LÜTFEN EN ARKA SAYFADAKİ UYARI NOTUNU DİKKATE ALINIZ

Transkript

1 Makro Revizyon 16 yılına, global piyasaların dünya ekonomisindeki (özellikle gelişen ekonomilerdeki) 13 yılından bu yana aslında gündemde olan yavaşlamayı daha hızlı fiyatlamaya başlamasıyla girdik. Global ekonomi ve özellikle gelişen piyasalardaki fon akımları, Türkiye nin hikayesi açısından önemli çünkü sermaye girişi büyüme üzerinde çok etkili. 16 da fon akımlarının yönünü dört başlık belirliyor; Çin de yavaşlamanın ne kadar daha devam edeceği - yatırımlardan tüketime geçiş süreci Çok hızlı düşen petrol fiyatları FED in daha kaç tane faiz artışı yapabileceği ve ABD ekonomisinde toparlanmadaki hız kaybının boyutu, diğer merkez bankalarının devam eden gevşek politikaları EM lerdeki yüksek özel sektör borçluluğu ve kaldıraç. FED in fazi artış hikayesi ve finansman maliyetlerinin artacağına dair endişeler 13 yılından bu yana yüksek borçluluk oranlarına sahip EM ler için asıl riski oluşturuyor. Yavaşlamanın temelinde de bu iktisadi gerçekleşme rol oynamakta. Çin de yaşanan dengelenme süreci uzun yıllar muhtemelen devam ediyor olacak ve ekonomik büyüme %5 lerin de altına gerileyecek (gerçek rakamların daha bile altında olduğu hali hazırda yazılıp çiziliyor), bu aslında bir anlamda normalleşme. Benzer şekilde gelişen ekonomilerin çoğunda uzun süren bir yavaşlama süreci göreceğiz. ABD ekonomisi toparlasa da, toparlanmanın hızı yavaşlıyor, FED in arka arkaya bir sıkılaşmaya gitmesi çok olası gözükmüyor. Bu global ortamda öncelikle ilginin gelişen piyasalara kayması gerekiyor ki Türkiye de para çekebilsin. Makro açıdan Türkiye yi emsallerinden ayrıştıracak kalıcı bir hikayeye ihtiyaç var. Bu anlamda 15 yılında görmüş olduğumuz temel hikayeden çok da farklı bir görünüm şu aşamada oluşmasa da 16 ya girerken makro beklentilerimizde ayarlama yapmamız gereken gelişmeler var; Büyüme: İç talebin beklenenden daha esnek olması ve ekonomide dengelenme ile beraber dış talep katkısının pozitife dönmesi sayesinde 15 i % e yakın görece yüksek büyüme ile bitireceğiz. 16 da ise hem pozitif dış talep katkısı olasılığı arttı, hem de ücretlerdeki artışlar gelir etkisi yaratacak. Bu da 16 yılı büyüme beklentimizde yukarı revizyon gerektirmekte. 3 ay öncesine kıyasla piyasanın büyüme beklentilerinde daha iyimser olduğunu görüyoruz. 16 için daha önce %.7 olan GSYH büyüme beklentimizi %3.5 a çekiyoruz. Enflasyon: Yılbaşında gelen zamlar ve ücret artışı doğrultusunda daha önce %7.3 olan beklentimizi %8.5 e yükseltmiştik. Bu görüşümüz aynı. Şu an ekonomide en zayıf kalem enflasyon. Cari Denge: Petrol fiyatlarında devam eden hızlı gerileme cari açık beklentilerimizi aşağı revize etmemize sebep oldu. Geçmişe kıyasla çok düşük bir cari açık verme ihtimalimiz yükseldi - olumlu. Dolayısıyla 16 yılında 35 milyar dolar öngördüğümüz beklentimizi geçtiğimiz hafta 7 milyar dolara düşürdük (GSYH %3.8). Bütçe: Maliye politikası tarafında ise son açıklanan OVP deki rakamları teşvikleri hesaba kattığımızda bir miktar iyimser bulmaktayız. Yine de bütçe tarafında piyasaları rahatsız edecek ölçüde bir değişim beklemiyoruz. GizemÖztok Altınsaç +9 (1) goztok@garanti.com.tr 1

2 Makro Revizyon Makro Göstergeler T 16T 17T Büyüme GSYH (milyar TL) GSYH (milyar dolar) GSYH (reel, %),,,9, 3,5 3,5 Cari Denge Enflasyon Cari Denge (milyar dolar) -7,7-65, -5,8-3, -7, -35, Cari Denge (GSYH %) -6,1-7,9-5,7 -, -3,8 -,8 TÜFE (yıllık ort., %) 8,9 7,5 8,9 7,7 8,8 7,5 TÜFE (yıl sonu) 6, 7, 8, 8,8 8,5 7,5 Bütçe (Hükümet Tahmini, OVP) Faiz Döviz Bütçe Dengesi / GSYH -, -1, 1,3-1, -1,3-1, Faiz Dışı Fazla/GSYH 1,, 1,6 1,5 1, 1, AB Tanımlı Kamu Borç Stoğu 36,5 36,1 33,5 3,6 31,7 3,5 Gösterge Faizi (dönem-sonu, bşk) 5,9 1,1 8, 1,87 11,5 1, Politika Faizi (dönem-sonu)* 5,5,5 8,5 8,81 9,5 1, $/TL (dönem-sonu) 1,78,1,3,91 3,5 3, $/TL (ortalama) 1,79 1,9,19,73 3,8 3,33 /TL (dönem-sonu) 1,78,9,83 3,17 3,8 3,9 /TL (ortalama) 1,8,53,91 3,3 3,9 3,7 Kaynak: TCMB, Hazine, Maliye, Garanti Yatırım T: Tahmin *: 1 haftalık repo faizi. Para politikası 16 ile beraber sadeleşiyor olacak. 15 yılın için de-facto politika faizi olan ortalama fonlama faizi, 16 yılı için de 1 haftalık repo faizi geçerli politika faizi olacak kabul edilmiştir. GizemÖztok Altınsaç +9 (1) goztok@garanti.com.tr

3 GSYH Büyüme Katkısı (puan) OVP Garanti Yatırım İç Talep 5,1,7, 3, Toplam Tüketim 3,9 3,1 3,,5 Kamu,5,5,7,3 Özel 3,,6,8, Yatırımlar 1,3 1,5,8, Kamu,,,,1 Özel,9 1,6,8, Dış Talep -,7,,,5 Stok Katkısı -, -, -,, GSYH Büyüme,,5, 3,5 Kaynak: OVP, Garanti Yatırım Büyüme: 16 yılı büyüme beklentimizi %.7 den %3.5 a yükseltiyoruz. 15 in son çeyreğini dış talebin de yüksek katkısıyla muhtemelen %5 civarında bir büyüme ile tamamlıyor olacağız. Bu da 15 in tamamı için % e yakın bir büyümeye işaret ediyor (. puan iç talep, -. puan stoklar, puan da net dış talep katkısı). 16 yılı için daha önce %.7 olan tahminimizi %3.5 e yükseltiyoruz. Yılbaşında gelen ücret artışının gelir etkisini yaklaşık.5-.7 puan arasında hesaplamaktayız. Öte yandan büyüme kompozisyonu net ihracat lehine değişiyor. 16 yılında net dış talebin büyümeye sınırlı da olsa pozitif katkı yapmasını bekliyoruz. Bu kapsamda da %3.5 büyüme tahminimizde iç talepten 3 puan katkı, dış talepten de.5 puan katkı bekliyoruz. Uzun vadede ise büyüme modelimize dair sorunlar halen masada. Verimlilik oranları düşük, tasarruflarımızın artması gerekiyor vs. Yine de bir dengelenme sürecinin, yani büyüme kompozisyonunun net ihracat lehine değiştiği bir dengelenme döneminin başlangıcında olabiliriz. Bu Türkiye nin orta vadeli hikayesi açısından önemli bir değişim olabilir. Bu konuya dair araştırma raporumuzu kısa vadede paylaşıyor olacağız. GSYH Büyüme (%) () (6) Stok Değ İç Talep Dış Talep GSYH (1) T 16T Kaynak: TÜİK, Garanti Yatırım 3

4 Enflasyon: Görünüm bozulmuş durumda, ilk çeyrekte %9.5 lar olası, 16 sonu beklentimiz %8.5 Yılbaşında yapılan zamların ve ücret artışının ardından görünümde bir bozulma olmuştu. O sebepten 16 sonu için %7.3 olan beklentimizi % 8.5 a revize etmiştik. Ocak-Şubat aylarında da enflasyonun %9.5 lara kadar yükselme ihtimali var. 7 yılından bu yana ortalama enflasyon %8. seviyesinde. Hem çekirdek enflasyon hem de hizmet enflasyonu hızlı yükselişini sürdürüyor. Türkiye de enflasyon yalnızca para politikasından değil, çok daha önemli ve reform ihtiyacı olan alanlardan kaynaklanıyor. Bir kereye mahsus dediğimiz artışlar yıllar boyu ortalama enflasyonun %8 lerde gerçekleşmesine sebep. Yapışkanlık seviyesi %7 lerden %8 lere doğru yükselmiş gözüküyor. Bunun da sebebi kur, vergi artışları, gıda fiyatları gibi yapısal gerçekleşmeler. Daha sıkı bir para politikası ile kredibilite artabilir ve beklentileri yönetebilirsiniz fakat bu enflasyonu %7 nin altına getirmenizde yeterli olamaz çünkü yapısal başka sorunlarımız var. Reel faizde gelişen piyasalarda orta sıralarda yer alırken, enflasyonda dünyada en yüksek seyreden ülkelerden biriyiz. Bundan sonraki aşamada para politikasında çok daha tutarlı ve sıkı bir seyir izlenmesi gerektiğini düşünüyoruz. Para politikasında gevşeme olduğu takdirde hem enflasyon beklentileri daha da bozulmaya devam eder, hem de TL tarafında daha tedirgin edici bir seyir hakim olur. Tüm bunlar da gün sonunda ekonomik büyümeyi baskılar. Fakat hem kredilerde yavaşlama hem de büyümenin kısmen yavaşlamaya devam etmesi TCMB nin elini zorlamakta. Ek bir sıkılaştırma beklemiyoruz fakat halihazırda var olan duruşun korunması gerektiğini düşünüyoruz. Çekirdek ve Manşet Enflasyon (yıllık) 1% çekirdek (I) 1% manşet enflasyon 1% 8% 6% % % Kaynak: TÜİK, Garanti Yatırım

5 Türkiye G. Afrika Brezilya ABD Endonezya Polonya Hindistan Çek C. AB Çin Japonya Rusya G. Kore 6Ç1 6Ç3 7Ç1 7Ç3 8Ç1 8Ç3 9Ç1 9Ç3 1Ç1 1Ç3 11Ç1 11Ç3 1Ç1 1Ç3 13Ç1 13Ç3 1Ç1 1Ç3 15Ç1 15Ç T 16T T 16T Cari Denge Cari Denge: 16 da 35 milyar dolar olarak beklediğimiz cari açık beklentimizi 7 milyar dolara düşürüyoruz (GSYH %3.8) Cari açığı 15 te muhtemelen 3 milyar dolar seviyesinde tamamlıyor olacağız. Böylece geçen yıl GSYH nin %5.8 i olan rakam, 15 te %. e geriliyor olacak. Düşüşün temel sebebi petrol fiyatlarındaki gerileme. Enerji Kaynaklı: 16 yılında ise petrol fiyatları ortalama $ seviyesinde (EIA 16 tahmini) kaldığı takdirde cari açığımızın 5-8 milyar dolar seviyelerine kadar gerileme ihtimali mevcut. Bu da GSYH nin yaklaşık % 3.5 una kadar gerileyen bir cari açık anlamına geliyor. Enerji dışı: Ayrıca 15 son çeyrekte ekonomide uzun süredir görmediğimiz yeniden dengelenme süreci söz konusu. İç talep katkısı yüksekken, net dış talep katkısı da oldukça yüksek. Bunun ne kadar sürdürülebilir olduğunu izlememiz gerekiyor. Dolayısıyla enerji dışı cari açığımızda -3 milyar dolar civarında az da olsa bir fazla vermekte. Daha önce 16 yılı için yaklaşık 35 milyar dolar ( GSYH %.9) cari açık beklentimiz vardı. Bu beklentimizi hem petrol fiyatlarındaki değişim, hem de enerji dışı cari açıkta bir miktar fazla vermemiz beklentisi ile 7 milyar dolara çekiyoruz (GSYH %3.8). OVP beklentisi 9 milyar dolar (GSYH %3.9, OVP GSYH ye göre hesaplanmıştır) Yine de dünya sıralamasında en yüksek cari açık/gsyh oranına sahip ekonomi olmaya devam ediyoruz. milyar dolar , 55 8,8 5, enerji kaynaklı cari denge,8 98 6, 63 3, 8 7,5 5, 9, 8, petrol fiyatı (sağ eksen) 99 3, 5 7, enerji kaynaklı cari denge enerji dışı cari denge -9 1 Cari Denge (% GSYH, 15T) 16 İç talep (yıllık % değ, Ç kümüle) Enerji dışı cari açık/gsyh (Ç kümüle, sağ eksen) Kaynak: TÜİK, Garanti Yatırım. Ülkeler cari açık veri tahmini Economist Intelligence Unit e aiittir. 5

6 Bütçe teşviklere rağmen güçlü gözüküyor Bütçe açığı/gsyh nin 16 da %1.3 olması beklenirken, FDF/GSYH tahmini de %1. seviyesinde. Bir önceki OVP de yaklaşık 15 milyar TL öngörülen bütçe açığı, revize rakamlarda 3 milyar TL ye çekiliyor (teşvik etkisi ile). Türkiye nin her yıl neredeyse -5 milyar TL bütçe açığı verdiği düşünüldüğünde bir önceki OVP beklentisi oldukça iyimser kalmıştı. Revizyonlar bu rakamlar üzerinden yapıldığı için, yeni OVP deki rakamlar teşvikler eklendiğinde halen iyimser duruyor. Yaklaşık 15- milyar TL lik bir ek teşvik kaynaklı harcama artışı var. Ücret artışı kaynaklı gelir etkisi, tüketim artışı kanalıyla vergi gelirlerine de bir miktar yansıyacak olsa da, 16 yılında öngörülen 3 milyar TL lik açık hedefi halen iyimser gözükmekte. Dolayısıyla 16 yılında Bütçe açığı/gsyh nin % lere yaklaşmasını daha olası buluyoruz. Yine de Türkiye emsallerine kıyasla mali rakamlarda oldukça güçlü gözükmekte. Bu sebepten maliye politikasıyla kısmen yapılan bu desteğin genel bütçe dengelerini bozacak düzeyde olmayacağını hesaplıyoruz. Daha uzun vade bakacak olursak, Bütçe'nin daha çok vergi gelirlerine dayalı yapısı, konjonktürel dalgalanmalarla şekilleniyor olması çok arzu edilmiyor. Harcamalarda katılık var ve harcama kalemindeki yıllık ortalama %1 ler seviyesindeki artışın bir miktar düşmesi gerekiyor. Bütçe Gerçekleşmeleri ve Orta Vadeli Mali Program OVP (mlr TL) % Değişim % Değişim % Değişim % Değişim Harcamalar % % % % Faiz Hariç Harcamalar % % % % Faiz Giderleri % 56 6% 59 5% 63 7% Gelirler % 5.8 1% % 66. 9% Genel Bütçe Vergi Gelirleri % % % % Diğer Gelirler % 8.6 9% 8.6 % % Bütçe Dengesi % % -5-16% % GSYH Oranı -1.3% -1.% -1.3% -1.% -.8% Faiz Dışı Denge % % % GSYH Oranı 1.5% 1.5% 1.% 1.% 1.% Kaynak: Maliye, Garanti Yatırım 6

7 ARAŞTIRMA Bu rapordaki veri ve grafikler güvenirliliğine inandığımız sağlam kaynaklardan derlenmiş olup, yapılan yorumlar sadece GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. nin görüşünü yansıtmaktadır. Bu bilgiler ışığında yapılan ve yapılacak olan ileriye dönük yatırımların sonuçlarından Şirketimiz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Ayrıca, Garanti Yatırım Menkul Kıymetler A.Ş.'nin yazılı izni olmadıkça bu raporların içeriği kısmen ya da tamamen üçüncü kişilerce hiç bir şekil ve ortamda yayınlanamaz, iktisab edilemez, alıntı yapılamaz, kullanılamaz. Rapor gönderilen kişiye özel ve münhasırdır. İlave olarak, bu raporun gönderildiği ve yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda kullanıldığı ülkelerdeki yasal düzenlemelerden kaynaklı tüm talep ve dava haklarımız saklıdır. Garanti Yatırım Etiler Mahallesi Tepecik Yolu Demirkent Sokak No Beşiktaş, İstanbul Telefon: Faks: arastirma@garanti.com.tr