Huş Odununun Kayın Odununa Alternatif Olarak Kontrplak Üretiminde Değerlendirilmesi

Transkript

1 50 Odununun Kyın Odunun Alterntif Olrk Kontrplk Üretiminde Değerlendirilmesi Evren Osmn ÇAKIROĞLU 1*, İsmil AYDIN 2 1 Artvin Çoruh Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Mobily ve Dekorsyon Bölümü/Artvin 2 Krdeniz Teknik Üniversitesi Ormn Fkültesi Ormn Endüstri Mühendisliği Bölümü/ Trbzon ÖZET: Kontrplk üretiminde genellikle kullnıln ğç türleri kyın, kızılğç, kvk, ldin, çm, okume, tetr, ozigo ve diğer tropik türlerdir. Ülkemizde genelde kyın ğcının kullnılmsı, hmmdde temini ve mliyeti gibi problemleri berberinde getirmektedir. Bu nedenle değişik ğç türlerinin kontrplk üretiminde kullnılmsı gerekliliği üzerinde durulmktdır. Bu çlışmd özellikle Avrup, Bltık ülkelerinde, Polony, Belrus ve Rusy d kontrplk sektöründe kullnıln önemli ğç türlerinden biri oln ğcının kyın ğcın lterntif olrk kullnılbilirliği rştırılmıştır. Ypıln çlışmlrd ğcındn üretilen kontrplklrın göstermiş olduğu teknolojik özelliklerin kyın kontrplklr ykın değerler verdiği ve kullnım mcın göre istenilen stndrtlrı krşıldığı belirtilmektedir. Ayrıc huş ğcındn üretilen kplmlr, kyın ğcındn üretilen kplmlr ile görünüm ve renk çısındn krşılştırıldığınd benzerlikleri dikkt çekici bir diğer noktdır. Yurdumuzd İç Andolu Bölgesi, Doğu Andolu Bölgesi ile Doğu Krdeniz Bölgesinin yüksek kesimlerinde huş türlerinin yyılışı görülmektedir. ve Kyın ğcındn üretilen kontrplklrın; yoğunluk, çekme-mkslm direnci, eğilme direnci ve eğilmedeki elstiklik değerleri belirlenmiştir. un meknik özellikleri kyındn dh düşük bulunmuştur. Anhtr Kelimeler: ğcı, Eğilme Direnci, Elstikiyet Modülü, Ypışm Direnci The Usge of Birch Wood in Plywood Mnufcturing As Alterntive To Beech Wood ABSTRACT: Plywood is usully used in the production of the some common species such s beech, lder, poplr, spruce, pine, okume, tetr,ozigo nd other tropic species. Becuse of the beech tree is often used species in our country brings the high cost of rw mteril supply. Therefore, the use of different tree species, emphsizes the necessity to mnufcture plywood. In this study, birch tree, n importnt tree species which is prticulrly used in Europe, the Bltic Sttes, Polnd, Belrus nd Russi in plywood industry ws investigted s n lterntive to beech wood. Studies in literture shown tht the technologicl properties of birch plywood hve ner vlues when compred to the beech plywood nd meet the required stndrds. On the other hnd, veneers produced birch hve similr ppernce nd colour compted to beech veneers. In this study, the specific grvity, sher strength, bending strength nd modulus of elsticity vlues of birch nd beech plywood were determined. Mechnicl properties of plywood pnels mnufctured from beech wood were higher thn those of pnels from birch veneers. Keywords: Birch, Bending strength, Modulus of elsticity, Sher strength 1. GİRİŞ Kontrplğın teknolojik özellikleri üzerine etkili oln en önemli fktör üretiminde kullnıln ğç türüdür. Birçok ğç türü kontrplk üretiminde değerlendirilebilmektedir. Anck genel, dekortif yd ypı mkstlı kullnılck kontrplk üretiminde ğç türünün seçimi önemli bulunmktdır. Ülkemizde genel mçlı kontrplklrın üretiminde okume, kyın ve melez kvk türleri dh çok kullnılmktdır (Çolkoğlu 2001). Ülkemizde kontrplk endüstrisinde değerlendirilen kyın ( Fgus orientlis) son yıllrd soym kplm üretimi için, Bğımsız Devletler Topluluğundn ithl edilenler hriç tutulurs, uygun çp ve formd yeteri kdr bulunmmktdır. Bun rğmen *Sorumlu Yzr: Evren Osmn ÇAKIROĞLU: 61evrenosmn@gmil.com birçok kullnım lnınd kyın kontrplklr tercih edilmektedir. Kyın ğcının ülkemizde istenilen klite, miktr ve rndımnd bulunmmsı sonucu yurt dışındn ithltın ğırlık verilmiştir. Genel mçlı kontrplk üretiminde huş kontrplk d kullnılmktdır. kontrplk üretiminde, hmmdde ülkemiz ormnlrındn ve yurt dışındn krşılnbilir. İthl huş tomruğu, kyın göre dh z mliyetle birlikte ülkemize getirilmekte ve üretime lınmktdır. Ayrıc huş ğcındn elde edilen kontrplklrın renk ve görüntüsü kyın kontrplğ benzemektedir. ğcının kyın ğcın göre dh düşük çplrd olduğu bilinmektedir ve bu d rndımnı etkilemektedir. Kyın odununun ülkemizde ve Avrup d genel mçlı kontrplk üretiminde çok önemli bir konumu vrdır. Kyın tomruklr homojen bir ypıy, buhrlmdn sonr düzgün bir yüzeye, homojen bir renge ve yeterli direnç özelliklerine shiptir. Bun rğmen kyınd kırmızı yürek oluşumu, kesim çğın

2 51 gelebilmesi için uzun yıllr geçmesi ve kontrplk üretimi için yüksek mliyetler içermesi gibi dezvntjlrı vrdır. Soym kplm üretiminde özellikle Avrup, Bltık ülkelerinde, Polony, Belrus ve Rusy d kontrplk sektöründe kullnıln huş tomruklrın kyın tomruklr lterntif olrk kullnılmsı düşünülmektedir. Bu türün nvtnı Avrup ve Asy dır. Çoğunlukl metreye kdr bzen d 30 m ye kdr boylnbilen, srkık dllı, gövdeleri kr gibi beyz ince kbuklu, yprğını döken bir ğçtır. ; 1300 m den 3000 m ye kdr rkımd yetişebilen, ılımn ve serin yerlerin ğcıdır. Işık gereksinimi çok yüksek olup, hızlı büyümektedir. Nemden hoşlnmkt, zengin ve fkir toprklrd yetişmekte, ilk yıllrd yvş büyüyüp, sonr hızlı büyümektedir. 50 ysındn sonr büyüme durmktdır. Populus tremul gibi öncü ğçlrdndır ve kıs ömürlüdür. Çok geniş bir coğrfi yyılış shiptir. Kuzey yrım kürede, Avrup, Asy, Finlndiy, İsveç, Norveç, Rusy ve Ort Avrup d yygındır. Ormn kenrlrınd, çyır ve turblık lnlrd, humusç fkir, hfif sitli, kuru kumlu toprklr ile kumlu blçık toprklrd d yetişmektedir. Türkiye de özellikle Kuzey Doğu Andolu d, Doğu Andolu d, örneğin Nemrut Dğı krterinde, Tunceli, Munzur Vdisi, Artvin, Erzurum, Muş illerinde görülür. Uzun yıllr önce kültüre lınmıştır. Önemli kültivrlrı olrk, B.pendul, cv. Dlecrlic İsveç husu, B.pendul, cv. purpure kırmızı yprklı huş ve B. pendul cv. Tristis çok ince ve srkık dllı huş verilebilir (Ansin ve Özkn 1993). Adi huş ve beyz huş olrk bilinir. Olgun ğçlr grubun girer. İlkbhr ve sonbhr dokulrınd belirli ve ypısl frklr bulunmz. Anck sonbhrd dh koyu renklidir. Uzun lifli ve düzgün ypılıdır. Öz odunu ile diri odun ynı renktedir. srımsı beyz bir ğçtır. Bzen göbeğe ykın dr bir bölümü çok çık khverengidir. Sıkı ve ince ypılıdır. Ort sert bir ğçtır. Bükülgendir. Fizik etkilerine dynımı iyidir. Zor yrılır. Koly işlenir. Kururken çok çlışır ve çtlr. Açık hvy dynıksızdır hemen çürür. Çivi ve vid ile bğlntı zyıf olur. Tutkll iyi ypışır. Çok iyi boy ve vernik tutr. Hv kurusu özgül ğırlığı 0.62 gr/cm 3 tür. İyi bir mobily ğcıdır. Oturm mobilylrınd, oymlı işlerde, müzik letlerinde, kızk ve kyk, kontrplk üretiminde, fıçı, mkr mekik, ykkbı klıbı ypımınd kullnılır. Msif, kplm ve kontrplk üretiminde önemli miktrd kullnılır (URL-1). Soym kplm üretiminde sertliği ve özgül ğırlığı kyın ykın oln huş tomruklr, soym httın gelmeden önce buhrlm ypmdn d kullnılbilmektedir. tomruklrın buhrlm sonucund oluşn istenmeyen renk değişikliği de görülmekte bu d önlenmiş olbilmektedir (Möttenen 2005). odunu geçirgen bir ypıy shiptir, genellikle yz odunu ve ilkbhr odunu rsınd uygunluk bulunmktdır. Prlk renkte odun shiptir ve ortlm tm kuru yoğunluğu kg m -3 tür (Heräjärvi 2002). odununun ortlm hv kurusu yoğunluğunun ise (%12-15 rutubet düzeyinde) 630 kg m -3 olduğu ifde edilmektedir (Wgenführ 1996). Ülkemizde kontrplk üretimi genel olrk soym yöntemiyle uygulnmktdır. Kyınd soym yöntemiyle kplm üretiminde yeterli tomruk çpın ulşılbilmesi için 120 yıl gereklidir (Toksoy ve rk. 2006). ğcınd ise bu durum, ilk yıllrd yvş büyüme, sonr hızlı büyüme şeklinde gerçekleşmektedir. 50 yşındn sonr ise büyüme durmktdır (Ansin ve Özkn 1993). Kliteli, direnç özellikleri yüksek ve sertliği yeterli derecede oln huş kontrplk genellikle konstrüksiyon, tşımcılık, ürünlerin iç yüzeylerinde kullnılır. Bununl birlikte yüksek kliteli huş kplmlr mobilylrd görünen yüzeylerde, iç dekorsyon pnellerde, el sntlrınd ve çeşitli özel yerlerde kullnılmktdır (Verkslo ve Heräjärvi 2002). Finlndiy d 2006 yılınd yklşık olrk 2 milyon m 3 huş tomruk kullnılmış ve bu tomruklrın % 95 i kontrplk ve kplm üretiminde değerlendirilmiştir. Rusy, Estony ve İsveç te 0.87 milyon m 3 huş tomruk kullnılmış ve bu tomruklrın % 98 i kontrplk ve kplm üretiminde değerlendirilmiştir (Peltol 2007). Bu çlışmd, üretimlerinde ynı tutkllm ve presleme şrtlrı kullnılrk, kyın ve huş soym kplmlrındn endüstriyel şrtlrınd elde edilen kontrplklrın, yoğunluk, çekme-mkslm direnci, eğilme direnci ve eğilmede elstikiyet modülü değerlerinin krşılştırılmsı mçlnmıştır. 2. MATERYAL ve YÖNTEM 2.1. Mteryl Deney kontrplklrının üretiminde kullnıln huş (Betul pendul) kplmlr, Ukryn dn ithl olrk ülkemize gelmiştir. ğçlrın kesiminden hemen sonr tomruklr yklşık olrk 1-2 hft içerisinde tomruk prkın ulşmıştır. Çlışmd kullnıln kyın tomruklr ise Ordu-Akkuş bölgesinden temin edilmiştir. Hem kyın, hem de huş tomruklr soym işleminden önce, bir endirekt buhrlm mhzeninde 10 st süre ile buhrlm işlemine tbi tutulmuşlr ve buhrlm işleminden sonr soym işlemine lınmışlrdır. ve kyın tomruklr endüstriyel şrtlrd kplm soym mkinsıyl 1.4 mm klınlıkt soyulmuşlrdır. Elde edilen 80 x 80 cm boyutlrındki soym kplm levhlrı kplm kurutm mkinesinde kurutulrk rutubetlerinin % 4 7 olmsı sğlnmıştır. Deneme kontrplklrının üretiminde ktı mdde miktrı

3 52 %55 oln üre formldehit (ÜF) tutklı kullnılmıştır. Tutkl çözeltilerinin hzırlnmsınd üretici firmnın tvsiyeleri ve kontrplk fbriklrının kullndığı reçeteler dikkte lınmıştır (Çizelge 1). Sertleştirici olrk %15'lik monyum klorür (NH 4 Cl) kullnılmıştır. Deneme levhlrının üretiminde kullnıln tutkl reçetesi şğıdki gibidir: Çizelge 1. Tutkl Krışımı ve Miktrlrı Tutkl Krışımını Oluşturn Mddeler Birim Ağırlık % 55 lik ÜF reçinesi 100 Buğdy unu 30 NH 4 Cl (%15 lik) 10 Kplm levhlrı kurutm fırınındn çıktıktn sonr levhlrın rutubet derecelerinin eşit olmsı için iklimlendirmeye tbi tutulmuşlrdır. Kplm levhlrının tutkllnmsı işlemi, dört silindirli tutkllm mkinesiyle ve kplmnın her iki yüzeyine de gr m -2 olck şekilde uygulnmıştır. Deneme levhlrının klınlıklrı ve tbk syısı frklı seçilmiştir Yöntem Kontrplk levhlrı için özgül ğırlık; TS EN de belirtilen esslr uygun olrk belirlenmiştir. Örneklerin hv kurusu özgül ğırlık değerleri şğıdki eşitlik yrdımı ile hesplnmıştır: Burd; Mr (1) x xe 1 2 δ = Hv kurusu hldeki özgül ğırlığı (g cm -3 ) Mr = Ağırlık (g) 1 = Örnek genişliği (cm) 2 = Örnek uzunluğu (cm) e = Örnek klınlığı (cm) Üretilen kontrplk levhlrının ypışm direncinin tespit edilmesinde kullnıln çekmemkslm direnci, TS EN stndrdın göre yürütülmüştür. Klimtize edilen çekme-mkslm direnci örnekleri sıcklığı 20±2 C oln su içerisinde 24 st bekletildikten sonr denenmişlerdir. Hzırlnn örneklerin çekme-mkslm direncinin hesplnmsınd şğıdki eşitlik kullnılmıştır. Burd; F τ B = (N/mm 2 ) (2) L x b τ B = Çekme-mkslm direnci (N mm -2 ) F= Kopm Kuvveti (N) L= Mkslm lnının uzunluğu (mm) b= Mkslm lnının genişliği (mm) Eğilme direnci ve eğilmede elstikiyet modülü testlerinin uygulnmsınd TS EN 310 esslrın uyulmuştur. Uzunluk ekseni dış tbklrın lif doğrultusun prlel oln örneklerin eğilme direnci ve eğilmede elstikiyet modülü hesplmlrınd kullnıln eşitlikler şğıd verilmiştir: 3. F mx. L σed = (N mm -2 ) (3) 2. b.t 2 σed = Eğilme Direnci (N mm -2 ) F mx = Uygulnn en büyük kuvvet (N) L = Dynklrın eksenleri rsındki uzklık (mm) b = Deney prçsının genişliği (mm) t = Deney prçsının klınlığı (mm) Ls 3. ΔP Em = (4) 4.b. 3. Δf Em = Eğilmede elstiklik modülü (N mm -2 ) Ls = Dynklrın eksenleri rsındki uzklık (mm) b = Deney örneğinin genişliği (mm) = Deney örneğinin klınlığı (mm) ΔP = (F 2 F 1 ) kuvvet rtışı (N) Δf = (F 2 F 1 ) kuvvet rtışı nedeniyle meydn gelen eğilme miktrı (mm) 3. BULGULAR Deneme kontrplklrınd belirlenen, yoğunluk, çekme-mkslm ve eğilme dirençleri ile eğilmede elstikiyet modülü ortlm değerleri Çizelge 1 de verilmiştir. Üretilen kontrplklrın çekme-mkslm direnci, eğilme direnci, eğilmede elstikiyet modülü ve yoğunluk değerleri rsınd nlmlı bir frk olup olmdığını belirlemek mksdıyl bsit vryns nlizi ypılmıştır. İsttistiksel değerlendirme sonuçlrı Çizelge 2 de verilmiştir. Vryns kynklrı ortlmlrının krşılştırılmsı mksdıyl Duncn testi ypılmış ve sonuçlrı Çizelge 4 te verilmiştir.

4 53 Çizelge 2. Yoğunluk, çekme-mkslm ve eğilme dirençleri ile eğilmede elstiklik modülü ortlm değerleri Ağç türü Çekme-Mkslm (N mm -2 ) Eğilme Direnci Elstikiyet Modülü Yoğunluk (g cm -3 ) (N mm -2 ) (N mm -2 ) Kyın *Stndrt spm 0.492* * 7.28* * * * Çizelge 3. Kontrplklrın çekme-mkslm direnci, eğilme direnci, eğilmede elstikiyet modülü ve yoğunluk değerlerine ilişkin bsit vryns nlizi sonuçlrı Çekme-Mkslm Direnci Vrysyon Kynğı Kreler Serbestlik Kreler F-Hesp Önem Derecesi Toplmı Derecesi Ortlmsı Gruplr içi Gruplr Arsı Toplm Eğilme Direnci Vrysyon Kynğı Kreler Serbestlik Kreler F-Hesp Önem Derecesi Toplmı Derecesi Ortlmsı Gruplr içi Gruplr Arsı Toplm Eğilmede Elstikiyet Modülü Vrysyon Kynğı Kreler Serbestlik Kreler F-Hesp Önem Derecesi Toplmı Derecesi Ortlmsı Gruplr içi E E Gruplr Arsı E Toplm E7 33 Yoğunluk Vrysyon Kynğı Kreler Serbestlik Kreler F-Hesp Önem Derecesi Toplmı Derecesi Ortlmsı Gruplr içi Gruplr Arsı Toplm Çizelge 4. Kontrplklrın çekme-mkslm direnci, eğilme direnci, eğilmede elstikiyet modülü ve yoğunluk değerlerine ilişkin Duncn testi sonuçlrı (p<0.05) Ypıln Test N Ortlm Değer Homojenlik Gruplrı * Çekme-Mkslm Direnci Kyın Eğilme Direnci Kyın Eğilmede Elstikiyet Modülü Kyın Yoğunluk Kyın * Aynı hrf ile gösterilen gruplr rsınd frk yoktur b b b

5 54 4. SONUÇLAR ve TARTIŞMA Çizelge 3 ve çizelge 4 ten de görüleceği üzere, kyın kontrplklrın çekme- mkslm direnç değerleri ile huş kontrplklrın çekme-mkslm direnç değerleri rsınd isttistiksel olrk nlmlı bir frk bulunmmıştır. Kyının çekme-mkslm direncinin bir miktr yüksek olmsının nedeni olrk kyın odununun yoğunluğunun huş ile kıyslndığınd dh yüksek olduğu söylenebilir. Litertürde ypışm direncinin odunun yoğunluğun bğlı olrk rttığı belirtilmektedir (Chow nd Chunsi 1979, Nmr ve Wters 1970). Ayrıc bzı ğç türlerinin buhrlm ypılmış tomruklrındn üretilen kontrplklrınd çekme mkslm direnci dh düşük çıkbilmektedir. Tomruk buhrlm işleminin okume kontrplklrd çekme-mkslm direncini yklşık % 27 ornınd zlttığı bildirilmiştir (Çolk ve Çolkoğlu 1996). Bu çlışmd, huş tomruklr buhrlm işlemine tbi tutulmuştur. Anck, huş tomruklr buhrlm işlemi ypılmksızın d üretime lınbilmektedir. Dolyısıyl buhrlm ypılmdn üretilebilecek huş kontrplklrın çekme- mkslm direncinin dh yüksek olmsı beklenebilir. Kyın ve huş kontrplklrın yoğunluk değerleri birbirine ykın gibi gözükse de ypıln isttistik nliz sonucun frk nlmlı bulunmuştur. Kontrplklrın yoğunluğu öncelikle üretiminde kullnıln ğç türü belirler. Ayrıc tutkl krışım çözeltisi (dolgu ve ktkı mddelerinin tür ve miktrı) ile kplm klınlığının ve pres bsıncının d etkisi vrdır. Pres bsıncı ile tutkl türü ve krışımının etkisi odun türünün etkisine göre dh zdır. Litertürde de kyın ( Fgus orientlis Lipsky) odununun yoğunluk değeri 649 kg cm -3 (Mlkoçoğlu 1994), huş odununun ortlm hv kurusu yoğunluğunun ise (%12-15 rutubet düzeyinde) 630 kg m -3 olduğu ifde edilmektedir (Wgenführ 1996). Bu çlışmd kyın kontrplklrın eğilme direnci ve elstikiyet modülü, huş kontrplklrdn yüksek çıkmıştır. Msif hldeki kyın odununun eğilme direnci ve elstikiyet modülü değerleri, msif hldeki huş odunun göre dh yüksektir. Msif odunun eğilme direnci ve elstikiyet modülünün rtmsıyl, bunlrdn üretilen kontrplklrın ynı özelliklerinde de rtış olmktdır. (Bozkurt ve Göker, 1986; Özen, 1981). Hv kurusu hldeki kyın (Fgus orientlis Lipsky) odununun eğilme direnci N mm -2 olrk belirlenmiştir (Mlkoçoğlu, 1994). Frklı yükseltilerde ve mesfelerdeki huş odunlrının eğilme dirençleri incelenmiş ve Betul pubescens türü için ortlm eğilme direnci değeri 104 N mm -2 olrk bulunmuştur (Heräjärvi, 2004). Ayrıc litertürde tbk syısı rttıkç eğilme direncinin zldığı belirtilmiştir (Tn 2011). Tn (2011) trfındn ypıln çlışmd, göknr ve ldin kontrplklr incelenmiş ve 5 tbklı kontrplklrın eğilme direncinin 7 tbklı kontrplklrdn dh yüksek olduğu bulunmuştur. Bir diğer çlışmd tbk syısının eğilme direnci üzerine etkileri rştırılmış ve tbk syısının rtışıyl eğilme direncinde liflere dik yönde zlm olduğu belirtilmiştir (Özen 1981). kplm ve kontrplk bzı pzrlrd çok tnınmktdır. Bunlrın spesifik özellikleri bilindiğinde dh verimli ve ekonomik olrk kullnılbilir. Dolyısıyl kplm ve kontrplk endüstrisinin gelişim sürecinde; müşteri dğılımı, pzr durumu ve en önemli ess oln hmmdde mteryllerindeki değişim göz önüne lındığınd gelecekteki ürün potnsiyeli olrk huş gerekli olcktır. Ayrıc huş kplmlr renk ve görünüm olrk kyın benzediğinden mobily endüstrisinde vntj sğlybilir. Ypıln rştırmlrd huş odunu, mobily ve prke sektöründe de oldukç benzer özelliklere ship kyın (Fgus sylvtic), kçğç (Acer sp.) ve dişbudk (Frxinus sp.) ile rekbet içeris indedir (Wgenführ 1996). Ayrıc huşun; odunun rengi, yoğunluğu, prke ve mobily sektöründeki en önemli rkibi olrk kyın gösterilmektedir. her ne kdr soym kplm üretiminde çp bkımındn çok uygun gözükmese de, ucuz ve kontrplk üretim mliyetlerinin düşük olmsı ynınd, yurt içinden sğlnbilmesi durumund endüstride kullnımını rtbilir. belirli bir plnlmyl yurt dışındn ithl edilerek de ülkemizde kullnılbilir. Bu syede, ormnlrımızdki değerli hmmdde vrlığımız korunck ve yüksek rndımn ile kontrplk üretimine uygun hmmdde temini gerçekleştirilmiş olbilecektir. KAYNAKLAR Ansin, R. ve Özkn, Z.C Tohumlu Bitkiler (Spermtophyt) Odunsu Tksonlr. KTÜ Ormn Fkültesi Yyınlrı, Yyın No: 19, 285 s. Trbzon. Bozkurt, A.Y. ve Göker, Y Tbklı Ağç Mlzeme Teknolojisi, İ.Ü. Ormn Fkültesi Yyın No; 3401/378, İstnbul. Chow, S. nd Chunsi, K.S Adhesion Strength nd Wood Filure Reltionship in Wood-Glue Bonds, Mokuzi Gkkishi, 25(2): Çolk, S. nd Çolkoğlu, G The effect of the steming on the some mechnicl properties of Okoumè Plywoods, Holz ls Roh-und Werkstoff, 54, 332. Çolkoğlu, G Tbklı Ağç Mlzeme Ders Notlrı, K.T.Ü. Ormn Fkültesi, Trbzon. Heräjärvi, H Properties of birch ( Betul pendul, B.pubescens) for swmilling nd further processing in Finlnd. The finnish Forest Reserch Institute, Reserch Ppers p + Five Appendices. Heräjärvi, H , Sttic bending properties of Finnish birch wood, Wood Sci Technol 37 (2004) DOI /s Mlkoçoğlu, A Doğu Kyını (Fgus orientlis Lipsky) Odununun Teknolojik Özellikleri, Doktr tezi, K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü. Möttenen, V Vrition of colour nd selected physicl nd mechnicl properties relted to rtificil

6 55 drying of swn silver birch ( Betul pendul Roth) timber from plnttions Nmr, U.S. nd Wters, O Comprison of the rte of glueline strength development for ok nd mple Forest Products Journl, 20(3): Özen, R Çeşitli Fktörlerin Kontrplğın Fiziksel ve Meknik Özelliklerine Yptığı Etkilere İlişkin Arştırmlr, K.T.Ü. Ormn Fkültesi Yyın No : 9, Trbzon. Peltol, A. (ed.) The Finnish Sttisticl Yerbook of Forestry Finnish Forest Reserch Institute. 436 p. Wgenführ, R Holztls. [Wood Atls]. VEB Fchbuchverlg Leipzig. 4th ed. 688 p. (In Germn). Tn, H Frklı Bölgelerde Yetişen Ldin ve Göknr Tomruklrdn Üretilmiş LVL ve Kontrplklrın Bzı Teknolojik Özellikleri, Doktor Tezi, Krdeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trbzon. Toksoy, D., Çolkoğlu, G., Aydın, İ., Çolk, S. nd Demirkır, C Technologicl nd economic comprison of the usge of beech nd lder wood in plywood nd lminted veneer lumber mnufcturing, Building nd Environment 41: TS EN 323-1, Ahşp Esslı Levhlr-Birim Hcim Ağırlığının Tyini, Türk Stndrtlrı Enstitüsü, Ankr. TS EN 314-1, Kontrplk-Kplm Ypışm Klitesi, Bölüm:1 Deney Metodlrı, 1. Bskı, Türk Stndrtlrı Enstitüsü, Ankr. TS EN 310 Ahşp Esslı Levhlr, Eğilme Dynımı ve Eğilmede Elstikiyet Modülünün Tyini, 1. Bskı, TSE Ankr, URL-1, ( /71692-hus-gci-hkkind genis-bilgi-kullnildigi-yerler-hus-gci-tnimiresimleri.html (son erişim trihi: ). Verkslo, E., Heräjärvi, H Potentil of Europen Birch Species for Product Development of Veneer nd Plywood- Recovery, Grdes nd Mechnicl Properties nd Future Mrket Requirements, Forest Product Industry, 52: