I Prof. Dr. Aysel ÇELİKEL İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ Prof. Dr. Cemal ŞANLI İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ Doç. Dr. Emre ESEN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK MEVZUATI 16. Bası Kanunlar İhtilafı ve Milletlerarası Usul Hukuku Milletlerarası Tahkim Hukuku Vatandaşlık Hukuku Yabancılar Hukuku Dış Ticaret ve Yabancı Sermaye Hukuku INCOTERMS - 2010 İlgili Milletlerarası Anlaşmalar
II Yayın No. : 3506 Hukuk Dizisi : 1737 16. Bası - Şubat 2017 - İSTANBUL ISBN 978-605 - 333-850 - 5 Copyright Bu kitabın bu basısının Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Basım A.Ş. Baskı - Cilt : Imak Ofset Basım Yayın Tic. ve San. Ltd. Şti. Merkez Mah. Atatürk Cad. Göl Sok. No: 1 Yenibosna-Bahçelievler/İstanbul (Sertifika No. 12531) Tel: 444 62 18 Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No: 16136) Narlıbahçe Sokak No: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
III ONALTINCI BASIYA ÖNSÖZ Kitabımızın onbeşinci baskısının yapıldığı Mayıs-2016 tarihinden bu yana Türk Milletlerarası Özel Hukuk mevzuatında çeşitli değişiklikler olmuştur. Bu dönemde meydana gelen en önemli yenilik, 22.05.2016 tarihli Resmî Gazete de yayımlanan ve yürürlüğe giriş tarihleri 01.02.2017 olarak belirlenen Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Sözleşme ile Çocuk Nafakası ve Diğer Aile Nafaka Türlerinin Uluslararası Tahsiline İlişkin Sözleşme nin Türk hukukunun bir parçası hâline gelmiş olmasıdır. Her iki Sözleşmenin metnine kitabımızda yer verilmiştir. Yine bu dönemde, Türkiye nin güncel konularından biri olan Yabancılar Hukuku alanında suçluların iadesine ilişkin hükümler ihtiva eden Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu ile yabancıların çalışmasına ilişkin Uluslararası İşgücü Kanunu yürürlüğe konulmuştur. Bu düzenlemeler de ilgili oldukları kısımlara işlenmiştir. Yine suçluların iadesine ilişkin Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi nin metnine de bu baskıdan itibaren yer verilmiştir. Bunların yanında, Milletlerarası Özel Hukuk alanını ilgilendiren muhtelif yasa ve yönetmeliklerde değişiklikler yapılmış, bunların bir kısmı yürürlükten kaldırılmış ve ayrıca ülkemiz önceki basım tarihinden bu yana bazı anlaşmalara taraf olmuştur. Bu değişiklikler de kitaba işlendiği gibi, Türkiye nin taraf olduğu milletlerarası anlaşmalara taraf olan devletleri gösteren listeler de güncellenmiştir. Ezcümle, Mayıs-2016 dan bu yana Milletlerarası Özel Hukuk, Milletlerarası Usul Hukuku, Vatandaşlık Hukuku ve Yabancılar Hukuku konularında meydana gelen yenilik ve değişiklikler işbu basıya işlenmiştir. Kitabın onaltıncı basısının hazırlanmasına özverili ve dikkatli çalışmasıyla katkıda bulunan İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi mensubu Araş. Gör. Merve AKBULUT a teşekkürlerimizi sunarız. Ayrıca, Kitabın dizgi ve basısını büyük bir titizlik ve özveri ile gerçekleştiren Gülgonca ÇARPIK a ve tüm basım-yayın işini üstlenen Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ.nin değerli yönetici ve çalışanlarına teşekkürlerimizi sunarız. 17 Şubat 2017 Prof. Dr. Aysel ÇELİKEL Prof. Dr. Cemal ŞANLI Doç. Dr. Emre ESEN
V İÇİNDEKİLER Kanunlar İhtilafı ve Milletlerarası Usul Hukuku ile İlgili Mevzuat - Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun... 3 - Milletlerarası Tahkim Kanunu... 31 - Milletlerarası Tahkim Ücret Tarifesi Yönetmeliği... 46 - Milletlerarası Tahkim Ücret Tarifesi Hakkında Tebliğ... 48 - İstanbul Tahkim Merkezi Kanunu... 51 - İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları... 57 - Kamu Hizmetleri İle İlgili İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Tahkim Yoluna Başvurulması Halinde Uyulması Gereken İlkelere Dair Kanun... 72 - Milletlerarası Andlaşmaların Yapılması, Yürürlüğü ve Yayınlanması ile Bazı Andlaşmaların Yapılması İçin Bakanlar Kuruluna Yetki Verilmesi Hakkında Kanun... 75 - Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Yön ve Kapsamına Dair Kanun... 80 - Nüfus Hizmetleri Kanunu (İlgili Hükümler)... 87 - Nüfus Hizmetleri Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik (İlgili Hükümler)... 93 - Küçüklerin Evlat Edinilmesinde Aracılık Faaliyetlerinin Yürütülmesine İlişkin Tüzük... 113 - Evlendirme Yönetmeliği (İlgili Hükümler)... 123 - Noterlik Kanunu (İlgili Hükümler)... 129 - Hukuk Muhakemeleri Kanunu (İlgili Hükümler)... 131 - Tebligat Kanunu (İlgili Hükümler)... 142 - Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik (İlgili Hükümler)... 147 - Adalet Bakanlığı Hukuki Alanda Uluslararası Adli Tebligat İşlemleri Genelge No: 63/3... 151
VI - Yurt Dışı Tebligat ve İstinabe Taleplerinde Uyulması Gereken Usul ve Esaslara Dair Tebliğ... 160 - Türk Ticaret Kanunu (İlgili Hükümler)... 164 - Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun (İlgili Hükümler)... 183 - Türk Medenî Kanunu (İlgili Hükümler)... 186 - İcra ve İflas Kanunu (İlgili Hükümler)... 189 - Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu... 192 Milletlerarası Ticaret Hukuku İle İlgili Kurallar - Akreditiflere İlişkin Yeknesak Kural ve Uygulamalar - 2007... 199 - Elektronik İbraz İçin 600 Nolu Broşüre Ek Yayın (Eucp Sürüm 1.1)... 223 - Tahsiller Hakkında Yeknesak Kurallar... 227 - INCOTERMS - 2010 (Uluslararası Ticarî Terimler)... 237 - Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Kuralları - 2012... 294 Vatandaşlık Hukuku İle İlgili Mevzuat - Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (İlgili Hükümler)... 329 - Türk Vatandaşlığı Kanunu... 330 - Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik... 342 - İskân Kanunu (İlgili Hükümler)... 372 - Askerlik Kanunu (İlgili Hükümler)... 379 Yabancılar Hukuku İle İlgili Mevzuat - Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (İlgili Hükümler)... 383 - Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (İlgili Hükümler)... 390 - Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik... 439 - Göç İdaresi Genel Müdürlüğü Taşra Teşkilatı Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği... 512 - Kabul ve Barınma Merkezleri İle Geri Gönderme Merkezlerinin Kurulması, Yönetimi, İşletilmesi, İşlettirilmesi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik... 519 - Geçici Koruma Yönetmeliği... 526 - Pasaport Kanunu... 546 - Pasaport Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik... 556 - Harçlar Kanunu (İlgili Hükümler)... 563 - Türkiye de Oturan Yabancıların Nüfus Kayıtlarının Tutulması Hakkında Yönetmelik... 567
- Muharip Yabancı Ordu Mensuplarından Türkiye`Ye İltica Edenler Hakkında Kanun... 574 - Türk Medenî Kanunu (İlgili Hükümler)... 576 - Dernekler Kanunu (İlgili Hükümler)... 578 - Dernekler Yönetmeliği (İlgili Hükümler)... 582 - Vakıflar Kanunu (İlgili Hükümler)... 588 - Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (İlgili Hükümler)... 593 - Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu (İlgili Hükümler)... 595 - Siyasi Partiler Kanunu (İlgili Hükümler)... 597 - Türk Ceza Kanunu (İlgili Hükümler)... 598 - Cezaî Konularda Uluslararası Adlî İş Birliği Kanunu... 611 - Uluslararası Nitelikteki Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun... 627 - Uluslararası İşgücü Kanunu... 629 - Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik... 645 - Tababet ve Şuabatı San atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun (İlgili Hükümler)... 649 - Yabancı Sağlık Meslek Mensuplarının Türkiye de Özel Sağlık Kuruluşlarında Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik... 652 - Türkiye Sahillerinde Nakliyat-I Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Kara Suları Dahilinde İcra-İ San at ve Ticaret Hakkında Kanun... 655 - Türk Sivil Havacılık Kanunu (İlgili Hükümler)... 657 - Türk Soylu Yabancıların Türkiye de Meslek ve Sanatlarını Serbestçe Yapabilmelerine, Kamu, Özel Kuruluş veya İşyerlerinde Çalıştırılabilmelerine İlişkin Kanun... 663 - Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun (İlgili Hükümler)... 665 - Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (İlgili Hükümler)... 667 - Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun... 682 - Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (İlgili Hükümler)... 688 - Özel Öğretim Kurumları Kanunu (İlgili Hükümler)... 693 - Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği (İlgili Hükümler)... 699 - Tebaa i Ecnebiyenin Emlâke Mutasarrıf Olmaları Hakkında Kanun... 704 - Ecanibinin Hakk-I İstimlâki Kanununun Birinci Maddesinde İstisna Olunan Eşhasın Emlâk ve Arazisine Mahsus Kanun... 706 - Hudutları Dahilinde Tebaamızın Emlâkine Vaziyet Eden Devletlerin Türkiye deki Tebaaları Emlâkine Karşı Mukabele-i Bilmisil Tedabir i İttihazı Hakkında Kanun... 707 VII
VIII - Tapu Kanunu (İlgili Hükümler)... 709-2644 Sayılı Tapu Kanununun 36 ncı Maddesi Kapsamındaki Şirketlerin ve İştiraklerin Taşınmaz Mülkiyeti ve Sınırlı Aynî Hak Edinimine İlişkin Yönetmelik... 713 - Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu (İlgili Hükümler)... 724 - Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Yönetmeliği (İlgili Hükümler)... 735 - Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun... 742 - İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun... 744 - Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun... 751 - Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar... 756 - Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu... 769 - Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği... 777 - Turizmi Teşvik Kanunu (İlgili Hükümler)... 783 - Serbest Bölgeler Kanunu... 788 - Bankacılık Kanunu (İlgili Hükümler)... 794 - Türk Petrol Kanunu (İlgili Hükümler)... 797 - Maden Kanunu (İlgili Hükümler)... 801 İlgili Milletlerarası Sözleşmeler - Evlenme Ehliyet Belgesi Verilmesine Dair Sözleşme... 805 - Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlât Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme... 810 - Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi İle Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisine İlişkin Avrupa Sözleşmesi... 822 - Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Sözleşme... 832 - Uluslararası Çocuk Kaçırmalarının Hukukî Veçheleri Hakkında Sözleşme... 847 - Çocuklarla Kişisel İlişki Kurulmasına Dair Avrupa Sözleşmesi... 857 - Çocuklara Karşı Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Kanuna Dair Sözleşme... 866 - Nafaka Yükümlülüğüne Uygulanacak Kanuna Dair Sözleşme... 869 - Nafaka Alacaklarının Yabancı Memleketlerde Tahsili İle İlgili Sözleşme... 875 - Çocuk Nafakası ve Diğer Aile Nafaka Türlerinin Uluslararası Tahsiline İlişkin Sözleşme... 881 - Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması ve Tenfizine İlişkin Sözleşme... 906
- Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınmasına ve Tenfizine İlişkin Sözleşme... 915 - Vasiyet Tasarruflarının Biçimine İlişkin Kanun Uyuşmazlıkları Konusunda Sözleşme... 923 - Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi... 927 - Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi... 939 - Hukuk Usulüne Dair Sözleşme... 963 - Hukukî veya Ticarî Konularda Adlî ve Gayri Adlî Belgelerin Yabancı Memleketlerde Tebliğine Dair Sözleşme... 971 - Hukukî veya Ticarî Konularda Yabancı Memleketlerde Delil Sağlanması Hakkında Sözleşme... 981 - Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi... 991 - Yabancı Hukuk Hakkında Bilgi Edinilmesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol... 996 - Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi... 1000 - Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkında New York Sözleşmesi... 1005 - Devlet ve Diğer Devletlerin Vatandaşları Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Hakkındaki Konvansiyon... 1010 - Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması... 1026 - Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi... 1051 IX
X
XI KISALTMALAR BK. : Borçlar Kanunu bkz. : Bakınız C. : Cilt FSEK : Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu HMK : Hukuk Muhakemeleri Kanunu İİK : İcra İflas Kanunu K. : Kanun m. : Madde KHK : Kanun Hükmünde Kararname MK : Medeni Kanun MÖHUK : Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun RG : Resmî Gazete S : Sayı s : Sahife T : Tarih TTK : Türk Ticaret Kanunu Vat. K. : Vatandaşlık Kanunu Vd. : ve devamı Yön. : Yönetmelik
XII