PROTOKOL BİLGİSİ. Prof. Dr. Rıdvan DURAK Atatürk Üniversitesi Pasinler Meslek Yüksekokulu Pasinler/ERZURUM

Transkript

1 PROTOKOL BİLGİSİ Prof. Dr. Rıdvan DURAK Atatürk Üniversitesi Pasinler Meslek Yüksekokulu Pasinler/ERZURUM

2 I. Protokolün Kavramı -2-

3 1. Protokolün Tanımı Protokol, devlet hayatı ve diplomaside uygulanması gereken kurallar ve bunların uygulama şekilleri, çeşitli resmi tören, ziyafet, kokteyl, karşılama, uğurlama, konferans gibi diplomatik etkinlikleri, resmi yazışmaları ve devletler arasındaki resmi belgeleri içine alır. -3-

4 1. Protokolün Tanımı Dünyada uygulanan genel protokol kurallarının büyük bölümü ortaktır. Bu kurallar sosyoekonomik durum, eğitim kültür seviyesi, ahlaki ve dini inançlara göre bazı farklılıklar gösterir. Görgü ve nezaketin alt yapısı ailede oluşur. Eğitim ve sosyal çevrede pekişir. Nezaket kuralları geleneklere, zamana, yere, cinsiyete ve çevresel koşullara göre şekillenir. -4-

5 1. Protokolün Tanımı Protokol kuralları günlük yaşamda pratiklik sağlar, estetik kazandırır, kişisel imajı tamamlar. Sosyal davranış kurallarına uymanın yasal bir zorunluluğu olmamasına rağmen günlük yaşamda bazı durumlarda daha güçlü etkisi vardır. Kamu yaşamını düzenleyen nezaket ve görgü protokolüdür. -5-

6 II. Günlük Yaşamdaki Temel Protokol Kuralları -6-

7 1. Tanışma Tanışma kişisel imajı oluşturmada ilk aşamadır. Tanıştırmada en önemli konu isimlerin doğru ve açık şekilde söylenmesidir. Genel olarak küçük büyüğe, genç yaşlıya, ast üste, erkek bayana, gelen misafir salonda bulunan diğer misafirlere, tek şahıs gruba takdim edilir ve tanıştırılır. Tanıştırma sırasında şahısların meslek veya makamları ismin önünde söylenir. -7-

8 1. Tanışma Tanıştırmayı yapan kişi ismi unutursa hatırlaması için beklenmemeli isim hemen söylenerek tanıştıran kişi zor durumda bırakılmamalıdır. Tanışılan kişiye ismiyle hitap etmek karşıdakine önem verildiğinin bir göstergesidir. Bir bayan bir erkekle tanıştırılırken ayağa kalkmayabilir. Ancak erkekler tanışma sırasında ayağa kalkmalıdırlar. Bayanlar kendilerinden daha yaşlı ya da üst makam sahibi olan erkek ve bayanlarla tanıştırılırken ayağa kalkmalıdırlar. Bu saygı ifadesidir. -8-

9 1. Tanışma Tanıştırılan kişiler arasında mesafe fazla ise sadece selamlaşabilirler. Memnun oldum. gibi ifadeler tanışma sırasında kullanılır. Kalabalık olan bir masaya tanışma için bir kişi geldiğinde oturanın yarım kalkması yeterlidir. Tanıştırmayı yapan ayakta kalmalıdır. -9-

10 1. Tanışma Tanışmada ilk önemli kriter tokalaşmadır. Tüm uluslarda dostluk ve iyi niyet ifade eden bir harekettir. Tanıştırmalarda, ziyaretlerde, uğurlamalarda, vedalaşmalarda, karşılamalarda, tebriklerde el sıkışma ihmal edilmemelidir. Tokalaşma sırasında beden dilinin doğru kullanımı önemlidir. Tokalaşma sırasında tokalaşılan kişiyle göz temasında bulunulmalı, sağ avuç içi açık durumda tokalaşılan kişinin avucu sıkılarak gerçekleştirilmelidir. -10-

11 1. Tanışma Tokalaşma sırasında el dirsek seviyesinde tutulmalı, ne çok aşağıda ne de çok yukarıda tutulmalıdır. Tokalaşma ne çok sıkı ne de çok gevşek yapılmalıdır. El uzun süre sıkılmamalıdır. Ayrıca sıkılan el aşağı yukarı sallanmamalıdır. Bayanlar tokalaşma sırasında ellerini erkeklerden önce uzatmalıdır. Üst makamda olan kişiler astlara, yaşlılar gençlere, ev sahibi de misafirlere ilk olarak elini uzatmalıdır. -11-

12 2. Kartvizitler Kartvizitler bir nevi kimlik kartıdır. Tanışma sırasında sunulmalıdır. Kartvizit verilirken arkası asla çizilmemelidir. Kirlenmiş ya da buruşturulmuş olmamalıdır. Çalışılan sektörün özelliğine göre farklı malzemeler ve renkler seçilebilir. Karşıdaki kişiden gelen kartvizit alındığında mutlaka okunmalı, özenle kaldırılmalıdır. -12-

13 3. Karşılama ve Uğurlama İş yerine gelen misafirler ayakta karşılanmalı ve yer gösterilmelidir. Uğurlama sırasında da teşekkür edilerek ayağa kalkılmalı ve tokalaşarak uğurlanmalıdır. Kalabalık bir davetten ayrılırken yalnızca ev sahibine, yakınında bulunan kişilere ve en son konuşulan kişilere veda etmek yeterlidir. -13-

14 4. Hediye Verme Hediye vermek tüm uluslarda temel görgü kurallarındandır. Hediyeyle karşıdaki kişinin hatırlandığı ve düşünüldüğü ifade edilmiş olur. Hediyeler kişinin kültür seviyesini, zevkini ve duygularını ifade eder. Bu nedenle özenle seçilmelidir. Mali değeri fazla önemli değildir. Özel ilgi alanları ve zevkleri doğrultusunda hediye seçmek uygundur. Mutlaka özenle paketlenerek el yazısıyla yazılmış bir kartla sunulmalıdır. -14-

15 4. Hediye Verme İş yaşamında özel hediyelerden çok yine iş ve ofiste kullanılabilecek hediyeler alınmalıdır (ajanda, masa üstü aksesuarları, kalemlik, kitap). Eğer kitap armağan olarak seçilmişse hediye notu ve imza kitabın içine yazılmamalıdır. Eğer hediye olarak davetiye seçilmişse (konser, gösteri gibi) çift kişilik verilmelidir. Hediye alan kişi hediyeyi hemen açmalı ve teşekkür etmelidir. Düğün hediyeleri düğün davetiyesi alındıktan sonra gönderilmelidir. -15-

16 4. Hediye Verme Kurumlar tarafından gönderilen yılbaşı, yıl dönümü hediyeleri ise bu günlerden önce gönderilmelidir. Gelen hediyelere teşekkür mektubu hazırlanarak gönderilmelidir. Resmi davetlere, kurum açılışlarına, cenazeye, resmi bayramlara, tayin ve terfilere, nişan, düğün gibi törenlere çiçek gönderilebilir. Çiçekler buket şeklinde olmamalıdır. -16-

17 4. Hediye Verme Sepet içinde gönderilen çiçeğe mutlaka gönderilen kişi ya da kurumun kartı konmalıdır. Çelenk şeklinde gönderilen çiçeğe gönderenin ismini taşıyan kurdele takılmalıdır. Beraberinde çiçek götürüldüğünde buket şeklinde çiçek götürülebilir. Bu şekilde gelen çiçekler hemen vazoya yerleştirilmelidir. -17-

18 5. İletişim Araçlarını Kullanma Tüm iletişim araçlarını (telefon, e-posta, mektup, telgraf, faks) kullanmada belli kurallara uyulmalıdır. Kurum ya da kişi ile ilgili ilk izlenim telefonda oluşur. Telefonla konuşulurken mutlaka açık bir ifade şekli kullanılmalıdır. Gülümseyen bir ses tonuyla telefonda konuşulmalıdır. Çünkü bu ifade karşıdakinde olumlu bir etki yaratır. Konuşma sırasında başka bir işle ilgilenilmemelidir. -18-

19 5. İletişim Araçlarını Kullanma Ses tonu uygun şekilde ayarlanmalıdır. Çok kısık ya da çok yüksek sesle konuşulmamalıdır. Telefonla aranıldığında mutlaka karşıdaki kişi selamlanmalıdır. Kim olunduğu, nereden arandığı ve görüşülmek istenilen kişi ifade edilmelidir. Telefon çok çaldırılmadan (en fazla 3 kez) açılmalıdır. Telefonu açan kişi ismini ve çalıştığı bölümü söylemelidir. Arayan kişi uzun süre telefonda bekletilmemelidir. -19-

20 5. İletişim Araçlarını Kullanma Karşıdaki kişinin sözü kesilmeden dinlenmelidir. Telefonda çok uzun konuşulmamalıdır. Konuşma tamamlandığında erkekler bayanlardan önce, ast makamlar üst makamlardan önce telefonu kapatmamalıdır. Teşekkür edilerek ve selamlanılarak uğurlanmalıdır. Cep telefonu toplantılarda, davetlerde, iş yemeklerinde, sinema, tiyatro ve konserlerde kapalı tutulmalıdır. Cep telefonundan aranan kişilere cevap alındığı zaman ilk olarak müsait olup olmadığı sorulmalıdır. -20-

21 5. İletişim Araçlarını Kullanma Fakslarda belli matbu formlara uyulmalıdır. Mutlaka işletme antetli bir kapak sayfası oluşturulmalıdır. Bu sayfada faksın kime gönderildiği, konusu, kaç sayfa olduğu ve tarih yer alır. Fakslar açık ve anlaşılır yazılmalıdır. E-postalarda yazım kurallarına dikkat edilmelidir. E-postalar kısa ve anlaşılır olmalıdır. Mutlaka ad-soyad yer almalıdır. -21-

22 5. İletişim Araçlarını Kullanma Gelen bir e-postayı üçüncü bir kişi ya da gruba iletmek gerekiyorsa, gelen e-postadaki adres kısmı silinmelidir. Telesekretere mesaj bırakılması gerekiyorsa mutlaka ad-soyad, telefon numarası ve mesaj anlaşılır şekilde bırakılmalıdır. -22-

23 6. Kutlama Kutlamada, kutlamaya neden olan olay belirtilir. Kutlama içten ve abartısız şekilde ifade edilmelidir. Kutlama sözcükleri kısa olmalıdır. Kutlamalarda zamanlama önemlidir. Kutlanılacak olaydan olaydan hemen sonra kutlama gerçekleştirilmelidir. -23-

24 7. Özür Dileme Çeşitli nedenlerle alınan görevler ya da sözler yerine getirilemezse özür dilenir. Özür nedeni mutlaka karşı tarafa açıklanmalıdır. Açıklama abartısız sözcüklerle içten ve kısa olmalıdır. Özür dilemede zamanlama da önemlidir. Yaşanılan olayın hemen ardından özür dilenmeli ve gerekçe ifade edilmelidir. -24-

25 8. Konuşma ve Dinlenme Konuşma, günlük yaşam ve iş yaşamında önemli bir iletişim yoludur. Bu sözlü iletişimin doğru oluşabilmesi için mesajı tanımlama, amacı belirleme, örneklerle destekleme, uygun sözcükleri seçme, kısa ve açık anlatma, nazik olma, sonucu belirleme, teşekkür etme, zamanı iyi kullanma gerekir. Konuşmacının ses tonunu, beden dilini iyi kullanması gerekir. -25-

26 8. Konuşma ve Dinlenme Etkili bir konuşmanın kuralları dinlemek, anlamak, inanmak, hatırlamak, katılmak ve dinleyici ile iletişimdir. Dinleyicilerin konuşmayla ilgilenmelerini sağlamak için öncelikle hangi koşullar altında dinlediklerini bilmek gerekir. Uzun süre dinlemek zorunda kalan dinleyicilerin konsantrasyonlarının düşük olması doğal karşılanmalıdır. -26-

27 8. Konuşma ve Dinlenme Konuşmanın düşünceden daha yavaş olması, dakikada kullanılan sözcüğe karşın 600 sözcük düşünülmeli, dinleyicilerin konuşma sırasında başka düşüncelere yönelmelerine zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle vurgulama ve beden dili oldukça önemlidir. Gürültü, konuşmacının giyimi, işitme problemi gibi dış etkenler engel yaratır ve dinleyicinin ilgisini dağıtır. -27-

28 8. Konuşma ve Dinlenme Dinleyicilerin anlamasını kolaylaştırmak için anlatımı formulize etmek uygundur. İstatistiklere göre 90 dakika dinleyen kişi sadece 20 dakikayı hatırlamaktadır. Bu nedenle uzun konuşmalarda konuşmacı her 20 dakikada bir soru sorarak bir anektotla ya da bir örnekle ilgiyi canlı tutmalıdır. Konuşma sırasında dinleyenler konuşmacının fiziği, giyimi, konuşma biçimi, davranışları gibi fiziksel, dürüstlük, deneyim, mizah yeteneği gibi kişisel veya kullanılan sözcükler, göz teması, beden dili gibi kişinin ilgili özelliklerinin etkisiyle karara varırlar. -28-

29 8. Konuşma ve Dinlenme İnsanlar % arasında göz temasını sürdürmektedir. Araştırmalara göre konuşurken bu oran %40-60, dinlerken %80 dolayındadır. Dinlemenin gerçekleşmediğini anlamanın en kolay yollarından birisi göz temasının kurulamamasıdır. Konuşma sırasında abartmadan tekrarlara yer verilmesi, görsel unsurlarla desteklenmesi ve dileyicilerin katılımının sağlanması mesajların hatırlanma olasılığını arttırır. -29-

30 8. Konuşma ve Dinlenme Konuşma iyi bir dinleme becerisi gerektirir. Dinlemenin başarısı ise dinleyen kişiye, konuşmacıya ve ortama bağlıdır. Konuşana bağlı engellerin bazıları özensizlik ve dikkatsizlik ve konuya, dinleyenlere karşı olumsuz düşünceler beslemedir. Dinleyene bağlı engellerden bazıları ise konuşanla ilgilenmeme, konuya yabancı olma, konuyu sık sık bölmedir. Ortama bağlı engellerden bazıları da dinleyenlerin yaş, cins, görev ve statü bakımından birbirinden farklı oluşları sayılabilir. -30-

31 8. Konuşma ve Dinlenme İyi bir konuşma yıkıcı değil yapıcıdır. Doğru bilgilere dayanır, belli bir amaca yöneliktir, ilgi çeker. Etkili ses tonu ve beden diline dayanır. Belli bir birikim, zengin kelime bilgisi ve dinleyenleri tanımayı gerektirir. Etkili konuşmada diksiyon önemlidir. Diksiyon seslerin, sözcüklerin, vurguların, anlam ve heyecan duraklarının hakkını vererek söyleme biçimidir. -31-

32 8. Konuşma ve Dinlenme Konuşmada hitap önemlidir. Sözlü ve yazılı hitabın doğru olması gerekir. Diplomaside ve üst protokolde hitaplar vazgeçilmezlerdendir. Yanlışlar bilgisizlik ve görgüsüzlük olarak değerlendirilir. Makam olarak küçük makam büyüğe arz eder, makam olarak büyük küçüğe rica eder. -32-

33 8. Konuşma ve Dinlenme Üst protokol sırasında yer alan kişilere, diplomatik misyon şeflerine ve askeri erkana ünvanlarıyla hitap edilir. Örneğin Sayın Cumhurbaşkanım, Sayın Büyükelçi gibi. Beyefendi, Hanımefendi şeklinde yeni tanışılan aynı seviyede veya daha üst seviyedeki kişilere hitap edilir. Silahlı kuvvetler mensupları ise üst kademedeki kişilere Komutanım ya da Sayın Generalim gibi rütbelerinin önüne sayın kelimesiyle hitap ederler. -33-

34 9. Giyim Gerek gündelik yaşamda gerek iş yaşamında doğru giyinmek önemlidir. Her zaman temiz ve düzenli olmaya özen gösterilmelidir. İş yerinde çalışılan makama göre giyime özen gösterilmelidir. Kişiler kurumu temsil ettiklerinden bu hem kişi hem de kurum için önemlidir. Devlet hizmetleri, politika, hukuk, bankacılık gibi sektörlerde hem bayanlar hem de erkekler için klasik giyim tarzı uygundur. Koyu renk takım elbiseler giyilmelidir. Kılık kıyafette aşırılıktan kaçınılmalıdır. -34-

35 9. Giyim Resmi elbiseler genel olarak üçe ayrılır: Takım elbise Smokin Frak Takım elbise, resmi gündüz elbisesidir. Ayrıca cenaze törenlerinde, gündüz olan her türlü resmi faaliyetler ve toplantılarda giyilebilir. -35-

36 9. Giyim Smokin, resmi ve resmi olmayan tüm sosyal faaliyetlerde akşam giyilebilen kıyafettir. Resepsiyonlar, her türlü partiler, törenler, kokteyller, akşam yemekleri gibi etkinliklerde giyilir. Smokin siyah veya koyu renk düz kumaştan kuyruksuz, yırtmaçsız bir ceket, aynı renk pantolon, çorap ve ayakkabıdan oluşur. -36-

37 9. Giyim Frak, gündüz ve gece giyilebilen resmi elbisedir. Diplomatik kimliğe sahip olanlar, yüksek devlet memurları, yüksek mevki sahipleri, yüksek rütbeli subaylar diplomasi ile ilgili işlerde, resmi bayramlarda, resmi partilerde, resepsiyonlarda, balolarda ve resmi akşam yemeklerinde bu kıyafeti giyebilirler. Frak ceketi, arkası diz kıvrımına kadar uzanan kuyruklu ve yırtmaçlıdır. Pantolon ceketle aynı kumaştandır. -37-

38 III. Resmi Törenlerdeki Protokol Kuralları -38-

39 Resmi unvanlarından dolayı kişilerin davet edildikleri devlet faaliyetlerine resmi törenler denir. Tüm resmi törenlerde devlet protokolü esas alınır. Resmi törenler ülkelere göre farklılık gösterebilir. Örneğin bazı ülkelerde kral ve kraliçenin taç giymesi ve düğün törenleri resmi bir törendir. -39-

40 1. Protokol Sıralaması Tüm resmi toplantılar, törenler ve diğer etkinliklerde protokol sıraları esas alınır. Tüm organizasyon bu sıralama üzerinden yapılır. Bu sıralamalar aşağıda verilmiştir. -40-

41 1. Protokol Sıralaması Cumhurbaşkanlığı tarafından uygulanan protokol sıralaması 1. Cumhurbaşkanı 2. TBMM Başkanı 3. Başbakan 4. Genelkurmay Başkanı 5. Ana Muhalefet Partisi Başkanı 6. Eski Cumhurbaşkanları 7. Anayasa Mahkemesi Başkanı 8. Yargıtay Birinci Başkanı 9. Danıştay Başkanı -41-

42 1. Protokol Sıralaması 10. Bakanlar Kurulu Üyeleri 11. Kuvvet Komutanları 12. Orgeneraller ve Oramiraller 13. YÖK Başkanı 14. TBMM Başkan Vekilleri 15. TBMM de Grubu Bulunan Siyasi Partilerin Genel Başkanları 16. TBMM Katip Üyeleri ve İdare Amirleri 17. TBMM Siyasi Partiler Grup Başkanları ve Başkan Vekilleri 18. TBMM de Grubu Bulunan Siyasi Partilerin Başkan Yardımcıları -42-

43 1. Protokol Sıralaması 19. TBMM de Grubu Bulunan Siyasi Partilerin Genel Sekreterleri 20. TBMM Üyeleri 21. Sayıştay Başkanı 22. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı 23. Danıştay Başsavcısı 24. Anayasa Mahkemesi Başkan Vekili 25. Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı 26. Anayasa Mahkemesi Üyeleri 27. Yargıtay Birinci Başkan Başkan Vekilleri 28. Danıştay Başkan Vekilleri -43-

44 1. Protokol Sıralaması 29. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Başkan Vekili 30. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Vekili 31. Yüksek Seçim Kurulu Başkanı 32. Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri 33. Devlet Denetleme Kurulu Başkanı 34. Yüksek Öğretim Kurulu Üyeleri 35. Ankara daki Üniversitelerin Rektörleri 36. Bölge Valisi 37. Ankara Valisi 38. Ankara Garnizon Komutanı 39. Ankara Belediye Başkanı -44-

45 1. Protokol Sıralaması 40. Korgeneraller ve Koramiraller 41. Başbakanlık Müsteşarı 42. Bakanlık Müsteşarları 43. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı 44. TRT Yüksek Kurulu Başkanı 45.Başbakanlığa Bağlı Müsteşarlar 46. TBMM Genel Sekreteri 47. Yüksek Denetleme Kurulu Başkanı 48. Tümgeneraller ve Tümamiraller 49. Diyanet İşleri Başkanı -45-

46 1. Protokol Sıralaması 50. Başbakanlık Müsteşar Yardımcıları 51. Bakanlık Müsteşar Yardımcıları 52. Yargıtay Daire Başkanları ve Üyeleri 53. Danıştay Daire Başkanları ve Üyeleri 54. Sayıştay Daire Başkanları ve Üyeleri 55. Ankara daki Üniversitelerin Rektör Yardımcıları 56. Yüksek Seçim Kurulu Üyeleri 57. Merkezde Görevli Türk Büyükelçileri 58. Merkezde Görevli Valiler 59. Devlet Denetleme Kurulu Üyeleri 60. Merkez Bankası Başkanı -46-

47 1. Protokol Sıralaması 61. Tuğgeneral ve Tuğamiraller 62. Yüksek Denetleme Kurulu Üyeleri 63. Atom Enerjisi Kurumu Başkanı 64. TÜBİTAK Başkanı 65. YÖK Genel Sekreteri 66. Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanı 67. Basın Yayın Genel Müdürü 68. Anadolu Ajansı Genel Müdürü 69. TRT Genel Müdürü 70. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürü -47-

48 1. Protokol Sıralaması 71. Vakıflar Genel Müdürü 72. Tapu Kadastro Genel Müdürü 73. Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Genel Müdürlüğü 74. Başbakanlık ve Bakanlıklar Genel Müdürleri 75. Ankara daki Fakültelerin Dekanları ve Yardımcıları 76. Ankara daki Kamu Kuruluşu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları Başkanları -48-

49 1. Protokol Sıralaması Bakanlar Kurulundaki Protokol Sıralaması 1. Başbakan 2. Başbakan Yardımcısı 3. Devlet Bakanları 4. Adalet Bakanı 5. Milli Savunma Bakanı 6. İç İşleri Bakanı 7. Maliye Bakanı 8. Milli Eğitim Bakanı 9. Bayındırlık ve İskan Bakanı -49-

50 1. Protokol Sıralaması 10. Sağlık Bakanı 11. Ulaştırma Bakanı 12. Tarım ve Köy İşleri Bakanı 13. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı 14. Sanayi ve Ticaret Bakanı 15. Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı 16. Kültür ve Turizm Bakanı 17. Çevre ve Orman Bakanı -50-

51 1. Protokol Sıralaması Başkent Dışında Uygulanan Protokol Sıralaması 1. İl Valisi 2. TBMM Üyeleri 3. Yerel En Üst Rütbedeki Komutan (General-Amiral ya da Garnizon Komutanı) 4. Belediye Başkanı 5. Üniversite Rektörleri 6. Cumhuriyet Savcısı-Adalet Komisyonu Başkanı- Bölge İdare Mahkemesi Başkanı-Baro Başkanı 7. Rektör Yardımcıları 8. Fakülte Dekanları 9. Enstitü ve Yüksek Okul Müdürleri -51-

52 1. Protokol Sıralaması 10. Genel ve Katma Bütçeli Kuruluşların Genel Müdürleri 11. Garnizon Komutanlığınca Belirlenen Silahlı Kuvvetler Mensupları 12. Vali Yardımcıları 13. İl Emniyet Müdürü 14. İlçe Kaymakamları 15. İlçe Belediye Başkanları 16. Hakimler 17. Savcı Yardımcıları 18. Noter Odaları Başkanı İktidar Partisi İl Başkanı SDK_PB/ R. Durak -52-

53 1. Protokol Sıralaması 20. Ana Muhalefet Partisi İl Başkanı 21. TBMM de Grubu Bulunan Diğer Partilerin İl Başkanları 22. Dekan Yardımcıları 23. Enstitü ve Yüksek Okul Müdür Yardımcıları 24. Üniversitelerce Belirlenen Öğretim Üyeleri 25. Bakanlık Müfettişleri 26. Sayıştay Denetçileri 27. Bankalar Yeminli Mürakıpları 28. Bakanlar Kurulu Kararındaki İmza Sırasına Göre Bakanlıkların İl Teşkilatındaki Amirler -53-

54 1. Protokol Sıralaması 29. İl Milli Eğitim Müdürlüğünce Belirlenen Okullardaki Okul Müdürleri ve Öğretmenleri 30. Genel Müdürlük ve Bölge Müfettişleri 31. Remi Bankalar Müdürleri 32. TBMM de Grubu Bulunmayan Siyasi Partilerin İl Başkanları 33. İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi Üyeleri 34. Mesleki Kuruluşlar 35. En Fazla Üyeye Sahip Basın Kuruluşları Temsilcileri 36. Özel Banka Müdürleri 37. Kamu Yararına Çalışan Dernek Başkanları -54-

55 1. Protokol Sıralaması Başkonsolosluklardaki Protokol Sıralaması 1. Başkonsolos 2. Başkonsolos Yardımcıları (Kıdemlerine Göre) 3. Diğer Bakanlıklardan Ateşeler (4. Dereceden Büyükler) 4. Konsoloslar 5. Diğer Bakanlıklardan Ateşeler (7. Dereceden Büyükler) 6. Yardımcı Konsoloslar 7. Diğer Ateşeler 8. Ateşe Yardımcıları -55-