Hemovijilansın kazandırdıkları

Transkript

1 Hemovijilansın kazandırdıkları DR MERAL SÖNMEZOĞLU Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Transfüzyon Merkezi Page 1

2 Transfüzyon Güvenliği Kan transfüzyonu hala tıbbi tedavilerin vazgeçilemez parçasıdır. Ancak başta transfüzyonla bulaşan infeksiyonlar olmak üzere pek çok istenmeyen yan etki ve reaksiyonların bildirilmesi ve skandalların ortaya çıkması güvenli kan ve güvenli kan transfüzyonları kavramlarını ortaya attı Page 2

3 Dünyada Transfüzyon Dünyada yaklaşık 85 milyon ünite/yıl Eritrosit Süspansiyonu transfüze edilmektedir. Birçok potansiyel riskler vardır Page 3

4 Recruitment Monitor & Evaluate Issue Medical Indication for Transfusion Donor Screening Administer Pretransfusion Testing Collection & Preparation Infectious Disease Testing Product: Blood Safety Entire process: Blood Transfusion Safety Page 4 NonInfectious Risks

5 Transfüzyonun Enfeksiyöz Riskleri Klein HG et al. Transfusion 2007;47: Page 5

6 Enfeksiyon Riski Page 6 Risk for TT-HIV: 1 in 1.3 million to 1 in 4.3 million Risk for TT-HCV: in units Risk for TT-HBV:1 in to 1 in Vox Sanguinis (2011) 100, 92 98

7 HEMOVİJİLANS Kan transfüzyonuna özel önem vermek ve özen göstermek anlamına gelen hemovijilans terimi de 1990 lardan itibaren kullanılmaya başlandı ve Transfüzyonların izlenmesi gereği; öncesi ve sonrasında dikkat edilmesi gereken konular belirlenmeye başlandı. Page 7

8 Hemovijilans Güvenli ve etkili transfüzyon için iki ana konu; yeterli ve güvenli kan doğru klinik kullanım Hem kanın insandan elde edilen kaynağı yetersiz ve değerli bir ürün olması hem de gereksiz kullanımı ile ölümcül olabilen reaksiyonların varlığı konunun önemini artırmıştır Page 8

9 Hemovijilans Hemovijilans; kanın alınmasından bileşenlerinin alıcıya verilmesi ve sonrasında izlenmesini kapsayan tüm transfüzyon zincirini içeren sürveyans işlemleridir. Amacı kan ürünlerinin tedavide kullanımı sonrasında ortaya çıkan istenmeyen ve beklenmeyen etkilerle ilgili bilgilerin toplanması ve değerlendirilmesi, tekrar oluşmasının önlenmesidir. Page 9

10 Hemovijilans Toplanan bilgilerin bölgesel, ulusal ve hatta uluslar arası değerlendirme ve sonuç çıkarma için ortak yöntem ve standart terimlerin kullanılması gerekir Page 10

11 Hemovijilans Bu nedenle uluslar arası kan transfüzyon derneği ISBT çalışma grubu ile Uluslar arası Hemovijilans Ağı (IHN) ortaklaşa iki konuda terminoloji belirlediler: 1. Hastada ortaya çıkabilecek yan etki ve reaksiyonların tarifi 2. Kan bağışçısında ortaya çıkabilecek yan etki ve komplikasyonların tarifi Page 11

12 the Directive 2005/61/EC yürürlüğe girmesi ile AB üye ülkelerde 1 yıl içinde kanuni düzenlemeler yapılarak hemovijilans sisteminin kurulmasını ve sürveyans başlatılmasını zorunlu kıldı. Page 12

13 Hemovijilans Transfüzyonla ilişkili istenmeyen olayların önemi ve yeniden tanımlanması 2011 yılında yapılan ISBT-EHN Hemovijilans Çalışma Grubu toplantısında tartışılarak Uluslararası Standart Terminoloji yeniden belirlendi. Page 13

14 Page 14

15 ISBT Standartlarına göre transfüzyon reaksiyon sınıflaması; Sınıflandırma Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları (HTR); Akut HTR (24 saat içinde) Gecikmiş HTR (24 saat-28 gün) Gecikmiş serolojik transfüzyon reaksiyonu (alloimmünizasyon) Page 15

16 ISBT Standartlarına göre transfüzyon reaksiyon sınıflaması; Non-hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları (NHTR); Febril NHTR Allerjik Reaksiyon TA-GvHD Transfüzyon sonrası purpura (TSP) TRALI Transfüzyonla ilişkili dispne (TID) Transfüzyonla ilişkili dolaşım yüklenmesi (TACO) Hipotansif Transfüzyon Reaksiyonu Page 16

17 ISBT Standartlarına göre transfüzyon reaksiyon sınıflaması; Diğer Transfüzyon Reaksiyonları Hemosideroz (demir birikimi) Hiperkalemi (potasyum birikimi) Sınıflandırılamayan TR Page 17

18 Page 18

19 Page 19

20 International Haemovigilance Network 2009, 50 üye Page 20

21 Uluslar arası Hemovijilans Ağı ile veri analizi ISTARE ONLINE Page 21

22 Page 22

23 Güney Afrika (SANBS) Hemovijilans Page 23

24 Page 24

25 Australia Page 25

26 Page 26

27 Page 27

28 ES Kullanım Oranları Page 28

29 ES Kullanım Oranları Page 29

30 İngiltere de Kan Kullanımı Changes in blood use in North of England Page 30

31 İngiltere de Kan Kullanımı Changes in blood use in North of England Page 31

32 İsviçre Kan Kullanımı Swiss Page 32

33 Page 33

34 ABD Transfüzyon Reaksiyonları Page 34

35 ABD Biyovijilans Page 35

36 Biyovijilans Page 36

37 Page 37

38 Yeni Zelanda Total Transfüzyon Page 38

39 Reaksiyonlar Kategorisi (Yeni Zelanda) Page 39

40 Tüm bildirimlerin yüzdesi (Yeni Zelanda) Page 40

41 Reaksiyonların kan bileşenine göre sayısı (Yeni Zelanda) Page 41

42 Page 42

43 Page 43 Carson J L et al. Ann Intern Med doi: /

44 SABRE Page 44

45 SHOT 2011 Serious Hazards of Transfusion (SHOT) Steering Group. The 2011 Annual SHOT Report (2012) Page 45

46 Kümülatif Veri (n=9925) Page 46

47 %50 rapor insan hatasına bağlı Page 47

48 Uygun olmayan ve gereksiz transfüzyonlar Page 48

49 2011 Yılı Anti-D Yanlış Uygulama Page 49

50 Yılları Anti-D Hataları Page 50

51 TRALI OLGULARI Page 51

52 TACO OLGULARI Page 52

53 Hemolitik Transfüzyon Reaksiyonları 10 AHT (8 tx sırasında), 24 GHTR Page 53

54 Gecikmiş Hemolitik Reaksiyonlar Page 54

55 Alloimmünizasyon Page 55

56 Posttransfüzyon Purpura (Lökosit azaltma) Page 56

57 TRALI (1 olası olgu) Page 57

58 TACO Olguları (Fe eks anemisi) Page 58

59 T-GVH (lökosit azaltma) 10 yılda 780 olgu endikasyonda ışınlanmamış tx Page 59

60 Enfeksiyon Bulaşı son 2 yılda yok Page 60

61 SHOT REPORT 2010 (definite) Page 61

62 ÖLÜM VE MAJOR MORBİDİTE Page 62

63 SHOT REPORT 2010 Page 63

64 Transfüzyon Riski Katılım %94 den 98 e çıktı Transfüzyon fatalite %7.8 den 6.9 a geriledi de 8 ölüm, 117 major morbidite 2010 ölüm 13 2 ölüm olgusu tx ilişki 3 (kesin) 2,956,351 komponent gönderilmiş Ölüm riski / 1000 komponent Major morbidite riski / 1000 komponent Page 64

65 Eğitici Sonuç Doğru Hasta Tanımlanma Transfüzyon kontrol listesi Eğitim ve Yeterlilik Hem klinik hem laboratuvar Transfüzyon Eğitimi müfredatı Page 65

66 Page 66

67 DERS (2011) ATR önde gelen major morbidite nedeni (53, 11 HTR) TACO ve UGT önlenebilen major morbidite Page 67

68 DERS (2011) Hasta kan grubu önceden çalışılan sonuçlarla karşılaştırılmalı Acil istemlerde hızlı ve eksik çalışma yerine O grubu ES Page 68

69 Uluslar arası Hemovijilans Ağı ile veri analizi Page 69

70 KAZANIMLAR Bağışçı ve kan komponenti geri çağırma (recall) azaldı Bağışçı sorgulama formu gözden geçirildi. Bağışçı tıbbi sorgulama ve eleme daha sıkı yapılmaya başlandı Çalışanlar eğitilerek ve tekrar eğitimlerle kabul-red kriterlerine uyum sağlandı Page 70

71 BAĞIŞÇI Transfüzyonla bulaşan enfeksiyon oranları düşürüldü (bağışçı sorgulama-serolojik tarama+nat) NAT testi ile rezidüel risk azaltıldı Tüm bağış kanlarına lökosit azaltma yapılarak FNHTR, TGvHH azaltıldı. Kadın bağışçı plazması kullanılmayarak ve plazma havuzlama ile dilüsyon etkisi ile TRALI azaltıldı Page 71

72 KLİNİK UYGULAMA Transfüzyon endikasyonu koyma Doğru kan komponenti seçme Hastanın doğru kimlik tanımı Yatak başı kontrol Page 72

73 KLİNİK UYGULAMA Hemşire sayısının azaldığı (gece saatleri) zamanlarda transfüzyondan sakınılarak yanlış transfüzyon sayısı azaltıldı Transfüzyon kontrol listesi (check-list) ve takip formu kullanılarak akut reaksiyonlar tespit edilebildi Page 73

74 KLİNİK UYGULAMA Hekim, hemşire ve transfüzyon merkezi çalışanlarına transfüzyon temel eğitimi gereği tespit edildi. Hizmet içi sürekli eğitim planlandı. Transfüzyon endikasyonlarının kodlanması ve geriye dönük değerlendirilmesi ile gereksiz ve uygunsuz transfüzyonlar tespit edildi. Eğitimler sonunda yıllık transfüzyon sayısında azalma görüldü. Page 74

75 TGvHH Rutin ışınlama ile TGvHH görülmedi İngiltere de lökosit azaltma etkili Page 75

76 Laboratuvar Hastadan örnek alma ve etiketleme hatalarına düzeltici önlemler Laboratuvar hatalarına yönelik önlemler Page 76

77 Bilinen risklerin önemi (TTI, hastalık) Yeni riskler (TRALI, TID, TACO, ağrılı kol vs) Page 77

78 Transfüzyon endikasyonlarının kodlanması ve geriye dönük değerlendirilmesi ile gereksiz ve uygunsuz transfüzyonlar tespit edildi. Eğitimler sonunda yıllık transfüzyon sayısında azalma görüldü. Bağışçı eğitimi ve sorgusunun yakın yapılması ile bulaşan infeksiyon sayısında azalma tespit edildi. Bağışçının da yan etki ve komplikasyon gelişimi açısından izlenmesi gereği tespit edildi. Page 78

79 Page 79

80 HEMOVIJILANS Hemovijilans kan transfüzyonu kalite sisteminin ayrılamaz parçasıdır. Page 80

81 TEŞEKKÜR EDERİM Page 81

82 Sequence of events for a case of transfusion-transmitted HIV infection Missouri and Colorado, 2008, HIV Transmission Through Transfusion. Morbidity & Mortality Weekly Report. 2010;59(41): Page 82

83 Page 83