek olarak ortaya çıkmıştır. Bunun sebebi özellikle örneklemin yaş ortalamasının düşük olmasına bağlanabilir. Genç tüketicilerin yeniliklere açık olması bu ortalamanın Türkiye geneline göre yüksek çıkmasına neden olmuş olabilir. Tablo 2. Araştırmaya katılanların optik ürün tercihleri Optik Ürün Frekans Yüzde Kümülatif Yüzde Gözlük 38 %60,3 %60,3 Kontakt Lens 25 %39,7 %100 Toplam 63 % Şekil 1. Araştırmaya katılanların optik ürün tercihleri kontak lens gözlük Tablo 3 de araştırmaya katılanların cinsiyetlerine göre optik ürün tercihleri verilmiştir. Araştırmaya katılan kız öğrencilerin %50 si gözlük kullanmayı tercih ederken, %50,si kontakt lens kullanmayı tercih etmektedir. Erkek öğrenciler de ise bu oran farklılık göstermektedir. Erkek öğrencilerin %71 i gözlük kullanmayı tercih ederken, %29 u kontakt lens kullanmayı tercih etmektedir. Kız öğrencilerin daha fazla kontakt lens tercih etme sebeplerinin kozmetik ve görsel kaygılardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

7 Tüketicilerin Optik Ürün Tercihleri Tablo 3. Araştırmaya katılanların cinsiyetlerine göre optik ürün tercihleri Kız Öğrenci Erkek Öğrenci Gözlük Frekans Yüzde %50 %71 Kontak Lens Frekans Yüzde 16 %50 9 %29 Toplam Frekans Yüzde %100 %100 Şekil 2. Araştırmaya katılanların cinsiyetlerine göre optik ürün tercihleri kontak lens gözlük kız öğrenci erkek öğrenci Dördüncü ve beşinci grup sorular Beş li Likert ölçeğine (1:Kesinlikle Katılmıyorum, 2: Katılmıyorum, 3: Kararsızım, 4: Katılıyorum, 5: Kesinlikle Katılıyorum) göre hazırlanmıştır. Ortalamaları (yüksek orta düşük) biçiminde değerlendirmek için bir tablo oluşturulmuştur. Likert ölçeğindeki aralıkların eşit olduğundan hareket edilerek, aritmetik ortalamalar için puan aralığı hesaplamasında aşağıdaki formül uygulanmıştır (Çinar, 2012:72). Ölçek ifadelerinin değerlendirilmesinde aşağıda Şekil 3 deki kriterler esas alınmıştır. Puan Aralığı = ( En Yüksek Değer En Düşük Değer ) / Aralık Sayısı Puan Aralığı = ( 5 1 ) / 3 Puan Aralığı = 1,33 Bulunan 1,33 değeri, başlangıç değeri olan 1 e eklendiğinde ortalamalar için kullanılacak olan değerleme aralıkları belirlenmiş olmaktadır. Şekil 3. İfadelerin Değerlendirilmesinde Esas Alınan Kriterler Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s

8 Betül Buladi Çubukçu _ Gönül Akbulut Seçenekler Puan Aralığı Değerlendirme Hiç Katılmıyorum 1,00 2,33 Düşük 2,34 3,66 Orta Tamamen Katılıyorum 3,67-5,00 Yüksek Tablo 4 de görüldüğü gibi tüketicilerin gözlük tercih sebeplerinde temizlik kolaylığı ve ulaşılabilirlik yüksek oranda etkili olarak belirlenmiştir. Diğer faktörler ise orta düzeyde etkili olarak belirlenmiştir. Tablo 4. Araştırmaya katılanların gözlük tercih etme sebepleri Ortalama Standart sapma Kullanım kolaylığı 3,6316 1,36404 Temizlik kolaylığı 3,7632 1,30351 Aksesuar olarak kullanılabilirliği 3,3158 1,35777 Uygun fiyat 3,3947 1,07903 Ulaşılabilirlik 3,8684 1,16645 Sağlıkla ilgili kaygının olmaması 3,3947 1,19773 Doktor tavsiyesi 3,5263 1,10861 Optisyen tavsiyesi 3,3421 1, Tablo 5 de görüldüğü gibi araştırmaya katılanların gözlük tercih etmeme sebepleri incelendiğinde çabuk kırılabilir olması yüksek oranda etkili çıkmıştır. Diğer sebeplerse orta düzeyde etkili olarak belirlenmiştir. Tablo 5. Araştırmaya katılanların gözlük tercih etmeme sebepleri Ortalama Standart sapma Görüş alanını kısıtlama 3,1200 1,16619 Hareketleri kısıtlama 3,5600 1,44568 Estetik kaygısı 3,4400 1,52971 Çabuk kırılma 3,6800 1,34536 Islanma ve buğulanma 3,5600 1,50776 Yüzde ağırlık yapması 3,6000 1,44338 Güneş gözlüğü ile kullanılamaması 3,0800 1,52534 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s

9 Tüketicilerin Optik Ürün Tercihleri Tablo 6 da görüldüğü gibi araştırmaya katılanların kontakt lens tercih etmelerinde hareketleri kısıtlamaması, kozmetik amaçlı kullanılabilmesi, yüzde ağırlık yapmaması yüksek oranda etkili bulunmuştur. Diğer sebeplerse orta düzeyde etkilidir. Tablo 6. Araştırmaya katılanların kontakt lens tercih etme sebepleri Ortalama Standart sapma Kullanım kolaylığı 3,3200 1,34536 Daha net ve geniş görüş alanı 3,4000 1,11803 Hareketleri kısıtlamaması 3,9200 1,25565 Kozmetik amaçlı kullanım 3,6800 1,49220 Estetik olması 3,1200 1,56312 Yüzde ağırlık yapmaması 3,9200 1,32035 Islanma ve buğulanma olmaması 3,6400 1,43991 Güneş gözlüğü ile kullanılabilmesi 3,6400 1,35031 Doktor tavsiyesi 3,6000 1,15470 Optisyen tavsiyesi 3,3600 1,15036 Tablo 7 de görüldüğü gibi araştırmaya katılanların kontakt lens tercih etmemelerinde temizlik zorluğu, gözde kuruluk yapabilmesi, kullanım zorluğu ve enfeksiyon riskinin olması yüksek derecede etkili bulunmuştur. Diğer sebeplerse orta düzeyde etkili olarak belirlenmiştir. Tablo 7. Araştırmaya katılanların kontakt lens tercih etmeme sebepleri 447 Ortalama Standart sapma Temizlik zorluğu 4,0526 1,27231 Gözde kuruluk yapabilmesi 3,7632 1,19536 Kullanım zorluğu 4,1053 1,26895 Enfeksiyon riski 3,9737 1,10250 Yüksek fiyat 3,5789 1,08133 Ulaşım zorluğu 3,2895 1,20602 Doktorun tavsiye etmemesi 3,4737 0,86170 Optisyenin tavsiye etmemesi 3,6579 0,78072 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s

10 Betül Buladi Çubukçu _ Gönül Akbulut SONUÇ Yapılan istatistiksel analiz sonuçlarına göre araştırmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 21,47 olarak belirlenmiştir. Bu yaş ortalaması özellikle genç tüketicilerin tercihlerinin belirlenmesi açısından önemlidir. Katılımcıların cinsiyetlerine göre dağılımı yarı yarıyadır. Araştırmaya katılanların %60,3 ü gözlük satın almayı tercih ederken %39,7 si kontakt lens satın almayı tercih etmektedir. Cinsiyete göre tercihlere baktığımızda erkeklerin yoğunlukla gözlük tercih ettikleri görülmektedir. Tüketicilerin gözlük tercih etmelerinde en önemli sebep ulaşılabilir olması (3,8684) daha sonra da temizlik kolaylığıdır (3,7632). Tüketicilerin kontakt lens tercih etmelerinde en önemli sebep hareketleri kısıtlamaması (3,9200) ve yüzde ağırlık yapmaması (3,9200) daha sonra kozmetik amaçlı kullanılabilmesidir (3,6800). Tüketicilerin gözlük tercih etmeme sebepleri incelendiğinde en önemli sebebin çabuk kırılabilirlik (3,6800) olduğu saptanmıştır. Son olarak tüketicilerin kontakt lens tercih etmemelerinde en önemli sebepler kullanım zorluğu (4,1053) arkasından temizlik zorluğu (4,0526), enfeksiyon riski (3,9737) ve gözde kuruluk yapabilmesi (3,7632) olarak belirlenmiştir. Bu çalışmanın kapsam ve örneklem açısından kısıtlılıkları mevcuttur. Fakat literatürde bu konuda çalışmalar yeteri sayıda olmadığı için daha sonra yapılacak çalışmalara alt yapı oluşturması umulmaktadır. Bu sektörde tüketici tercihlerini belirlemeye yönelik daha ayrıntılı çalışmalara ihtiyaç vardır. KAYNAKLAR AKGÜN, C. (2009). Türkiyede Optometrik Ürünler Sektörü. İstanbul: Ticaret Odası Yayınları, S ALTIN, F.G.(2008). Sağlık Sektöründe Bilgi Teknolojilerinin Uygulanması: İzmir Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ALTUNIŞIK, R., Özdemir, Ş., Torlak, Ö. (2004). Modern Pazarlama. İstanbul: Değişim Yayınları. BULUT, M. (2004). Türkiye de Gözlük Sektörü. İstanbul: Ticaret Odası Yayınları ÇINAR, O. (2012). İş yaşamı kalitesi. Ankara : Pegem yayıncılık GÜNÇAVDI, Ö., Karadaş, A. (2011).Yönetim Ekonomisi Ders Notları, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi KORKMAZ, M. (2006). Tüketicilerin Tüketim Davranışları Ve Tüketim Tercihlerine Etki Eden Faktörler (Afyonkarahisar Örneği), (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi. ÖZSU, B. (2007). Kontakt Lens Sektör Profili. S TÜRKOĞLU, K. Türkoğlu, M. E. Kaya, E. (2013). Gözlük Kullanıcılarının Sorunları, Beklentileri Ve Çözüm Önerileri, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi,C.IV, S Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s