ÖZET SEZERYENLERDE PLASENTA PREVİA VE ABLATIO PLASENTA'NIN YERİ VE FETAL MORTALİTE ORANININ KARŞILAŞTIRILMASI SUMMARY

Transkript

1 SEZERYENLERDE PLASENTA PREVİA VE ABLATIO PLASENTA'NIN YERİ VE FETAL MORTALİTE ORANININ KARŞILAŞTIRILMASI Öğr. Gör. Dr. H. Serdaroğlu, Prof. Dr. Y. Deniz, Dr. H. Ermiş, Dr. C. Akgül ÖZET Bu çalışmada yılları arasındaki 5 yıllık süre içersinde İ. Ü. Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı' nda ya:pılan sezeryenler retrospektif olarak incelendi. V akalarda endikasyon sıralaması, anne yaşı, pariete, yeni doğan apgarı ve fetal mortalite araştırıldı. Son yıllarda sezeryen insidensinde artma olduğu görüldü. Endikasyon sıralamasında ilk sırayı 1045 vaka ile(% 36.5) eski sezeryenliler aldı. Player aldı. Primer sezeryen sıralamasında ise ilk sırada Fetal Dist ress tespit edildi. Gerek plasenta previada, gerekse ablado plasentada fetal mortalitenin diğer endikasyonlanndakinden daha yüksek olduğu tespit edildi. SUMMARY The role of plecenta and ablatlo placenta in sectio cesarean abdominalis and the comparision of fetal mortality. We studied all the Sectio Cesarean Abdominalisis performed during the five years, between 1982~1986, in Gynecology and Obstetric Clinic of Istanbul Univercity, Faculty of Medicine. In the ScAs, we studied the end cations, maternal age, parieties, newborn apgars and fetal mortality. During the last years, there is an increase in the incidence of SCA. Among these SCA, the most frequent endication was, 1045 pregnants which have experienced SCA before. (36.5 3) Placenta previa (5.5 % ) was föurth, and. Ablatic placenta (2.8 % ) was seventh in the endications of SCA. Amon~ the primary SCAs, the most frequent endication was Fetal Distress (15.8 % ). We observed both in Placenta previa and Ahlatla placenta, that the fetal mortality was higher. than the other endications of SCA. (*) İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Çapa~ Topkayı/İSTANBUL 27

2 ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENi GİRİŞ Son 15 yıldır sezerien endikasyonlarında büyük bir artışın olduğu göze çarpmak-. tadır. Bu artışta teknikteki gelişmelerin ve sosyoekonomik faktörün büyük rolü olduğu kanısı hakimdir. Anne adaylarının ilk çocuğu doğurma yaşı eskiye oranla yükselmiştir. Anne adayları artık birçok değil, birkaç çocuğu tercih etmektedirler. Anne ve babalar yalnız canlı değil, sağlıklı çocuk istemektedirler. Gerek bu istekler, gerekse teknikteki gelişmeler, perinatolo j iyi ayrı bir uzmanlık dalı haline getirmiştir. Ultrasonografi, ferment tayinleri, amnioskopi, amniosentez ve kardiotokografi kullanımının yaygınlaşması sonucu, fetal distress erken tespit edilebilmekte ve sonuçta fetal mortalite hızı iyice azalmaktadır. Anestezide gelişmeler sonucu sezeriene güvenirlik artmış, antibiotik kullanım alanı genişlemiştir. Asepi ve antisepsi daha iyi sağlanır hale gelmiştir. Sezerien sonrası bakım şartları eskiye göre daha iyidir. Pediatrideki gelişmeler prematurite çocuklardaki mortaliteyi iyice azaltmıştır. Biz bu çalışmamızda Anabilim Dalı' mızdaki sezerien oranının geçmişle mukayese ettik. Sezeriendeki endikasyonlann dağılımını, yaş ve pariete ilişkilerini, Plasenta previa ve Ablatio plasenta tanısıyla başvuran hastaların başvuru şikayetlerini ve bunlardaki fetal mortalitenin diğer sezericn endikasyonlarmdakilere göre oramnı incelemeyi amaçladık. MATERYAL VE METOD Konumuzun materyalini yılları arasındaki 5 yıllık sürede İst. Tıp Fak. Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı' nda yapılan 2862 sezerien vakası teşkil et~ miştir. Bulunan sezerien oranı yılları arasındaki oranla karşılaştırılmıştır. Retrospektif olarak yapılan bu çalışmada aynca plasenta previa ve ablatio plasentadaki fetil mortalite oranı üzerind~ de durulmuştur. BULGULAR Kliniğimizde yıllan arasında toplam doğum olmuştur. Bunun 2862'si sezerienle sonuçlanmıştır ki, bunun oranı % 8,6'dır. Sezerien endikasyonlannın sıralanmasında birinci sırayı Eski Sezerienliler aldı. Eski sezerienlilerde 813 vaka (% 77,8) eski l sezerienli, 209 vaka eski 2 sezerienli ( % 20) ve 23 vaka ( % 2, 1) eski 3 sezerienli idi. Sezerien vakalarının yaş gruplarına göre dağılımı Tablo II 'de gösterilmiştir. Yaş grupları dağılımında en büyük oran % 67,2 ile yaş grubu almıştır. 20 yaşından kü~ çükler % 4,8, 40 yaşından büyükler % 1,6 oranında yer almıştır. Plasenta Previa: 5 yıl içersinde 158 vakanın (% 5, 5) plasenta previa endikasyonu ile sezerien olduğu anlaşıldı. Bu vakalarm 116'sı (% 73, 7) kanama, 27'si ( % 16, 7) ağrı./ve kanama, 15'i ise(% 9,6) ağrı ve takiben kanama şikayetiyle başvurmuşlar (Tablo III). 28

3 SERDAROGLU DBNIZ ERMIS AKGOL Tablo 1: 2862 sezcrien \'akasından 1045'i (% 36,5) eski sezcrienli idi. Endikasyon Eski Sezerienli 2) Fetal Distress 3) Haş pdvis uygunsuzluğu 4) Makat Gelişi 5) Plasenta prt'via 6) Yan geliş 7) Pri. Sterilitc + Priıniparagc 8) Ablatio plasenta 9) Kordon Sarkması 10) Ötekiler (*) TOPI,AM \/aka Sayısı '.> l! l l % Oran 36,5 15,8 14,4 9 5,5 I. 2 :;,8 2,8 2,3 5,7 Tablo 1: Sczericn cndikasyonlarının dağılımı ('")Alın ve yüz gelişi, erken mcmbran, kalp hastalıkları, myom + gebelik, eskijincko lojik op.lar, miad geçmesi, ilerlemeyen travay. Tablo 2: Sezerien vakalarının ya~ gruplarına göre dağılımı Yaşlar 20 yaş ve altı ~io-:i4 35-'.i9 40 yaş ve üstü TOPLAIV1 Vaka Sayısı ,8 :1:1,7 3:i,:1 18 H, 1 1 '{j Tablo :1: Plasenta pıtyia \'akalarının semptom dağılımı tiikayct Vaka Sayısı </(ı Oranı ı) Kananuı 2) Kanama + Ağrı 3) Ağrı + Kanama :; 7:), 7 l ti, 7 ~}' 6 TOPLAM

4 1ZEVNEP KAMiL TIP BÜLTENi 158 vakadan 139'u (% 88) baş presentasyonu olarak, 19'u (% 12 makat presentasyonu olarak tespit edildi). Plasenta lokalizasyonu araştırıldığında 71 vakarla ( % 44,2) p. previa centralis, 60 vakada (% 37,9) p.previa partialis, 27 va~ kada ( % 1 7) p. previa marginalis tespit edildi. Bu vakaların gebelik haftaları araştırıldığında, 60 vakada (% 38) miadında, 49 vaka (% 30,9) haftalık, 45 vaka (% 28,5) haftalık, 4 vakarla(% 2,3) miad geçmesi olarak bulundu. P. Previa vakalarında pariete durumu araştırıldığında, 41 vakanın (% 26) ilk gebelikte, 30 vakanın (% 19) daha önce bir doğum yaptığı, 38 vakanın (% 23) iki doğum yaptığı, 23 vakanın (% 14,2) üç doğum yaptığı, 11 vakamn (% 7,1) dört doğum yaptığı, 15 vakanın (% 9,4) beş ve daha fazla doğum yaptığı - - anlaşıldı. P. Previa vakalarında çocukların durumu araştırıldığında, 34 vakarla(% 21,4) hiç ÇKS alınmadığı, 75 vakada çocukların(% 47, 7) iyi viabilite indeksi ile doğduğu, 49 vakanın (% 30,9) düşük viabilite indeksi ile doğduğu ve sonradan öldüğü anlaşıldı. Bu durumda 158 vakadan 75'i sağlam çocukla taburcu edildi, 83 vakanın (% 52,3) çocukları ex. oldu. Ölü doğan çocukların 4'ünde (% 2,3) anormali bulundu. Araştırmalar genişletildiğinde 20 vakanın (% 12,6) Eski Sezerienli olduğu, 4 vakarla(% 2,3)) kısmi ablatio'olduğu anlaşıldı. Ablada Plasenta: 5 yıllık 2862 sezerien materyalinde 82 vakaya (% 2,8) Ablatio plasenta tanısıyla sezerien yapılmıştır. Bu vakaların kliniğe başvuru şikayetleri ise, 44 vakarla ( % 53, 7) ağrı, 20 vakada ( % 24,3) kanama ve 18 vakada ( % 22) ağrı ve kanama idi (Tablo IV). Tablo 4: Ablatid Plasentada semptomların dağılımı Şikayet 1) Ağrı + Kanama 2) Ağrı :~) Kanama TOPLAM Yaka Sayısı % Oranı 53,7 24,3 22,0 Yakaların gebelik haftaları araştırıldığında 38 vaka (% 46,2) miadında, 32 vaka (% 38,8) haftalık, 12 vakarla(% 14,9) hafta arası bulundu. Pariete durumuna bakıldığında, 20 vakanın (% 23,8) ilk gebeliğinde olduğu, 10 vakanın ( % 1 l, 9) daha önce bir doğum yap- tığı, 22 vakanın (% 26,8) iki doğum yaptığı, 10 vakanın ( % 11, 9) üç doğum yaptığı, 7 vakanın (% 8,9) dört doğem yaptığı, 13 vakanın ise ( % 16, 1) beş ve daha fazla doğum yaptığı anlaşıldı. Çocukların durumuna bakıldığında, 32 vakada (% 38,8) hiç ÇKS alınmadı, 29 va- 30

5 SERDAROGLU DENIZ &RMl$ AKG0L kanın ( % 35,9) viabilite indeksinin iyi olduğu, 21 vakanın (% 25,5) düşük viabilite indeksi ile doğduğu ve sonradan ex. olduğu anlaşılmıştır. Yani 82 vakanın 29' u (% 35,i) sağlam çocuk sahibi olmuş, 53 vakanın (% 64,1) çocukları ex. olmuştur. 82 Ablatio Plasenta vak.asının 15 'de (% 18,2) preeklampsi ve eklampsinin eşlik ettiği, 3 vakaya (% 3,6) sezeryeni takiben histerektomi yapıldığı, 10 vakının (% 12,2) eski sezeryenli olduğu, 1 vakarla ( % 1,2) polihidroamnios mevcudiyeti anlaşılmıştır. TARTIŞMA Çalışmamızda sezerien oranının % 8,6 olduğu tespit edilmiştir. Kliniğimizde yapılan bir başka çalışmada (9) yılları arasındaki sezerien oranı % 5,6 olarak bulunmuştur. Burda % 50'1ik bir artış söz konusudur. Bu artış ülkemizdeki bir çok hastaneye göre anlamlıdır. Fakat Batı ülkelerindeki artışın gerisindedir. Batı ülkelerinde son 15 yılda % 'e varan bir artıştan söz edilmektedir ( 1, 3, 7). Primer sezerien endikasyonunda birinci sırayı Fetal Distress almıştır. Bunu kliniğimizdeki elektrokardiotokografinin yaygın kullanımına bağlıyoruz. Plasenta previa ve Ablatio plasentayı diğer endikasyonlarla karşılaştırdığımızda karşımıza çıkan tablo: a) Plasenta previa vakalarında % 12 makat presentasyonu tespit edilmiştir. Makat presentasyonu normalde % 3 4 civarındadır. b) Premature doğum oranı plasenta previada % 68, ablatio plasentada % 53,8 olarak l:lulunmuştur. Normalde premature oranı % 5-15 arasında değişmektedir. c) Ablatio plasenta vakalarında % 18,2 oranında preeklambsi ve eklampsinin iştirak ettiği görülmüştür. d) Plasenta preevia vakalarında fetal moruıjite % 52,3, ablada plasentada fetal mortalite % 64, 1 olarak bulunmuştur. Halbuki aynı çalışmada Fetal Distress vakalarında fetal mortalite % 7, Baş-pelvis uygunsuzuhrğunda ise hiç rastlanmamıştır. KAYNAKLAR L Amirikla, H., Zarowych, B., Evanıı, T.: Cesarean Section. A 15 year rewiew of changing inddence, indications, and riski. An. J. Infections morbidity after primary cesarean sections in a private insti tution. Am. J. Obstet. Gynecol. 136:205, Arısan, Kazım, Doğu Bilgisi 1984, (938, 769). 3. Baysal, Osmanbaşoğlu, Sezerian inııidaıuı nereye gi diyor. Zeynep Kaınil Tıp Bülteni, 1983 $; H. Hansa, O. Karacadağ: Kliniğimizde uygulanan 159 sezerian operasyonun değerlendirilmesi. 5. Ulu sal Obstetrik ve Jinekoloji Kongretive Obstetrics and Gynecology Vol: 65, N: 3, Sokol, R.L, G.M. et al.: Risk preceding increased primary cesarean birth rates. Obs. Gynecol. 59: , Wann Li. GallantJ.G.: Modern indkations forcesarean section. Am. J. Obııtet. Gynecol. 135:437, Williams Obstetrics: Pritchard Mac Donald, Gant Yüksel, A., A Turfanda, Ö. Yalçın: Sectio ceaseria abdominalisin sıklığı ve indikasyonlarındaki değişmeler. 31