ELİT GÜREŞÇİLERİN TARTI ÖNCESİ VE SONRASI DURUMLUK KAYGI DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Transkript

1 The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number: Number: 46, p , Spring IV 2016 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date ELİT GÜREŞÇİLERİN TARTI ÖNCESİ VE SONRASI DURUMLUK KAYGI DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TO COMPARE ELITE WRESTLERS STATE OF ANXIETY BEFORE-AFTER WEIGHING Öğr. Gör. Ünsal TAZEGÜL İstanbul Gelişim Üniversitesi İstanbul Gelişim Meslek Yüksekokulu Spor Yönetimi Bölümü Öz Kaygı; sporcuların performansını olumsuz yönde etkileyen etkenlerden biridir. Stres ve kaygı, sporcuların davranışlarında doğru karar alma yeteneklerini olumsuz olarak etkileyebilir. Stres ve kaygı altındaki sporcu, doğru karar almada ve yeteneklerini istediği gibi sergileyebilmekten uzaklaşır. Aşırı baskı altında bulunan sporcular bazı yanlış hareketler yapabilmektedir. Yapılan bu çalışmanın amacı, erkek güreşçilerin tartı öncesi ve sonrası durumluk kaygı düzeylerini karşılaştırmaktır. Güreşçilerin tartı öncesi ve sonrası durumluk kaygı düzeylerini belirlemek için Spielberg tarafından geliştirilen ve Türkçe ye Öner ve Le Compte tarafından uyarlanan durumluk kaygı envanteri kullanılmıştır. Çalışmanın örnekleminin 2012 yılında Gençler Türkiye Şampiyonasına katılan 40 elit güreşçi oluşturmaktadır. Çalışma için 95 güreşçi ile görüşülmüş bunlardan 40 tanesi çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul etmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 20 paket programı kullanılmıştır. Verilerin normal bir dağılıma sahip olup olmadığını öğrenmek için tek örneklem Kolmogorov-Smirnov testi kullanılmıştır ve verilerin normal bir dağılıma sahip olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra verilerin homojen olup olmadığını değerlendirmek için Anova-Homogenety of variance testi uygulanmıştır ve verilerin homojen olduğu tespit edilmiştir. Bu ilk incelemeden sonra verilerin istatistiksel analizinde parametrik test yönteminin kullanılmasına karar verilmiştir. Tanımlayıcı istatistik ve eş örneklem t testi uygulanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, güreşçilerin tartı öncesi kaygı düzeyinin; tartı sonrası kaygı düzeyinden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Güreşçilerin tartı öncesi ve tartı sonrası durumluk kaygı puanlarının karşılaştırılması sonucunda, istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık bulunmuştur (p<0,05). Anahtar Kelimeler: Durumluk Kaygı, Güreşçi, Tartı, Türkiye Şampiyonası Abstract Anxiety is one the significant factor which affects performance of athletes in a negative way. Stress and anxiety can affect ability of making right decisions negatively in athletes attitude. An athlete, who is under anxiety and stress, is unable to make right decisions and to perform his ability however he desires. Athletes, who are under extreme pressure, might have inappropriate behaviors. The purpose of this research is to compare elite wrestlers state of anxiety before-after weighing. The state of anxiety inventory developed by Spielberg and adapted to Turkish by Ömer

2 374 Ünsal TAZEGÜL and Le Compte has been used in order to detect wrestlers state of anxiety before-after weighing. Samples of this study consist of 40 elite wrestlers who has attended Young wrestlers Turkey Championship in wrestlers have met and 40 wrestlers out of these have decided to be in this research. SPSS 20 package software has been used for the analysis of data. Kolmogorov- Smirnov test has been used in order to have whether the datas having a normal distribution or not. Therefore, the datas having a normal distribution has been found. Later on, Anova-Homogenety of variance test has been used in order to evaluate the datas homogenity. After that, it has been found that data has had a homogeneous result. After the first examination; parametric test technique has been decided to be used in the statistical analysis of examined data. Diagnostic statistic and cosample t test has been used. On the consequence of these analyses, the wrestlers state of anxiety before weighing has been higher than the state of anxiety that wrestlers have after weighing. As a consequence of comparison of wrestlers pre-weighing and post-weighing state of anxiety points on, a reasonable difference has been found statistically (p<0,05). Keywords: State Anxiety, Wrestlers, Weighing, Turkey Championship Giriş Kaygı sözlük anlamı olarak, tehlikeli ve yeni durumlar karşısında hissedilen olumsuz bir duygudur (Güney, 1998; Gürgün, 1991; Hancerlioğlu, 1993). Durumluk kaygı, bireyin içinde bulunduğu stresli durumdan dolayı hissettiği sübjektif korkudur (Türkçapar, 2012). Stres ve kaygı, sporcuların davranışlarında doğru karar alma yeteneklerini olumsuz olarak etkileyebilir. Stres ve kaygı altındaki sporcu, doğru karar almada ve yeteneklerini istediği gibi sergileyebilmekten uzaklaşır. Aşırı baskı altında bulunan sporcular bazı yanlış hareketler yapabilmektedir. Stres, sporcuların çok iyi bildikleri ve defalarca antrenmanlarda çok iyi bir şekilde gerçekleştirdikleri bazı hareketleri unutturabildiği gibi, duygularında karışıklığa yol açıp olumsuz bazı hareketler yapmasına da neden olabilir (Tazegül, 2012a). Günümüzde sportif verimin düzeyini etkileyen birçok faktörden söz edilmektedir. Bu faktörlerden bir kısmı çevresel faktörler adı altında değerlendirilirken, bir kısmı da içsel faktörler adı altında değerlendirilmektedir. Sporcuların içsel faktörlerden birisi de psikolojik faktörlerdir. Sporcuların psikolojik hazırlıkları, sporda başarı için önemli bir faktördür. Sporcuların psikolojik durumları ve sergileyecekleri performansı, kaygı düzeyleri ile de yakından ilişkilidir (Gülşen 2008, Karabulut,.2013). Sporcuların psikolojik boyutu ve performans arasındaki ilişkiyi gösteren araştırmalar ilerledikçe, sportif eylemler daha değişik bir boyut kazanmış ve tüm sportif eylemlerde, zihinsel etkinlikler; yani zeka, dikkat, bellek, irade, yargılama, kıyaslama, yorumlama, kaygı gibi psikolojik işlevlerin bulunduğu ve rol oynadığı belirlenmiştir(erbaş, 2005). Spor Psikolojisi alanında yapılan çalışmalarda kaygının performansı etkilediği görüşü benimsenmiştir, istenilen performansa ulaşabilmek için, kaygının performansı olumsuz yönde etkileyecek seviyelere ulaşmamasına dikkat edilmelidir ve basa çıkma teknikleri kullanılmalıdır (Koy, 1999). Yapılan her yarışma ortamında ve özellikle de üst düzeyde yapılan profesyonel sporlarda dışsal ödüllerin ve cezaların varlığı, sonucun belirsizliği, rakibin güçlülüğü, takımın veya kişilerin son karşılaşmalarında aldıkları sonuçlar, sonucun sporcular açısından ne derecede önemli görüldüğü ve sporcuların fiziksel, teknik, taktik ve psikolojik kapasitelerini karşılaşılan rakiple ilişkili olarak nasıl algıladıkları, kaygı veya stres durumunu belirleyici olmaktadır (Gümüş, 2002). Her yarışma, sporcu için sosyal ve ekonomik açıdan büyük önem taşımaktadır. Böyle bir ortamda sporcunun fiziksel özellikleri ne kadar mükemmel ve geçirdiği antrenman süreci ne kadar kusursuz olursa olsun başarıya ulaşmada kaygıyla başa çıkabilme yeteneği son derece önemli bir kriterdir. Psikolojik hazırlık, yapılan spor dallarının doğasına uygun olarak farklı olmalıdır. Takım sporları bireysel sporlardan farklı bir doğaya sahiptir. Bireysel spor yapanlarda, takım sporları yapanlara oranla kaygı yoğunluğunun fazla olduğu düşünülmektedir (Civan ve Ark. 2010; Konter, 1998). Bilim adamları sporcuların performanslarını en üst düzeye çıkarmak için yeni çalışma sistemleri geliştirmektedirler. Bilim adamları tarafından yapılan çalışmalar sporcuların performanslarını üst düzeye çıkarılmasında fiziksel çalışmaların yeterli olmadığı, psikolojik faktörlerinde önemli performansın gelişiminde önemli bir yerinin oldu-

3 Elit Güreşçilerin Tartı Öncesi Ve Sonrası Durumluk Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması 375 ğu anlaşılmıştır (Tazegül, 2012; Tazegül, 2013). Dünyanın önde gelen sporcuları, insanın en zor rakibinin kendisi olduğuna inanırlar. Sporcu, kendini yenmeyi öğrenirse başkalarını yenmesi çok kolay olur. Bunun için sporcular önce kendisini istediği gibi olmaktan alıkoyan düşünce ve davranışların farkına varmalı ve bu olumsuz duygu ve düşünceleri olumlu duygu ve davranışlara çevirmesini bilmelidir (Bicer, 1998). Yapılan bu çalışmanın amacı, elit düzeydeki genç güreşçilerin müsabaka tartısı öncesi ve sonrası durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılmasıdır. MATERYAL VE METOT Örneklem Çalışmanın örnekleminin 2012 yılında Gençler Türkiye Şampiyonasına katılan 40 elit güreşçi oluşturmaktadır. Çalışma için 95 güreşçi ile görüşülmüş bunlardan 40 tanesi çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul etmiştir. Araştırmanın veri toplama aracı Bu çalışmada sporcuların kaygı düzeyini belirlemek için, Spielberg tarafından (1970) geliştirilmiş olan Durumluk Kaygı Envanteri kullanılmıştır. Envanter kısa ifadelerden oluşan bir öz değerlendirme anketidir. Türkçe ye Öner ve Le Compte (1985) tarafından uyarlanmıştır. Alpha güvenirliğinin.83 ile.87 arasında, test -tekrar test güvenirliğinin.71 ile.86 arasında ve madde güvenirliğinin.34 ile.72 arasında değiştiği bildirilmektedir (Öner ve Compte. 1998). Verilerin çözümlenmesi Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 20 paket programı kullanılmıştır. Verilerin normal bir dağılıma sahip olup olmadığını öğrenmek için tek örneklem Kolmogorov-Smirnov testi kullanılmıştır ve verilerin normal bir dağılıma sahip olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra verilerin homojen olup olmadığını değerlendirmek için Anova-Homogenety of variance testi uygulanmıştır ve verilerin homojen olduğu tespit edilmiştir. Bu ilk incelemeden sonra verilerin istatistiksel analizinde parametrik test yönteminin kullanılmasına karar verilmiştir. Tanımlayıcı istatistik ve eş örneklem t testi uygulanmıştır. BULGULAR Bu bölümde, İstatistik analizi sonucunda elde edilen sonuçlar 2 ayrı tablo ve 2 grafik olarak verilmektedir. Tablo 1. Durumluk Kaygı Tanımlayıcı İstatistik Bulguları N ± Tarı Öncesi 40 48,850 6,228 Tartı Sonrası 40 37,400 11,160 Tablo 1 de güreşçilerin durumluk kaygı düzeylerini gösteren tanımlayıcı istatistik bulguları incelendiğinde, tartı öncesi (=48,850±6,228), tartı sonrası (=37,400±11,160) olarak belirlenmiştir. Tablo 2. Eş Örneklem t testi Sonuçları Mean Std. Deviation t p 11, , ,596,000 Tablo 2 de Güreşçilerin tartı öncesi ve tartı sonrası durumluk kaygı puanlarının karşılaştırılması sonucunda, istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık bulunmuştur (p<0,05). Tartışma ve Sonuç Çalışmaya katın elti düzeydeki sporcuların tarı öncesi ve sonrası durumluk kaygı skorları incelendiğinde, tartıdan 30 dk önce yapılan ölçüm skorunun, tartıdan 1 saat sonra yapılan ölçüm skorundan daha yüksek olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca tartı öncesi ve sonrası kaygı skorlarının karşılaştırılması sonucunda istatistiksel olarak anlamlı

4 376 Ünsal TAZEGÜL düzeyde bir farklılık bulunmuştur (p<0,05). Yapılan literatür taraması sonucunda, güreşçileri ve diğer branşları kapsayan bir çok çalışmaya rastlanmıştır. Ancak Güreşçilerin tarı öncesi ve sonrası kaygı düzeyini karşılaştıran yeterli sayıda çalışma bulunamamıştır. Screiber (2004) durumluk ve sürekli yarışma kaygısının etkileri düşünülerek, sporcuların performanslarının olumsuz etkilenmeleri önlenerek, performanslarında bir yükselme sağlanabileceğini belirtmiştir. Çoksevim ve arkadaşları (2008), kick boksörlerin maç öncesi ve sonrasında durumluk, süreklilik, kısa semptomlarını incelemiş ve istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulmuştur. Dönmez 2013 yılında yaptığı çalışmasında, kadın basketbolcuların maç öncesi durumluk kaygı skorunun erkek basketbolculardan daha yüksek olduğunu belirlemiştir. Güreşçilerle tartı günü yapılan görüşmelerde, güreşçilere kendilerini nasıl hissettikleri ve durumları ile ilgili sorular sorulmuştur. Bu sorular sonucunda, Tartı günü güreşçilerin kafalarındaki en büyük sorunlardan birisinin düşmeleri gereken kiloları düşüp düşmeyecekleri olduğu ve güreşçilerin tartı saatine kadar pek bir şey yemedikleri ve içmedikleri anlaşılmıştır. Ayrıca güreşçilerin tartı günü en büyük isteklerinin bir an önce tartıyı geçip bir şeyler yemek ve içmek olduğu da anlaşılmıştır. Dolayısıyla güreşçilerin tarı öncesi kaygı skorlarının fazla olmasındaki en büyük etken, istedikleri siklette yarışa bilmeleri için önceden kilo düşmeye başlamaları ve tartı günü tartıyı geçene kadar istedikleri şekilde yemek yiyememekten ve içememekten kaynaklandığı söylenebilir. Martens e göre karşılaşmadan önce sporcuların sahip oldukları kaygı düzeyleri yarışmanın sonucuna ve karşılaşma esnasındaki performanslarına etki edebilir (Martens, 1990). Jones ve arkadaşları (1993), kaygı düzeylerinin performans üzerinde belirleyici olduğunu ifade etmişlerdir Civan ve Arkadaşları 2010 yılında Bireysel ve takım sporcularının müsabaka öncesi ve sonrası durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin karşılaştırmış ve karşılaştırma sonunda, Durumluk kaygı puanı ortalamaları bakımından spor türleri arasında önemli farklılık tespit etmişler, Durumluk kaygı puanı ortalaması en yüksek bireysel grupta tespit edilmiş, diğer gruplardaki sporcuların durumluk kaygı puanı ortalamaları bireysel gruptan önemli ölçüde düşük bulunmuştur (P<0,05). Müsabaka sonrası sürekli kaygı puanları açısından ise, bireysel sporlar grubu ile raket sporları grubu arasında bir anlamlı bir fark yoktur. Ancak, takım sporları grubunun sürekli kaygı puan ortalaması, diğer iki grubun ortalamalarından önemli ölçüde yüksek olduğu bulunmuştur. KAYNAKÇA Biçer T. Doruk Performans, Beyaz yayınları, İstanbul, Civan, A., Arı,R., Görücü, A., Özdemir, M. (2010) Bireysel ve takım sporcularının müsabaka öncesi ve sonrası durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin karşılaştırılması, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Çoksevim, B., Sarıtaş N., Kaya M., Pepe O. (2008).Türkiye Kick Boks Federasyonu Spor Bilimleri Dergisi, (1),:1, Erbaş, M.K. (2005) Üst Düzey Basketbolcularda Durumluk Kaygı Düzeyi ve Performans İlişkisi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya. Gülşen, D. (2008). Farklı lig düzeyinde oynayan futbolcuların oynadıkları mevkilere, öğrenim durumu ve spor yaşlarına göre problem çözme becerilerinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi: Adana. Gümüş, M. (2002). Profesyonel Futbol Takımlarında Puan Sıralamasına Göre Durumluk Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya. Dönmez, K.H. (2013). Samsun İlinde Yapılan Üniversitelerarası Basketbol Müsabakalarına Katılan Sporcuların Durumluk Kaygı ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi, The Journal of Academic Social Science Studies, 6/5, Güney, S. (1998).Davranış Bilimleri ve Yönetim Psikolojisi Terimler Sözlüğü, Ankara. Gürgün O.A. (1991). Psikoloji sözlüğü İnkılap Kitap Evi, İstanbul. Hançerlioğlu, O. (1993). Ruhbilim Sözlüğü. 2, baskı. Remzi Kitapevi, İstanbul. Karabulut A. (2013) Yaş Arası Erkek Futbolcuların Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeylerinin Farklı Değişkenler Bakımından İncelenmesi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14,(1), Konter, E. (1998). Sporda psikolojik hazırlığın teori ve pratiği. Bağırgan Yayımevi Ankara. Koy F., (1999). Basketbolcularda Durumluk Kaygı

5 Elit Güreşçilerin Tartı Öncesi Ve Sonrası Durumluk Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması 377 Optimum Aralığının (ZOF) Performansla Karşılaştırılması, Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe J. of Sport Sciences, (10), 1, Martens, R., BURTON, D., VEALEY, R., BUMP, L., AND SMİTH, D. (1990). Development and validation of the Competitive State Anxiety Inventory-2 (CSAI-2. Competitive anxiety in sport IL: Human Kinetics. 1990, Jones, G., Swain, A., Hardy, L.. (1993). Intensity and direction dimensions of competitive state anxiety and relationships with performance. Journal of Sports Sicences, 1993, (11),6, Öner, N., Le Compte, A. (1998). Süreksiz Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı (2,Basım) Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. İstanbul. Screiber, D.S. (2004). Stres, Kaygı ve Depresyondan Kurtuluş. İstanbul: Elips Yayın, Tazegül Ü. (2012a). Bireysel Sporcuların Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Karşılaştırılması, Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi Journal of Sports and PerformanceResearches,3(2), Tazegül Ü. (2012). Comparison of the style of coping with stress of athletes in theindividual sports branches in socio demographic respect branches in sociodemographicrespe International Journal of SportStudies. Vol., 2 (2), Tazegül Ü. (2013). TheDetermination of the RelationshipBetweenMotivationalTrendsandthe Style of Coping with Stress, World Applied Sciences Journal 21 (1): Türkçapar Ü (2012). Güreşçilerin Farklı Değişkenler Açısından Sürekli Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi, GEFAD / GUJGEF 32 (1):

6 378 Ünsal TAZEGÜL