Web'dek Beledyelermz: İstanbul Büyükşehr Beledyes Türksel Kaya Bensghr * Ülkemzde nternete açılan ve web stes yoluyla halka elektronk ortamda daha hızlı ve etkleşml blg, mal ve hzmet sunmak üzere çalışmalar yürüten beledyelern sayısı gderek artmaktadır. Bu sayısal gelşme yanında beledye web stelernn çerklernn de sürekl öğrenme sürec çnde gderek daha zengnleştğne tanık olmaktayız. Ancak ülkemzde gerek kamu gerek özel kuruluşların web stelern analz eden ve web tasarımcılarına daha da önemls web teknolojler ve yönetselolanaklarından fazla haberdar olmayan yönetclere ışık tutan ve öğrenme sürecne katkıda bulunan araştırma ve ncelemeler yok denecek kadar azdır. Her ne kadar bu dönemde en y web stesn seçen yarışmalar yapılsa da bu çalışmalar özellkle yönetclere web yönetmne katkıda bulunacak bulgular sağlamaktan uzak görünmektedr. Bu gereksnmden yola çıkan makalede. ülkemzde web'e açılan beledyelerden İstanbul Büyükşehr Beledyes web stes ncelenerek beledyelern bu yen yönetm aracmı yönetme ve kullanmada benmsedkler yaklaşımlar değerlendrlmekte~ daha önce bu kapsamda ncelenen Ankara Büyükşehr Beledyes web stes analzndel elde edlen bulgular karşılaştırılarak gerek beledye yönetm kadrosuna gerekse web tasarım ve yönetm şn üstlenen teknk personele ışık tutulmaktadır. z Dünyada ve Ülkemzde İnternet ve Web Teknolojler Gün geçtkçe gerek dünyada gerekse ülkemzde nternete açılanların sayısı hızla artmaktadır. Dünyada nternet kullanıcısı sayısı Hazran 2000'de 304.6 mlyon ken, EylUl 2000 tbaryle 377.65 mlyona ulaşmıştır Bu rakamın bölgesel dağılımı Tablo] 'de sunulmuştur. Ülkemzde nternete bağlanan kamu kuruluşlarının sayısı gderek artış göstermektedr. Ekm 2000 tbaryle toplam 559 kamu kuruluşu nternet'e açılmış- Dr. TODAİE Asstmıl. Kaya. Tlrkse/:"Web'dek Beledyelermz: Ankara Büyükşehr Beledyes", Çağdaş Yerel Yönetmler Dergs. Clt 9, Sayı 2, Nsan 2000,576-90. 2 Dğer beledyelern bu kapsamda ncelenmes başka makalelern konusunu oluşturacaktır Çağdaş Yerel Yönetmler. Clt 9,Sayı 3 Temııııı; ]OOf), s, los-ın.
II 'eh 'dek Beledıyelerll/ı::: ıslanhll Blykşehr Beledyes OL) tır (http://www.metu-edu.tr-23 Ekm 2000). Hazİran-Ekm 2000 dönemnde Web'e açılan kamu kuruluşları yaklaşık % 19 artmıştır. Tablo 1: Dünyada İnternet Kullanım Durumu* Mlyon kş Afrka 3.11 Asya/Pasfk g9.68 Avrupa I05.g9 Orta Doğu 2.40 Kanada/ABD 161.31 Lat namer ka 15.26 Dünya Toplamı 377.65 " htır:/www.nua.e/surveys/how_l11uny _onlnelndex.htınl (24.1 O.lO()O) Ülkemzde Web'dek Beledyeler Ülkemzde web'e açılan beledye sayısının 90'nll1 üzernde olduğu saptanmıştır. Bu sayı le beledyelermzn ancak yaklaşık %2.S'nn 4 web yoluyla halka hzmet ve blg sunma ortamına kavuştukları anlaşılmaktadır. Öte yandan, 16 büyükşehr beledyeden 12'snn web stes olduğu tespt edlmştr. (Tablo 2)., '" Tablo 2: İnternet'te Web Savfası Bulunan BeledyelerS BELEDYE ADI ADRES Adana Beledyes Afyon Beledyes Alanya Beledyes Altındag Beledyes altndag-bld.!!ov.tr Ankara Büyük~ehr Beledves Antalya Büyük~ehr Beledyes J Ba~clıar Beledves J Bah~eehr Beledyes adana.bld.gov.ır afyon.bld.go\'.tr wec-net.com.trlheledyelalanyal, J an kara- bel. gov. trl antalya-orgl 1 bagclar-bld.go\',trl bahcesehr-hld.gov.ırl Bakrkoy Beledyes ' bakırköy.bld.go\.tr Bandırma Beledves BaYfamRasa Beledyes Beykoz Beledyes J Beyoğlu Beledyes Beynazarı Beledyes, bandrma-bld,gov.trl bayramrasa-hld.!!ov.tr beykoz.bld.gov.ır beyoglu-bld.gov.trl beypazar-bld.gov.trl ) Kaya Ben:.ghr. a.g.k., (2000), s.77. 4 Ülkemzde Hazran 2000 tbaryle toplam beledye sayısı 3215 olup. bunun' 6' sı b.ytkşehr beledyesdr 5 Beledye web ste adresler hııp:jwww.ıııahall- =~="'.~_, adreslernden temn edlmştr.
110 Çağdaş Yerel Yönelmler. 9 (3) Temmuz 2000 BELEDİYE ADI ADRES Btls Beledyes t yerel.com.btls Bursa Büvükşehr Beledxes bursa-bld.gov. ı rı Canakkale Beledyes canakkale.bld.g'l~.11' Çankırı Beledxes yerel.com/cank rf çorum Beledyes corum-bld.gov.trl Değrmendere Beledyes değrmendere-bld.gov.trl Denzcler Beledyes denzcler-bld.gov.trl Dernku~u Beıed~es wec-net.com.tr/beledye/dernkuyul Dyarbakr Beledyes dyarbakr-bld.gov.tr Erdek Beledyes fortunecty.com/o(lss/vence/213/ Esenxurt Beledyes tclerehber.com/beledye/esenyurtl, Esksehr Beled~es eskşeh r-bld.gov.tr Fath Beledyes fath.orgl Foca Beledyes foca-bld.gov.tr GazanteR Beıed~es gazantep-bld.gov. tr Gölbaşı Beled~es 2:olbas-bld.t!ov.tr Gölcük Beled~es golcuk-bld.gov.ı rı Görerne Beledyes wec-net.com.tr/beledye/gorcl11e Gülşehr Beled~es wec-nclcom.tr/belcdye/gu Isclır Güzel~aıı Beledyes guzelyal-bld.gov.trl Hacıbekta~ Beledye~ wec-net.com.tr/beledye/hacıbektasl Hekmhan Beledyes fortunecty.co m/bıı s ness/f tlı yrch/427l ndex.lıt ml İstanbul B.yük~ehr Beledyes bb.gov.ırl İstanbul Gazosmana~a Beledyes) stanbul 2:o[2-bld.!OV. tr İzmr Büyükşehr Beledves zmrbb.gov.tr/ zmt Beledves zml-bld.gov.lri Kadıköy Beledyes dut.nct.ır/kadkoyl Ka~ıtlıane BeIed~es kagtlıane-hld.gov.lri Ka[2adokya/Ca[2[2adoca cappadoda.gov.ır Kartal Beledyes kartal-hıcı.gov.tr Kaymak! Beledves wec-net.com.tr/beledye/kaymakl Kayser Büylkehr Beledyes kayser-bld.gov.tr/ Keçören Beledyes Kccoren-hıcı.gov.tr Kepez Beledyes Kepez.org.tr Kestel Beledyes J kestel.org/ Kocasnan Beledyes Kocasİ nan-bld.gov. tr Konak Beledyes konak-bel.gov.tr/ Konya B.Yük~chr Beledyes konya-bld.gov.ır/ Körfez Beledyes korfez-bkl.gov.ır Ku~adası Beledyes ı kusadas-bld.gov.tr/
Weh 'dek fjeled~}'elerll1r:: Istanhul B~l'Ikşehr Beledres BELEDYE ADI LaıaQ~a Beledves Malatya Beledyes Melkgaz Beledyes Meram Beledyes MustafaQgşa Beledyes Narııdere Beledyes Nev~ehr Beledyes Ortahsar Beledyes Özkonak Beledyes Pazar Beledyes Pendk Beledyes Salhl Beledyes Samandıra Beledyes Samsun Büyükşehr Beledyes Sanlıurfa Beledves SarayballCe Beledyes Selçuklu Beledyes Ssl Beledy~s Tav~ancıl Beledyes Tre Beledyes Tokat Beledye Ba~kanlığı Trabzon Bel~d;:es Turhal Beledyes Tuzla Beledyes U~hsar Beledyes Uskudar Beledyes Uzumlu Beledyes Ünye Beledyes ÜrgüQ Beledyes Van Beledyes J ADRES telerehber.com/lalapasal malaıya-bel.gov. trl melkgaz-bld.gov.t r meram-bld.gov.ırl wec-net.com.ır/hclcdye/ıııustal'apasal narl dere-hld.gov.ırl cappadoca.gov.ırl wec-net.com.ı r/beledyelortahsar wec-net.coın.tr/heledye/ozkonak memhcrs.xooın.coın/pazar-rzc pendk-bld.gov.ırl salhl-bld.l!ov.ır Samandra-bld.gov.tr samsum-hld.gov.ırl sanlurfa-bld.l!ov.tr saraybahce-bld.gov.ır selcuklu-hld.gov.trl ssl-hld.gov.tr tavsanc l-bld.gov.ırl tre-bld.gov.tr tokal-bld.gov.tr trabzonheledyes.gov.ırl ıurhal-bld.gov.trl tuzla-bld.gov.ır wec-nelcol11.tr/heledye/uchsarl uskudar-bld.gov.ır uzumlu-bld.g()v.tr unye-hld.gov.ır.l wec-net.com.tr/heledye/urgupl van-bld.gov.ırl Yatağan Beledyes Denzl yatagan-bld.gov.tr, Yenmahalle Beledyes ] yenmahalle.heledyes.com.tr Yıldırım Beledves 1 y Idr m-hld.gov.tr/ Zeytnburnu Beledyes Zeytnburnu-hld.gov.tr
112 Çağdaş Yerel Yönetmler. 9 (3) Temmu::. 2{}(}(} İstanbul Beledyes Web Stesc. Tanıtım İstanbul Büyük Şehr Beledyesİ 1997 yılında nternet'e bağlanmış ve web stesn hzmete açmıştır. Web stes beledyenn blg şlem personel tarafından tasarlanmakta, günceııenmekte ve yönetlmektedr. Ste ana sayfayı zleyen güncel haber ntelğnde blglern özetlendğ ve ste bölümlernn ndekslendğ grş sayfası le erşmclere hzmet sunmaktadır. Stede şu bölümlere yer verlmektedr(tablo 3): Tablo 3: İstanbul Büyükşehr Beledyes Web Stesnde Yer Alan Bölümler Başkan Resm Gazete Kurumsal Yapı Bütçe ve Fnansman Hzmet Alanları Rapor ve Yayınlar Haber ve Söyleşler Mevzuat Dosyası Beledye Tarhçes Yerel Yönetmler hale ve İlanlar Hzmet Rehber BB Güncel Zabıta-Beyaz Masa İETT Rehber Deprem Dosyası Beledyelern Telefon Rehber Basın Bültenler Beledye Gündem CRR Etknlkler Onlne Trafk Rehber Hartalar Ulaşım Rehber Tarh/Hava Durumu stanbul'da Yaşam Büyükşehr Rehber, Englsh E-posta Arama-search LO Kavşağın Canlı Görüntüler Çevre Mn Anket (, İstanbul Büyükşehr Beledye web stesnn ncelenmes Beledyenn web stesıne (htlr:/!~ww.hb.gnvc~[ ) farklı zamanlarda yapılan erşımlerden elde edlen bulgulara dayalı olarak ylrütülmüştür. Bu amaçla steye 12.9.2000; 25.9.2000: 10.10.2000; 24. JO.2000 ve 26.10.2000 tarhnde zyaret yapılmıştır. Ayrıca Beledyenn web uygulamaları le lgl daha detaylı ve brnc elden ver toplamak çn hazırlanan Anket Formu hem Blg şlem Dares yönetclerıne (e-posta tarh 2,10.2000), hem de webmaster'a (e-posta tarh: 24.10.20(0) e posta le gönderlmş ancak br yanıt alınamamıştır.
Weh 'cdı Heledrelerm=: lvionhll Büvükşehr Beled~yes } Başkan Oldukça detaylı hazırlanan bu başlıkta beledye başkanının özgeçmş, görevler, günlük programları, yapılan toplantı ve sunuları, basında başkanla lgl yer alan blglere tarhsel erşm, dönüşüm prqjeler ve başkana mes~ penceres yer almaktadır.. Kurumsal Yapı Bu başlıkta stanbul'un Anadolu ve Avrupa yakasında bulunan toplam alanı (km2 olarak) beledyenn organzasyon yapısı, beledye mecls, encümen, genel müdürlükler, şrketler, dare başkanlıkları ve müdürlükler ve nsan kaynakları sunulmaktadır. Beledye Mecls başlığında mecls toplantılarının gündemne tarhsel sorgulama le erşleblmektedr. Bu bölümde beledye yönetclernn görevalanları, e-posta ve tel gb letşm adresler de sunulmaktadır. Bütçe Fnansman Beledyenn 2000 ve 2001 bütçe blgler, konsolde bütçe, kredler ve bütçe bu bölümde sunulan başlıklar arasında yer almaktadır. arşv Proje ve Yatanmlar Beledyenn 2000-2001 yatırım programları, dönüşüm projeler, devam eden projeler ve projelern tanıtımı bu başlıkta sunulmaktadır. Hzmet Alanlan Beledyece sunulan çeştl hzmetlere lşkn blgler bu bölümde ulaşıııı, suatıksu, doğal gaz, altyapı, çevre, plan-mar, yerleşm, tarh doku ve sosyalkültüre alt başlıkları le erşmclere duyurulmaktadır. Rapor ve Yayınlar Bu başlıkta beledye faalyet raporları, bülten, yapılan sunular, anketler ve yayııılara lşkn blgler sunulmaktadır. Haber ve Söyleş/er Büyükşehr ve Içe haberler, başkan ve yönetc lerle söyleşler erş1ı:'clern blgsne sunulmaktadır. M evzual Dosyası Beledyelerle lgl kanun ve kararnameler, tüzük ve yönetmelkler, teblğ ve genelgeler, yargı kararları, anlaşmalar, BB yönetmelkler. ücret tarfeler ve Resm Gazete Fhrst bu bölmde sunulmaktadır.
ı 14 Çağdaş Yerel Yönetmler. 9 (3) Temmu= 200f) Yerel Yönetmler Bu bölümde Mahall İdareler Genel Müdürlüğünün kuruluş ve görevler. beledye kurma, memur şç atama gb blglern sunulduğu mevzuat uygulama, beledye brlklernn hukuk yapısınm aktarıldığı beledye brlkler, uluslar ara S lşkler, beledye telefonları, b~ledye statstkler ve lgl lnklern sunulduğu blg bankası yer almaktadır. Beledye Tarhçes Beledye tarhçes Şehremanet dönem, Cumhuryet dönem, beledye sarayları, beledye başkanları, yerel seçmler ve sayılarla beledyeler alt başlığı altında bu bölümde sunulmaktadır. İhaleler ve İlanlar Bu başlıkta hale lanları, şartnameler, hale verler, personel lanları, emlak tanıtımıarı ve dğer konularda yapılan lanlar sunulmaktadır. hale lanları bölümünde tarh, müdürlük, hale tüzük ve kayıt bedel olarak güncel hale blgler yer almaktadır. Hzmet Rehber Başvuru ntelğn taşıyan bu bölümde oldukça detaylı hazırlanmıştır. Sorgulu ma le erşlen BB telefon ve e-posta rehber, İBB hzmet rehber çnde çeştl konularla lgl olarak vatandaşların blgsne sunulduğu hzmet konularına erşm (örneğn evlenme çn gerekl belge ve başvuru yerler), ayrıntılı ulaşım blgler, taşıma ücretler ve hat tarfelernn yer aldığı ulaşım rehber~ SKİ hzmetlerne lşkn blglern sunulduğu SKİ hzmet kılavuzu, doğalgaz le lgl blglere erşm sağlayan doğalgaz rehber, sosyal tess ve köşkler, spor tessler rehber ve özürlüler rehber bu bölümde ulaşılablecek blgler olarak yer almaktadır. İBB Güncel Beledyelern güncel blg lernn sunulduğu bu başlıkta başkanın programına, beledyenn gündemne, basın bültenlerne, mecls toplantı gündemne ve kültürel ve dğer etknlklere (kongre, sempozyum, panel, kutlama vb.) yer verlmektedr. Zabıta Zabıtanın görevler, beledyenn sorunlar yaşanmadan önlem alınmasını sağlamak üzere oluşturduğu zabıta-tüketc bürosunun tanıtıldığı blgler, tüketc köşesnde tüketc lern evrensel hakları, 4077 Sayılı Tüketcy Koruma Kanunu, tüketclern şkayetlern yapablecekler mereler ve telefon blgler su
Weh 'dek Beled~velerm= Istanbul Büyükşelıır Beledyes 115 nulmaktadır. Bu bölümde ayrıca yayın ve bü Itenler başlığı altında zabıta haberler, zabıta bü Iten ve soru-cevapların yer aldığı blglere de yer verlmekted r. BeyazMasa Beledyenn br halkla lşkler uygulaması olarak başlattığı beyaz masa hzmetler web stesnde bu başlık altında sunulmaktadır. Burada Beyaz Masa uygulamasının anlatıldığı blglere, Beyaz Masa Şubelerne, Beyaz Masa gezlerle, Beyaz Masa raporlarına, halkın beledyeye doğrudan dlek, stek ve şkayetlern Ieteb lecekler Beyaz Masa dya~og penceresne ve ayrıca e-posta seçeneğne yer verlmektedr. Büyükşehr Rehber Bu bölümde İstanbul Büyükşehr Beledyes telefon ve e-posta adreslerne erşm sağlayacak sorgu sayfası sıınulmaktadır. Resm Gazete Fhrst Eylül 2000 tbaryle günlük Resm Gazete Fhrst bu başlıklar altında sunulmaktadır. Basın Bülten; Beledyenn basın hlültenler tarhsel br sorgulama le erşme sunulmaktadır. İhale İlanları Beledyenn düzenledğ haleler tarh, hale türü, haley açan müdürlük ve keşf bedel olarak lstelenmektedr. Bu lsteden lglenlen hale le lgl ayrıntılı blglere erşm sağlanmaktadır. Rehber Hartalar Bu bölümde stanbul'da yer alan kurum ve kuruluşların türler, smlernden arama yaptırarak İstanbul hartası üzernde gösterleblmektedr. Onlne Trafk İstanbul Büyükşehr Beledyes Ulaşım Dares Başkanlığl'l1In İstanbul'un ı o farklı noktasındak (Boğazç KöprüsU, Fath Sultan Mehmet Köprüsü, Es-Halç Köprüsü, O~meydanı, Çağlayan, Taksm, Kadıköy, Srkec, Üsküdar, Saraçhane olmak üzere) trafk kamerasından alınan günlük canlı görüntüler yayınlanmaktadır. Bu bölümde ayrıca yol ve trafk blg ler de sunulmaktadır. Ulaşım Rehber İstanbul da hzmet veren İETT, telefon, Tünel, Tramvay, şehr hatları ve banlyö trenler le lgl ulaşım blgler sunulmaktadır. Erşnıcler İETT rehberrı\;
16 Çağdaş Yerel Yönetmler. 9 (3) 1'ell1l11l1:; ]()()() ulaşarak otobüse bnecekler yer adını grerek o bölgede hzmet veren otobüs seferlerne erşp, otobüslern güzergah ve hareket saatlern öğreneblmektedr. Beledyelern Telefon Rehber Türkye'dek beledyelern nüfusu, telefon ve faks numaraları, beledye başkan larınııı adı, parts ve beledye adresler gb b 19 lere erşm sağlayan bu rehber, beledye adına ya da başkan adına göre sorgulama yapablmektedr. CRR-Cemal Reşt Rey Etknlkler Stede Cemal Reşt Rey Konser Salonunda gerçekleştrlen etknlkler tarh tbarıyla erşme sunulmaktadır. KİPTAŞ İstanbul Büyükşehr Beledyes şrketlernden olan KPTAŞ'ın (İstanbul Konut İmar Plan San. ve Tc. Anonm Şrket) ürettğ konutların satışı le lgl blglern, kampanyaların duyurulduğu bu başlık daha çok şrketlern reklamını yapan br şlev üstlenmektedr. MnAnket Güncel konularda mn anket düzenleyerek halkın bu konularla lgl görüşler onlne alınarak halka sonuçları yne onlne sunulmaktadır. İstanbul'da Yaşam Bu bölmde İstanbul'un gündem, ekonoms. sanat faalyetler, gez, ulaşım ve telefon rehber ve halkın İstanbul'un sonınıarı zernde tartışma yapableceğ ve çözüm önerler gelştrlebleceğ stanbul Platformu yer almaktadır. Kent gündem başlığı altında İstanbul le lgl haberlere, kongre. semner, toplantı, kültür ve sanat etknlklerne yer verlmektedr. İln fyat hareketler tcaret, sanay, fınans ve emlak blgler kent ekonoms başlığı altında sunulmaktadır. Englsh Stede sürekl güncel tutulan İnglzce yansı bulunmaktadır. Burada Türkçe çerkte sunulan blglern yanı sıra özellkle beledyenn yuıtdışı lşkler le lgl ayrıntılı blgler ve dış basında Türkye hakkında çıkan haberlere yer verlmektedr. İnglzce yansı arama kutusu le yabancıların Türkye ve stanbul Büyükşehr Beledyes le lgl güncel blgler elde etmesne olanak taııımaktadır. E-Posta Webmaster'a mesaj göndermek üzere hazırlanan e-posta seçeneğ vatandaşın beledye le doğrudan letşm kurmasına olanak tanımaktadır.
Weh 'dekı /dellnderııı:;: 'lanhiıiiwi'ıkşehr He/edves 17 İstanbul Büyükşehr Beledyes web stesnde yukarıda ayrıntılı olarak açıkla Ilan blglerden başka ana sayfada güncel konularla lgl haber ve blglere, dünyada ve Türkye'de yerel yönetmler alanında yaşanan gelşmelere kısa kısa yer verlmektedr. Internet ve Web Teknolojlernn Sunduğu Olanaklardan Yararlanma Beledyelern çoğu nternet teknoloj lernn sunduğu letşm, paylaşım ve etkleşm platformu yaratan araç ve yöntemlerden 7 daha fazla yararlanırken, başta katılım olmak üzere tartışma platformu yaratan araç ve uygulamalara henüz başvurmamaktadır. Bu bağlamda stanbu Büyükşehr beledyes web stes 111 celendğnde şu sonuçlara ulaşılmaktadır: İletşm, Etkleşm Pla~formıı: Elektronk PO,\'tlı İnternet kullanıcılarına mesaj gönderme, alma, okuma ve yanıtlama gb hzmetler sunarak etkleşml br letşm kurma olanağı sağlayan e-posta, mesaj değşmn hızlı ve etkl kılarak letşme yen boyutlar kazandırmaktadır. İstanbul Büyükşehr beledyes web stesnde sunduğu e-posta adresleryle bu yen letşm aracından yararlanma yoluna gtmektedr. Ntekm, beledye başta Webmaster'a at e-posta adres (webmaster@bb.gov.tr ) olmak üzere gerek beledye baş~anı ve yönetclerne at e-posta adreslern gerekse halkla lşkler uygulamalarına kolaylık sağlayan beyaz mesaya at e-posta adreslern halka sunarak halkla doğrudan etkleşme ve letşme grme ortamı yaratmaktadır. Bu bağlamda, stanbul Büyükşehr Beledyes web stesnde sunulan e-posta adreslerne halkla lşkler odaklı yapılan başvurular gderek artmaktadır. Ntekm, Eylül 2000'de beyaz masaya e-posta le yapılan başvuru sayısı 143 olmuştur. Bu rakam aynı dönemde posta (I adet) ve faks (26 adet) gb dğer başvuru araçları le yapılanlardan daha fazladır. (http://www.bb.2{w.trlbbır/ 161IJ 6\ OSI2000/evluIOO.htm). (24. J O.200Q) Bu durum e-posta~nın yakın br gelecekte posta ve faks'ın yerne geçeblecek br yen letşm aracı olableceğn göstermektedr. Ülkemzde nternet kullanım oranı artıkça beledyenn e-posta yoluyla letşme grdğ vatandaşların oranı da artmaktadır. Ü Ikemİzde hal hazırda nternet' e erşenlern sayısının 2 mlyonun üzernde olduğu dle getrlmektedr. Genel nüfusa göre oldukça düşük olan bu sayının devletn yapacağı teşvk ve kampanyalarla aı1ırılması e-devlete geçş öncesnde atılmasını gereken en öneml adım olarak görünmektedr. Kaya BensghL a.g,k.. (2000). s. 10-120,
ı ı 8 Çağdaş Yerel Yönelmler, 9 (3) Temmıız 2000 Tartışma ve Katılım Pla({ormu: Usenet İstanbul Büyükşehr Beledyes web stesnde Ankara BüyUkşehr Beledyes web stesnde olduğu gb henüz "haber grupları-newsgroups", tartışma grupları- discussion groups" ya da lan tahtaları "bulletn boards"gb katılım ve tartışma platformu yaratan usenet uygulamalarına yer verlmedğ görülmektedr. Beledyenn halka tartışma ve katılım sağlayacak bu platformu web stesnde bran önce bulundurması yararlı olacaktır. İletşm Pla!{ormu: Lstserv Ülkemzde genelolarak beledyelern halkla doğrudan etkleşml letşm sağlayacak bu platformu henüz web stelernde henüz bulundurmadıklarına tanık olmaktayız. Ntekm, İstanbul Büyükşehr Beledyes web stesnde usenet gb Lstserv uygulamalarına da rastlan ılnıamaktad ır. Oysa beled ye faal yetler ve sorunları le lgl km haber, rapor ve benzer yazıları doğrudan lgl kşlere ya da uzmanlara e posta yoluyla göndererek br letşm platformu oluşturablr. Web Hzmetler Kuruluşlara yen ş alanları ve yönetm anlayışı kazandırarak stratejk.avantajlar sağlayan web hzmetler, genelolarak halkla lşkler odaklı, yönetme katılımı sağlayan ve teşvk eden ve e-tcaret/hzmet uygulamaları olarak sunulablmektedr. İstanbul Büyükşehr Beledyes web stesnde bu kapsamda sunulan hzmetler şöyle özetleyeb rz: Halkla İlşkler Odaklı Uygulamalar İstanbul Büyükşehr Beledyes'nn Basın ve Halkla lşkler MüdUrlüğü'nün web stesnde sunulan görevlern ve bu görevler yerne getrrken kullanmayı düşündükler araç ve yöntemler gözden geçrdğm zde henüz bu MüdürlUğln gündemne nternet ve web teknolojlernn grmedğ sonucuna ulaşılsa da uygulamada bu MüdUrlüğü lglendren km şlerde web teknolojlernn olanaklarında yararlanılmaya başlandığı gözlenmektedr. Beyaz masa uygulamasının nternet ortamında yürütülmes buna en y örnektr. Öte yandan stede sunulan halkı brnc elden beledye ve şlevler le lgl blglendrc ve aydınlatıcı blgler (Beledye Başkanın gündem, yapılan şler ve projelerde ulaşılan aşamalar, beledye le lgl haberler-duyurular vb) beledyenn kurumsal kmlğnn oluşturulmasına ve gelştrlmesne katkıda bulunmaktadır. Stede km mn anket Iere (tek sorulu) yer verlerek değşk konularda kamuoyunun eğlm, tutum ve beklentlern saptama yoluna gdlmektedr. Aynı şeklde halkın kuruluşla olan lşklern gelştrme ve kolaylaştırmaya katkıda bulunmak üzere stede gerek
Web 'dek Beledrele tm::., stanbul Büyükşehr Beledyes LLL) beyaz masa başvuru adresler ve onlne başvuru formu ve uygulamaları le zabıta adresler ve uygulamalarına yer ver Imektedr. Mevcut yapısı le ste ağırlık olarak halkı blglendrc ve aydınlatıcı~ kurumsal kmlğn oluşturulması ve gelştrlmesne katkıda bulunan uygulamalara yer vermektedr. Yönetme Katılımı Sağlııyan ve Teşvk Eılen Uygulamalar Stede halkla lşklern tanıtım, halkı blglendrc ve aydınlatıcı yönüne a ğırlık veren uygulamalara karşın, halkla lşkler şlevnn öneml br boyutunu oluşturan katılım, halkla şbrlğ sağlama ve üretlen hzmetlern gelştrlmesne katkı sağlama le lgl uygulamalara henüz yer verlmedğ gözlenmektedr. Ancak, katılıma yönelk umut verc br aşama olarak değerlendrebleceğmz stede beledye mecls gündemnn halkın erşmne sunulması ve halkın beledyeye ve yönetclerne doğrudan letşmn olanaklı kılan e-posta adreslerne yer vermes bu anlamda olumlu br adımdır. E-Tcaret/Hzmet Uygulamalart Hızla sayısallaşan dünyamızda gelşmş ülkeler elektronk tcaretten büyük paylar almak çn öneml projeler yürütmektedrler. Forrester Research'ın yaptığı araştırma e-tcaretn 2004 yılına kadar dünya mal ve hzmet satışlarının %8,6'na ulaşacağını göstermektedr. Aynı araştırma 2004 yılına kadar nternet satışlarının 32 trlyon dolar olacağını ve ABD'nn e-tcarette dünya lderlğn sürdüreceğn ve bunu Avrupa'ııın zleyeceğn ortaya koymuştur. (Forrester Research: Ecommerce Market Approaches Hypergrowth, http://www.nua.e/ survevsl?f=vscarl d=90s~s6 ı 33&=true). (30. ı 0.2000). Avrupa Brlğne grş sürec çnde olan ülkemzde se e-tcaret uygulamaları başta zayıf altyapı olmak üzere gerek devletn e-devlete geçş sürecnn henüz çok başında olması gerekse ülke düzeynde br e-ekonom poltkasının oluşturulamamış olması nedenyle oldukça sınırlıdır. Bu konuda özellkle özel şrketlern (Mgros sanal marketvb) ve bankaların (nternet bankacılığı) daha hızlı uygulamalara gttkler gözlenmektedr. Kamuda şlemlern resmlk kazanmasında oldukça öneml olan djtal mza soruıııııı henüz çözülememş olması, ö neml br engelolarak dkkat çekmektedr. Ancak, ülkemzde e-tcaret gelştrmek ve teşvk etmek üzere poltkalar belrleme ve İzlemeden sorumlu Elektronk Tcaret Koordnasyon Kunılu Dış Tcaret Müsteşarlığı bünyesnde kurularak ülkemzde e-tcaret blncnn gelştrlmes konusunda çalışmalar başlatılmıştır. Genelolarak beledyelerde e-tcaret olgusunun henüz gündemde olmadığı gözlenmektedr. İstanbul Büyükşehr Beledyes'nn de Ankara Büyükşehr Beledyes gb bu kapsamda henüz br uygulaması bulunmamaktadır.
120 Ça.'?daş Yerel Yönetmler. 9 (3) Temmıı: 200f) Sosyal Sorumluluk Uygulamalan Stede deprem dosyası altında km eğtc, yönlendrc blgler sunulmakta ve deprem zedelere yönelk yürütülen yardım ve dğer kampanyalarla lgl duyumlar letlmektedr. Ayrıca beledyenn özürıtlere yönelk yürüttükler etknlkler de ste kanalıyla duyuflılmaktadır. Değerlendrme ve Önerler Örgüt yönetmnde örgütlern dışa açılan pencereler olarak yaşamımıza gren ve yöneten-yönet len ve hzmet sunan-hzmet alan arasında önem br köprü vazfes gören web steler; web poltkaları, web hzmetler, ve web tasarım ö zellkleri (bütçe, byograf, url adresler, arşv, erşm hızı, güncellk vb krterler göz önüne alınarak değerlendrleblr. Bu bağlamda, İstanbul Büyükşehr Beledyes web stesnn değerlendrlmes sonucunda ulaşılan bulguları ve önerler şöyle özetleyeblrz: Web Poltkası Steye değşk zamanlarda yapılan zyaretler sonucunda ednlen zlenm sonucunda web poltkasının halkı beledye hzmet ve çalışmalarıyla lgl brnc elden güncelolarak blglendrmek; ve beledyenn gündemn halka yansıtmak olduğu saptanmıştır. Ancak, bu saptama stenin her ne kadar beledyeden halka yönelk tek yönlü blg akışını öngören br letşm oıamı sunduğunu gösterse de yönetclern e-posta adreslerne- ve halkııı beledyeye doğrudan ulaşableceğ br letşm ortamı olan beyaz masa dyalog penceresne yer vermes devlet vatandaş arasında k yönlü letşm olanaklı kılan uygulamaları da çerdğ gözlenmektedr. Ste bu çerğ le elektronk oıam çn tasarlanan "gelşmş br broşür'; görünümünde öte br letşm ortamını yansıtmaktadır. Ancak stede doğuracak daha fazla dyalog pencerelerne yer verlmes ye halkla etkleşm rnde olacaktır. Web Hzmetler stanbul Büyükşehr Beledyes'nn web stesnde yer verdğ blgler (Tablo 3) ncelendğnde beledyenn web stesnde ağırlıklı olarak halkla lşkler o daklı uygulamalara yer verdğ; halkın yönetme katılımını sağlayan ya da teşvk eden uygulamalara ve elektronk tcaret uygulamalarına pek gtmedğ gözlenmekted r. Web Stesn Örgüt Şemasına Gre Düzenlemek Ankara Büyükşehr Beledyes web stes gb İstanbul Büyükşehr Beledyes web stesnn de örgüt şeması esas alınarak hazırlanmadığı gözlenmektedr. S :ede ana sayfada güncel ntelkl haber-dııyuru ntelğndek blglern sunuldu
Weh 'dea IJeledl'e/erlıı:, IS/(ll1hlı/ IJyAşellr Heledyes 121 ğu; blglendrc yönü ağır basan türden blglern de bu sayfada yer alan ndeksle erşme açıldığı görülmektedr. URL Adresler Genelolarak beledyelern web adreslernde farklı kısaltmalara ve uzantılara rastlanmaktadır. Ntekm, adreslerde beledyey tanımlamak üzere beledye, bel. bld gb tanımlara ve aslında brer govolan bu kuruluşların km zaman nternete özel servs sağlayıcıları kanalıyla çıkmaları nedenyle com uzantısı aldıkları ve km stelern de org uzantısına sahp oldukları görülmektedr. İstanbul yalındır Byograf Büyükşehr Beledyes'nn web adres (bb.gov.tr ) bu açıdan oldukça İstabul Büyükşeh r Beledyes web stesnde sunu lan b 19 ler çn referanslanı ve byografılere yer verlmedğ gözlenmektedr. Stede sunulan staststk ve yonım ntel ğndek b 19 lere referanslar verlmes ve byograf ler eklenmes 0 kuyuculara blgnn güvenrllğn sağlayacaktır. Arşv İstanbul Büyükşehr Beledyes web stesnde arama-search başlığı altında stede sunulan ve arşivlenen blglere sorgulama le kolaylıkla erşleblmektedr. Server'a Erşm İstanbul Büykşehr Beledyes web stesine erşmde hız açısından br soruna rastlanmadığı gözlenmektedr. Bu bağlamda server hızının y olduğu söyleneblr. Güncellk İçerğ Yansıtmayan Başlıklar stanbul Büyükşehr Beledyes web stesnde farklı zamanlarda yapılan erşmlerde gerek Türkçe gerek nglzce yansısında özellkle güncel çerkl blglern sunulduğu ana sayfada güncellemenn günlük yapıldığı saptanmıştır. Ancak stede yer alan km bölümlerde zamanında güncellemeye gdlmedğ görlmüştr İçerğ Yan.wtmayan Başlıklar Web' lerde yer verlen başlıklar, arama maknelernde ulaşılan sonuçları, baş sayfası ve dğer sayfalarda yer verlen anahtar kelmeler çerecek şeklde se lık çldğnde blg ve belgelere erşm daha kolay ve hızlı olmaktadır.
122 Çağdaş Yerel Yönetmler. 9 (3) Temmıı: 20(}f} İstanbul Büyükşehr beledyes web stesnde genelolarak böyle br uyumsuzluğa rastlanıll)ıamıştır. İyelk (Copyrght) ve Yasal Haklar Ste çerğnn ve sunulan blglern başka ortamlarda yayınlanablme, kullanılablme koşullarını ve yasal haklarını belrleyen düzenlemelere gdlmedğ göze çarpmaktadır. Web tasarımcılarının ste çerğ zengnleştkçe yelk ve yasal haklara lşkn düzenlemelere gtmes kaçınılmaz görünmektedr. Güvenlk ve Kşsel Blglern Gzlfğ Stede b 19 güvenlğ ve kşsel b Iglern gzl lğe şkn br düzenlemeıın de olmadığı gözlenmektedr. Stede sunulan blglern şmdlk genelolarak herkese açık blgler olduğu düşünüse de gelecekte gzllk arzeden blglern sunıımulıda bu tür düzenlernelern yapılması gerekecektr. Yabancı Dl/Çevr Seçeneğ Stede yabancılara hzmet sunmak üzere br çevrc (translator) desteğ bıılunmamakla brlkte güncellğ sürekl korunan İnglzce yansısı hzmet vermektedr. Bu olanak beledyenn djtal bölünmey daraltmada yaptığı öneml br katkı olarak değerlendrleblr. Engelller İçn Erşm Kolaylığı Stede görme ve ştme engelllere kolaylık sağ1ayacak düzenlemelern (donanım/yazılım desteğ) olmadığı gözlenmektedr. Bu eksklk djtal daralmayı (dgtal dvne) artırıcı olup, beledyenn stede bu tür düzenlemelere gtmes yernde olacaktır. Ste Hartası Stede erşmclere oldukça kolaylık sağlayan ste hartasının sunulmadığı görülmektedr. Erşme hız kazandıracak bu olanağın steye kazandırılmasında fayda vardır. Sonuç olarak, İstanbul Büyükşehr Beledyesnn yönetmde yen br araç o larak kullandığı web stes kanalıyla beledye majını sürekl gelştrme fırsatı yakaladığını~ halkın görüşlern toplamada ve analz etmede kolaylık elde ettğn, beledye poltkalarını kamuoyuna yaygın olarak yansıtma zemn yakaladığını söyleyebl rz. Ancak, beledyenn web' sadece halkla şk ler odaklı kullanmak yerne halkın yönetmn karar alma sürecne katılımını kolaylaştırıcı br aracı olarak kullanması ve beledye hzmetlern web yoluyla yüıtme yönünde çalışmalara da hızla gtmes gerekr.