Elektif Sezaryen Operasyonlarında Farklı Anestezi Yöntemlerinin Yenidoğandaki Etkilerinin Karşılaştırılması

Transkript

1 Klinik Arştırm Elektif Sezryen Opersyonlrınd Frklı Yöntemlerinin Yenidoğndki Etkilerinin Krşılştırılmsı The Effects of Different Anesthesiologicl Methods Used t Elective Ceserin Sections on New Borns Firdevs Krdoğn 1, Arzu Yıldırım Ar 1, F. Nur Akgün 1 Necl Yüce 2, Emel Şeny 2 1. Ftih Sultn Mehmet Eğt. ve Arş. Hst. yoloji ve Renimsyon Kliniği, İST. 2. Ftih Sultn Mehmet Eğitim ve Arştırm Hstnesi Peditri Kliniği, İSTANBUL ÖZET Bu çlışmd, elektif sezryen girişimlerinde genel ve rejyonl (epidurl ve spinl) nestezinin; nnenin hemodinmik prmetreleri, yenidoğnın APGAR, NAKS (nörodptif kpsite skoru), ilk beslenme sti, umblikl ven kn gz değerleri, bebeğin doğum sonrsı 2. stteki kn şekeri değeri, 4. st AST/ALT düzeyleri, intruterin ve doğum sonrsı 1. ve 5. dkik klp tım syısı üzerine etkilerini krşılştırmk mçlndı. Gebelik hftsı 38 ve üzeri oln, ASA I-II fiziki sttusd,18-45 yş rlığınd 60 olgu çlışmy dhil edildi. Annenin tercihine göre Grup GA (, n=20), Grup EA (, n=20) ve Grup SA (, n=20) olrk yrıldı. GA d; nestezi indüksiyonund 2-2,5 mg/kg propofol, 0,6 mg/kg rokuronyum uygulnrk endotrkel entübsyon gerçekleştirildi. idmesi % 50 O 2 ve % 50 NO 2 içinde 0,5 MAC sevoflurne ile sğlndı. EA olgulr sol lterl pozisyond, ypıln cilt temizliği sonrsınd L4-5 intervertebrl rlıktn 2 ml % 2 lik lidokin (40 mg) ile lokl nestezi uygulnrk 18 G touhy iğnesi ile, ort httn direnç kybı yöntemi kullnılrk epidurl rlığ 16cc %0,5 lik bupivkin ve 100mcg fentnil uygulnrk epidurl nestezi sğlndı ve epidurl kteter seflik yönde ilerletilerek cilde tespit edildi. SA olgulr sol lterl pozisyond, ypıln cilt temizliği sonrsınd L4-5 intervertebrl rlıktn 25 G trvmtik spinl iğne ile, ort httn subrknoid rlığ 3cc %0,5 lik hiperbrik bupivkin uygulnrk spinl nestezi sğlndı. Hstlr sol yn 15 ytırılıp, bşlrı 30 kldırılrk pozisyon verildi. Bu sırd hstlr yüz mskesi ile 3 lt/dk O 2 verilmeye bşlndı. Annenin hemodinmik prmetreleri, yenidoğnın APGAR, NAKS, ilk beslenme sti, umbilikl ven kn gz değerleri, bebeğin doğum sonrsı 2. stteki kn şekeri değeri, 4. st AST/ALT düzeyleri, intruterin ve doğum sonrsı 1. ve 5. dkik klp tım hızı (KAH) kydedildi. Ayrıc opersyon bşlm ve kordon klemp süresi kydedildi. GA d PO 2 değerleri, EA d 5.dkik APGAR, 4. st ALT düzeyleri, 24. st NAKS skorlrı nlmlı düzeyde yüksekti. Sonuç olrk; EA d bebeğin APGAR ve NAKS değişkenleri olumlu nlmd iyi bulundu ve bebek lehine epidurl nestezinin tercih edilmesi yorumunu getirdi. Ylnız ALT deki yükseklik bu tercihe bir soru işreti getiriyordu. Bu bulgulr eşliğinde nne ve bebek çısındn yygın olrk kullnıln epidurl nestezinin APGAR ve NAKS değerleri yönünden de güvenirliği bir kez dh trtışıldı. Anhtr Kelimeler: sezryen nestezisi, epidurl ve spinl nestezi, APGAR, NAKS. ABSTRACT The im of this study is to show the effects of mother receiving generl nd regionl nesthesi t newborns. 60 ptients whom pregnncy week is 38 nd over, ASA I-II, ge re included. Groups re chosen s Group GA (Generl Anesthesi,n=20), Grup EA ( Anesthesi, n=20) ve Grup SA ( Anesthesi, n=20). All mothers undergoing generl nesthesi received 2-2,5 mg/kg propofol, 0,6 mg/kg rocuronyum for induction followed by N 2 O 2 -(O 2 %50-%50) nd 0,5 MAC sevoflurne. 16cc %0,5 bupivcine nd 100mcg fentnyl ws used in mothers receiving epidurl, 3cc %0,5 hiperbric bupivcine ws used in mothers receiving spinl nesthesi nd ll mothers receiving regionel nesthesi were given oxygen during cse. Mother s hemodynmicl prmeters, new born s APGAR*, NACS** (neurodptive cpcity score), first feeding time, umblicl venous blood gs, 2. hour blood glucose, 4. hour AST/ALT fter born nd hert bets intruterin nd t 1. ve 5. minutes fter born re recorded. Also strt time of opertion nd cordon clemping time is recorded. PO 2 prmeters in GA, APGAR t 5. minutes, 4.hour ALT, 24.hour NACS in EA ws significntly high. We hve found tht newborn s APGAR nd NACS prmeters in EA were fvorble. İletişim Bilgileri Sorumlu Yzr: Firdevs KARADOĞAN Yzışm Adres: Ftih Sultn Mehmet Hstnesi, Bostncı, İstnbul Tel: E-post: firdevs_emincn@yhoo.com Mkle Gönderi: / Kbul: Key Words: section nestesi, epidurl nd spinl nesthesi, APGAR, NAKS

2 Firdevs Krdoğn ve Ark. GİRİŞ Sezryen için nestezi yönteminin seçimi; girişimin nedenine, ciliyet derecesine, hstnın ve nestezistin isteğine bğlıdır. st; nne için en emniyetli ve rht, yenidoğn için en z depresn olduğun inndığı ve cerrhi için optiml çlışm koşullrını sğlyn bir yöntem seçmeyi tercih eder (1). nestezi; bşk bir kontrendiksyonu olmyn hstnın rejyonl yöntemleri reddetmesi ynınd, indüksiyonun hızlı olmsı nedeniyle cil durumlrd üstünlük kznır (1). Rejyonl nestezinin vntjlrı ise; potnsiyel depresn ilçlr yenidoğnın intruterin mruz klmmsı, nnenin kciğer spirsyon riskinin zlmsı ve yenidoğnın doğumund nnenin uynık olmsıdır (1,2). Rejyonl ve özellikle spinl nestezi, nestezinin hızlı bşlmsı epidurl nesteziye göre dh yoğun ve dh güvenilir blok sğlmsı nedeniyle tercih edilmektedir (1,2). Ylnız spinl nestezinin genel nesteziye göre dh fzl hipotnsiyon, bulntı, kusm, postdurl delinmeye bğlı bşğrısı olsılığı, sınırlı etki süresi gibi dezvntjlr shiptir (1). Çlışmmızd, elektif sezryen girişimlerinde genel ve rejyonl nestezinin; nnenin hemodinmik prmetreleri, yenidoğnın APGAR, NAKS, ilk beslenme sti, umbilikl ven kn gz değerleri, doğum sonrsı 2. stteki bebeğin kn şekeri değeri, 4. st AST/ALT düzeyleri, intruterin ve doğum sonrsı 1. ve 5. dkik klp tım syılrı üzerine etkilerini krşılştırmyı mçldık (1-2-3). GEREÇ VE YÖNTEM Çlışmmız FSM Eğitim ve Arştırm Hstnesi Kdın Hstlıklrı ve Doğum kliniğinde elektif sezryen endiksyonu konuln, önceden çlışm ile ilgili bilgi verilip onylrı lınmış, gebelik hftsı 38 ve üzeri oln, ASA I-II risk grubund, yş rlığınd 60 olgu üzerinde gerçekleştirildi. Elektif olmyn olgulr, çoğul gebelikler, preterm gebelikler, fetl nomli ve fetl gelişme geriliği oln olgulr ile doğum ğırlığı 2500 grmın ltınd oln yenidoğnlr, mekonyum vey mniotik sıvı spirsyon riski oln infntlr dhil edilmedi. Ayrıc sit-bz dengesini etkileyebilecek ptolojileri ve diybetes mellitus, hipertnsif hstlıklrı, nteprtum hemorji, stım bronşile, Rh uyuşmzlığı, konjenitl mlformsyonlr gibi obstetrik kompliksyonu söz konusu oln olgulr çlışm dışı bırkıldı. Olgulrın gruplr göre dğılımı; her üç yöntemin vntj ve ve dezvntjlrı nltılrk nnenin tercihine göre ypıldı. Herhngi bir premediksyon verilmeyen olgulr GA (, n=20), EA (, n=20), SA (, n=20) olrk yrıldı. Her üç gruptki olgulr opersyon odsın lındıktn sonr, sistolik rter bsıncı (SAB), diystolik rter bsıncı (DAB), ortlm rter bsıncı (), periferik oksijen stürsyonu (SPO 2 ), klp tım hızı (KAH) monitörize edilerek ölçülen değerler bzl değer olrk kydedildi. Olgulr el sırtındn 20G IV knül yerleştirilip, 7mg/kg/st hızınd %0.9 NCl infüzyonun bşlndı. GA olgulr; 3-5 dk. süre ile %100 oksijen ile preoksijenizsyon uygulndı. indüksiyonund 2-2,5 mg/kg propofol (kirpik refleksi kyboluncy kdr), 0,6 mg/kg rokuronyum uygulnrk endotrkel entübsyon gerçekleştirildi. Olgulrd tidl volüm 8-10 ml/kg, solunum freknsı 10-12/ dk. yrlnrk kontrollü ventilsyon sğlndı. idmesi % 50 O 2 ve % 50 N 2 O içinde 0,5 MAC sevoflurne ile sğlndı. Bebek çıktıktn sonr olgulr nljezik olrk 1 mg/kg meperidin verildi. İndüksiyon sonrsı 1,5,10,15,30, 45,60. dk. lrdki hemodinmik prmetreler (SAB, DAB,, SPO 2, KAH) kydedildi. Cerrhi bitiminde ks gevşeticiler ntgonize edilip ekstübe edildi. EA olgulr sol lterl pozisyond, ypıln cilt temizliği sonrsınd L4-5 intervertebrl rlıktn 2 ml % 2 lik lidokin (40 mg) ile lokl nestezi uygulnrk 18 G touhy iğnesi ile, ort httn direnç kybı yöntemi kullnılrk epidurl rlığ 16cc %0,5 lik bupivkin ve 100mcg fentnil uygulnrk epidurl nestezi sğlndı. kteter seflik yönde ilerletilerek cilde tespit edildi. Hstlr sol yn 15 ytırılıp, bşlrı 30 kldırılrk pozisyon verildi. Bu sırd hstlr yüz mskesi ile 3 lt/dk O 2 verilmeye bşlndı. SA olgulr sol lterl pozisyond, ypıln cilt temizliği sonrsınd L4-5 intervertebrl rlıktn 25 G trvmtik spinl iğne ile, ort httn subrknoid rlığ 3cc %0,5 lik hiperbrik bupivkin uygulnrk spinl nestezi sğlndı. Hstlr sol yn 15 ytırılıp, bşlrı 30 kldırılrk pozisyon verildi. Bu sırd hstlr yüz mskesi ile 3 lt/dk O 2 verilmeye bşlndı. Lokl nestezik enjeksiyonundn sonr 1,5,10,15,30,45,60. dk. lrdki hemodinmik prmetreler kydedildi. Motor blok Bromge sklsı ile, duyusl blok soğuk-sıck ve pinprick testi ile dermtom düzeyi olrk belirlendi. Anlmlı hipotnsiyon gelişen hstlr (ortlm rter bsıncının 60 mmhg nın ltın düşmesi) öncelikle 1,5 ml/kg kristloid solüsyonu, hipotnsiyonun devm etmesi durumund efedrin 5-10 mg intrvenöz uygulndı. Her üç grub d bebek çıktıktn sonr 10 ünite oksitosin intrvenöz, 1000 ml sıvıy 20 ünite oksitosin ypıldı. Yenidoğn çıkımındn hemen sonr umbilikl kordon klemplenmeden önce umbilikl venden heprinli bir enjektörle kn gzı nlizi için 1 cc örnek lındı. Alınn kn gzı örneklerinin nlizi hstnemiz kn gzı nliztörü ile ypıldı. Yenidoğnın değerlendirilmesi; bir peditrist trfındn doğumdn sonrki 1. ve 5.dkik APGAR skorlrı, 2. ve 24.stteki NAKS değerleri, ilk beslenme stleri, umblikl venöz kn gzı değerleri, doğum sonrsı 2.stteki bebeğin kn şekeri değeri, 4. st AST/ ALT düzeyleri, intruterin klp tım syısı, doğum sonrsı 1. ve 5. dkik klp tım syılrı kydedildi. Anne ve yenidoğn it yn etkiler, opersyon bşlm ve kordon klemp süresi kydedildi. İsttistiksel nlizler için NCSS (Number Cruncher Sttisticl System) 2007&PASS (Power Anlysis nd Smple Size) 2008 Sttisticl Softwre (Uth, USA) progrmı kullnıldı. Çlışm verileri değerlendirilirken tnımlyıcı isttistiksel metodlrın (Ortlm, Stndrt Spm, Medyn, Frekns, Orn, Minimum, Mksimum) ynısır norml dğılım gösteren niceliksel verilerin krşılştırmlrınd Onewy Anov Test ve frklılığ neden çıkn grubun tespitinde Tukey HSD test kullnıldı. Norml dğılım göstermeyen prmetrelerin krşılştırmlrınd ise Kruskl Wllis test ve frklılığ neden çıkn grubun tespitinde Mnn Whitney U test kullnıldı. Norml dğılım gösteren prmetrelerin grup içi krşılştırmlrınd d Pired Smple t testi kullnıldı. Anlmlılık p<0,01 ve p<0,05 düzeylerinde değerlendirildi. -11-

3 BULGULAR Tblo 1: Umblicl kn gzı bulgulrı. ph 7,36±0,03 7,35±0,04 7,36±0,04 b 0,747 po 2 ; (Medyn) 41,37±14,35 (38,25) 30,2±10,29 (29,60) 32,54±11,42 (29,25) 0,012* pco 2 42,13±2,81 44,58±8,48 40,63±4,80 b 0,108 Lktt; (Medyn) 1,75±0,43 (1,75) 2,07±0,81 (1,80) 1,73±0,53 (1,70) 0,593 HCO 3 21,86±1,42 21,28±1,38 21,46±1,28 b 0,398 BE; (Medyn) -1,92±1,43 (-2,05) spo 2 92,91±8,85 Kruskl Wllis Test -1,46±1,36 (-1,35) 91,97 ±11,34-2,01±1,53 (-2,35) b Onewy Anov Test *p<0,05 0,383 88,02±14,40 b 0,383 türlerine göre ph, pco 2, Lktt, HCO 3, BE ve spo 2 ölçümleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermezken (p>0,05); po 2 ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmıştır (p<0,05). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; genel nestezi ypıln olgulrın po 2 ölçümleri, spinl ve epidurl nestezi ypıln olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,008; p=0,014; p<0,05). ve epidurl nestezi ypıln olgulrın po 2 ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,685; p>0,05). türlerine göre olgulrın 1.dkik APGAR skorlrı isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermezken (p>0,05); 5.dkik APGAR ölçümleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermektedir. (p<0,01). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; epidurl nestezi ypıln olgulrın 5.dkik APGAR skorlrı, genel ve spinl nestezi ypıln olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,004; p=0,003; p<0,01). ve spinl nestezi ypıln olgulrın 5.dkik APGAR skorlrı rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,768; p>0,05). Şekil 2: türlerine göre 1. ve 5.dk APGAR skorlrı değişimi türlerine göre olgulrın 2.st NAKS skorlrı isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermezken (p>0,05); 24.st NAKS skorlrı isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,05). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; epidurl nestezi ypıln olgulrın 24.st NAKS skorlrı, genel nestezi ypıln olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,014; p<0,05). Diğer gruplrın 24.st NAKS skorlrı rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,124; p=0,625; p>0,05). Şekil 1: türlerine göre po2 ölçümleri değişimi Tblo 2: Türüne Göre APGAR, NAKS Skorlrı ve Klp Atım Syılrın İlişkin Değerlendirmeler 1.dk APGAR; (Medyn) 5.dk APGAR; (Medyn) 2.st NAKS 24.st NAKS İntruterin Klp Atım Syısı 1.dk Klp Atım Syısı 5.dk Klp Atım Syısı Kruskl Wllis Test 7,45 ±1,15 (8,0) 8,75± 0,64 (9,0) 35,80 ±1,40 37,45 ±1,50 147,05 ±11,31 131,85 ±16,74 142,10 ±9,80 7,40 ±1,23 (7,5) 8,70 ±0,66 (9,0) 36,60 ±1,10 38,20 ±0,83 150,45 ±8,73 135,15 ±14,23 140,45 ±9,65 b Onewy Anov Test 8,00 ±0,56 (8,0) 9,30 ±0,47 (9,0) 36,45 ±1,00 38,55 ±1,15 151,40 ±9,20 139,30 ±12,68 142,50 ±7,72 P 0,084 0,003** b 0,082 b 0,016* b 0,344 b 0,281 b 0,753 **p<0,01 *p<0, Şekil 3: türlerine göre 2. ve 24.dk NAKS skorlrı değişimi türlerine göre olgulrın intruterin klp tım syılrı, doğum sonrsı 1.dk ve 5.dk klp tım syılrı isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermemektedir (p>0,05). türlerine göre olgulrın ilk beslenme stleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermemektedir (p>0,05). türlerine göre olgulrın doğum sonrsı 2.st kn şekeri ölçümleri rsınd d isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p>0,05). türlerine göre olgulrın doğum sonrsı 4.st AST ölçümleri

4 Firdevs Krdoğn ve Ark. isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermezken (p>0,05); ALT ölçümleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,05). Ypıln ikili krşılştırmlr göre; epidurl nestezi uygulnn olgulrın doğum sonrsı 4.st ALT, spinl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,006; p<0,01). Diğer gruplrın 4.st ALT ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,074; p=0,438; p>0,05). Tblo 3: Türlerine Göre Olgulrın İlk Beslenme Sti, Açlık Kn Şekeri, AST ve ALT Ölçümlerine İlişkin Değerlendirmeler P isttistiksel olrk ileri düzeyde nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,01) (Tblo 5). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; genel nestezi uygulnn olgulrın 1., 5., 10. ve 15.dkik klp tepe tımlrı, spinl ve epidurl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,025; p=0,001; p<0,05). İlk Beslenme Sti;(Medyn) 2,25±1,64 (2,0) 1,70±1,16 (1,2) 1,70±1,65 (1,0) 0,153 2.st Kn Şekeri 62,60±9,97 61,50±6,95 68,85±14,77 b 0,085 4.st AST;(Medyn) 47,60±20,45 (51,5) 44,55±13,12 (42,5) 53,75±42,95 (47,0) 0,957 4.st ALT;(Medyn) 17,80±13,36 (12,0) 13,20±7,94 (10,5) 24,05±15,76 (16,5) 0,022* Kruskl Wllis Test b OnewyAnov Test *p<0,05 Şekil 5: türlerine göre cilt insizyon kordon klempsüreleri değişimi ve epidurl nestezi uygulnn olgulrın 1.dkik klp tepe tımlrı rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,332; p>0,05). Tblo 5: Türlerine Göre Olgulrın Klp Tepe Atımlrın İlişkin Değerlendirmeler Klp Tepe Atımı P Bşlngıç KTA 97,05±18,48 90,10±17,27 86,85±10,42 0,123 Şekil 4: türlerine göre doğum sonrsı 4.st ALT ölçümleri değişimi türlerine göre olgulrın cilt insizyon kordon klemp süreleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,05). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; epidurl nestezi uygulnn olgulrın cilt insizyon kordon klemp süreleri, genel nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,004; p<0,01). Tblo 4: Türlerine Göre Cilt İnsizyon -Kordon Klemp Sürelerine İlişkin Değerlendirmeler Cilt İnsizyon Kordon Klemp Süresi Min-Mk Ort±SD 4,28 ±1,82 5,18 ±2,14 6,35 ±2,58 Medyn 4,0 5,0 6,0 Ort±SD 49,45 ±9,61 52,15 ±12,89 47,00 ±11,38 p 0,015* 1.dk KTA 109,50±19,94 95,25±16,98 87,65±12,63 0,001** 5.dk KTA 110,70±20,24 79,70±20,69 86,00±14,71 0,001** 10.dk KTA 98,05±12,79 78,30±17,54 83,00±10,56 0,001** 15.dk KTA 95,60±13,14 81,20±12,99 84,55±9,54 0,001** 30.dk KTA 87,00±16,96 80,85±9,79 89,30±16,74 0, dk KTA 86,95±17,38 79,58±13,18 86,90±12,33 0,200 Onewy Anov Test **p<0,01 Tblo 5: Klp Tepe Atımlrın İlişkin Grup İçi Değerlendirmeleri Grup İçi Krşılştırmlr 1.dk KTA 5.dk KTA 10.dk KTA 15.dk KTA 30.dk KTA 0,010* 0,134 0,660 0,002** 0,022* 0,753 0,811 0,008** 0,028* 0,761 0,068 0,270 0,007** 0,030* 0,467 Medyn 52,0 50,0 48,0 Kruskl Wllis Test **p<0,01 *p<0,05 Diğer gruplrın cilt insizyon kordon klemp süreleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermemektedir (p=0,138; p=0,126; p>0,05). türlerine göre olgulrın bşlngıç klp tepe tımlrı rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p>0,05) (Tblo 5). türlerine göre olgulrın 1., 5., 10. ve 15.dkik klp tepe tımlrı dk KTA b Pired Smples Test **p<0,01 *p<0,05 0,032* 0,032* 0,985 türlerine göre olgulrın 30.dkik ve 45.dkik klp tepe tımlrı isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermemektedir (p>0,05) (Tblo 5). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1. dkik KTA ölçümlerindeki ortlm 12,45±19,38 lik rtış (p<0,05) ve 5.dkikdki ortlm 13,65±17,31 lik rtış (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı

5 bulunmuştur (Tblo 5). Bşlngıc göre 10.dkik ve 15.dkik KTA ölçümlerindeki değişimler ise isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 5). Bşlngıc göre 30.dkik KTA ölçümlerindeki ortlm 10,05±14,90 lık düşüş (p<0,01) ve 45.dkikdki ortlm9,37±17,60 lık düşüş (p<0,05) de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 5). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik KTA ölçümlerindeki değişim isttistiksel olrk nlmlı bulunmzken (p>0,05); 5.dkikdki ortlm 10,40±18,61 lik düşüş (p<0,05) ve 10.dkikdki ortlm 11,80±17,74 lük düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 5). Bşlngıc göre 15.dkik KTA ölçümlerindeki değişim ise isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 5). Bşlngıc göre 30.dkik KTA ölçümlerindeki ortlm 9,25±17,69 luk düşüş (p<0,05) ve 45.dkikdki ortlm 10,47±19,63 lük düşüş (p<0,05) de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 5). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik, 5.dkik, 15.dkik, 30.dkik ve 45.dkikdki KTA ölçümlerindeki değişimler isttistiksel olrk nlmlı bulunmzken (p>0,05); 10.dkikdki ortlm 3,85±7,23 lük düşüş isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (p<0,05) (Tblo 5). Şekil 6: türlerine göre tkipteki Klp Tepe Atımlrı değişimi Tblo 6: Türlerine Göre Olgulrın Sistolik Arter Bsıncı Ölçümlerine İlişkin Değerlendirmeler Sistolik Arter Bsıncı Bşlngıç SAB 126,10±12,43 118,40±18,68 123,10±15,21 0,300 1.dk SAB 113,75±18,53 117,80±20,12 113,90±12,01 0,703 5.dk SAB 125,20±14,90 98,40±21,30 114,70±11,20 0,001** 10.dk SAB 123,10±17,15 102,50±15,25 110,40±8,73 0,001** 15.dk SAB 113,35±12,65 101,80±12,64 110,00±9,96 0,010* 30.dk SAB 108,25±11,67 96,40±13,45 106,25±11,25 0,007** 45.dk SAB 118,53±14,92 101,58±10,64 107,20±10,52 0,001** Onewy Anov Test **p<0,01 p türlerine göre olgulrın bşlngıç ve 1.dkik sistolik rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermemektedir (p>0,05) (Tblo 6). türlerine göre olgulrın 5. ve 30.dkik sistolik rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk ileri düzeyde nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,01) (Tblo 6). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; spinl nestezi uygulnn olgulrın 5. ve 30. dkik sistolik rter bsıncı ölçümleri, genel ve epidurl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde düşüktür (p=0,001; p=0,007; p<0,01). ve epidurl nestezi uygulnn olgulrın 5.dkik sistolik rter bsıncı ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,114; p>0,05). türlerine göre olgulrın 10., 15. ve 45.dkik sistolik rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk ileri düzeyde nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,01) (Tblo 6). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; genel nestezi uygulnn olgulrın ve 45. dkik sistolik rter bsıncı ölçümleri, spinl ve epidurl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,001; p=0,017; p<0,05). ve epidurl nestezi uygulnn olgulrın 10.dkik sistolik rter bsıncı ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,191; p>0,05). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik SAB ölçümlerindeki ortlm 12,35±22,01 lik düşüş (p<0,05); 15.dkikdki ortlm 12,75±15,60 lık düşüş (p<0,01) ve 30.dkikdki ortlm 17,85±15,93 lük düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 6). Bşlngıc göre 5.dkik, 10.dkik ve 45.dkik SAB ölçümlerindeki değişimler ise isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 6). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik SAB ölçümlerindeki değişim isttistiksel olrk nlmlı bulunmzken (p>0,05); 5.dkikdki ortlm 20,00±21,57 lik düşüş (p<0,01) ve 10.dkikdki ortlm 15,90±17,31 lik düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 6). Bşlngıc göre 15.dkik SAB ölçümlerindeki ortlm 16,60±16,43 lük düşüş (p<0,01), 30.dkikdki ortlm 22,00±17,24 lük düşüş (p<0,01) ve 45.dkikdki ortlm 19,21±17,27 lik düşüş (p<0,01) de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (tblo 6). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik SAB ölçümlerindeki ortlm 9,20±10,06 lık düşüş (p<0,01), 5.dkikdki ortlm 8,40±15,67 lik düşüş (p<0,05) ve 10.dkikdki ortlm 12,70±13,77 lik düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 6). Bşlngıc göre 15.dkik SAB ölçümlerindeki ortlm 13,10±15,03 lük düşüş (p<0,01), 30.dkikdki ortlm 16,85±20,07 lik düşüş (p<0,01) ve 45.dkikdki ortlm 15,90±19,51 lik düşüş (p<0,01) de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 6). Şekil 7: türlerine göre tkipteki Sistolik Arter Bsıncı değişimi Tblo 6: Sistolik Arter Bsıncı Ölçümlerine İlişkin Grup İçi Değerlendirmeleri Grup İçi Krşılştırmlr bp bp bp 1.dk SAB 0,021* 0,863 0,001** 5.dk SAB 0,737 0,001** 0,027* 10.dk SAB 0,460 0,001** 0,001** 15.dk SAB 0,002** 0,001** 0,001** 30.dk SAB 0,001** 0,001** 0,001** 45.dk SAB 0,082 0,001** 0,002** b Pired Smples Test **p<0,01 *p<0,05-14-

6 Firdevs Krdoğn ve Ark. Tblo 7: Türlerine Göre Olgulrın Distolik Arter Bsıncı Ölçümlerine İlişkin Değerlendirmeler Distolik Arter Bsıncı Bşlngıç DAB 78,20±9,07 71,90±14,49 75,85±11,11 0,240 1.dk DAB 75,85±11,48 65,70±15,17 74,50±11,47 0,031* 5.dk DAB 83,15±18,23 56,55±18,92 69,35±8,92 0,001** 10.dk DAB 74,15±18,87 57,30±9,84 70,05±9,22 0,001** 15.dk DAB 65,50±11,86 54,90±14,27 66,85±9,96 0,005** 30.dk DAB 63,25±11,44 51,10±14,13 62,85±10,08 0,003** 45.dk DAB 75,58±14,59 57,63±9,08 62,80±10,05 0,001** Onewy Anov Test **p<0,01 *p<0,05 Tblo 7: Distolik Arter Bsıncı Ölçümlerine İlişkin Grup İçi Değerlendirmeleri Grup İçi Krşılştırmlr 1.dk DAB 0,363 0,091 0,561 5.dk DAB 0,201 0,004** 0,006** 10.dk DAB 0,293 0,001** 0,025* 15.dk DAB 0,001** 0,001** 0,003** 30.dk DAB 0,001** 0,001** 0,001** 45.dk DAB 0,412 0,001** 0,001** b Pired Smples Test **p<0,01 *p<0,05 p 17,00±14,34 lük düşüş (p<0,01), 30.dkikdki ortlm 20,80±18,97 lik düşüş (p<0,01) ve 45.dkikdki ortlm 15,32±13,31 lik düşüş (p<0,01) de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 7). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik DAB ölçümlerindeki değişim isttistiksel olrk nlmlı bulunmzken (p>0,05); 5.dkikdki ortlm 6,50±9,36 lık düşüş (p<0,01) ve 10.dkikdki ortlm 5,80±10,65 lik düşüş (p<0,05) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 7). Bşlngıc göre 15.dkik DAB ölçümlerindeki ortlm 9,00±11,68 lik düşüş (p<0,01), 30.dkikdki ortlm 13,00±12,66 lık düşüş (p<0,01) ve 45.dkikdki ortlm 13,05±14,65 lik düşüş (p<0,01) de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 7). türlerine göre olgulrın bşlngıç, 5. ve 45. dkik ortlm rter bsıncı ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmıştır (p<0,05) (Tblo 8). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; genel nestezi uygulnn olgulrın bşlngıç ortlm rter bsıncı ölçümleri, spinl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,048; p<0,05). türlerine göre olgulrın bşlngıç distolik rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermemektedir (p>0,05) (Tblo 7). türlerine göre olgulrın 1., 10., 15., 30. dkik distolik rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk ileri düzeyde nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,01) (Tblo 7). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; spinl nestezi uygulnn olgulrın 1.dkik distolik rter bsıncı ölçümleri, genel ve epidurl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde düşüktür (p=0,045; p=0,040; p<0,05). ve epidurl nestezi uygulnn olgulrın 1.dkik distolik rter bsıncı ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,941; p>0,05). türlerine göre olgulrın 5. ve 45. dkik distolik rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk ileri düzeyde nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,01) (Tblo 7). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; genel nestezi uygulnn olgulrın 5.dkik distolik rter bsıncı ölçümleri, spinl ve epidurl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,001; p=0,023; p<0,05). nestezi uygulnn olgulrın 5.dkik distolik rter bsıncı ölçümleri de spinl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,038; p<0,05). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1. dkik, 5. dkik, 10. dkik DAB ölçümlerindeki değişimler isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 7). Bşlngıc göre 15. dkik DAB ölçümlerindeki ortlm 12,70 ± 11,44 lük düşüş (p<0,01) ve 30. dkikdki ortlm 14,95±12,18 lik düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 7). Bşlngıc göre 45. dkik DAB ölçümlerindeki değişim ise isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 7). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik DAB ölçümlerindeki değişim isttistiksel olrk nlmlı bulunmzken (p>0,05); 5. dkikdki ortlm 15,35±21,08 lik düşüş (p<0,01) ve 10.dkikdki ortlm 14,60±14,67 lik düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 7). Bşlngıc göre 15.dkik DAB ölçümlerindeki ortlm -15- Şekil 8: türlerine göre tkipteki Distolik Arter Bsıncı değişimi Tblo 8: Türlerine Göre Olgulrın Ortlm Arter Bsıncı Ölçümlerine İlişkin Değerlendirmeler Ortlm Arter Bsıncı Bşlngıç 99,65±10,47 90,70±14,19 93,75±9,85 0,045* 1.dk 90,65±14,16 86,50±16,00 89,00±11,81 0,647 5.dk 101,50±16,03 73,05±20,00 85,75±10,68 0,001** 10.dk 94,20±18,34 74,50±10,58 85,70±9,14 0,001** 15.dk 85,60±12,30 74,05±13,77 83,20±11,27 0,012* 30.dk 81,65±11,56 69,55±12,88 79,05±10,29 0,004** 45.dk 91,63±16,24 70,95±17,48 78,70±10,39 0,001** Onewy Anov Test **p<0,01 *p<0,05 Tblo 8: Ortlm Arter Bsıncı Ölçümlerine İlişkin Grup İçi Değerlendirmeleri Grup İçi Krşılştırmlr 1.dk 5.dk 10.dk 15.dk 30.dk 45.dk b Pired Smples Test **p<0,01 *p<0,05 p 0,013* 0,108 0,009** 0,609 0,001** 0,001** 0,172 0,001** 0,001** 0,001** 0,001** 0,001** 0,001** 0,001** 0,001** 0,061 0,001** 0,001**

7 Diğer gruplrın bşlngıç ortlm rter bsıncı ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,254; p=0,688; p>0,05). türlerine göre olgulrın 1.dkik ortlm rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermemektedir (p>0,05) (Tblo 8). türlerine göre olgulrın 10., 15. ve 30. dkik ortlm rter bsıncı ölçümleri isttistiksel olrk ileri düzeyde nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,01) (Tblo 8). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; spinl nestezi uygulnn olgulrın 10.dkik ortlm rter bsıncı ölçümleri, genel ve epidurl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde düşüktür (p=0,001; p=0,027; p<0,05). ve epidurl nestezi uygulnn olgulrın 10.dkik ortlm rter bsıncı ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,117; p>0,05). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik ölçümlerindeki ortlm 9,00±14,76 lık düşüş (p<0,05) isttistiksel olrk nlmlı bulunurken; bşlngıc göre 5.dkik ve 10.dkik ölçümlerindeki değişimler isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 8). Bşlngıc göre 15.dkik ölçümlerindeki ortlm 14,05±12,08 lik düşüş (p<0,01) ve 30.dkikdki ortlm 18,00±14,60 lık düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunurken; bşlngıc göre 45.dkik ölçümlerindeki değişim ise isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 8). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik ölçümlerindeki değişim isttistiksel olrk nlmlı bulunmzken (p>0,05); 5.dkikdki ortlm 17,65±20,21 lik düşüş (p<0,01) ve 10.dkikdki ortlm 16,20±11,33 lük düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 8). Bşlngıc göre 15.dkik ölçümlerindeki ortlm 16,65±16,12 lik düşüş (p<0,01), 30.dkikdki ortlm 21,15±17,18 lik düşüş (p<0,01) ve 45.dkikdki ortlm 21,05±19,67 lik düşüş (p<0,01) de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 8). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik ölçümlerindeki ortlm 4,75±7,30 luk düşüş (p<0,01); 5.dkikdki ortlm 8,00±8,74 lük düşüş (p<0,01) ve 10.dkikdki ortlm 8,05±8,88 lik düşüş (p<0,01) isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 8). Bşlngıc göre 15.dkik ölçümlerindeki ortlm 10,55±10,22 lik düşüş (p<0,01), 30.dkikdki ortlm 14,70±14,49 luk düşüş (p<0,01) ve 45.dkikdki ortlm 15,05±15,65 lik düşüş (p<0,01)de isttistiksel olrk nlmlı bulunmuştur (Tblo 8). Tblo 9: Türlerine Göre Olgulrın spo2ölçümlerine İlişkin Değerlendirmeler Periferik Oksijen Stursyonu Bşlngıç spo 2 99,60±0,68 99,20±1,06 98,90±1,17 0,089 1.dk spo 2 99,95±0,22 99,15±1,63 98,85±1,14 0,011* 5.dk spo 2 99,85±0,49 99,70±0,66 98,85±1,04 0,001** 10.dk spo 2 99,85±0,49 99,40±1,10 99,20±1,01 0, dk spo 2 99,65±0,81 99,55±0,69 99,25±0,85 0, dk spo 2 99,45±0,83 99,35±1,66 99,40±0,82 0, dk spo 99,68±0,58 99,37±1,01 99,40±0,68 0,391 2 OnewyAnov Test **p<0,01 *p<0,05 Tblo 9: spo 2 Ölçümlerine İlişkin Grup İçi Değerlendirmeleri Grup İçi Krşılştırmlr p Bşlngıç-1.dk spo 2 0,031* 0,888 0,716 Bşlngıç-5.dk spo 2 0,204 0,056 0,772 Bşlngıç-10.dk spo 2 0,204 0,385 0,055 Bşlngıç-15.dk spo 2 0,841 0,185 0,149 Bşlngıç-30.dk spo 2 0,562 0,691 0,076 Bşlngıç-45.dk spo 0,790 0,546 0,066 2 b PiredSmples Test *p<0,055 türlerine göre olgulrın 1. ve 5.dkik spo 2 ölçümleri isttistiksel olrk nlmlı frklılık göstermektedir (p<0,05) (Tblo 9). Frklılığı yrtn grubu belirlemek mcıyl ypıln ikili krşılştırmlr göre; genel nestezi uygulnn olgulrın 1. ve 5.dkik spo 2 ölçümleri, epidurl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir (p=0,011; p<0,05). Diğer gruplrın 1.dkik spo 2 ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p=0,081; p=0,691; p>0,05). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik spo 2 ölçümlerindeki ortlm 0,35±0,67 lik rtış isttistiksel olrk nlmlı bulunurken (p<0,05); 5.dkik, 10.dkik, 15.dkik, 30.dkik ve 45. dkikdki spo 2 ölçümlerindeki değişimler isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 9). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik, 10.dkik, 15.dkik, 30.dkik ve 45.dkikdki spo 2 ölçümlerindeki değişimler isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 9). uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik, 5.dkik, 15.dkik ve 45.dkikdki spo 2 ölçümlerindeki değişimler isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır (p>0,05) (Tblo 9). Şekil 9: türlerine göre tkipteki Ortlm Arter Bsıncı değişimi türlerine göre olgulrın bşlngıç, 10, 15, 30 ve 45. dkik spo 2 ölçümleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı frklılık sptnmmıştır (p<0,05) (Tblo 9) Şekil 10: türlerine göre tkipteki Periferik Oksijen Stursyonu değişimi

8 Firdevs Krdoğn ve Ark. TARTIŞMA Bu çlışmd elektif sezryen opersyonu ypılck 60 kdın olgud üç frklı nestezi yöntemi uyguldık. Annenin tercihine göre bir grub genel nestezi, bir grub spinl nestezi, bir grub d epidurl nestezi yöntemi uyguldık. Bu üç nestezi yönteminin nne hemodinmisine etkilerini, yenidoğnın APGAR, NAKS, ilk beslenme sti, umbilikl ven kn gz değerleri, bebeğin doğum sonrsı 2.stteki kn şekeri değeri, 4. st AST/ALT düzeyleri, intruterin ve doğum sonrsı 1. ve 5. dkik klp tım syısı üzerine etkilerini inceledik. Litertürde ypıln çlışmlrd spinl nestezinin nnede hipotnsiyon ve brdikrdiye neden olduğu bildirilmektedir.(1-4-5) Blcı ve rk.(1) spinl nestezi grubund klp tepe tımını düşük bulmuştur. Purtuloğlu ve rk.(6) ise genel ve spinl nestezi rsınd klp tepe tımı çısındn benzer sonuçlr tespit etmiştir. Çlışmmızd genel nestezi uygulnn olgulrın 1.,5.,10. ve 15. dkik klp tepe tımlrı epidurl ve spinl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı derecede yüksek bulunmuştur. Bizler genel nestezi verilen sezryen vklrının klp tepe tım yüksekliğinin endotrkel entübsyon bğlı semptik ktivsyon sonucu hemodinmik cevp olduğunu düşünüyoruz. Özellikle spinl nesteziye bğlı semptik blokj sonucund klp tım hızının düşmesi 5., 10., 15. dkiklrd briz olrk görülmektedir. nestezide semptik blokj bğlı hipotnsiyon beklenen bir sonuçtur (7). Benzer şekilde litertürde spinl nesteziye bğlı hipotnsiyon tespit edilmiştir ( ). Bizim çlışmmızd; nnelerin 5.,10. ve 15. dkik sistolik rter bsınçlrı genel nestezi grubund nlmlı derecede yüksek bulunurken,30.dkik değeri spinl nestezi grubund düşük bulunmuştur. 5., 10.,15. ve 30. dkik distolik ve ortlm rter bsınçlrı spinl nestezide nlmlı derecede düşük tespit edilmiştir. nestezi uygulnn olgulrın bşlngıc göre 1.dkik spo 2 ölçümlerindeki rtış isttistiksel olrk nlmlı yüksek bulunurken; 5., 10., 15., 30. ve 45.dkikdki spo 2 ölçümlerindeki değişimler isttistiksel olrk nlmlı bulunmmıştır. Bu frklılığın meknik ventilsyon bğlı olduğu sonucun vrılmıştır. Çlışmmızd epidurl nestezi uygulnn olgulrın cilt insizyon kordon klemp süreleri; genel ve spinl nestezi uygulnn olgulrdn nlmlı düzeyde yüksektir. Bu frklılık; bilindiği gibi epidurl nestezinin yeterli blok düzeyine ulşmsı için beklenen süreye bğlnmıştır. sezryen opersyonlrındki yenidoğnlrd NAKS 2. st değerini düşük bulmuştur. Abboud ve rk. (2) benzer şekilde NAKS 2. st değerini düşük tespit etmiştir. Gmbling ve rk. (5) ise NAKS 2. st değerini genel nestezi uygulnnlrd spinl nestezi uygulnnlrdn düşük bulmuştur. Bizim çlışmmızd epidurl nestezi uygulnn olgulrın 24.st NAKS değeri diğer gruplr göre nlmlı derecede yüksek bulunmuştur. 2.st NAKS değerinin her üç grupt benzer bulunmsı litertür sonuçlrıyl uyumludur. Litertürde umblikl ven kn gzı değerlerinde frklı sonuçlr bildirilmiştir Özlevli ve rk. (10) umblikl ven kn gzı sonuçlrını norml düzeylerde sptmış ve olgulrın hiç birinde hipoksi vey sidoz tespit etmemişlerdir. ( ). Açmz ve rk. (8) spinl ve genel nestezi uygulmlrının krşılştırılmsınd spinl nestezi uygulnn olgulrın umblikl ven kn gzı değerlerinde sidoz tespit etmişler ve bu sonucu nnenin hipotnsiyonu sonucu plsentl hipoperfüzyon bğlmışlrdır. Roberts ve rk. (15) 1601 vk üzerinde ypmış olduklrı çlışmd spinl nestezi ve kombine spinl-epidurl nestezi uygulnn olgulrd epidurl nestezi uygulnn olgulr göre dh fzl fetl sidemi tespit etmişlerdir. Çlışmmızd umblikl ven kn gzı sonuçlrınd genel nestezi uygulnn olgulrd PO 2 değeri nlmlı derecede diğer gruplr göre yüksek bulunmuştur. Bu sonuç genel nestezi grubund meknik ventilsyon uygulmsı ile ilişkilendirilmiştir. Purtuloğlu ve rk. (6) genel nestezi uygulnn nnelerin bebeklerinde fetl ALT, AST, totl kortizol ve kretin kinz değerlerini çlışmışlr; ALT ve totl kortizol değerlerini genel nestezi grubund dh yüksek tespit etmişlerdir. Çlışmmızd ise yenidoğnın 4. St ALT değeri epidurl nestezi uygulnn olgulrd diğer gruplr göre nlmlı yüksek bulunmuştur. SONUÇ Sonuç olrk; epidurl nestezi grubund bebeğin APGAR ve NAKS değişkenleri olumlu nlmd iyi bulundu ve bebek lehine epidurl nestezinin tercih edilmesi yorumunu getirdi. Ylnız ALT deki yükseklik bu tercihe bir soru işreti getiriyordu. Bu bulgulr eşliğinde nne ve bebek çısındn yygın olrk kullnıln epidurl nestezinin APGAR ve NAKS değerleri yönünden de güvenirliği trtışıldı..bu bulgulrl ilgili dh fzl yorum ypbilmek için dh çok syıd çlışmy gerek vrdır. APGAR skorlrı yenidoğnın genel durumu hkkınd bilgi edinmemizi sğlmktdır. Blcı ve rk. (1) 1. ve 5. dkik APGAR değerlerini spinl nestezi grubund nlmlı derecede yüksek sptmıştır. Müller ve rk. (9) d bu sonuçlr benzer şekilde 5. dkik APGAR değerini rejyonl nestezi grubund yüksek tespit etmiştir. Bizim çlışmmızd d epidurl nestezi grubund 5. dkik APGAR değerini genel ve spinl nestezi grubun göre nlmlı düzeyde yüksek tespit ettik. Bu sonuç yenidoğnın; genel nestezi grubund olduğu gibi inhlsyon jnın mruz klmmsın, spinl nestezi grubund gözlenen hipotnsiyonun görülmemesine bğlnmıştır. NAKS (Nörodptif kpsite skoru) yenidoğnın peditrist trfındn değerlendirilmesi sonucu elde edilen; yenidoğnın yeterli ktivitede olup olmdığını, ilçlrın neden olduğu depresif etkiyi ve dptsyonunu göstermede APGAR skorundn dh duyrlı bir testtir (10, 11). Krmn ve rk. (12) genel nestezi ve epidurl nestezi uygulnn -17- KAYNAKLAR 1. Blcı C., Toprk D., Sıvcı R.G. Elektif Sezryen Girişimlerinde ve nin Anne ve Yenidoğn Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Derg 2005; 21: Abboud T.K., Ngppl S., Murkw K. Comprison of the Effects of Generl nd Regionl Anesthesi for Cesren Section on Neontl Neurologic nd Adptive Cpcity Scores. Anesth.Anlg.1985; 64: Tonni G., Ferrri B., De Felice C. Fetl Acid-Bse nd Neontl Sttus fter Generl nd Neurxil Anesthesi for Elective Cesren Section. Interntionl Journl of Gynecology nd Obstetrics 2007; 97:

9 4. Wllce D.H., Leveno K.J., Cunninghm F.G., Giescke A.H., Sherer V.E., Sidwi J.E. Rndomized comprison of generl nd regionl nesthsi for cesren delivery in pregnncies complicted by severe preeclmpsi. Obstet Gynecol 1995; 86: Gmbling DR, Shrm SK, White PF et l. Use of sevoflurne during elective cesren birth: comprison with isoflurne nd spinl nesthesi. Anesth Anlg 1995; 81: Purtuloğlu T., Özkn S., Teksöz E. ve rk. Elektif sezryen uygulnn olgulrd genel ve spinl nestezinin mternl ve fetl etkilerinin krşılştırılmsı. Gülhne Tıp Dergisi 2008; 50: Reynolds F., Seed P.T. Anesthesi for cesren section nd neontl cid-bse sttus: metnlysis. Anesthesi, 2005, 60, pges Açmz G., Boztosun A., Yuvcı H. Is spinl nesthesi relly innocent? HelthMed (3): Mueller M.D., Brühwıler H, Schüpfer G.K. et l Higher Rte of Fetl Acidemi After Regionl Anesthesi for Elective Cesren Delivery. Obstet Gynecol 1997; 90: Issue Özlevli M., Blcıoğlu O., Ersln B. ve rk. Elektif Sezryen Girişimlerde Sevoflurn ve Desflurnın Yenidoğn Üzerine Etkilerinin Krşılştırmsı. Türk Anest Ren Der Dergisi 2004; 32: Amiel-Tison C, Brrier G, Shnider SM, et l. A new neurologic nd dptive cpcity scoring system for evluting obstetric medictions in full-term new-borns. Anesthesiology 1982; 56: Krmn S., Akercn F., Aldemir O. ve rk. The Mternl nd Neontl Effects of the Voltile Anesthetic Agents Desflurne nd Sevoflurne in Cesren Section: Prospective, Rndomized Clinicl Study. The Journl of Interntionl Medicl Reserch 2006; 34: Abboud TK, Y. Zhu, M. Richrdson et l. Desflurne; new voltile nesthetic for cesren section, mternl nd neontl effects. Act Anesthesiol Scnd 1995; 39: Abboud TK, Swrt F, Zhu Y et l. Desflurne nlgesi for vginl delivery. Act Anesthesiol Scnd 1995; 39: Roberts S.W., Leveno K.J., Sıdwı J E., et l. Fetl Acidemi Associted With Regionl Anesthesi for Elective Cesren Delivery. Obstet Gynecol 1995; 85(1):