Çocuk Dergisi ():-8, doi:./j.child.. Kliik Araştırma Alt Soluum Yolu İfeksiyou Taısı Ala Çocuklarda RSV Sıklığıı ve Kliik Özelliklerii Araştırılması Yalçı ÇELİK *, Aytuğ ATICI * Serca UYSAL *, Özlem ÖZDEMİR *, Bület Aziz ÖZKAN *, Selvi GÜLAŞI *, Mehmet Ali SUNGUR ** Alt Soluum Yolu İfeksiyou Taısı Ala Çocuklarda RSV Sıklığıı ve Kliik Özelliklerii Araştırılması Amaç: Bu çalışmada alt soluum yolu ifeksiyou taısı ala çocuklarda Respiratuvar Sisitiyal Virüs (RSV) sıklığıı aylara göre değişimii ve kliik özelliklerii araştırmayı amaçladık. Yötemler: Çalışma Temmuz 8 ile Hazira tarihleri arasıda gerçekleştirildi. Alt soluum yolu ifeksiyou taısı ala iki yaşı altıdaki 8 çocuk çalışmaya alıarak, epidemiyolojik ve kliik özellikleri iceledi. Hastaları azofaregeal sürütüleride Respi-Strip RSV test çubuğu ile RSV atijei varlığı araştırıldı. Bulgular: Vakaları %. side RSV ifeksiyou saptadı. RSV pozitif vakalar yalızca Ocak, Şubat ve Mart aylarıda görülmüştü. Bu döemde alt soluum yolu ifeksiyou taısı ala vakalarda RSV ifeksiyou sıklığı %. olarak buludu. RSV pozitif vakaları yaşları RSV egatif vakalara göre alamlı derecede küçüktü. RSV pozitif ve egatif vakalar kliik belirti ve bulgular açısıda icelediğide alamlı bir fark görülmedi. RSV pozitif vakalarda hiçbirie atibiyotik verilmezke, RSV egatif vakalara % oraıda atibiyotik tedavisi verilmişti. Oksije, brokodilatatör, kortikosteroid, mekaik vetilasyo desteği uygulaması bakımıda RSV pozitif ve egatif vakalar arasıda alamlı fark görülmedi. Souç: Bu çalışmada RSV yalızca Ocak - Mart ayları arasıda alt soluum yolu ifeksiyolarıı öemli bir etkei olarak saptamıştır. Bu edele bölgemizde riskli bebeklere uygulaa koruyucu palivizumab tedavisii bu aylar ile sıırladırılmasıı uygu olacağıı düşümekteyiz. Aahtar kelimeler: Alt soluum yolu ifeksiyou, respiratuvar sisitiyal virüs, çocuk Çocuk Dergisi ; ():-8 Alıdığı tarih:.. Kabul tarihi:.. * Mersi Üiversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Aabilim Dalı ** Mersi Üiversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik Aabilim Dalı Yazışma adresi: Uzm. Dr. Yalçı Çelik, Mersi Üiversitesi Tıp Fakültesi Hastaesi Yeidoğa Yoğubakım Üitesi, Mersi e-posta: drycelik@yahoo.com Ivestigatig The Frequecy ad Cliical Features of RSV Ifectio Amog Ifats Diagosed as Lower Respiratory Tract Ifectio Objective: I this study we aimed to ivestigate the frequecy ad cliical features of RSV ifectio amog ifats with diagosis of lower respiratory tract ifectio. Methods: The study was coducted betwee July 8 ad Jue. 8 childre uder years old with lower respiratory tract ifectio were icluded i the study. Their epidemiological ad cliical features were aalyzed, ad the presece of RSV atige was ivestigated by examiig asopharegeal swabs of the patiets obtaied with RSV test idicator sticks sold with Respi-Strip kit. Results: RSV ifectio was detected i. % of the patiets All RSV positive childre had bee see i Jauary, Febuary ad March. Durig these moths, the frequecy of RSV positivity was. % amog the patiets with lower respiratory tract ifectio. RSV positive childre were sigificatly youger tha RSV egative subjects. There was o sigificat differece betwee RSV positive ad RSV egative childre with respect to the cliical sigs ad symptoms. Although oe of the RSV positive patiets were treated with atibiotics, % of the RSV egative patiets were uder atibiotic treatmet. There were o sigificat differece betwee two groups as for oxyge, brochodilator, corticosteroid ad mechaical vetilatio support. Coclusio: I this study RSV was determied as a major aget amog the patiets with lower respiratory ifectio durig the period betwee Jauary ad March. That is why we coceive that palivizumab prophylaxis should be restricted to the risky ifats i our regio oly durig these moths. Key words: Lower respiratory tract ifectios, respiratory sycytial virus, child J Child ; ():-8 GİRİŞ Respiratuvar Sisitiyal Virus (RSV) paramiksovirus aileside RNA içere bir virüstür (,). Sütçocukluğu
Y. Çelik ve ark., Alt Soluum Yolu İfeksiyou Taısı Ala Çocuklarda RSV Sıklığıı ve Kliik Özelliklerii Araştırılması Tablo. Vakaları sosyodemografik özellikleri. Cisiyet (erkek) Gebelik yaşı (hafta) - hafta - hafta -7 hafta 8 hafta Evdeki oda sayısı Evi ısıtılma şekli Elektrik sobası Gaz sobası Kalorifer/kombi Kömür sobası Odu sobası Evde yaşaya kişi sayısı Evide sigara içileler Evide hayva bulualar Ailede alerji öyküsü bulualar Aei eğitim düzeyi Eğitimsiz İlkokul Ortaokul Lise Üiversite 8 (7,7) () (,) (,) (8,8) () (,) (8,8) () (,) (8,) () (,) (8,) (,) () (,) (7,) (,) (7,) (,) ve erke çocukluk döemide Alt Soluum Yolu İfeksiyolarıı (ASYE) öde gele etkeleride biridir (-). Serolojik çalışmalar bebekleri yaklaşık yarısıı ilk bir yaşta, tamamıı ise iki yaş soua kadar RSV ile efekte olduğuu göstermiştir (,7). İlk kez RSV ile karşılaşa bebekleri / ide ASYE gelişmektedir (). RSV güçlü bir bağışıklık yaıtı oluşturmaz ve bu edele yieleye ifeksiyolara yol açar (,). Bu çalışmada ASYE taısı ala küçük çocuklarda RSV ifeksiyouu epidemiyolojik ve kliik özelliklerii araştırılması ve literatür bilgileri ile karşılaştırılması amaçlamıştır. () (8,) (,) (,) (,) (,) (7,) 7 7 7 8 8 8 (,) (,) (,) (,) (7,7) (,) (,) () (,) () (,) (,) (8,) (,) (,) () (8,) (,) (,) (,) (,) (,) (,) (,7) (,) () (7,) (,) p,,,8,7,,8,,8,8 Gereç ve yötem Çalışma Temmuz 8 ile Hazira tarihleri arasıda Mersi Üiversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastaesi de, Etik Kurul oayı ve ailelerde bilgiledirilmiş oam alıarak gerçekleştirildi. Çocuk polikliiği, çocuk acil birimi, çocuk servisi ve çocuk yoğu bakım üiteside ASYE taısı ala iki yaşı altıdaki 8 çocuk çalışma kapsamıa alıdı. Daha öcede palivizumab uygulamış ola hastalar çalışmaya dahil edilmedi. Hastaları yaşları, cisiyetleri, başvurdukları tarih, gebelik yaşları, doğum ağırlıkları, öceki hastalık öyküleri, evde yaşaya kişi sayısı, evi büyüklüğü, evi ısıtılma şekli, evde sigara içilip içilmediği, ailede alerji öyküsü olup olmadığı, evde hayva buluup bulumadığı, aei eğitim düzeyi sorularak kaydedildi. Hastaları fiziksel icelemeleri yapılarak bulguları kaydedildi. Çocukları hastaeye başvurularıda itibare ilk saat içide azofaregeal sürütü örekleri alıarak RSV Respi-strip test çubukları (Coris Biococept) kullaılarak RSV atijei varlığı araştırıldı. Çalışma soucuda elde edile veriler değerledirilirke SPSS. programı kullaıldı. Taımlayıcı istatistiksel yöemleri yaı sıra, iceliksel verileri karşılaştırılmasıda studet t testi, iteliksel verileri karşılaştırılmasıda ise ki-kare veya Likelihood testi kullaıldı. Souçlar % güve aralığıda, alamlılık p<, düzeyide değerledirildi. Bulgular Yaşları ile ay arasıda değişe toplam 8 çocuk çalışmaya dâhil edildi. Vakaları 7 i (% ) kız, ü (% ) erkekti ve ortalama yaş.±.7 idi. Hastaları i (%.) RSV pozitif, 7 si (%.8) RSV egatifti. RSV pozitif vakalar Ocak, Şubat ve Mart aylarıda görülmüştü. Bu döemde ASYE taısı ala vakaları %. ü RSV pozitifti. Bu üç ayı dışıdaki hiçbir döemde RSV pozitifliği saptamadı ve RSV pozitif vakalar e sık ocak ayıda (%.) görüldü (Şekil ). RSV pozitif ola vakaları yaş ortalaması.±. ay ike, RSV egatif vakaları yaş ortalaması.±.8 aydı ve bu fark istatistiksel olarak alamlıydı (p=.). RSV pozitif ve egatif vakalar arasıda cisiyet, gebelik yaşı, evdeki oda sayısı, evi ısıma şekli,
Çocuk Dergisi ():-8, evde yaşaya kişi sayısı, evde sigara içilmesi, evde hayva buluması, ailede alerji öyküsü, ae eğim düzeyi açısıda alamlı fark yoktu (Tablo ). Ayrıca birlikte doğumsal kalp hastalığı veya kroik akciğer hastalığı varlığı açısıda da alamlı fark yoktu (p>.). Kliik belirti ve bulgular karşılaştırıldıklarıda RSV pozitif vakaları hiçbiride ateş, buru akıtısı ve orta kulak iltihabı saptamazke, RSV egatif vakaları ide (% 7.) ateş, üde (%.) buru akıtısı ve beşide orta kulak iltihabı vardı, acak bu fark istatistiksel olarak alamlı değildi (p>,). Hışıltı, siyaoz, takipe ve ape açısıda iki grup arasıda alamlı fark yoktu (Tablo ). Akciğer grafiside ifiltrasyo saptaması açısıda da iki grup arasıda alamlı fark yoktu (p>.). RSV pozitif vakaları u (% ) akut broşiolit taısı alırke, i (% ) pömoi taısı almıştı, RSV egatif vakaları ise 7 sı (% 8.) akut broşiolit taısı alırke, i (%.) pömoi taısı almıştı (p>.). RSV pozitif vakalarda si (% 8,) RSV egatif vakalarda si (%.) hastaeye yatırılmıştı ve yatış süreleri açısıda her iki grup arasıda alamlı fark yoktu (p>.). Uygulaa tedaviler karşılaştırıldığıda RSV pozitif vakalarda hiçbirie atibiyotik tedavisi uygulamazke, RSV egatif vakalarda üe (%.) atibiyotik verilmişti acak, bu fark istatistiksel olarak alamlı değildi. Oksije, brokodilatatör, kortikosteroid tedavisi oraları her iki grupta bezerdi. RSV pozitif vakalarda hiçbirie mekaik vetilasyo desteği gerekmezke, RSV egatif vakalarda üe mekaik vetilasyo desteği gerekmişti, acak bu fark istatistiksel olarak alamlı değildi. RSV egatif vakalarda biri kaybedilirke, RSV pozitif vakalarda ölüm olmadı. Tablo. Vakaları kliik özellikleri. Takipe varlığı Hışıltı varlığı Ape varlığı Siyaoz varlığı Ateş varlığı Buru akıtısı varlığı Ortakulak iltihabı varlığı Tartışma 8 (,) (7,7) () () () () () Alt soluum yolu ifeksiyoları tüm düyada çocuk ölümlerii öde gele edeleridedir (,8,). RSV (,) (,) (,) (,) (7,) (,) (,) p,,,,,,7, % Ocak Şubat Mart Nisa Mayıs Hazira Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Şekil. RSV pozitif ve egatif vakaları aylara göre sıklığı. küçük çocuklarda ASYE ye ede ola e öemli viral etkedir (,). ASYE li çocuklarda yaş küçüldükçe etke olarak RSV i saptama olasılığı artmaktadır (). Çalışmamızda da RSV pozitif vakaları yaş ortalaması RSV egatif vakalara göre alamlı derecede küçüktü. RSV ifeksiyou erkedoğa, kroik akciğer hastalığı, doğumsal kalp hastalığı, immü yetmezlik gibi risk faktörleri ola bebeklerde öemli orada hastaeye yatışa ve ölüme ede olurke, diğer bebeklerde geellikle kediliğide iyileşmekte ve eder olarak ölüme ede olmaktadır (,,). RSV i Kaada da yılda. -., Amerika Birleşik Devletleri de ise. - 8. çocuğu hastaeye yatışıa ede olduğu bildirilmiştir (,). Çalışmamızda RSV pozitifliği ile zamaıda öce doğum öyküsü, kroik akciğer hastalığı ve doğumsal kalp hastalığı buluması arasıda alamlı bir ilişki bulumadı ve RSV pozitif vakalarda si (% 8) hastaeye yatırıldı ve hiçbiride ölüm olmadı. RSV düyaı farklı bölgeleride farklı döemlerde salgılara ede olur. Ilıma iklimi hüküm sürdüğü bölgelerde Aralık - Nisa ayları arasıda sık görülürke, tropikal bölgelerde yağışları olduğu haziraaralık ayları arasıda salgı yapar (,). Ülkemizde İstabul da yapıla bir araştırmada Ocak - Nisa ayları arasıda iki yaşı altıda ASYE taısı ile hastaeye yatırıla vakalarda % oraıda RSV pozitifliği saptamıştır (). Bu çalışmada RSV pozitif vakalar e sık Ocak ayıda görülürke, ilerleye aylarda sıklığı azalmış ve e az Nisa ayıda görülmüştür. Yie İstabul da yapıla başka bir araştırmada Ekim - Mayıs ayları arasıda ASYE taısı ala yaşı altıdaki çocuklarda RSV pozitifliği % oraıda bildirilmiştir. Bu çalışmada RSV pozitif vaka-
Y. Çelik ve ark., Alt Soluum Yolu İfeksiyou Taısı Ala Çocuklarda RSV Sıklığıı ve Kliik Özelliklerii Araştırılması lar e sık aralık ve ocak aylarıda görülmüştür (). Ülkemizde yapıla çok merkezli bir araştırmada ASYE taısı ile yatırıla riskli bebeklerde (gebelik yaşı haftaı altıda ve başvuru yaşı altı ayda küçük olalar, brokopulmoer displazi veya doğumsal kalp hastalığı olup yaşıda küçük olalar) %. oraıda RSV pozitifliği saptamıştır. Bu çalışmada RSV pozitif vakalar e sık Ocak - Nisa ayları arasıda görülürke, Hazira ile Ekim ayları arasıda hiçbir RSV pozitif vaka görülmemiştir (). İklim özellikleri açısıda ülkemize bezeye İtalya da yapıla çok merkezli bir çalışmada yaşı altıda ASYE taısı ala vakalarda %. oraıda RSV pozitifliği saptamıştır. Bu çalışmada RSV ifeksiyouu e sık şubat ayıda görüldüğü bildirilmiş ve İtalya ı güeyie göre kuzey ve orta bölgeleride ifeksiyou daha erke başladığı ve daha geç soladığı bildirilmiştir (). Çalışmamızda ise ASYE taısı ala vakalarda geel olarak RSV pozitifliği %. olarak bulumuştur. Diğer çalışmalarla kıyasladığıda düşük bir ora gibi gözükmekle birlikte, çalışmamız diğer çalışmaları aksie, yalızca RSV sezouu değil tüm ayları kapsamaktadır ve yalızca riskli gruplar değil iki yaşı altıdaki tüm çocuklar çalışmaya alımıştır. Çalışmamızda RSV i görüldüğü Ocak, Şubat ve Mart aylarıda ASYE li vakalarda RSV pozitifliği %. olarak bulumuştur ve bu ora literatür de bildirile oralarla bezerdir. Ülkemizde yapıla diğer çalışmalara göre çalışmamızda oldukça dar bir döemde (Ocak, Şubat, Mart) RSV pozitifliği saptadık. Bu fark çalışmaı yapıldığı Mersi ilii iklimsel özellikleride kayaklaabilir. RSV ifeksiyou kız ve erkeklerde yaklaşık olarak eşit orada görülmekle birlikte erkeklerde daha ciddi seyretmekte ve daha sık ASYE ye ede olmaktadır (,7). Çalışmamızda RSV pozitif vakaları yaklaşık olarak %7 ü erkekti, acak RSV pozitif ve egatif vakalar karşılaştırıldığıda cisiyet açısıda alamlı bir fark yoktu. Alt soluum yolu ifeksiyouu ciddi olması edeiyle yatırıla iki RSV pozitif vakaı ikisi de erkekti ve bularda biri ayı zamada Dow sedromluydu. Kalabalık ortamda yaşaya ve evde büyük kardeşi ola sütçocuklarıı daha sık olarak virusla efekte oldukları bildirilmektedir (,,8). Çalışmamızda evde yaşaya kişi sayısı ile RSV pozitifliği arasıda alamlı bir ilişki buluamadı. Buu edei RSV egatif ola grupta etkili ola ifeksiyo ajalarıı da bezer şekilde kalabalık ortamda daha sık ifeksiyoa ede olmaları olabilir. Çocuklarda sigaraya maruz kalmaı ASYE içi öemli bir risk faktörü olduğu bilimektedir (). Çalışmamızda ASYE taısı ala vakalarda % oraıda sigaraya maruziyet saptadı, acak RSV pozitifliği ile alamlı bir ilişki saptamadı. Çalışmamızda ASYE taısı koula RSV pozitif ve RSV egatif vakalar arasıda kliik belirti ve bulgular açısıda istatistiksel olarak alamlı hiçbir fark buluamadı. Kliik olarak RSV ile diğer ASYE ye ede ola etkeleri ayırt etmek mümkü olmadığıda özellikle RSV sezouda çocuklarda hızlı test ile RSV i araştırılması öemlidir. RSV pozitifliğii saptaması gereksiz atibiyotik kullaımıı öler, doğru taı ile uygu tedaviye yöledirerek hastaede kalış sürelerii kısaltır ve diğer hastalara bulaşı ölemesi içi gerekli ölemleri alımasıı sağlar (). Çalışmamızda uygulaa tedaviler icelediğide RSV pozitif hiçbir hastaya atibiyotik verilmezke, RSV egatif vakaları % sie atibiyotik verilmişti. Oksije, brokodilatatör, kortikosteroid ve soluum desteği tedavileri açısıda iki grup arasıda alamlı fark bulumadı. Souç olarak hastaemizde RSV Ocak, Şubat ve Mart aylarıda ASYE i öemli bir etkei olarak saptamıştır. Bu aylarda, ASYE taısı ala küçük çocuklara hızlı test yapılarak gereksiz atibiyotik tedavisi ölemeli ve yie bu aylarda riskli çocuklara koruyucu olarak palivizumab uygulamalıdır. KAYNAKLAR. McItosh K. Respiratory sycytial virus. I: Behrma RE, Kliegma RM, Jeso HB, editors. Nelso Textbook of Pediatrics. 8th ed. Philadephia: WB Sauders, 7;88-.. Hacımustafaoğlu M. RSV ifeksiyoları. ANKEM Derg ;:-7.. Paes B, Steele S, Jaes M, Pielli J. Risk-Scorig Tool for respiratory sycytial virus prophylaxis i premature ifats bor at - completed weeks gestatioal age i Caada. Curr Med Res Opi ;:8-. http://dx.doi.org/.8/7 PMid:8. Nair H, Nokes DJ, Gesser BD, et al. Global burde of acute lower respiratory ifectios due to respiratory sycytial virus i youg childre: a systematic review ad meta-aalysis. 7
Çocuk Dergisi ():-8, Lacet ;7:-. http://dx.doi.org/./s-7()-. Tatocheko V, Uchaiki V, Gorelov A, et al. Epidemiology of respiratory sycytial virus i childre years of age hospitalized with lower respiratory tract ifectios i the Russia Federatio: a prospective, multiceter study. Cli Epidemiol ;:-7. PMid: PMCid:77. Medici MC, Arcageletti MC, Merolla R, et al. Icidece of respiratory sycytial virus ifectio i ifats ad youg childre referred to the emergecy departmets for lower respiratory tract diseases i Italy. Acta Biomed ;7:-. PMid:8 7. Heilma CA. Respiratory sycytial ad paraiflueza viruses. J Ifect Dis ;:-. http://dx.doi.org/./ifdis/.. PMid:7 8. Shay DK, Holma RC, Roosevelt GE, et al. Brochiolitisassociated mortality ad estimates of respiratory sycytial virus-associated deaths amog US childre, 7-7. J Ifect Dis ;8:-. http://dx.doi.org/.8/7 PMid:77. Chag AB, Chag CC, O Grady K, Torzillo PJ. Lower respiratory tract ifectios. Pediatr Cli North Am ;:-. http://dx.doi.org/./j.pcl... PMid:. Simoes EA, Carboell-Estray X. Impact of severe disease caused by respiratory sycytial virus i childre livig i developed coutries. Pediatr Ifect Dis J ;:-8. http://dx.doi.org/.7/.if.88.77.d PMid:78. Thorbur K. Pre-existig disease is associated with a sigificatly higher risk of death i severe respiratory sycytial virus ifectio. Arch Dis Child ;:-. http://dx.doi.org/./adc.8.88 PMid:8. Brief report: respiratory sycytial virus activity--uited States, -. Ceters for Disease Cotrol ad Prevetio. Morb Mortal Wkly Rep ; :-. PMid:88. Di Carlo P, Romao A, Salsa L, et al. Epidemiological assessmet of Respiratory Sycytial Virus ifectio i hospitalized ifats, durig the seaso - i Palermo, Italy. Ital J Pediatr ;:. http://dx.doi.org/.8/8-788-- PMid: PMCid:87. Hatipoğlu S, Arıca S, Çelik Y ve ark. Alt soluum yolu ifeksiyou taısıyla hastaemize yatırıla vakalarda RSV ifeksiyou sıklığı ve kliik özellikleri. Düzce Tıp Dergisi ;:8-. Hatipoğlu S, Arıca S, Çelik Y ve ark. Alt soluum yolu ifeksiyou taısıyla hastaemize yatırıla vakalarda RSV İfeksiyou sıklığı ve kliik özellikleri. Düzce Tıp Dergisi ;:8-.. Kayıra SM, Paloğlu E, Güraka B. Broşiolit taısıyla izlee küçük çocuklarda RSV sıklığı, kliik ve laboratuvar özellikleri. Türk Ped Arş ;:-.. Kara G, Tezca S, Yilmaz G. Turkish Natioal Respiratory Sycytial Virus (RSV) Team. Respiratory sycytial virus epidemiology i Turkey. Turk J Pediatr ;7:-8. PMid:7 7. Holberg CJ, Wright AL, Martiez FD, et al. Risk factors for respiratory sycytial virus-associated lower respiratory illesses i the first year of life. Am J Epidemiol ;: -. PMid:7 8. Shaw KN, Bell LM, Sherma NH. Outpatiet assessmet of ifats with brochiolitis. Am J Dis Child ;:-. PMid:78 8