1 ELEKTROMANYETİK HIZ ALGILAYICILARI
|
|
- Asli Güvenç
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 HIZ VE İVME ÖLÇÜMÜ Hız bir cimin dinamik karakteritiğidir çünkü Newton un ikinci kanununa göre hız bir kuvvetin uygulanmaını gerektirir. Alında yer değişimi, hız ve ivme birbirleriyle ilişkilidir. Hız yer değişiminin birinci türevi ve ivme ie ikinci türevidir. Bunların yanında gürültülü ortamlarda komplek ve akıllı inyal işleme devreleri kullanıldığında bile türev alınarak hız ve ivmenin heaplanmaı çok büyük hatalara neden olabilir. Bundan dolayı hız ve ivme poziyon veya yaklaşım dedektörleri ile çıkartılmaz bunun yerine özel algılayıcılar ile ölçülür. Bir ana kural olarak 1 Hz civarında düşük frekanlı uygulamalarda poziyon ve yer değişimleri genel olarak iyi doğruluk verirler. 1 khz den aşağı orta frekanlı uygulamalarda çoğunlukla hız ölçümü tercih edilir. Yükek frekanlı hareketlerin kabul edilebilir gürültü eviyeinde ölçülmeinde ie ivme ölçümü tercih edilir. Bunların yanında hız veya ivme dönüşümü için herhangi bir algılayıcının dayandığı fikir referan noktaına göre cimin yer değişiminin ölçülmeidir. Bundan dolayı böyle bir algılayıcının yer değişimine duyarlı elemanları üzerinde taşımaı gerekmektedir. Bu duyarlı elemanlar hakkında bilgi 8. Bölümlerde bulunmakla beraber bunların yer değişiminden daha çok hız ve ivme dönüşümüne uyarlanma aşamaında taarım ve fabrikayon metotlarında özellikle dinamik ölçüme yönelik donanım yapılır.
2 1 ELEKTROMANYETİK HIZ ALGILAYICILARI Faraday Kanununa göre bir argı içindeki hareketli bir mıknatı argı içinde bir gerilim indükleyecektir. Bu gerilim mıknatıın hızı ve alan şiddetiyle orantılıdır detaylı bilgi için 4. Bölüme bakınız. V d d N Blx dt dt nbl Doğrual hız dönüştürücüleri manyetik indükiyonun bu prenibini kullanır. Sabit mıknatı ve abit geometriye ahip bir argı ile argının çıkış gerilimi çalışma aralığı üzerinde mıknatıın bağıl hızı ile doğrudan orantılıdır. Hız algılayıcıında mıknatıın her iki ucu argı içindedir. Tek bir argı ile çıkış gerilimi ıfırdır çünkü mıknatıın bir ucu ile üretilen gerilim diğer ucu ile üretilen gerilimi yok eder. Bu ınırlamayı ortadan kaldırmak için argı iki kıma bölünür. Mıknatıın kuzey kutbu bir argıda gerilim indüklerken güney kutbu diğer argıda gerilim indükler şekil 1. İki argı mıknatıın hızı ile orantılı bir çıkış elde etmek için birbirine ter yönde eri bağlanmıştır. Dedekte edilebilecek makimum hız öncelikle arabirim elektronik devreinin giriş katına bağlıdır. Dedekte edilebilecek minimum hız taban gürültülerine ve özellikle yakında bulunan AC akım aygıtlarının yaydığı gürültüye bağlıdır. Bu elektromanyetik algılayıcının tipik teknik özellikleri tablo 1 de ve bazı pratik donanım tipleri şekil de görülmektedir. dv dt nblv
3 Şekil 1 de görülen hız dönüştürücüünün argıları eri bağlandığında çıkış geriliminin toplamı alınarak makimum duyarlılık alınır. Yükek duyarlılığının yanında dönüştürücü eri bağlı argıları ile gürültüye bağışıklık kazanır yani bir argının ürettiği gerilim diğer argının ürettiği gerilimi yok eder. Paralel çalışmada ie duyarlılık yarı değerine düşer ve empedan 4 faktörü ile azalır. Paralel düzenlemenin avantajı yükek hızlı uygulamalarda kullanmak için düşük çıkış, düşük giriş empedanlı devreler ile uygunluk ağlamaı bakımından düşük çıkış empedanı ve verilen bir yük empedanı için daha yükek frekan tepkiidir. Şekil 1 Bir elektromanyetik hız algılayıcıının çalışma prenibi Şekil Elektromanyetik hız algılayıcılarının farklı tipleri
4 Tablo 1 Elektromanyetik hız algılayıcıının teknik özellikleri Karakteritik Değer Mıknatı nüvei yer değişimi, inç 0,5-4 Duyarlılık, inç/n başına mv Sargı direnci, k -45 Sargı indüktanı, H 0,06-7,5 Frekan tepkii, Hz yükte >100argı direnci Ağırlık, g
5 İVME ÖLÇERLER Vibrayon bir referan poziyonu etrafında periyodik oilayonlu hareket içeren dinamik mekanikel bir fenomendir. Bazı durumlarda şok, darbe analizi, doğrual hızlanma, vb. oilayon cephei olmayabilir fakat ölçme ve algılayıcının taarımı aynı kalır. Bir ivme ölçücü bir çeşit imik kütle, bir yaylı detek itemi ve önüm özellikli çerçeve yapıı ile tek erbetlik dereceli bir aygıt olarak tanımlanabilir. İvme ölçerin matematikel modeli M d dt v dx b kx M dt olarak tanımlanır. Eşitliğin çözümünde Laplace dönüşümü kullanıldığında onuç M X bx kx MA 1 olarak elde edilir. Burada X ve A ıraıyla xt ve d y/dt nin Laplace dönüşümüdür. d y/dt ivme ölçerin gövdeinin giriş ivmeidir. Eşitliğin X için çözülmei ile olur. Konvaniyonel MA X M b k k M değişkeni ve b m terimleri ile eşitliği o / o / d dt y
6 0 0 A X 3 olarak ifade edilebilir. o ın değeri ivme ölçerin açıal frekanını temil etmekte ve normalleştirilmiş önüm katayııdır. 1 o o G 4 olarak alındığında 3 eşitliği A G X olur ve çözüm ter Laplace dönüşüm operatörü 1 A G t x L 5 ile Laplace dönüşümünün konvolüyon teoreminden t d a t g t x 0 6 olarak ifade edileblir. Burada a ivme ölçerin gövdeinin zaman bağımlı impali ve gt ter Laplace dönüşümüdür, 1 G L. Şayet 1 o yapılıra bu durumda iki çözüm vardır: birii alt önümlü underdamped modu <1 t t d t a t e t x 0 in 1 0 7
7 diğeri üt önümlü overdamped modu >1 t 1 t x t e 0 inh t a t d 0 8 Burada o 1 dir. Yukarıdaki çözümler ivme ölçerin tabanına uygulanan farklı ivme girişleri için değerlendirilerek heaplanabilir. Doğru bir şekilde taarlanmış, monte edilmiş ve kalibrayonu yapılmış bir ivme ölçerin açıkça tanımlanabilir bir rezonan doğal frekanı ve doğru ölçümlerin yapılabileceği bir düz frekan tepkiine ahip olmaı gerekir şekil 3. Bu düz frekan aralığında vibrayon frekanı değişirken algılayıcının çıkışı ivme ölçerin frekan karakteritiğindeki değişimler ile inyali çarpmakızın değişimi doğru bir şekilde yanıtacaktır. Şekil 3 Bir ivme ölçerin frekan tepkii
8 Kalibrayonu yapıldığında ivme ölçerin bazı karakteritiklerinin belirlenmei gerekir: Duyarlılık elektrikel çıkışın mekanik girişe oranıdır. Genel olarak belirli durumlar altında birim ivme başına volt olarak ifade edilir. Örneğin duyarlılık deniz eviyeinde 45 derece enleminde 1 V/g olarak belirlenebilir ivmenin birimi: g = 9,80665 m/. Duyarlılık tipik olarak inü dalgaı biçiminde tek bir referan frekanında ölçülür. Amerika da bu frekan 100 Hz ve çoğu Avrupa ülkelerinde 160 Hz dir. Bu frekanların eçilmeinin nedeni bu frekanların güç şebekeinin frekanları ve harmoniklerinden arındırılmış olmaındandır. Frekan tepkii algılayıcının çalışmaı gereken frekan aralığındaki çıkış inyalleridir. Duyarlılığın belirlendiği bir referan frekanına göre belirlenir. Bir alt önümlü algılayıcıda rezonan frekanı referan frekanındaki tepkiden 3-4 db daha büyük açıkça tanımlanan bir tepe değeri göterir. Yakın kritik önümlü bir aygıtta rezonan açıkça görünmeyebilir ve bu yüzden faz kaymaı ölçülür. Rezonan frekanında kayma referan frekanı 180 derecededir. Sıfır uyarıcı çıkışı kapaitif ve piezorezitif algılayıcılar için duyarlı aktif ekenin yer çekimine dik poziyonunda belirlenir. Yani çıkış inyalinde DC bileşen olan algılayıcılarda çıkışta ıfır mekanik giriş belirlenmeden önce yer çekiminin etkiinin elimine edilmei gerekir. İvme ölçerin doğruallığı giriş inyallerinin dinamik aralığı üzerinde belirlenir.
9 Bir uygulama için algılayıcı eçiminde aşağıdaki oruların cevaplandırılmaı gerekir: Vibrayon veya doğrual ivmenin tahmini büyüklüğü nedir? Çalışma ıcaklığı ve çevre ıcaklığının değişim hızı nedir? Tahmini frekan aralığı nedir? İtenilen doğruallık ve doğruluk nedir? Algılayıcının makimum büyüklüğü ne olabilir? Hangi cin güç kaynağı mevcuttur? Aşındırıcı kimyaallar ve aşırı nem var mı dır? Tahmini aşırı şok nedir? Yoğun akutik, elektromanyetik veya elektro-akutik alanlar var mı dır? Makina topraklanmış mı dır?
10 .1 KAPASİTİF İVME ÖLÇERLER Tanıma göre bir ivme ölçerin bir elemanının hareketinin ivme ölçerin yerleştirildiği kutucuktan geri kalmaı gerekmektedir. Bu eleman imik veya dahili kütle olarak adlandırılır. Algılayıcının taarımı veya kullanılan enerji dönüşüm tekniğine bakılmakızın ölçmenin ana hedefi algılayıcının kutucuğu ile kütle araındaki yer değişiminin dedekiyonudur. Bundan dolayı kuvvetli vibrayonlar altındaki mikrokobik hareketleri ölçme özelliğine ahip herhangi bir yer değişim algılayıcıı bir ivme ölçer olarak kullanılabilir. Kapaitif yer değişiminin dönüşüm metodu güvenilir ve denenmiş metotlardan biriidir. Bir kapaitif ivme algılayıcıı en az iki bileşenden oluşur: bir durgun levha kutucuğa monte edilmiş ve kütleye bağlanmış diğer levha. Bu levhalar bir kapaitör oluşturur ve değeri levhaların araındaki d uzaklığının bir fonkiyonudur. Kapaitörün değerinin ivme ile modüle edildiği öylenebilir. Kapaitif ivme ölçerde ölçülen makimum yer değişimi 0 m yi nadiren aşar. Bundan dolayı böyle küçük bir yer değişimi parazit ve diğer etkilerin iyi bir kompanzayonunu gerektirir. Bu ekeriyetle aynı yapı içine ek bir kapaitör konularak diferaniyel bir teknikle yapılır. Aynı yapı içindeki ikinci kapaitörün değerinin birinciye yakın olmaı gerekir ve 180 derecelik faz farklı değişimlere maruz kalmalıdır. Böylece bir ivme iki kapaitör araındaki fark değeri ile temil edilebilir. Şekil 4a da dahili kütlenin üt kapak ve taban araında andviç haliyle kapaitif ivme ölçerin keit görünüşü görülmektedir. Algılayıcının tamamı mikro-makina tekniği ile ilikondan yapılmıştır. Kütle dört adet ilikon yay ile deteklenmiştir şekil 4b. Üt plaka ve taban dahili kütleden ıraıyla d 1 ve d uzaklıklarıyla ayrılmıştır. Her üç parça ilikon yaprakçıktan yapılmıştır. Şekil 5 de kapaite gerilim dönüşümünün baitleştirilmiş bir devre diyagramı görülmektedir.
11 a yan keit görünüşü Dört Si yay ile deteklenen imik kütlenin üt görünüşü Şekil 4 Diferaniyel kapaitörlü kapaitif ivme ölçer Şekil 5 Bir ilikon üzerine entegre edilebilecek kapaitan-gerilim dönüşümünün devre diyagramı
12 Kütle ve kapak araındaki paralel levhalı kapaitörün, C mc levha alanı S 1 dir. Levha aralığı, d 1 kütle üt plakaya doğru hareket ettiğinde kadar azalır. İkinci kapaitörün, C mb farklı levha alanı S dir ve kütle ile taban araında gözükür. Kütle tabandan yukarı üt levhaya doğru hareket ettiğinde d aralığı kadar artar. nın değeri kütle üzerine etkiyen F m mekanik kuvvetinin ilikon yayların k abitine bölümüne eşittir. F m 9 k İvme ölçerin eşdeğer devrei elektrotatik kuvvetlerin kütle poziyonunu etkilemediğinde yani kapaitörler F m ye doğrual bağlı olduğunda geçerlidir. Bir ivme ölçer bir anahtarlamalı-kapaitör toplayıcı + yükelticiine giriş kapaitörleri olarak görev yaptığında çıkış gerilimi kapaitörün değerine ve akabinde kuvvete bağlıdır. V out Cmc Cmb E 10 C Yukarıdaki eşitlik algılayıcı kapaitanındaki küçük değişimler için doğrudur. İvme ölçerin çıkışı ıcaklık ve kapaitif uyumuzluğun da bir fonkiyonudur. Bunu gidermek için kalibrayonun tüm ıcaklık aralığında yapılmaı ve inyal işleme üreince gerekli düzeltmelerin yapılmaı gerekir. Yükek kararlılığı ağlamanın diğer bir metodu kapak veya taban elektroduna yükek gerilim uygulanarak ivme ölçerin üzerinde görülen elektrotatik kuvvetlerden yararlanarak kendiliğinden kalibreli bir item taarlamaktır. f
13 . PİEZOREZİSTİF İVME ÖLÇER Bir algılama elemanı olarak piezorezitif ivme ölçerde yay detekli kütlelerin gerginliğini ölçen trengeyçler vardır. Gerginlik kütlenin yer değişim oranı ve büyüklüğü ve akabinde bir ivme ile ilişkilendirilebilir. Bu aygıtlar geniş bir frekan aralığındaki ivmelere karşı duyarlıdır: DC ile 13 khz araında. İyi bir taarımla g lik aşırı şoklara dayanabilirler. Doğal olarak dinamik aralık daha az olabilir % 1 den daha az hata ile 1000 g. Çoğu uygulamalarda aşırı şok kritik bir özelliktir. Bunun yanında epoxy üzerine yapıştırılmış, dağıtılmış trengeyçli piezorezitif ivme ölçerler itenilmeyen çıkış ıcaklık katayılarına ahip olabilirler. Bunlar ayrı ayrı üretildiğinden ayrı ayrı ıcaklık teti ve parametre eşlemeye tabi tutulmaları gerekir. Bu zorluk modern algılayıcılarda ilikon yaprakcıkların mikromakina teknolojii kullanımı ile giderilmiştir. Geniş dinamik aralıklı katı hal ivme ölçerin bir örneği şekil 6 da görülmektedir. Mikro-algılayıcı üç tabaka ilikondan yapılmıştır. İçteki çekirdekte kütle ve elatik menteşe bulunmaktadır. Kütle içeride menteşeye bağlı şekilde aılı tutulmakta ve her iki yanında ie piezorezitif geyçler bulunmaktadır. Geyçler menteşenin hareketini dedekte ederler. Dıştaki iki tabaka, alt ve kapak dışarıdaki kirletici ortamdan hareketli kıımları korur. Her iki parçanın içindeki boşluk ayeinde kütlenin erbetçe hareketi ağlanır. Algılayıcıya bazı önemli özellikler eklenmiştir. Bunlardan birii ilikon yaprakçığın düzlemindeki duyarlı ekendir, diğer taarımlarda bunun terine eken yaprakçığa diktir. Mekanik entegrayon ve güvenilirlik algılayıcının bütün bileşenlerinin tek krital ilikondan fabrikayonu ile ağlama alınmıştır. Duyarlı eken boyunca bir ivme uygulandığında kütle menteşenin ekeni etrafında döner. Menteşenin her iki yanındaki geyçler birinde ıkışma ve diğerinde ie gerilme şeklinde kütlenin dönmeine izin verir. Geyçler çok kıa olduğundan çok küçük yer değişimi bile büyük direnç değişimi meydana getirir.
14 Piezorezitif köprünün ıfır dengeini ayarlamak için aynı krital üzerinde beş adet ayarlama direnci vardır. İki marka araındaki bir karşılaştırma ivme ölçerlerin karakteritikleri tablo de verilmiştir. Şekil 6 Bir piezo-rezitif ivme ölçerin açılmış görüntüü
15 Tablo Piezo-rezitif ivme ölçerlerin karşılaştırılmaı Karakteritik Endevco Konvaniyonel Kalıp boyutu mm Aralık g ±1000 ±1000 Duyarlılık mv/g Doğruallık % Montajlı rezonan frekanı khz 65 5 Enine duyarlılık mak. % 3 3 Sıfır uyarıcı çıkışı mv ±5 ±50 Çalışma ıcaklık aralığı C Şok dayanıklılığı g Ağırlık g 0,8 1-5
16 .3 PİEZO-ELEKTRİK İVME ÖLÇERLER Piezoelektrik etki vibrayon ve ivme algılanmaında doğal bir uygulamaya ahiptir. Etki elektrik dipollerinden oluşan bir krital metalde mekanik enerjinin elektrik enerjiine doğrudan dönüşümüdür. Bu algılayıcılar Hz kadar düşük ve 5 khz kadar yükek frekanlar araında çalışırlar, iyi bir eken dışı gürültü rejekiyonuna, yükek doğruallık ve 10 C kadar geniş çalışma ıcaklık aralığına ahiptirler. Quartz kritalleri algılama elemanı olarak nadiren kullanılırken en çok popüler olanlar baryum titanat, kurşun zirkonit titanat PZT ve kurşun metaniobit gibi eramik piezoelektrik malzemelerdir. Bir krital kılıf ve imik kütle araına yerleştirilmiş olup krital üzerinde ivme ile orantılı kuvvet meydana gelir şekil 6. Minyatür algılayıcılarda ekeriyetle bir ilikon yapı kullanılır. Silikon piezoelektrik özelliğe ahip olmadığından minyatür bir algılayıcının fabrikayonunda mikromakina ile işlenmiş ilikon kantilever üzerine ince tabaka kurşun titanat biriktirme tekniği ile konulur. Şekil 6 Bir piezo-elektrik ivme ölçerin temel diyagramı ve dış görünüşü. Kılıfa uygulanan bir ivme kütleye göre kılıfı hareket ettirerek krital üzerine bir kuvvet uygular. Çıkış doğrudan ivme veya titreşim eviyei ile orantılıdır.
17 .4 ISIL İVME ÖLÇERLER Bir ivme ölçerin arkaındaki temel fikir imik kütlenin hareketi ve bu yer değişimi ölçümünün ardışık bir dönüşümü olduğundan ıı tranferinin ııl bir formülü bu ölçüm için kullanılabilir. Iıl ivme ölçer diğer ivme ölçerler gibi ince bir kantilevere aılı bir imik kütle içerir ve bir veya iki ıı yutak heat ink araına çok yakın yerleştirilmiştir. Kütle ve kantilever yapıı mikromakina teknoloji kullanılarak yapılmıştır. Bu iki eleman araındaki boşluk ııl iletkenlikli bir gaz ile doldurulmuştur. Kütle yüzeyindeki veya içindeki bir ııtıcı ile belirli T 1 ıcaklığında ııtılır. İvme uygulanmadığı durumlarda kütle ve ıı yutakları araında bir ııl denge ağlanmaktadır. Kütleden gaz yoluyla ıı alıcıya iletilen q 1 ve q ıı miktarları M 1 ve M uzaklıklarının bir fonkiyonudur. a ııtılmış kımın keit görünüşü Şekil 7 Iıl ivme ölçer b ivme ölçerin taarımı
18 Simik kütleyi taşıyan kantilever kolun herhangi bir noktaındaki ıcaklık taşıyıcı koldan x uzaklığı ve ıı yutak ı araındaki boşluklara bağlıdır ve dan bulunabilir. Burada d dx T T 0 11 K g M 1 M 1 K DM M i 1 Burada da K g ve K i ıraıyla gaz ve ilikonun ııl iletkenlikleri ve D kantilever kolun kalınlığıdır. Sınır şartları için ıı alıcının ıcaklığının ıfır olduğu durumda kolun ıcaklığı için yukarıdaki eşitliğin bir çözümü ile P in gh x T x 13 WDK coh L i elde edilir, burada W ve L kolun genişliği ve uzunluğu ve P ııl güçtür. Bu ıcaklığı ölçmek için kol üzerine bir ıcaklık algılayıcıı biriktirme tekniği ile yerleştirilir. Bu kol içine ilikon diyotların entegre edilmeiyle veya kol üzerine eri bağlanmış ıılçiftler bir termopil yerleştirilmeiyle yapılabilir.
19 3 PİEZO-ELEKTRİK KABLOLAR Piezo-elektrik etki mineral ile yalıtılmış kablo içeriine yerleştirilmiş vibrayon algılayıcıında kullanılabilir. Böyle bir kablo dış yüzeyine bir baınç uygulandığında içerideki iletkende bir elektrik inyali üretir. Piezo-elektrik kablolar turbo-şaft uçak motorlarının kompreör pervanelerinde vibrayonun gözlenebilmei için değişik deneylerde kullanılmıştır. Silolardaki haşeratın dedekiyonu ve taşıt trafik analizi diğer uygulamalara örnek verilebilir. Bu uygulamalarda trafik akışına dik olarak kablolar yolun kaldırımının altına gömülür. Düzgünce yerleştirildiği zaman ömürleri en az beş yıl olabilir. Bu algılayıcılar öncelikle dikey kuvvetlere duyarlı olacak şekilde taarlanmışlardır. Bir piezoelektrik kablo 3 mm dış yarıçapında yalıtılmış bakır kılıf, piezo-elektrikel eramik tozu ve içteki bakır iletkenden oluşur şekil 8a. Seramik toz dış kılıf ve iç iletken araında ıkıştırılmıştır. Ekeriyetle kablo bir ucundan kaynaklanır ve diğer uçta ie 50 luk uzatma kablouna bağlanmıştır. a Vibracoax ın kontrükiyonu Şekil 8 Piezo-elektrik kablo algılayıcılar b gerilim üreten bileşen olarak polimer film
20 Piezo-elektrik kablonun diğer bir fabrikayon metodu kablo yalıtıcı malzemei olarak PVDF polimer tabaka kullanmaktır şekil 8b. PVDF piezo-elektrikel yapılarak kabloya algılama özelliği verilebilir. Kabloya mekanikel bir kuvvet uygulandığı zaman piezo-elektrik katman gerilir ve yüzeyinde ter polaritede elektrik yükleri meydana getirir. İçerdeki bakır iletken ve örgülü kılıf yük toplayıcı elektrotlar olarak görev yapar. Kablonun piezo-elektrikel özellik kazanmaı için algılama elemanının eramik tozu veya polimer tabak üretim işlemi üreince kutuplandırılmaı gerekir. Bu kablo Curie ıcaklığına kadar ııtılarak ve eramik tozundaki dipolleri veya polimer tabakadaki dipolleri yönlendirmek için yükek gerilime maruz bırakılarak yükek gerilim altında oğutularak gerçekleştirilir. Kablo algılayıcı kaldırımın altına yerleştirildiği zaman şekil 9 tepkiinin kalibre edilmei gerekir çünkü inyalin biçimi ve genliği adece kablonun özelliklerine bağlı olmayıp aynı zamanda kaldırım ve alt yapıının tipine de bağlıdır. a Algılayıcının kaldırıma yerleştirilmei b elektrikel tepkinin biçimi Şekil 9 Karayolunda trafik gözleme amacıyla bir piezo-elektrik kablo uygulamaı
Ders #9. Otomatik Kontrol. Kararlılık (Stability) Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr.
Der #9 Otomatik Kontrol Kararlılık (Stability) 1 Kararlılık, geçici rejim cevabı ve ürekli hal hataı gibi kontrol taarımcıının üç temel unurundan en önemli olanıdır. Lineer zamanla değişmeyen itemlerin
DetaylıKontrol Sistemleri. Kontrolcüler. Yrd. Doç. Dr. Aytaç GÖREN
ontrol Sitemleri ontrolcüler Doğrual Sitemlerin Sınıflandırılmaı: Birinci Mertebeden Gecikmeli BMG Sitemler: x a T 1 x a t x e t Son değer teoremi : x x x adr adr adr lim xa 0 lim 0 T 1 t T t 2T t 3T t
DetaylıOtomatik Kontrol. Fiziksel Sistemlerin Modellenmesi. Prof.Dr.Galip Cansever. Elektriksel Sistemeler Mekaniksel Sistemler. Ders #4
Der #4 Otomatik Kontrol Fizikel Sitemlerin Modellenmei Elektrikel Sitemeler Mekanikel Sitemler 6 February 007 Otomatik Kontrol Kontrol itemlerinin analizinde ve taarımında en önemli noktalardan bir tanei
DetaylıH03 Kontrol devrelerinde geri beslemenin önemi. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H03 ontrol devrelerinde geri belemenin önemi Yrd. Doç. Dr. Aytaç ören MA 3026 - Der apamı H0 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H02 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 ontrol devrelerinde geri belemenin
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ-MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ-MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 1 MK371 ISI TRANSFERİ (2+2) DERSİ
EGE ÜNİVERSİESİ-MÜHENDİSİK FAKÜESİ-MAKİNA MÜHENDİSİĞİ BÖÜMÜ 1 MK371 ISI RANSFERİ (+) DERSİ-ÖZE BİGİER: (8.6) EGE ÜNİVERSİESİ-MÜHENDİSİK FAKÜESİ MAKİNA MÜHENDİSİĞİ BÖÜMÜ MK371 ISI RANSFERİ (+) DERSİ.BÖÜM
DetaylıEndüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki
DetaylıESM 406 Elektrik Enerji Sistemlerinin Kontrolü 4. TRANSFER FONKSİYONU VE BLOK DİYAGRAM İNDİRGEME
. TRNSFER FONKSİYONU VE BLOK DİYRM İNDİREME. Hedefler Bu bölümün amacı;. Tranfer fonkiyonu ile blok diyagramları araındaki ilişki incelemek,. Fizikel itemlerin blok diyagramlarını elde etmek, 3. Blok diyagramlarının
DetaylıDİELEKTRİK ÖZELLİKLER
0700 ENEJİ HATLAINDA ÇAPAZLAMA! zun meafeli enerji taşıma hatlarında iletkenler belirli meafelerde (L/) çarazlanarak direğe monte edilirler! Çarazlama yaılmadığı durumlarda: Fazların reaktan ve kaaiteleri
DetaylıESM406- Elektrik Enerji Sistemlerinin Kontrolü. 2. SİSTEMLERİN MATEMATİKSEL MODELLENMESİ Laplace Dönüşümü
ESM406- Elektrik Enerji Sitemlerinin Kontrolü. SİSTEMLERİN MATEMATİKSEL MODELLENMESİ Laplace Dönüşümü.. Hedefler Bu bölümün hedefleri:. Komplek değişkenlerin tanıtılmaı.. Laplace Tranformayonun tanıtılmaı..
Detaylı3. DİNAMİK. bağıntısı ile hesaplanır. Birimi m/s ile ifade edilir.
3. DİNAMİK Dinamik konuu Kinematik ve Kinetik alt başlıklarında incelenecektir. Kinematik, hareket halindeki bir itemin konum (poziyon), hız ve ivmeini, bunların oluşmaını ağlayan kuvvet ya da moment etkiini
DetaylıFrekans Analiz Yöntemleri I Bode Eğrileri
Frekan Analiz Yöntemleri I Bode Eğrileri Prof.Dr. Galip Canever 1 Frekan cevabı analizi 1930 ve 1940 lı yıllarda Nyquit ve Bode tarafından geliştirilmiştir ve 1948 de Evan tarafından geliştirilen kök yer
DetaylıDielektrik malzeme DİELEKTRİK ÖZELLİKLER. Elektriksel Kutuplaşma. Dielektrik malzemeler. Kutuplaşma Türleri 15.4.2015. Elektronik kutuplaşma
Dielektrik malzeme DİELEKTRİK ÖZELLİKLER Dielektrik malzemeler; serbest elektron yoktur, yalıtkan malzemelerdir, uygulanan elektriksel alandan etkilenebilirler. 1 2 Dielektrik malzemeler Elektriksel alan
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI
EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SEVİYENİN ÖLÇÜLMESİ Seviye Algılayıcılar Şamandıra Seviye Anahtarları Şamandıralar sıvı seviyesi ile yukarı ve aşağı doğru hareket
DetaylıKontrol Sistemleri Tasarımı. Kontrolcü Tasarımı Tanımlar ve İsterler
ontrol Sitemleri Taarımı ontrolcü Taarımı Tanımlar ve İterler Prof. Dr. Bülent E. Platin ontrolcü Taarımı İterleri Birincil iterler: ararlılık alıcı rejim hataı Dinamik davranış İterlerin işlevel boyutu:
DetaylıELEKTRĐK MOTORLARI ve SÜRÜCÜLERĐ DERS 01
DERS 01 Özer ŞENYURT Mart 10 1 DA ELEKTRĐK MAKĐNALARI Doğru akım makineleri mekanik enerjiyi doğru akım elektrik enerjisine çeviren (dinamo) ve doğru akım elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren (motor)
DetaylıSensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL
Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Basınç Sensörleri Üzerlerine düşen basınçla orantılı olarak fiziki yapılarında meydana gelen değişimden dolayı basınç seviyesini ya da basınç değişimi seviyesini elektriksel
Detaylı14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ
14. SİNÜSOİDAL AKIMDA DİRENÇ, KAPASİTE, İNDÜKTANS VE ORTAK İNDÜKTANSIN ÖLÇÜLMESİ Sinüsoidal Akımda Direncin Ölçülmesi Sinüsoidal akımda, direnç üzerindeki gerilim ve akım dalga şekilleri ve fazörleri aşağıdaki
DetaylıMESAFE VE KONUM ALGILAYICILARI
MESAFE VE KONUM ALGILAYICILARI Mesafe (veya yer değiştirme) algılayıcıları birçok farklı türde ölçüm sistemini temel alabilir. Temassız tip mesafe algılayıcıları imalat sanayinde geniş kullanım alanına
DetaylıSıcaklık Nasıl Ölçülür?
Sıcaklık Nasıl Ölçülür? En basit ve en çok kullanılan özellik ısıl genleşmedir. Cam termometredeki sıvıda olduğu gibi. Elektriksel dönüşüm için algılamanın farklı metotları kullanılır. Bunlar : rezistif
DetaylıSensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Thomas Alva Edison
Sensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Sıkı bir çalışmanın yerini hiç bir şey alamaz. Deha yüzde bir ilham ve yüzde doksandokuz terdir. Thomas Alva Edison İçerik TEMEL ELEKTRONİK KAVRAMLARI Transdüser ve Sensör
DetaylıBÖLÜM 1 GİRİŞ, TERMODİNAMİK HATIRLATMALAR
BÖLÜM GİİŞ, EMODİNAMİK HAILAMALA.-ermodinamik hatırlatmalar..- Mükemmel gaz..- İç enerji e antali..3- ermodinamiğin. kanunu..4- Antroi e termodinamiğin. kanunu..5- Antroinin healanmaı..6- İzantroik bağıntılar.-
DetaylıDers #10. Otomatik Kontrol. Sürekli Hal Hataları. Prof.Dr.Galip Cansever. 26 February 2007 Otomatik Kontrol. Prof.Dr.
Der #0 Otomatik ontrol Sürekli Hal Hataları Prof.Dr.alip Canever Prof.Dr.alip Canever Denetim Sitemlerinin analiz ve taarımında üç kritere odaklanılır:. eçici Rejim Cevabı. ararlılık 3. Sürekli Hal ararlı
DetaylıELEKTRĐK MOTORLARI SÜRÜCÜLERĐ EELP212 DERS 04
EELP1 DERS 04 Özer ŞENYURT Nian 10 1 ELEKTRĐK MOTORLARI Özer ŞENYURT Nian 10 ELEKTRĐK MOTORLARI Özer ŞENYURT Nian 10 3 ASENKRON MOTORLAR Endütride en azla kullanılan motorlardır. Doğru akım motorlarına
DetaylıAşağıdaki formülden bulunabilir. S16-Kesiti S1=0,20 mm²,uzunluğu L1=50 m,özdirenci φ=1,1 olan krom-nikel telin direnci kaç ohm dur? R1=?
S1-5 kw lık bir elektrik cihazı 360 dakika süresince çalıştırılacaktır. Bu elektrik cihazının yaptığı işi hesaplayınız. ( 1 saat 60 dakikadır. ) A-30Kwh B-50 Kwh C-72Kwh D-80Kwh S2-400 miliwatt kaç Kilowatt
DetaylıHazırlayan: Tugay ARSLAN
Hazırlayan: Tugay ARSLAN ELEKTRİKSEL TERİMLER Nikola Tesla Thomas Edison KONULAR VOLTAJ AKIM DİRENÇ GÜÇ KISA DEVRE AÇIK DEVRE AC DC VOLTAJ Gerilim ya da voltaj (elektrik potansiyeli farkı) elektronları
DetaylıKök Yer Eğrileri ile Tasarım
Kök Yer Eğrileri ile Taarım Prof.Dr. Galip Canever Kök Yer Eğriinden Kazanç ın Belirlenmei Kök yer eğrii K nın pozitif değerleri için denkleminin muhtemel köklerini göteren eğridir. KG ( ) Taarımın amacı
DetaylıULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ OTO4003 OTOMOTİV MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY FÖYÜ LAB. NO:.. DENEY ADI : SES İLETİM KAYBI DENEYİ 2017 BURSA 1) AMAÇ Bir malzemenin
DetaylıDoğru Akım (DC) Makinaları
Doğru Akım (DC) Makinaları Doğru akım makinaları motor veya jeneratör olarak kullanılabilir. Genellikle DC makinalar motor olarak kullanılır. En büyük avantajları hız ve tork ayarının kolay yapılabilmesidir.
DetaylıYÜKSEK GERİLİM TEKNİĞİ BÖLÜM 7 DİELEKTRİK KAYIPLARI VE
EM 420 Yüksek Gerilim Tekniği YÜKSEK GERİLİM TEKNİĞİ BÖLÜM 7 DİELEKTRİK KAYIPLARI VE KAPASİTE ÖLÇME YRD.DOÇ. DR. CABBAR VEYSEL BAYSAL ELEKTRIK & ELEKTRO NIK Y Ü K. M Ü H. Not: Tüm slaytlar, listelenen
DetaylıTAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI
BÖLÜM 6 TAŞINIMIN FİZİKSEL MEKANİZMASI 2 or Taşınımla ısı transfer hızı sıcaklık farkıyla orantılı olduğu gözlenmiştir ve bu Newton un soğuma yasasıyla ifade edilir. Taşınımla ısı transferi dinamik viskosite
DetaylıRezistif Gerilimölçerler (Strain Gauge - Şekil Değişikliği Sensörleri)
GERİLME VE BASINÇ ALGILAYICILARI Dış yük etkisindeki cisimler molekül yapılarındaki zorlanmalar neticesinde şekil değiştirmeye zorlanırlar. Cismin bünyesinde, etki eden dış kuvvetleri dengelemeye çalışan
DetaylıFiziksel Sistemlerin Matematik Modeli. Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012
Fiziksel Sistemlerin Matematik Modeli Prof. Neil A.Duffie University of Wisconsin-Madison ÇEVİRİ Doç. Dr. Hüseyin BULGURCU 2012 Matematik Modele Olan İhtiyaç Karmaşık denetim sistemlerini anlamak için
DetaylıMALZEME ANA BİLİM DALI Malzeme Laboratuvarı Deney Föyü. Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi. Deneyin Tarihi:
Deneyin Adı: Malzemelerde Sertlik Deneyi Deneyin Tarihi:13.03.2014 Deneyin Amacı: Malzemelerin sertliğinin ölçülmesi ve mukavemetleri hakkında bilgi edinilmesi. Teorik Bilgi Sertlik, malzemelerin plastik
DetaylıDENEY 1 Laplace Dönüşümü
DENEY 1 Laplace Dönüşümü DENEYİN AMACI 1. Laplace dönüşümü uygulamaını anlamak.. Simulink yardımıyla Laplace dönüşüm çiftlerinin benzetimini yapmak. 3. ACS-1000 Analog Kontrol Sitemini kullanarak, Laplace
DetaylıEŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ. 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak.
EŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ: 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak. 2. Bu eş potansiyel çizgileri kullanarak elektrik alan çizgilerinin
DetaylıTemel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz?
Temel Kavramlar Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? 1 Elektriksel Yük Elektrik yükü bu dış yörüngede dolanan elektron sayısının çekirdekteki proton
DetaylıH09 Doğrusal kontrol sistemlerinin kararlılık analizi. Yrd. Doç. Dr. Aytaç Gören
H09 Doğrual kontrol itemlerinin kararlılık analizi MAK 306 - Der Kapamı H01 İçerik ve Otomatik kontrol kavramı H0 Otomatik kontrol kavramı ve devreler H03 Kontrol devrelerinde geri belemenin önemi H04
DetaylıManyetostatik algılayıcılar Manyetostatik algılayıcılar DC manyetik alan ölçüm prensibine göre çalışırlar. Bu tip algılayıcılar Manyetik endüktif
Manyetostatik algılayıcılar Manyetostatik algılayıcılar DC manyetik alan ölçüm prensibine göre çalışırlar. Bu tip algılayıcılar Manyetik endüktif sensörlerin (Bobin) aksine minyatürizasyon için çok daha
Detaylı>> pretty(f) s exp(10) 1/ s + 1 1/100 (s + 1) + 1 s
ELN5 OTOMATİK KONTROL MATLAB ÖRNEKLERİ - LAPLACE VE TERS LAPLACE DÖNÜŞÜMÜ UYGULAMALARI: Symbolic Math Toolbox içinde tanımlı olan laplace ve ilaplace komutları ile Laplace ve Ter Laplace dönüşümlerinin
DetaylıNEWTON HAREKEET YASALARI
NEWTON HAREKEET YASALARI ) m= kg kütleli bir cimin belli bir zaman onraki yer değiştirmei x = At / olarak veriliyor. A= 6,0 m/ / dir. Cime etkiyen net kuvveti bulunuz. Kuvvetin zamana bağlı olduğuna dikkat
DetaylıDİNAMİK DEVRELERİN FREKANS DOMENİNDE İNCELENMESİ, FREKANS KARAKTERİSTİKLERİ VE BODE DİYAGRAMLARI
DENEY NO: 9 DİNAMİK DEVRELERİN FREKANS DOMENİNDE İNCELENMESİ, FREKANS KARAKTERİSTİKLERİ VE BODE DİYAGRAMLARI Deneyin Amacı: Lineer-zamanla değişmeyen -kapılı devrelerin Genlik-Frekan ve Faz-Frekan karakteritiklerinin
DetaylıManyetik Alanlar. Benzer bir durum hareketli yükler içinde geçerli olup bu yüklerin etrafını elektrik alana ek olarak bir manyetik alan sarmaktadır.
Manyetik Alanlar Manyetik Alanlar Duran ya da hareket eden yüklü parçacığın etrafını bir elektrik alanın sardığı biliyoruz. Hatta elektrik alan konusunda şu sonuç oraya konulmuştur. Durgun bir deneme yükü
DetaylıDÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 3.
DÜZCE ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ TEMEL HABERLEŞME SİSTEMLERİ TEORİK VE UYGULAMA LABORATUVARI 3. DENEY AÇI MODÜLASYONUNUN İNCELENMESİ-1 Arş. Gör. Osman DİKMEN
DetaylıElektrik ve Magnetizma
Elektrik ve Magnetizma 1.1. Biot-Sawart yasası Üzerinden akım geçen, herhangi bir biçime sahip iletken bir tel tarafından bir P noktasında üretilen magnetik alan şiddeti H iletkeni oluşturan herbir parçanın
DetaylıYAĞLAMA VE KAYMALI YATAKLAR
YAĞLAMA TĐPLERĐ YAĞLAMA VE KAYMALI YATAKLAR Yağlamanın beş farklı şekli tanımlanabilir. 1) Hidrodinamik ) Hidrotatik 3) Elatohidrodinamik 4) Sınır 5) Katı-film VĐSKOZĐTE τ F du = = A µ dy du U = dy h τ
DetaylıAKIŞKANLAR. 8. 1 Giriş 8. 2 Basınç, Basıncın Derinlikle Değişimi
8 AKIŞKANLAR 8. 1 Giriş 8. Baınç, Baıncın Derinlikle Değişimi 8. Archimede Prenibi ve Kaldırma Kuvveti 8. 4 ikozluk 8. 5 Süreklilik Denklemi 8. 6 Yüzeyel Gerilim Akışkan ortam; durgun halde iken veya ideal
DetaylıĠLETĠM HATTINA ĠLĠġKĠN KARAKTERĠSTĠK DEĞERLERĠN ELDE EDĠLMESĠ
DENEY 1 ĠLETĠM HATTINA ĠLĠġKĠN KARAKTERĠSTĠK DEĞERLERĠN ELDE EDĠLMESĠ 1.1. Genel Bilgi MV 1424 Hat Modeli 40 kv lık nominal bir gerilim ve 350A lik nominal bir akım için tasarlanmış 40 km uzunluğundaki
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 40 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI TEORİ Bir noktada oluşan gerinim ve gerilme değerlerini
DetaylıTOPRAKLAMA AĞLARININ ÜÇ BOYUTLU TASARIMI
TOPRAKLAMA AĞLARININ ÜÇ BOYUTLU TASARIMI Fikri Barış UZUNLAR bari.uzunlar@tr.chneider-electric.com Özcan KALENDERLİ ozcan@elk.itu.edu.tr İtanbul Teknik Üniveritei, Elektrik-Elektronik Fakültei Elektrik
DetaylıKAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME)
KAYMA GERİLMESİ (ENİNE KESME) Demir yolu traversleri çok büyük kesme yüklerini taşıyan kiriş olarak davranır. Bu durumda, eğer traversler ahşap malzemedense kesme kuvvetinin en büyük olduğu uçlarından
DetaylıAlgılayıcılar (Sensors)
Algılayıcılar (Sensors) Sayısal işlem ve ölçmeler sadece elektriksel büyüklüklerle yapılmaktadır. Genelde teknik ve fiziksel büyüklükler (sıcaklık, ağırlık kuvveti ve basınç gibi) elektrik dalından olmayan
Detaylı7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri
7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri Hareketli ölçü aletleri genellikle; 1. Sabit bir bobin 2. Dönebilen çok küçük bir parçadan oluşur. Dönebilen parçanın etkisi statik sürtünme (M ss ) şeklindedir. Bunun
DetaylıF oranı nedir? Tarih.../.../... ADI: SOYADI: No: Sınıfı: ALDIĞI NOT:...
ADI: OADI: No: ınıfı: ari.../.../... ADIĞI NO:... r r. aban yarıçapları r ve r olan ilindirik kaplarda bulunan ve ıvıların kütleleri m ve m dir. Buna göre kapların tabanlardaki F ıvı baınç kuvvetlerin
DetaylıSensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL
Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Ses Sensörleri (Ultrasonik) Ultrasonik sensörler genellikle robotlarda engellerden kaçmak, navigasyon ve bulunan yerin haritasını çıkarmak amacıyla kullanılmaktadır.bu
DetaylıUlusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ
Ulusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ METROLOJİNİN TANIMI Kelime olarak metreden türetilmiş olup anlamı ÖLÇME BİLİMİ dir. Metrolojinin Görevi : Bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimleri (SI
DetaylıIsı Kütle Transferi. Zorlanmış Dış Taşınım
Isı Kütle Transferi Zorlanmış Dış Taşınım 1 İç ve dış akışı ayır etmek, AMAÇLAR Sürtünme direncini, basınç direncini, ortalama direnc değerlendirmesini ve dış akışta taşınım katsayısını, hesaplayabilmek
DetaylıMakine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi. Ders Notu-4 Kondansatörler ve Bobinler
Makine Mühendisliği İçin Elektrik-Elektronik Bilgisi Ders Notu-4 Kondansatörler ve Bobinler Kondansatörler Kondansatör, elektronların kutuplanarak elektriksel yükü elektrik alanın içerisinde depolayabilme
DetaylıOtomatik Kontrol. Blok Diyagramlar ve İşaret Akış Diyagramları. Prof.Dr.Galip Cansever. Ders #3. 26 February 2007 Otomatik Kontrol
Der # Otomatik Kontrol Blok Diyagramlar ve İşaret Akış Diyagramları ProfDralip Canever 6 February 007 Otomatik Kontrol ProfDralip Canever Karmaşık itemler bir çok alt itemin bir araya gelmeiyle oluşmuştur
Detaylı12.7 Örnekler PROBLEMLER
2. 2.2 2.3 2.4 Giriş Bir Kuvvetin ve Bir Momentin İşi Virtüel İş İlkei Genelleştirilmiş Koordinatlar Örnekler Potaniyel Enerji 2.5 Sürtünmeli Makinalar ve Mekanik Verim 2.6 Denge 2.7 Örnekler PROBLEMLER
DetaylıDers 3- Direnç Devreleri I
Ders 3- Direnç Devreleri I Yard.Doç.Dr. Ahmet Özkurt Ahmet.ozkurt@deu.edu.tr http://ahmetozkurt.net İçerik 2. Direnç Devreleri Ohm kanunu Güç tüketimi Kirchoff Kanunları Seri ve paralel dirençler Elektriksel
DetaylıGürültü kaynakları ve alıcılar. Gürültüleri önleme. Terimler
Gürültü kaynakları ve alıcılar Gürültüleri önleme Sensörler / Aktuatorler Alıcı ve Göndericiler ESD (elektro statik deşarj) Frekans konverterleri Veri aktarım ve iletim aygıtları Kontrol kabin tasarımı
DetaylıTEK-FAZLI TRANSFORMATÖRÜN PARAMETRELERİNİN BULUNMASI DENEY 325-02
İNÖNÜ ÜNİERSİTESİ MÜENDİSİK FKÜTESİ EEKTRİK-EEKTRONİK MÜ. BÖ. 325 EEKTRİK MKİNRI BORTURI I TEK-FZI TRNSFORMTÖRÜN PRMETREERİNİN BUUNMSI DENEY 325-02 1. MÇ: Tek fazlı tranformatörün çalışmaını incelemek
DetaylıTheory Tajik (Tajikistan)
Q3-1 Büyük Hadron Çarpıştırıcısı Bu probleme başlamadan önce ayrı bir zarfta verilen genel talimatları lütfen okuyunuz. Bu görevde, CERN de bulunan parçacık hızlandırıcısının LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcısı)
DetaylıMühendislik Mekaniği Statik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Statik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 7 İç Kuvvetler Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Statik, R. C. Hibbeler, S. C. Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 7. İç Kuvvetler Bu bölümde, bir
DetaylıKONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ
KONUM ALGILAMA YÖNTEMLERİ VE KONTROLÜ 1. AMAÇ: Endüstride kullanılan direnç, kapasite ve indüktans tipi konum (yerdeğiştirme) algılama transdüserlerinin temel ilkelerini açıklayıp kapalı döngü denetim
DetaylıAFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ Ders: Veri Toplama ve İşleme Yöntemleri Ders-2 Bir odanın sıcaklığı, bir ışık kaynağının yoğunluğu veya bir nesneye uygulanan kuvvet gibi bir fiziksel büyüklük ölçümü, bir sensörle
DetaylıSICAKLIK ALGILAYICILAR
SICAKLIK ALGILAYICILAR AVANTAJLARI Kendisi güç üretir Oldukça kararlı çıkış Yüksek çıkış Doğrusal çıkış verir Basit yapıda Doğru çıkış verir Hızlı Yüksek çıkış Sağlam Termokupldan (ısıl İki hatlı direnç
DetaylıFİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 5 )
FİZİK-II DERSİ LABORATUVARI ( FL 2 5 ) EŞ POTANSİYEL VE ELEKTRİK ALAN ÇİZGİLERİ AMAÇ: 1. Zıt yükle yüklenmiş iki iletkenin oluşturduğu eş potansiyel çizgileri araştırıp bulmak. 2. Bu eş potansiyel çizgileri
DetaylıDeğişken Doğru Akım Zaman göre yönü değişmeyen ancak değeri değişen akımlara değişken doğru akım denir.
DC AKIM ÖLÇMELERİ Doğru Akım Doğru akım, zamana bağlı olarak yönü değişmeyen akıma denir. Kısa gösterimi DA (Doğru Akım) ya da İngilizce haliyle DC (Direct Current) şeklindedir. Doğru akımın yönü değişmese
DetaylıTemel Yasa. Kartezyen koordinatlar (düz duvar) Silindirik koordinatlar (silindirik duvar) Küresel koordinatlar
Temel Yaa Fourier ıı iletim yaaı İLETİMLE ISI TRANSFERİ Ek bağıntı/açıklamalar k: ıı iletim katayıı A: ıı tranfer yüzey alanı : x yönünde ıcaklık gradyanı Kartezyen koordinatlar (düz duvar Genel ıı iletimi
DetaylıHaberleşme Gecikmeli Hibrid Enerji Üretim Sisteminin Kararlılık Analizi
EEB 06 Elektrik-Elektronik ve Bilgiayar Sempozyumu, -3 Mayı 06, Tokat TÜRKİYE Haberleşme Gecikmeli Hibrid Enerji Üretim Siteminin Kararlılık Analizi Hakan GÜNDÜZ Şahin SÖNMEZ Saffet AYASUN Niğde Üniveritei,
Detaylıİleri Diferansiyel Denklemler
MIT AçıkDersSistemi http://ocw.mit.edu 18.034 İleri Diferansiyel Denklemler 2009 Bahar Bu bilgilere atıfta bulunmak veya kullanım koşulları hakkında bilgi için http://ocw.mit.edu/terms web sitesini ziyaret
DetaylıDoğru Akım (DC) Makinaları
Doğru Akım (DC) Makinaları Doğru akım makinaları motor veya jeneratör olarak kullanılabilir. Genellikle DC makinalar motor olarak kullanılır. En büyük avantajları hız ve tork ayarının kolay yapılabilmesidir.
Detaylı2 MALZEME ÖZELLİKLERİ
ÖNSÖZ İÇİNDEKİLER III Bölüm 1 TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1. Fizik 12 1.2. Fiziksel Büyüklükler 12 1.3. Ölçme ve Birim Sistemleri 13 1.4. Çevirmeler 15 1.5. Üstel İfadeler ve İşlemler 18 1.6. Boyut Denklemleri
DetaylıRüzgar Türbininde Kullanılan AC/DC Çeviricilerde Uzay Vektörü Modülasyonu Yöntemi ile Kontrol
Rüzgar ürbininde Kullanılan AC/DC Çeviricilerde Uzay ektörü Modülayonu Yöntemi ile Kontrol Cenk Cengiz Eyüp Akpınar Dokuz Eylül Üniveritei Elektrik ve Elektronik Mühenliği Bölümü Kaynaklar Yerleşkei, Buca-İzmir
DetaylıŞekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri
2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda
DetaylıKök Yer Eğrileri. Doç.Dr. Haluk Görgün. Kontrol Sistemleri Tasarımı. Doç.Dr. Haluk Görgün
Kök Yer Eğrileri Bir kontrol taarımcıı itemin kararlı olup olmadığını ve kararlılık dereceini bilmek, diferaniyel denklem çözmeden bir analiz ile item performaını tahmin etmek iter. Geribelemeli kontrol
DetaylıÇOKLU ALT SİSTEMLERİN SADELEŞTİRİLMESİ
73 BÖLÜM 5 ÇOKLU ALT SİSTEMLERİN SADELEŞTİRİLMESİ 5. Blok Diyagramları Blok diyagramları genellikle frekan domenindeki analizlerde kullanılır. Şekil 5. de çoklu alt-itemlerde kullanılan blok diyagramları
DetaylıLPG DEPOLAMA TANKLARININ GAZ VERME KAPASİTELERİNİN İNCELENMESİ
825 LPG DEPOLAMA TAKLARII GAZ VERME KAPASİTELERİİ İCELEMESİ Fehmi AKGÜ 1. ÖZET Sunulan çalışmada, LPG depolama tanklarının gaz verme kapaitelerinin belirlenmei amacına yönelik zamana bağlı ve ürekli rejim
Detaylı- Gerilme ve Gerinme ikinci dereceden tensörel büyüklüklerdir. (3 puan)
MAK437 MT2-GERİLME ÖLÇÜM TEKNİKLERİ SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ I. öğretim II. öğretim A şubesi B şubesi ÖĞRENCİ ADI NO İMZA TARİH 30.11.2013 SORU/PUAN
Detaylı12. DC KÖPRÜLERİ ve UYGULAMALARI
Wheatstone Köprüsü ile Direnç Ölçümü 12. DC KÖPRÜLERİ ve UYGULAMALARI Orta değerli dirençlerin (0.1Ω
DetaylıDENEY-3 BİR FAZLI TRANSFORMATÖRÜN BOŞ ÇALIŞMASI VE DÖNÜŞTÜRME ORANININ BULUNMASI
DENEY-3 BİR FAZLI TRANSFORMATÖRÜN BOŞ ÇALIŞMASI VE DÖNÜŞTÜRME ORANININ BULUNMASI TRANSFORMATÖRLER Bir elektromanyetik endüksiyon yolu ile akımı veya gerilimi frekansı değiştirmeden yükselten veya düşüren,
DetaylıMV 1438 KABLO HAT MODELİ KARAKTERİSTİKLERİ VE MV 1420 İLETİM HATTI ÜZERİNDEKİ GERİLİM DÜŞÜMÜ
MV 1438 KABLO HAT MODELİ KARAKTERİSTİKLERİ VE MV 1420 İLETİM HATTI ÜZERİNDEKİ GERİLİM DÜŞÜMÜ MV 1438 KABLO HAT MODELİ KARAKTERİSTİKLERİ Genel Bilgi MV 1438 hat modeli 11kV lık nominal bir gerilim için
DetaylıDENEY 4. KONDANSATÖRLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI. 1) Seri ve paralel bağlı kondansatör gruplarının eşdeğer sığasının belirlenmesi.
DENEY 4. KONDANSATÖRLERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI Amaç: 1) Seri ve paralel bağlı kondansatör gruplarının eşdeğer sığasının belirlenmesi. Kuramsal Bilgi: i. Kondansatörler Kondansatör doğru akım (DC)
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 13 Parçacık Kinetiği: Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok. 13 Parçacık
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN VİSKOZİTE ÖLÇÜMÜ Viskozite, bir sıvının iç sürtünmesi olarak tanımlanır. Viskoziteyi etkileyen en önemli faktör sıcaklıktır. Sıcaklık arttıkça sıvıların viskoziteleri azalır.
DetaylıBÖLÜM IX DALGA MEYDANA GETİRME USULLERİ
BÖLÜM IX DALGA MEYDANA GETİRME USULLERİ 9.1 DALGA MEYDANA GETİRME USÜLLERİNE GİRİŞ Dalga üreteçleri birkaç hertzden, birkaç gigahertze kadar sinyalleri meydana getirirler. Çıkışlarında sinüsoidal, kare,
DetaylıChapter 7. Elektrik Devreleri. Principles of Electric Circuits, Conventional Flow, 9 th ed. Floyd
Elektrik Devreleri Summary Özet Birleşik devreler Çoğu pratik devreler seri ve paralel elektriksel elemanların birleşiminden oluşur. Seri ve paralel devre elemanları birleştirilerek çoğu zaman analiz işlemi
Detaylı2. Basınç ve Akışkanların Statiği
2. Basınç ve Akışkanların Statiği 1 Basınç, bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvet olarak tanımlanır. Basıncın birimi pascal (Pa) adı verilen metrekare başına newton (N/m 2 ) birimine
DetaylıKorozyon Hızı Ölçüm Metotları. Abdurrahman Asan
Korozyon Hızı Ölçüm Metotları Abdurrahman Asan 1 Giriş Son zamanlara değin, korozyon hızının ölçülmesi, başlıca ağırlık azalması yöntemine dayanıyordu. Bu yöntemle, korozyon hızının duyarlı olarak belirlenmesi
Detaylı2: MALZEME ÖZELLİKLERİ
İÇİNDEKİLER Önsöz III Bölüm 1: TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1.Mekanik, Tanımlar 12 1.1.1.Madde ve Özellikleri 12 1.2.Sayılar, Çevirmeler 13 1.2.1.Üslü Sayılarla İşlemler 13 1.2.2.Köklü Sayılarla İşlemler 16 1.2.3.İkinci
Detaylıİletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler
İletken Düzlemler Üstüne Yerleştirilmiş Antenler Buraya dek sınırsız ortamlarda tek başına bulunan antenlerin ışıma alanları incelendi. Anten yakınında bulunan başka bir ışınlayıcı ya da bir yansıtıcı,
DetaylıFizik 101: Ders 5 Ajanda
Fizik 101: Ders 5 Ajanda Dinamik Tekrar Serbest parçacık diyagramları Problem çözmek için sahip olduğumuz gereçler: İpler & Teller (gerilim:tension) Hooke Yasası (yaylar) Tekrar: Newton yasaları Yasa 1:
DetaylıBÖLÜM 4 TEK SERBESTLİK DERECELİ SİSTEMLERİN HARMONİK OLARAK ZORLANMIŞ TİTREŞİMİ
BÖLÜM 4 TEK SERBESTLİK DERECELİ SİSTEMLERİN HARMONİK OLARAK ZORLANMIŞ TİTREŞİMİ Kaynaklar: S.S. Rao, Mechanical Vibrations, Pearson, Zeki Kıral Ders notları Mekanik veya yapısal sistemlere dışarıdan bir
DetaylıTES Dijital Toprak direnci ölçer TES-1700 KULLANMA KLAVUZU
TES Dijital Toprak direnci ölçer TES-1700 KULLANMA KLAVUZU TES ELECTRICAL ELECTRONIC CORP ı. GÜVENLİK BİLGİSİ Ölçü aleti ile servis ya da çalışma yapmadan önce aşağıdaki güvenlik bilgilerini dikkatle okuyunuz.
Detaylı8. ALTERNATİF AKIM VE SERİ RLC DEVRESİ
8. ATENATİF AKIM E SEİ DEESİ AMAÇA 1. Alternatif akım ve gerilim ölçmeyi öğrenmek. Direnç, kondansatör ve indüktans oluşan seri bir alternatif akım devresini analiz etmek AAÇA oltmetre, ampermetre, kondansatör
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN
TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 5 Ağırlık merkezi STATİK Bir cisim moleküllerden meydana gelir. Bu moleküllerin her birine yer çekimi kuvveti etki eder. Bu yer çekimi kuvvetlerinin cismi meydana getiren
DetaylıFİZ217 TİTREŞİMLER VE DALGALAR DERSİNİN 2. ARA SINAV SORU CEVAPLARI
1) Gerilmiş bir ipte enine titreşimler denklemi ile tanımlıdır. Değişkenlerine ayırma yöntemiyle çözüm yapıldığında için [ ] [ ] ifadesi verilmiştir. 1.a) İpin enine titreşimlerinin n.ci modunu tanımlayan
DetaylıSIĞA VE DİELEKTRİKLER
SIĞA VE DİELEKTRİKLER Birbirlerinden bir boşluk veya bir yalıtkanla ayrılmış iki eşit büyüklükte fakat zıt işaretli yük taşıyan iletkenlerin oluşturduğu yapıya kondansatör adı verilirken her bir iletken
Detaylı