Cost Analysis of Patients with Upper Gastrointestinal Hemorrhage. Üst Gastrointestinal Sistem Kanaması ile Başvuran Hastaların Maliyet Analizi.

Transkript

1 e r l Ar þ t ý r m Cost Anlysis of Ptients with Upper Gstrointestinl Hemorrhge n i j ri O O i g in Üst Gstrointestinl Sistem Knmsı ile Bşvurn Hstlrın Mliyet Anlizi h c r s Re l Üst Gstrointestinl Knm Mliyeti / Cost of Upper Gstrointestinl Hemorrhge Hkn Koçoğlu 1, Yıldız Okuturlr 1, Bşk Oğuz 2, Ebru Öztürk 1, Yüksel Altuntş 3, Mehmet Hurşitoğlu 1, Özlem Hrmnky 1, Abdülbki Kumbsr 1 1 İç Hstlıklrı Kliniği, Bkırköy Dr. Sdi Konuk Eğitim ve Arştırm Hstnesi, 2 İç Hstlıklrı Kliniği, İstnbul Bilim Üniversitesi Flornce Nightingle Hstnesi, 3 Endokrinoloji ve Metbolizm Kliniği, Şişli Hmidiye Etfl Eğitim ve Arştırm Hstnesi, İstnbul, Türkiye VI. Ulusl Hseki Tıp Kongresi. 30 Nisn-2 Myıs 2015, Muğl. Hilton Srıgerme Resort, Muğl. (Poster Bildiri dlınd İKİNCİLİK ödülü) Özet Amç: Sğlık hrcmlrındki rtış tedvi mliyetlerinin de göz önüne lınmsı gerçeğini orty koymktdır. Çlışmmızd Sğlık Bknlığı Şişli Hmidiye Etfl Eğitim ve Arştırm Hstnesi ne üst gstrointestinl sistem knm (GİK) teşhisi ile ytırıln hstlrın mliyet nlizini değerlendirdik. Gereç ve Yöntem: Bu çlışmd, cil servise 3 yıl içinde bşvurup ytırıln üst GİK tnılı 524 hst retrospektif olrk değerlendirildi. Dosylr incelenerek hstlrın cinsiyeti, yşı, bşvuru şikyetleri, ilç kullnım öyküsü, ek hstlık vrlığı, kn grubu, hstne mliyeti, mortlite ornlrı, endoskopi bulgulrı, endoskopik forrest sınıflmlrı, hstnede ytış süreleri, eritrosit süspnsiyonu (ES) trnsfüzyon syısı, bşvuru esnsındki hemoglobin düzeyi ile ilgili bilgiler kydedildi. Elde edilen verilerin hstlrın ytış mliyetlerine oln etkisi isttistiksel olrk değerlendirildi. Bulgulr: Üst GİK tnısı ile ytırıln hstlrın 362 si (%69,1) erkek ve 162 si (%30,9) kdın hst idi. Ortlm ytış süresi 6,35±4,94 gün, ortlm yş 54,70±20,46, ortlm ES trnsfüzyon syısı 2,19±2,25 idi. Mortlite ornı %4,2 (n=22) olrk sptndı. Üst gstrointestinl sistem knmsı ile ytırıln hstlrın ortlm hstne mliyetinin 827,97±747,11 TL olduğu tespit edildi. Hstne mliyetleri ile yş (p=0,001), ytış süresi (p=0,001), ek hstlık vrlığı (p<0,05), trnsfüzyon syısı (p=0,001), bşvuru sırsındki hemoglobin (Hb) düzeyi (p<0,05) rsınd nlmlı ilişki sptndı. Trtışm: Predispozn ilç kullnımı, ek hstlık mevcudiyeti, yş, ytış süresi, trnsfüzyon syısının mortlite üzerine etkili oln fktörler olduğu tespit edildi. Ek hstlık mevcudiyeti, ek hstlık syısı, yş, trnsfüzyon vrlığı, bşvuru sırsındki Hb düzeyi, ytış süresinin mliyet üzerine etkili fktörler olduğu tespit edildi. Bu nedenle trnsfüyon syısı ve ytış süresi ile ilgili ek çlışmlr ihtiyç vrdır. Anhtr Kelimeler Üst Gstrointestinl Sistem; Knm; Mliyet; Mortlite Abstrct Aim: Incresing heltcre costs revel to consider the costs of present dignostic nd tretment modlities. In this study we nlysed the costs of hospitlized ptients with upper gstrointestinl hemorrhge (UGIB) who dmitted to Sisli Hmidiye Etfl Eduction nd Reserch Hospitl. Mteril nd Method: In this retrospective study, 524 UGIB ptients who dmitted to emergency deprtment in 3 yers were enrolled. Ptients records tht include gender, ge, complint t dmission, history of medicl drug use, presence of comorbidity, blood type, cost of hospitliztion, mortlity, endoscopic findings, endoscopic forrest s clssifiction, durtion of hospitliztion, number of blood trnsfusion were recorded. Obtined dt were evluted to determine their impct on cost of hospitliztion. Results: This study ws consisted of 362 mle (69,1%) nd 162 femle (30,9%) ptients. Men durtion of hospitliztion ws 6.35 ± 4.94 dys, men ge ws ± 20.4 yers, nd men number of trnsfused blood ws 2.19 ± Mortlity rte ws 4,2% (n = 22). Men cost of hospitliztion ws ± Turkish Lirs (TL). A sttisticl significnce ws determined between cost of hospitliztion nd ge (p=0,001), durtion of hospitliztion (p=0,001), comorbidity (p<0,05), number of trnsfused blood (p=0,001), nd hemoglobine levels t dmission (p<0,05). Discussion: Predisposing drug use, presence of comorbidity, ge, durtion of hospitliztion, number of trnsfused blood were determined s fctors tht hve impct on mortlity. Presence of comorbidity, number of comorbid diseses, ge, number of trnsfused blood nd hemoglobine levels t dmission were determined s fctors tht hve impct on cost of tretment. More studies re needed bout durtion of hospitliztion nd number of trnsfused blood in UGIB ptients. Keywords Upper Gstrointestinl Hemorrhge; Bleeding; Cost; Mortlity DOI: /JCAM.3589 Received: Accepted: Printed: J Clin Anl Med 2015;6(suppl 4): Corresponding Author: Hkn Kocoglu, Deprtment of Internl Medicine, Bkirkoy Dr. Sdi Konuk Eduction nd Reserch Hospitl, 34147, Bkırköy, İstnbul, Türkiye. GSM: F.: E-Mil: dr.hknkocoglu@gmil.com Journl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 473

2 Giriş Üst gstrointestinl sistem knmsı (GİK) sıklığı yıld / olup yklşık tüm hstneye ytışlrın %1 ini teşkil eder [1,2]. Amerik Birleşik Devletlerinde her yıl 300,000 hst üst GİK nedeniyle hstneye ytırılmkt ve ek olrk 100,000 il 150,000 hstd hstnede ytmkt iken üst GİK gelişmektedir [3]. Bu konjestif klp yetmezliği ve derin ven trombozu nedeniyle hstneye ytıştn dh fzldır [4]. Üst GİK nedeni ile ypıln ytışlr yıllık 2,5 milyr dolr sğlık hrcmsın neden olmktdır [3,4]. Vivine ve rk. ABD de yptığı bir çlışmd 2008 yılınd non vriköz nedenli üst GİK tnısıyl ytırıln hstlrd ortlm ytış süresi 4,4 ± 2,7 gün ve ortlm mliyet 5632$ ± 3402$ olrk sptnırken vriköz nedenli üst GİK tnısıyl ytırıln hstlrd ortlm ytış süresi 15,2 ± 3,8 gün ve ortlm mliyet 23,207$ ± 6612$ olrk sptnmıştır [3]. Üst GİK nin; tnısl ve terpötik işlemlerde oln gelişmelere rğmen hl mortlitesi ortlm %2-10 civrınd olup mortlite ornı yşl ykındn ilişkilidir. GİK ile ilişkili mortlite ornı 60 yşın ltınd %8 iken, 60 yşın üstünde bu orn %13 e çıkmktdır [5]. Ölümlerin çoğu 60 yş üzerindeki yşlı hstlrd ve ciddi klp hstlığı, knser, böbrek yetmezliği gibi ek ğır hstlığı bulunnlrd olmktdır [6]. Artn sğlık hrcmlrı dh etkin ve ucuz tedvi modlitelerinin geliştirilmesini ve mevcut tedvi yöntemlerinin dh verimli kullnılmsını zorunlu kılmktdır. Bu nedenle mevcut hstlıklrın tedvi giderlerinin ve bunlr etki eden fktörlerin bilinmesi mliyet etkililik nlizi çlışmlrınd ilk sptnmsı gereken verilerdir [7]. Biz bu çlışmmızd üst GİK knm teşhisi ile ytırıln hstlrd mortliteye etkili fktörleri ve hstlrın mliyet nlizini değerlendirdik. Gereç ve Yöntem Bu çlışmd, Sğlık Bknlığı Şişli Hmidiye Etfl Eğitim ve Arştırm Hstnesi cil servisine 3 yıl içinde bşvurup ytırıln üst GİK tnılı 524 hst retrospektif olrk değerlendirildi. Dosylr incelenerek hstlrın cinsiyeti, yşı, bşvuru şikyeti, bşvuru nındki hemoglobin (Hb) değeri, ilç kullnım öyküsü, ek hstlık vrlığı, kn grubu, hstne mliyeti, mortlite ornlrı, endoskopi bulgulrı, endoskopik forrest sınıflmsı, hstnede ytış süreleri, eritrosit süspnsiyonu (ES) trnsfüzyon syısı ile ilgili bilgiler kydedildi. Elde edilen verilerin hstlrın ytış mliyetlerine oln etkisi isttistiksel olrk değerlendirildi. İsttistiksel nlizler için NCSS (Number Cruncher Sttisticl System) 2007&PASS (Power Anlysis nd Smple Size) 2008 Sttisticl Softwre (Uth, USA) progrmı kullnıldı. Çlışm verileri değerlendirilirken tnımlyıcı isttistiksel metodlrın (Ortlm, Stndrt Spm, Medyn, Frekns, Orn, Minimum, Mksimum) ynı sır niceliksel verilerin krşılştırılmsınd norml dğılım göstermeyen prmetrelerin iki grup krşılştırmlrınd Mnn Whitney U testi kullnıldı. Norml dğılım göstermeyen üç ve üzeri gruplrın krşılştırmlrınd ise Kruskl Wllis test ve frklılığ neden oln grubun tespitinde Mnn Whitney U test kullnıldı. Niteliksel verilerin krşılştırılmsınd ise Person Ki-Kre testi kullnıldı. Prmetreler rsı ilişkilerin değerlendirilmesinde de Spermn s Korelsyon Anlizi kullnıldı. Multivrite nlizlerin değerlendirilmesinde Lojistik regresyon nlizi kullnılmıştır. Anlmlılık p<0.05 düzeyinde değerlendirildi. Bulgulr Çlışmmız 3 yıl içerisinde bşvurn toplm 524 hstnın tümü dhil edilmiş olup veriler hst dosylrı ve Hstne Bilgi Yönetim Sistemi üzerinden elde edilmiştir. Hstlrın Klinik Özellikleri 524 hstnın 362 si (%69,1) erkek ve 162 si (%30,9) kdın, erkek/kdın ornı 2,23 idi. Ortlm yş 54,70 ± 20,46 yıl olup yıl rsınd değişmekteydi. İleri yş ile birlikte kdın olgu ornınd nlmlı derecede rtış sptndı (p<0.05). Ayrıc ilç kullnımı vrlığı ve ek hstlık mevcudiyeti kdın hstlrd nlmlı derecede fzl idi (p<0.05). Cinsiyet ile mortlite, ytış süresi, trnsfüzyon miktrı ve mliyet rsınd nlmlı ilişki sptnmdı (p>0.05) (Tblo 1). Hstlrın %35,1 i A(+); %8 i A(-); %10,5 i B(+); %1,5 i B(-); %4,4 ü AB(+); %1 i AB(-); %35,3 ü O(+); %4,2 si O(-) kn grubundn idi. Hstlrın bşvuru nındki Hb düzeyleri 3 ile 18,5 g/dl rsınd değişmekte olup ortlmsı 9,65 ± 2,73 g/dl olrk sptndı. Tblo 1. Hstlrın Klinik Özellikleri Cinsiyet Erkek Kdın p* Hst Syısı 362 % % Yş (yıl) 50.5 ± ± Ytış Süresi (gün) 6.1 ± ± Hstne Msrfı (TL) ± ± Kn Trnsfüzyon Syısı (det) 2.1 ± ± İlç Kullnımı Yok 210 % %62.8 Vr 72 % %37.2 Tburcu 351 % %93.2 Eksitus 11 % %7.2 Ek Hstlık Yok 193 % %21.6 Vr 169 % % Syısl veriler: Ortlm ± stndrt spm, *t-testi, Mnn-Whitney U, Ki-Kre Ytış Süresi Ortlm ytış süresi 6,35 ± 4,94 gün olrk sptndı. Olgulrın %52,1 inin ytış süresi 1-5 gün rsınd değişmekte iken; %35,9 unun 5-10 gün; %6,5 inin gün; %1,9 unun gün ve %2,7 sinin 20 günden fzl idi. Bşvuru Şikyeti Hstlrın %36,1 i siyh renkli dışkılm; %14,5 i siyh renkli kusm, %23,7 si knlı kusm, %0,6 sı knlı dışkılm, %11,6 sı bş dönmesi-byılm, %13,5 i ise diğer (krın ğrısı, hlsizlik, çrpıntı, genel durum bozukluğu) şikyetleri ile bşvurdu. Bşvuru şikyeti ile mortlite, mliyet ve ytış süresi rsınd ilişki sptnmdı (p>0,05). Predispozn İlç Kullnımı Hstlrın %23,7 si non-steriod ntiinflmtur (NSAİİ); %11,5 i setilslisilik sit (ASA); %6,7 si wrfrin (OAK); %0,2 si stero- 474 Journl of Clinicl nd Anlyticl Medicine

3 id; %4 ü bunlrın kombinsyonu şeklinde ilç kullnmkt iken, %54 ü hiçbirini kullnmmktydı. İlç kullnımı ile mortlite rsınd nlmlı ilişki sptndı (p<0.05). Yş, ytış süresi, hstne msrfı ve trnsfüzyon syısıyl ilç kullnımı rsınd ilişki sptnmdı (p>0.05). Eritrosit Süspnsiyonu Trnsfüzyonu Hstlrın %67,2 sine ES trnsfüzyonu ypılmıştır ve %7,6 sın 1; %24,6 sın 2; %12,4 üne 3; %8,6 sın 4; %6,1 ine 5; %3,8 ine 6; %1,9 un 7; %0,8 ine 8; %0,8 ine 9; %0,8 ine 10 ünite trnsfüzyon ypılmıştır. Ortlm ES trnsfüzyon syısı 2,19 ± 2,25 idi. Trnsfüzyon ypıln olgulrın mliyetleri trnsfüzyon ypılmyn olgulr göre nlmlı düzeyde yüksek sptnmıştır (p<0,01). Ayrıc mortlite ile kn trnsfüzyon syısı rsınd d nlmlı ilişki sptndı (p<0.05). Ek Hstlık Mevcudiyeti ve Ek Hstlık Syısı Hstlrın %56,3 ünde ek hstlık sptndı (Şekil 1). Çlışmmızd ek hstlığı oln hst syısı nlmlı derecede fzl idi. Ek hstlığı oln hstlrd ortlm yş, ytış süresi, hstne msrfı ve mortlite ornı nlmlı derecede dh yüksekti (p<0.05). Şekil 1. Hstlrın ek hstlık dğılımlrı Diybet: Diybetes Mellitus, H. : Hstlığı, Kr.: Kronik, GİS: Gstrointestinl sistem, Yetm.: Yetmezliği, KC: Krciğer, Fibr.: Fibrilsyon, KOAH: Kronik Obstrüktif Akciğer Hstlığı, Üls. Kol.:Ülsertif Kolit Endoskopik Bulgulr ve Forrest Sınıflmsı Hstlrın %13,9 un endoskopi işlemi ypılmzken; endoskopi ypıln 451 olgunun %49 und duodenum ülseri; % 16,9 und gstrit (eritemtöz/eroziv); %12,2 sinde mide ülseri; %6,7 sinde mlign ülser y d kitle; %4,9 und özofgus vrisi, %3,8 inde mllory-weis yırtığı; %6,7 sinde ise diğer endoskopik bulgulr (özofgus ülseri, divertikül, ngiodisplzi, vs.) sptndı. Ytış süresi ile endoskopik bulgu rsınd nlmlı bir ilişki sptndı (p<0.05). Endoskopi ypılmyn hstlrın ortlm ytış süresi 6,17 gün iken endoskopisinde gstrit sptnn hstlrın 5,6 gün; duodenum ülseri sptnnlrın 5,83 gün; mide ülseri sptnnlrın 6,52 gün; özofgus vrisi sptnnlrın 9,04 gün; mlign ülser/kitle sptnnlrın 10 gün; mllory-weis yırtığı sptnnlrın 7,53 gün ve diğerlerinin ortlm 5,76 gündür. Toplm 212 olgunun endoskopi rporund Forrest sınıflmsı mevcuttu ve %1,9 u evre 1A; %8,9 u evre 1B; %23,6 sı evre 2A; %12,3 ü evre 2B; %8 i evre 2C ve %45,3 ü evre 3 olrk sptndı. Mortlite Hstlrın prognozlrın bkıldığınd 496 hst (%94,65) medikl tedvi ile tburcu olurken, 6 hstd (%1,15) cerrhi girişime gerek duyulmuş, 22 hst (%4,20) eksitus olmuştu. Mortlite ile yş ve ytış süresi ve kn trnsfüzyon syısı rsınd nlmlı ilişki sptndı (p<0.05) (Tblo 2). Tblo 2. Mortlite üzerine etkili fktörler Tburcu Eksitus p* Hst Syısı 502 % %4.2 - Yş (yıl) 54.1 ± ± Ytış Süresi (gün) 6.4 ± ± Hstne Mliyeti (TL) Kn Trnsfüzyon Syısı (det) ± ± ± ± Syısl veriler: Ortlm ± stndrt spm,*t-testi, Mnn-Whitney U Mliyet Ortlm hstne mliyeti 827,97 ± 747,11 TL idi. Yş ile mliyet rsınd pozitif korelsyon sptndı (p<0,01). Ek hstlığı oln hstlrın (Diybetes Mellitus [DM], hipertnsiyon [HT], kronik böbrek yetmezliği [KBY], iskemik klp hstlığı [İKH]) mliyeti olmynlr göre nlmlı derecede yüksek bulundu (p<0,05). Forrest tiplerine göre toplm mliyet ortlmlrı rsınd nlmlı frk görülmedi (p>0,05). Trnsfüzyon ypıln olgulrın toplm mliyetleri trnsfüzyon ypılmyn olgulr göre nlmlı düzeyde yüksek sptndı (p<0,01). Hb düzeylerine göre toplm mliyet ortlmlrı rsınd nlmlı frklılık görüldü (p<0,01). Bşvuru şikyetlerine göre toplm mliyet ortlmlrı rsınd nlmlı frklılık sptnmdı (p>0,05). Ek hstlık syılrın göre mliyet ortlmlrı rsınd nlmlı frklılık görüldü (p<0,01). Anlmlılığın nereden kynklndığını sptmk için ypıln ikili krşılştırmlrd, ek hstlık sptnmyn olgulrın toplm mliyetleri bir, iki, üç ve dört ek hstlığ ship olgulrdn nlmlı düzeyde düşük sptndı (p<0,01). Tek hstlığı olnlr ile iki ve üç ek hstlığ ship olgulrın mliyetleri rsınd nlmlı frk görülmezken (p=0,351; p>0,05); dört hstlığ ship olgulrın mliyetleri tek hstlık görülenlerden nlmlı düzeyde yüksek bulundu (p<0,01). İki hstlığı olnlr ile üç ek hstlığ ship olgulrın mliyetleri rsınd nlmlı frk görülmezken (p>0,05); dört hstlığ ship olgulrın mliyetleri iki hstlık görülenlerden nlmlı düzeyde yüksek bulundu (p<0,01). Üç ve dört hstlığ ship olgulrın mliyetleri rsınd d yine nlmlı frklılık görülmedi (p>0,05). Toplm mliyet için referns rlığı belirlemede Boxplot yklşımı ile referns rlığı sptnmy çlışıldığınd bizim çlışmmız için elde edilen lt sınır 510 TL ile üst sınır 1944 TL olrk sptnmıştır. Anck serimizde cut-off noktsı olrk medyn değer lındığınd 675 TL üzerinde olnlrın yüksek mliyete ship olduğu vrsyılrk, değişkenlerin mliyet üzerine etkileri Lojistik regresyon nlizi ile değerlendirildi. Toplm mliyet üzerine univrite etkileri nlmlı bulunn risk fktörlerinden yş, ytış süresi, HT, DM, İKH, KBY vrlığı, ek hstlık syısı, Hb düzeyleri ve trnsfüzyon ypılmsının etkilerini Lojistik regresyon nlizi ile değerlendirdiğimizde; modelin nlmlı bulunduğu ve modelin çıklyıcılık ktsyısının (%76) iyi düzeyde olduğu görüldü. Ytış süresinin 5 gün üzerinde olmsının, trnsfüzyon ypılmsının ve hemoglobin düzeylerinin 7,1 ile 10 rsınd olmsının mliyet üzerine etkileri bğımsız risk fk- Journl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 475

4 törü olrk sptnmıştır (Tblo 3). Tblo 3. Mliyet üzerine etkili fktörler Univrite değerlendirmeler Multivrite Değerlendirmeler p* ODDS 95% G.A. p* ODDS 95% G.A. Yş (>55 yıl) Ytış süresi (>5 gün) HT (+) DM (+) IKH (+) KBY (+) Ek hstlık (+) Tek hstlık İki hstlık Üç hstlık Dört hst. ve üzeri Trnsfüzyon (+) Hb (g/dl) Hb (7,1-10) Hb ( 7) *Lojistik regresyon nlizi, G.A. : Güven rlığı, HT: Hipertnsiyon, DM: Diybetes Mellitus, IKH: İskemik klp hstlığı, KBY: Kronik Böbrek Yetmezliği, Hb: Hemoglobin Trtışm Çlışmmızd hstlrın erkek/kdın ornı 2.23/1 sptndı. Litertürde üst GİK ile ilgili ypıln çlışmlrd d erkek/kdın ornı benzer bulunmuştur [8-10]. Ortlm yş ± yıl olrk sptndı. Fugrols ve rk olgu ile yptıklrı çlışmd yş ortlmsını 57 ± 16.8; Czdor ve rk ± 17.5; Zimmermn ve rk ± 1.3 olrk bizim çlışmmızdkine çok ykın ornlrd bulmuşlrdır.[11-13]. İleri yş ile birlikte kdın olgu ornınd nlmlı derecede rtış mevcuttu. Ayrıc ilç kullnımı vrlığı kdın hstlrd nlmlı derecede fzl idi. Kdınlrd NSAİİ ilç kullnımının toplm NSAİİ ilç kullnnlr ornının ileri yşl birlikte rttığı tespit edildi. Bu ilişki ASA, wrfrin ve steroid kullnımınd ise sptnmdı. Vivine ve rk. ABD de yptığı bir çlışmd 2008 yılınd non vriköz nedenli üst GİK tnısıyl ytırıln hstlrd ortlm ytış süresini 4.4 ± 2.7 gün olrk sptrken vriköz nedenli üst GİK tnısıyl ytırıln hstlrd ortlm ytış süresini 15.2 ± 3.8 gün olrk sptnmışlrdır.[3] Ülkemizde Cnder ve rk. yptığı çlışmd ise ortlm ytış süresi 6.40 ± 6.17 gün olrk sptnırken bizim çlışmmızd d 6.35 ± 4.94 gün olrk sptndı [14]. Acil servise bşvuru şikyetleri incelendiğinde en sık bşvuru sebebi olrk melen tespit edildi. Lewis ve rk. çlışmsınd d %48 ile en sık geliş şikyeti çlışmmızdki gibi melen olrk belirtilmiştir [15]. Admopoulos ve rk. çlışmsınd d hstneye en sık bşvuru şikyeti melen sptns d bu orn %66,3 gibi yüksek bir ornd bulunmuştur[16]. Türkiye de Yenigün ve rk. yptığı çlışmd ise hstlrın %37,9 unun melen şikyetiyle cil servise bşvurduklrı görülmüştür [17]. Üst GİK için en önemli predispozn fktörlerden birisi de ilç (ASA, NSAİİ, OAK, vs.) kullnımıdır. Hstlrımızın 242 sinde (%46) üst GİK için predispozn olbilecek ilç kullnım öyküsü mevcut olup 124 ünde (%23,7) sık kullnıln ilç olrk NSA- İİ sptndı. Psptis ve rk. üst GİK oln hstlrd NSAİİ kullnım ornını %49, Türkiye de Sezgin ve rk. %44,3, Srı ve rk. %25,5 olrk sptmışlrdır [9,18]. Ayrıc çlışmmızd ilç kullnımı ile mortlite rsınd nlmlı ilişki sptndı. Trnsfüzyon ypıln olgulrın toplm mliyetleri trnsfüzyon ypılmyn olgulr göre nlmlı düzeyde yüksek sptndı. Kshyp ve rk. çlışmsınd %59,5 hsty trnsfüzyon ypılmış ve ortlm trnsfüzyon syısı 2,18 ünite olrk sptnmıştır [19]. Iordche ve rk. ise ortlm trnsfüzyon syısını 1,6 ünite olrk bulmuşlrdır [20]. Soncini ve rk. çlışmsınd hstlrın %54 üne ve ortlm 3,0 ünite kn trnsfüzyonu ypıldığı tespit edilmiştir [21]. Göksu ve rk. benzer olrk hstlr ortlm 3,03 ünite kn trnsfüzyonu ypıldığını tespit etmişlerdir [22]. Okutur ve rk. 230 hstyl yptıklrı çlışmd bizim sonuçlrımız benzer olrk, hstlrın %79,1 ine kn trnsfüzyonu ypıldığını ve ortlm kn trnsfüzyonunun hst bşın 2,42 ünite olduğunu tespit etmiştir[23]. En sık O (+) kn grubundn oln hstlrın üst GİK ile bşvurduğunu sptdık. Kdim Byn ve rk yılınd Türkiye de 364 hst ve 734 kontrol grubu ile yptığı çlışmd O kn grubunu hstlrd %46,2, kontrollerde %34,9; A kn grubunu hstlrd %32,4, kontrollerde %39,5; B kn grubunu hstlrd %15,7, kontrollerde %18,4; AB kn grubunu hstlrd %5,8, kontrollerde %7,2 sptmışlrdır [24]. Benzer bir dğılım İskoçy d ypılmış bir çlışmd d bildirilmiştir [25]. Theochris ve rk. üst GİK tnılı hstlrd ek hstlık sıklığını 1995 de %69,1, 2005 de %78,2 olrk sptmışlrdır [26]. Yenigün ve rk. d üst GİK tnılı hstlrd ek hstlık görülme ornını %50,8 olrk bulmuştur [17]. Bizim çlışmmızd ek hstlığı oln hst ornı %56,3 idi ve kdın hstlrd ek hstlık mevcudiyeti nlmlı derecede yüksek tespit edildi. Ek hstlığı oln hstlrd ortlm yş, ytış süresi, mliyet ve mortlite ornı nlmlı derecede yüksekti. Ek hstlık syılrın göre toplm mliyet ortlmlrı rsınd nlmlı frklılık görüldü. Ek hstlık sptnmyn olgulrın toplm mliyetleri bir, iki, üç ve dört ek hstlığ ship olgulrdn nlmlı düzeyde düşük olrk sptndı. Hstlrın %86,1 ine endoskopi işlemi ypıldı ve %49 und duodenum ülseri en sık bulgu olrk sptndı. Ytış süresi ile endoskopik bulgu rsınd nlmlı ilişki sptndı. Verilerimiz diğer çlışmlrl benzerdir. Litertürde de en sık sebep olrk peptik ülser öne çıkmktdır. Sugw ve rk. çlışmsınd peptik ülser %33, eroziv gstrit %24, özofgus vrisi %22 olrk tespit edilmiştir [27]. Lkhwni ve rk. çlışmsınd peptik ülser %61,7 (%32 si duodenl, %29,7 si gstrik), eroziv gstrit %21,9, özofgus vrisi %10,9 ornınd bizim sonuçlrımız çok ykın olrk bulunmuştur [28]. Golnov ve rk. üst GİK tnılı hstlrd %38,2 peptik ülser, %16,5 eroziv gstrit, %10,3 özofgus vrisi bulmuşlrdır [29]. Longstreth in çlışmsınd %61,6 peptik ülser, %14,3 eroziv gstrit, %6,2 özofgus vrisi tespit edilmiştir [2]. Ülkemizde Aksöz ve rk. çlışmsınd üst GİK tnılı hstlrd %40,3 peptik ülser, %14,9 eroziv gstrit, %7,8 özofgus vrisi olduğu görülmüştür[30]. Srı ve rk. d üst GİK tnı- 476 Journl of Clinicl nd Anlyticl Medicine

5 lı hstlrd %40,1 peptik ülser (%32,2 duodenl, %7,9 gstrik ülser), %28,2 gstroduodenit, %16,9 gstrit, %5,1 özofgus vrisi tespit etmişlerdir [18]. Hstlrın endoskopi rporlrının %40,5 inde forrest evrelemesi mevcuttu. En sık (%45,3) forrest evre 3 knm tespit edildi. Cnder ve rk. yptığı çlışmd d %70 ornı ile en sık forrest evre 3 knm tespit edilmiştir [14]. Üst GİK ile gelen hstlrın tkibi, prognozu ve tedvisinin yönlendirilmesinde hstnın gelişindeki Hb değeri önemlidir. Çlışmmızdki hstlrın interne edildiklerindeki Hb değerleri 3 ile 18,5 g/dl rsınd olup ortlm 9,65±2,73 g/dl olrk bulunmuştur. Knmnın şiddeti, knm öncesi neminin olmsı, hstlrın hstneye geliş süresinin uzmsı giriş Hb düzeyi üzerine etkilidir. Çlışmmızd mortlite ornı %4,2 (n=22) olrk sptndı. Mortlite ile yş ve ytış süresi ve kn trnsfüzyon syısı rsınd isttistiksel olrk nlmlı ilişki sptndı. Üst GİK tnılı hstlrd mortlite ornlrı frklı merkezlerden değişik ornlrd bildirilmektedir. Thomopoulos ve rk. mortlite ornını %5,2, Psptis ve rk. %5,6, Okutur ve rk. %5,7, Aksöz ve rk. %7,4, Bltchford ve rk. %8,1, Pucr ve rk. %9,3, Yenigün ve rk. %10,2, Czernichow ve rk. %14,3 olrk tespit etmişlerdir [31-35,23,30,17]. Çlışmmızd ortlm mliyet ± TL olrk sptndı. Yş, ek hstlık mevcudiyeti, ek hstlık syısı, ytış süresi, ES trnsfüzyonu ve bşvuru esnsındki Hb düzeyinin mliyet üzerine etkili olduklrını tespit ettik ve ytış süresi, ES trnsfüzyonu ve bşvuru esnsındki Hb düzeyinin mliyet üzerine bğımsız risk fktörü olduğunu sptdık. Vivine ve rk. ABD de yptığı bir çlışmd 2008 yılınd non vriköz nedenli üst GİK tnısıyl ytırıln hstlrd ortlm mliyeti 5632$ ± 3402$ olrk sptrken vriköz nedenli üst GİK tnısıyl ytırıln hstlrd 23,207$ ± 6612$ olrk sptmıştır [3]. Çlışmmızd ilginç bir bulgu olrk Hb değerinin g/dl düzeylerinde olmsı mliyeti rtırn bğımsız bir risk fktörü olrk sptndı. Yptığımız lt grup nlizlerinde g/dl rsınd hemoglobin değerine ship hstlrın dh fzl komorbid hstlığ ship olduğu ve bu hstlrd HT, DM, KBY, İKH, mide brsk knseri ve mide-brsk dışı knser syısının dh fzl olduğunu tespit ettik. Okült GİK nedeniyle endoskopi ypıln hstlrd mide knseri ornı Okuturlr ve rk. trfındn %3 olrk sptnmışken bizim çlışmmız d bu orn %1 olrk tespit edildi ve bu hstlrın tmmın ykınının g/ dl rsınd hemoglobin değeriyle bşvurduğu sptndı [36]. Bu grupt komorbid hstlıklr ve mlignitenin yer lmsı ek inceleme metodlrın bşvurulmsı nedeniyle mliyet rtışın yol çmış olbilir. Sonuç olrk; çlışmmızdki bulgulrın dh önce ypıln çlışmlrl uyumlu olduğu görüldü. Dh önceki çlışmlr ek olrk mliyet nlizi ypılmış ve üst GİK ile gelen hstlrın ortlm mliyetinin ± TL olduğu tespit edilmiştir. Mliyete etkili fktörlerin benzer şekilde mortlite üzerine de etkili olduğunu tespit ettik. Predispozn ilç kullnımı, ek hstlık mevcudiyeti, yş, ytış süresi, trnsfüzyon syısının mortlite üzerine etkili oln fktörler olduğu tespit edildi. Ek hstlık mevcudiyeti, ek hstlık syısı, yş, trnsfüzyon, bşvuru sırsındki Hb düzeyi, ytış süresinin mliyet üzerine etkili fktörler olduğu sptndı. Bu nedenle trnsfüyon syısı ve ytış süresi ile ilgili ek çlışmlr ihtiyç vrdır. Çıkr Çkışmsı ve Finnsmn Beynı Bu çlışmd çıkr çkışmsı ve finnsmn destek lındığı beyn edilmemiştir. Kynklr 1. Gilbert DA. Epidemiology of upper gstrointestinl bleeding. Gstrointest Endosc 1990;36 (5 Suppl):S Longstreth GF. Epidemiology nd outcome of ptients hospitlized with cute lower gstrointestinl hemorrhge: popultion-bsed study. Am J Gstroenterol 1997;92(3): Vivine A, Aln BN. Estimtes of costs of hospitl sty for vricel nd nonvricel upper gstrointestinl bleeding in the United Sttes. Vlue Helth 2008;11(1): Albeldwi M, Qdeer MA, Vrgo JJ. Mnging cute upper GI bleeding, preventing recurrences. Clevelnd Clin J Med 2010;77(2): Scott S, Friedmn L, McQuid RK. Current Dignosis&Tretment in Gstroenterology. Güneş kitbevi, Çeviri editoru Sivri B, Gönen Ö Alkım H, Şşmz N. Akut Üst Gstrointestinl Sistem Knmsı. Özden A, Şhin B, Yılmz U, Soykn İ (eds). Gstroenteroloji. Ankr: TGV Yyınlrı 2002.p Blçık PY, Şhin B. Sğlık hizmetlerinde mliyet etkililik nlizi ve krr nlizi. Hcettepe Sğlık İdresi Dergisi 2013;16 (2): Yvorski RT, Wong RK, Mydonovitch C, Bttin LS, Furni A, Amundson DE. Anlysis of 3,294 cses of upper gstrointestinl bleeding in militry medicl fcilities. Am J Gstroenterol 1995;90 (4): Sezgin O, Altints E, Tombk A. Effects of sesonl vritions on cute upper gstrointestinl bleeding nd its etiology. Turk J Gstroenterol 2007;18 (3): Rmirez F, Cifuentes C, Mvres J, Voso J, Monsterios W, Hinestros H, Quiros E. Upper gstrointestinl hemorrhge. Prospective nlysis of 741 cses. G E N 1993;47(3): Mino FG, Jrmillo EJ, Gálvez CC, Crmon IC, Reyes LA, De l Mt GM. An nlysis of generl prospective series of 3270 upper digestive hemorrhges. Revist espnol de enfermeddes digestivs: orgno oficil. de l Sociedd Espnol de Ptologi Digestiv 1992;82 (1): Codin Czdor A, Codin Brrers A, Olivet Pujol F, Acero Hernndez D, Gonzlez-Huix F. Descriptive nlysis of 660 cses of upper digestive hemorrhge: reltion of emergency endoscopy nd mortlity. Rev Esp Enferm Apr Dig 1989;75(6 Pt 2): Zimmermn J, Arnon R, Ligumski M, Beeri R, Keret D, Lysy J, et l. Acute upper gstrointestinl bleeding in Jeruslem : cuses, chrcteristics nd reltion to nonsteroidl nti-inflmmtory drugs. Isr J Med Sci 1993;29 (5): Cnder B, Ertekin B, Hsn K, Mehmet G, Dündr D, Koçk S, ve rk. Acil servise gstrointestinl knm ile bşvurn hstlrd hstne ytış süresini etkileyen fktörler. Fırt Tıp Dergisi 2011;16(2): Lewis JD, Shin EJ, Metz DC. Chrcteriztion of gstrointestinl bleeding in severely ill hospitlized ptients. Crit Cre Med 2000;28 (1): Admopoulos AB, Bibs NM, Efstthiou SP, Tsioulos DI, Mitromrs AG, Tsmi AA, et l. Differentition between ptients with cute upper gstrointestinl bleeding who need erly urgent upper gstrointestinl endoscopy nd those who do not. A prospective study. Eur J Gstroenterol Heptol 2003;15 (4): Yenigün EC, Pirpir A, Aytn P, Ulusl G, Yıldırım İS. Üst gstrointestinl sistem knmlı hstlrın özelliklerinin değerlendirilmesi. Akdemik Gstroenteroloji Dergisi 2006;5(2): Srı O, Tnoğlu A, İnl V, Türkoğlu Hİ, Öztürk B, Sğlm K. GATA cil dhiliye kliniğinde üst gstrointestinl sistem knmsı nedeniyle yıllrı rsınd tkip edilen hstlrın sosyodemogrfik özelliklerinin incelenmesi. Gülhne Tıp Dergisi 2007;49: Kshyp R, Mhjn S, Shrm B, Jret P, Ptil RK, Rn S, et l. A clinicl profile of cute upper gstrointestinl bleeding t moderte ltitude. Journl, Indin Acdemy of Clinicl Medicine 2005;6(3): Iordche S, Sftoiu A, Czcu S, Ciure T. Mngement of non-vricel upper gstrointestinl bleeding from theory to prctice. Current Helth Sciences Journl 2009:35(1): Soncini M, Triossi O, Leo P, Mgni G, Bertele AM, Grsso T, et l. Mngement of ptients with nonvricel upper gstrointestinl hemorrhge before nd fter the doption of the Rockll score, in the Itlin Gstroenterology Units. Eur J Gstroenterol Heptol 2007;19 (7): Göksu E, Erken Ö, Erçetin Y, Kılıçsln İ, Çete Y. Akdeniz Üniversitesi Hstnesi Acil Servisine üst gstrointestinl sistem knmsı ile bşvurn hstlrd mortliteyi belirleyen fktörler ve demogrfik özellikleri. Tr J Emerg Med 2004;4(3): Okutur SK, Alkım C, Bes C, Gürbüz D, Kınık Ö, Gültürk E, ve rk. Akut üst gstrointestinl sistem knmlrı: 230 olgunun nlizi. Akdemik Gstroenteroloji Dergisi 2007;6 (1): Byn K, Tuzun Y, Yilmz S, Dursun M, Cnoruc F. Clrifying the reltionship between ABO/Rhesus blood group ntigens nd upper gstrointestinl bleeding. Dig Dis Sci 2009;54 (5): Johnston SJ, Jones PF, Kyle J, Needhm CD. Epidemiology nd course of gstrointestinl hemorrhge in North-est Scotlnd. Br Med J 1973;3(5882): Theochris GJ, Thomopoulos KC, Skellropoulos G, Ktskoulis E, Nikolopo- Journl of Clinicl nd Anlyticl Medicine 477

6 ulou V. Chnging trends in the epidemiology nd clinicl outcome of cute upper gstrointestinl bleeding in defined geogrphicl re in Greece. J Clin Gstroenterol 2008;42(2): Sugw C, Steffes CP, Nkmur R, Sferr JJ, Sferr CS, Sugimur Y, et l. Upper GI bleeding in n urbn hospitl. Etiology, recurrence, nd prognosis. Ann Surg 1990;212(4): Lkhwni MN, Ismil AR, Brrs CD, Tn WJ. Upper gstrointestinl bleeding in Kul Lumpur Hospitl, Mlysi. Med J Mlysi 2000;55(4): Golnov J, Hrdlick L, St ovicek J, Lochmnov J, Tyburec M, Drbek Jet l. Acute hemorrhge of the upper prt of the gstrointestinl trct survey of emergency endoscopy of the upper gstrointestinl trct t our fcility. Vnitr Lek 2004;50(4): Aksöz K, Ünsl B, Akyol Z, Ergün A, Önder G, Gönenç U. Üst gstrointestinl sistem knmlı 2568 hstnın değerlendirilmesi. Turk J Gstroenterol 1995;6: Thomopoulos KC, Vgens KA, Vginos CE, Mrgritis VG, Bliks AP, Ktskoulis EC, et l. Chnges in etiology nd clinicl outcome of cute upper gstrointestinl bleeding during the lst 15 yers. Eur J Gstroenterol Heptol 2004;16(2): Psptis GA, Mtrell E, Kpsoritkis A, Leontithis C, Ppnikolou N, Chlouverkis GJ, et l. An epidemiologicl study of cute upper gstrointestinl bleeding in Crete, Greece. Eur J Gstroenterol Heptol 2000;12(11): Bltchford O, Dvidson LA, Murry WR, Bltchford M, Pell J. Acute upper gstrointestinl hemorrhge in west of Scotlnd: cse scertinment study. BMJ 1997;315(7107): Czernichow P, Hochin P, Nousbum JB, Rymond JM, Rudelli A, Dups JL, et l. Epidemiology nd course of cute upper gstro-intestinl hemorrhge in four French geogrphicl res. Eur J Gstroenterol Heptol 2000;12(2): Pucr SH, Cossio VE, Lizrrg RJ. Upper gstrointestinl bleeding in Cuzco: two yers experience. Rev Gstroenterol Peru 1996;16(3): Okuturlr Y, Soylu A, İnn Y, Şeker Ö, Gnjliyev K, Çkmk S, et l. Lower nd upper endoscopic exmintion results in ptients with iron deficiency nemi. Endoscopy Gstrointestinl 2014;22: How to cite this rticle: Koçoğlu H, Okuturlr Y, Oğuz B, Öztürk E, Altuntş Y, Hurşitoğlu M, Hrmnky Ö, Kumbsr A. Cost Anlysis of Ptients with Upper Gstrointestinl Hemorrhge. J Clin Anl Med 2015;6(suppl 4): Journl of Clinicl nd Anlyticl Medicine