Diyabette kanser biyolojisi Öncelik hangisinde? Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva

Benzer belgeler
POLİKİSTİK OVER SENDROMU VE GENİTAL KANSER İLİŞKİSİ

ESANSİYEL HİPERTANSİYONLU HASTALARDA PLAZMA APELİN ve ADMA DÜZEYLERİ

Diyabetin bir komplikasyonu : Yağlı karaciğer hastalığı. Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı

En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test

Prediyabet kavramı, tanı, sınıflandırma ve epidemiyolojisi. Okan BAKINER

Diyabetik Periferik Nöropati; Çevresel ve Genetik Faktörlerin Etkisi

Diyabet ve Kanser. Ramazan Sarı Akdeniz Üniversitesi Antalya

Yatan hastalarda güncel diyabet tedavisi

DİYABETES MELLİTUS. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERC

ANKARA MEME HASTALIKLARI DERNEĞİ BİLİMSEL TOPLANTISI

Progestinler ve Metabolik Risk

T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi

Over kanseri ve Endometriosis ilişkisi var mı? Yrd.Doç.Dr.H.Çağlayan ÖZCAN Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi KadınHastalıkları ve Doğum AD

Klavuzlar ve Tip 2 Diyabet Tedavisi. Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi

İnfeksiyonlu Hastada Antidiyabetik Tedavi İlkeleri

Metabolik Sendrom ve Diyabette Akılcı İlaç Kullanımı. Dr Miraç Vural Keskinler

Tip 1 diyabete giriş. Prof. Dr.Mücahit Özyazar Endokrinoloji,Diyabet,Metabolizma Hastalıkları ve Beslenme Bölümü

TİP 2 DİYABET ve İNFLAMASYONDA DİYETSEL ETMENLER

Malignite ve Transplantasyon. Doç. Dr. Halil Yazıcı İstanbul Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı

POSTTRANSPLANT DİABETES MELLİTUS DR. ÜLKEM YAKUPOĞLU ACIBADEM ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ INTERNATIONAL HOSPITAL ORGAN NAKLİ MERKEZİ

Gestasyonel Diyabette Nötrofil- Lenfosit Oranı, Ortalama Platelet Hacmi ve Solubıl İnterlökin 2 Reseptör Düzeyi

PREDİYABET EPİDEMİYOLOJİ VE TANISI. Prof. Dr. Engin GÜNEY

KANSER AŞILARI. Prof. Dr. Tezer Kutluk Hacettepe Üniversitesi

Diabetes Mellitus ve Mikrobiyota

BCC DE GÜNCEL Prof. Dr. Kamer GÜNDÜZ

Chapter 10. Summary (Turkish)-Özet

DİABETES MELLİTUS VE EGZERSİZ. Dr.Gülfem ERSÖZ

YENİ DİYABET CHECK UP

Tarifname TĠP 1 DĠYABET HASTALIĞINDA ĠNSÜLĠN BAĞIMLILIĞINI ĠNDĠRMEYE YÖNELĠK BĠR KOMPOZĠSYON

İNSÜLİN DİRENCİ NEDEN VE NASIL GELİŞİR?

İNSÜLİN KULLANAN DİYABETLİDE EGZERSİZ YÖNETİMİ

İnkretinler (Olgu sunumları ile)

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ

VİTAMİN D VE DİYABET. Prof.Dr. Dilek Gogas Yavuz Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma BD

«DM Patogenezinde unutulan riskler» Endokrin Bozucular & Çevresel Etkenler

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

Prediyabetik ve Tip 2 Diyabetik Kadınlarda Kardiyovasküler Risk: Gerçekten Erkeklerden Daha Yüksek Mi?

Hastalarda insulin direncini ölçmek klinik pratiğimizde tanı koymak ve tedaviyi yönlendirmek açısından yararlı ve önemlidir.

Türkiye Diyabet Prevalans Çalışmaları: TURDEP-I ve TURDEP-II

Glisemik kontrolün ölçütleri ve prognozla ilişkisi. Dr. Gülay Aşcı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Dalı İzmir

Kanser Tedavisi: Günümüz

Romatoid Artrit Patogenezinde SitokinAğı

ORAL KONTRASEPTİFLER MEME KANSERİ YAPAR MI? DR. MURAT ULUKUŞ EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM AD BORNOVA - İZMİR

Metforminin Antikanserojen Etkileri

Gestasyonel Diyabet (GDM)

İNFLAMATUAR BAĞIRSAK HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE YENİ MOLEKÜLLER. Dr.Hülya Över Hamzaoğlu Acıbadem Fulya Hastanesi Crohn ve Kolit Merkezi

İnsülin Direnci ve Prediyabetin Yönetimi. Okan Bakıner

KARBOHİDRAT METABOLİZMASI BOZUKLUKLARI DİYABET

Beslenme ve İnflamasyon Göstergeleri Açısından Nokturnal ve Konvansiyonel Hemodiyalizin Karşılaştırılması

İyonize Radyasyonun Hücresel Düzeydeki Etkileri ve Moleküler Yaklaşımlar

Egzersiz ve İnsülin Direnci. Dr.Haydar A. Demirel H.Ü.Spor Bilimleri Fakültesi

ENDOMETRİOZİS ETYOPATOGENEZİ. Doç. Dr. Abdullah Karaer İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite Bilim Dalı

KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA HPV NİN ROLÜ VE KARSİNOGENEZ AÇISINDAN P53 VE BCL-2 İLE İLİŞKİSİ

DİYABETTEN KORUNMADA CİNSİYET İLİŞKİLİ FARKLILIKLAR. Dr. İlhan TARKUN Kocaeli Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı

KORTİZOL, METABOLİK SENDROM VE KARDİYOVASKÜLER HASTALIKLAR

Bakır (Cu) Bakır anemi de kritik bir rol oynar.

TİP 2 DİYABETES MELLİTUS TA AGRESİF TEDAVİ GEREKLİ DEĞİLDİR ANTALYA

VAY BAŞIMA GELEN!!!!!

20-23 Mayıs 2009 da 45. Ulusal Diyabet Kongresi nde Poster olarak sunuldu.

Meme Kanserinde Hormon Reseptörleri ve Direnç Mekanizmaları

Oytun Erbaş, Hüseyin Sedar Akseki, Dilek Taşkıran

Tip 2 diyabette ikili OAD kombinasyonları. Dr. Mustafa ÖZBEK 2. Diyabet tedavisi sempozyumu ANKARA-2017

DİYABET ŞEKER HASTALIĞI

ONKOLOJİDE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ ORGAN YETMEZLİKLERİNDE ETKİLEŞİM

Reed Sternberg Hücreleri

Hemodiyaliz Hastalarında Serum Visfatin Düzeyi İle Kardiyovasküler Hastalık Ve Serum Biyokimyasal Parametreleri Arasındaki İlişki

FARELERDE PSEUDOMONAS AERUGINOSA PNÖMONi MODELiNDE PSEUDOMONAS AERUGINOSA PHIKZ FAJININ TEDAVi ETKiSiNiN ARAŞTIRILMASI. Dr.

RATLARDA FRUKTOZ İLE OLUŞTURULMUŞ METABOLİK SENDROM MODELİNDE ALLOPURİNOLUN BÖBREK FONKSİYONLARI ÜZERİNE KORUYUCU ETKİSİ

Diyabetik Hasta Takibi. Dr. Hasan Onat PHD Diyabet Çalışma Grubu İnece ASM, Kırklareli

İnsulin Oral Antihiperglisemik Kombinasyonu. Dr.Kubilay Karşıdağ İ.Ü.İstanbul Tıp Fakültesi

2)Subatomik parçacıklardan oluşan radyasyon. α, β ışınları

Endokrin ve Metabolik Hastalıklarda Fiziksel Aktivite ve Egzersiz

İmmun sistemi baskılanmış hastalarda lenfomagenezde rol alan faktörler ve etkileşimleri. Blood Reviews (2008) 22, 261

2. MUĞLA MULTİDİSİPLİNER ONKOLOJİK ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU. ""Her Yönü ile Kanserde Tartışmalı Konular"" (MORE 2018) 05 Ekim 2018 CUMA

MODY Tanı ve Tedavi İlkeleri. Prof.Dr.Murat YILMAZ NKÜ Tıp Fakültesi endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları BD

Tip I. Tip II. Semptomlar. Vücut yapısı Zayıf Sıklıkla fazla kilolu. Tedavi İNSÜLİN Diyet, egzersiz; oral antidiyabetik ± insülin

Multipl Endokrin Neoplaziler. Dr. Tuba T. Duman-2012

MEME KANSERİNDE YÜKSEK RİSK TANIMI

Tip 2 diyabetik bireyde oral ajanlar yetmiyor. GLP-1 Analoğu?

Kardiyopulmoner bypass uygulanacak olgularda insülin infüzyonunun inflamatuvar mediatörler üzerine etkisi

TİP 1 VE TİP 2 DİYABETTE KEMİK METABOLİZMASI DEĞİŞİKLİKLERİ

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

ENDOMETRİAL KARSİNOM SPORADİK Mİ? HEREDİTER Mİ? Dr Ş.Funda Tanay Eren Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı

MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ

Referans:e-TUS İpucu Serisi Biyokimya Ders Notları Sayfa:368

5. Türk Tıbbi Onkoloji Kongresi

Mental sağlığın korunmasında etkili faktörler. Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

TÜMÖR BELİRTEÇLERİNİN KLİNİK TANIDA ÖNEMİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2006

OBEZİTE İLE MÜCADELE VE KONTROL PROGRAMI & TÜRKİYE DİYABET KONTROL PROGRAMI -TGDF-

İleri obez diyabetiklerde antidiyabetik ajan seçimi. Dr. Mustafa ÖZBEK Dışkapı YBEAH Endokrinoloji Kliniği ANKARA

TAKD olgu sunumları- 21 Kasım Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD

XXVII. ULUSAL BİYOKİMYA KONGRESİ

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ

Tip 2 Diyabet te Agresif Tedavi Gerekli mi? EVET. Prof. Dr. Kürşad Ünlühızarcı Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Bilim Dalı

Renin-Angiotensin System Blockers May Prolong Survival of Metastatic Non-Small Cell Lung Cancer Patients Receiving Erlotinib

GENÇ MEME KANSERLİ HASTALARIN ÖZELLİKLERİ. Dr. Mutlu DOGAN Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Kliniği

Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r

Docosahexaenoic Acid Induces Cell Death in Human Non- Small Cell Lung Cancer Cells by Repressing mtor via AMPK Activation and PI3K/Akt Inhibition

Over Kanserinde Tedavi. Dr. M. Faruk Köse Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Basın bülteni sanofi-aventis

Transkript:

Diyabette kanser biyolojisi Öncelik hangisinde? Prof. Dr. Zeynep Oşar Siva

Marble 1934 yilinda diyabet ve kanser arasında bir ilişki olduğunu gösterdi Son 15 yılda bu ilişki giderek daha fazla tanındı

Diyabet? Kanser

Hiperglisemi ve kanser riski Vasterbotten Intervention Project of Northern Sweden 33.293 K, 31.304 E, 2.478 kanser vakası 10 yıl sonra 10.000 Açlık glukozu P trend OGTT-2st glukoz P trend Kadın 1.26 (1.09-1.47) <0.001 1.31 (1.12-1.52) <0.001 Erkek 1.08 (0.92-1.27) 0.26 0.98 (0.83-1.16) 0.99 Stattin P, et al. Diabetes Care 2007;30:561-67

Hiperglisemi ve kanser tiplerinin ilişkisi Vasterbotten Intervention Project of Northern Sweden Açlık glukozu RR (%95 GA) P trend OGTT-2st glukoz RR (%95 GA) P trend Pankreas 2.49 (1.23-5.45) 0.006 0.91 (0.47-1.78) 0.910 Endometrium 1.86 (1.09-3.31) 0.454 1.82 (1.07-3.23) 0.028 Meme 1.06 (0.82-1.37) 0.019 1.20 (0.93-1.55) 0.069 Üriner sistem 1.69 (0.95-3.16) 0.049 1.18 (0.65-2.17) 0.781 Malign melanom 2.16 (1.14-4.35) 0.013 1.65 (0.89-3.17) 0.086 Non-Hodgkin lenfoma 1.89 (4.09-1.62) 0.786 2.53 (1.16-6.11) 0.081 Prostat 0.96 (0.74-1.26) 0.713 0.79 (0.61-1.02) 0.074 Stattin P, et al. Diabetes Care 2007;30:561-67

Kan Şekeri ve Kanser İlişkisi Stocks et al. www.plosmedicine.org. 2009

Diyabet ve kolorektal kanser İsveçli erkek kohortunda diyabet ve kanser insidansı 1997-2004 arası takip edilen 47-79 yaş grubunda 48.550 erkek Kolorektal Ca DİYABET ÖYKÜSÜ YOK VAR P değeri Yaşa göre ayarlanmış RR (%95 GA) 1.00 1.45 (1.11 1.89) 0.006 Multivaryant RR (%95 GA) 1.00 1.49 (1.14 1.96) 0.004 Kolon Ca Yaşa göre ayarlanmış RR (%95 GA) 1.00 1.46 (0.98 2.17) 0.06 Multivaryant RR (%95 GA) 1.00 1.53 (1.02 2.29) 0.04 Rektal Ca Yaşa göre ayarlanmış RR (%95 GA) 1.00 1.76 (1.17 2.65) 0.007 Multivaryant RR (%95 GA) 1.00 1.79 (1.18 2.73) 0.007 Larsson SC, et al. Diabetes Care 2005;28:1805-07

Tip 2 Diyabetli Hastalarda Kanser Riski Calaghan EJ, et al. Endocrine Pract 2010;16:864

Tip 2 diyabette kanser insidansi veya mortalitesi: 27 metaanalize ilişkin verilerin özeti

T2DM li Hastalarda Kanser Risk Faktörleri HbA1c %8.5, insülin tedavisi, insülin dozunun yüksek olması, insülin tedavi süresinin >5 yıl ve BKİ 35 kg/m 2 olması kanser gelişme riskini artırır. Metformin tedavisi ise kanser gelişimine karşı koruyucudur. Dąbrowski M, et al. BMC Cancer (2016) 16:785

A. 12-year incidence of all cancer; B. 12-year incidence of gastrointestinal cancer; C. 12-year incidence of cancer in kidney and urinary organs; D. 12-year incidence of cancer in respiratory organs; E. 12-year incidence of cancer in female genital organs; F. 12-year incidence of breast cancer; G. 12-year incidence of prostate cancer PLoS One 2012; 7: e38784.

Diyabet Obezite? Kanser

Diabetes and Cancer, Endocr Pract. 2013;19(No. 4)

Diyabet ve kanser ilişkisinde olası mekanizmalar İnsulin direnci ve IGF sinyal yolağı aktivasyonu Obezite ve inflamasyon Direkt metabolik etkiler ve metabolik simbiyozis ER stres Otofaji F. Hua et al.cancer Letters 374 (2016) 54 61

IR ile IGF-IR homolog ve benzer sinyal yollarını paylaşır. İnsülin, IGF-I reseptörüne IR-A ve IR-B'den daha fazla bağlanma kabiliyetine sahip ancak daha düşük bir afinitede IGF-I IGF-I R ve IR / IGF-IR hibrid R bağlama yeteneğine sahip IR-B'nin aktivasyonu metabolik etkilere IR-A ve IR / IGF-IR HR aktivasyonu, mitojenik etkilere neden olur. Shafiei-Irannejad et al. Chem Biol Drug Des. 2017

İnsülin direnci-kanser ilişkisi Kanser hücresinde IGF-1/IR hibrid res büyüme sinyallerine duyarlılık Karaciğer IGFBP sentezinde IGF-1 biyoyararlanımında artış Hücre proliferasyonu Anjiyogenez-lenfanjiyogenez Apoptoz inhibisyonu SHBG Östrojen biyoyararlanımında artış IGF-1 ile sinerjistik etki: hücre proliferasyonunda uyarılma Östrojene duyarlı tm artışı: postmenopozal endometrium, meme ca Becker et al. Arch Physiol Biochem, 115(2):86-96. Xue et al. Amer J Clin Nutr, 86(3):s823-35 Hjartaker et al. Adv Exp Med Biol, 630:72-93..

Plazma insulin, C-Peptid ve IGF-1 artışı ile kanser ilişkisi Diabetes and Cancer, Endocr Pract. 2013;19(No. 4)

Obezite ve kanser ilişkisi Tümör stroma hücreleri: Kanser ile ilişkili fibroblast, makrofaj ve adipositler Tümör çevresindeki adipoz doku artışı Hipoksi Makrofaj, T hücre ve NK infiltrasyonu FFA, TNFα, IL-6, IL-8, IL-18 Leptin VEGF ve proanjiyojenik faktör artışı Tümörde progresyon Tedaviye rezistans F. Hua et al.cancer Letters 374 (2016) 54 61

Obezitenin diğer etkileri İntestinal permeabilite artışı ve LPS kaçışı Düşük dereceli enflamasyon ve karsinojenezis: Kolon tm Yağ alımında artış İB Gr + deoksikolik asit DNA hasarı Karaciğerde inflamasyon ve HCC riski Aromataz aktivitesinde artış Androjenik prekürsörlerden östradiole dönüşüm Meme: Mitojenik ve mutajenik etkiler DNA hasarı Genetik instabilite ve normal meme hücresi ile meme ca hücresinde mutasyonla Endometrium Hücre proliferasyonu Antiapoptotik etkiler Lokal IGF-1 sentezi F. Hua et al.cancer Letters 374 (2016) 54 61

Metabolik simbiozis ve kanser Kanser hücresi glukoza bağımlıdır! Stromal hücreler aerobik glikoliz ile ca hücresine laktat ve piruvat, lipoliz ile FFA sağlar. Hiperglisemi Yakıt fazlalığı NF-κB aktivasyonu İnflamasyon F. Hua et al.cancer Letters 374 (2016) 54 61

İnflamasyon Pro-inflamatuar sitokin IL-6, TNF-α Serbest radikal artışı DNA hasarı İnsülin direnci Kanser gelişimi ve tümör büyüklüğünde artış Godslan et al. Clin Sci (Lond), 118(5):315-32. Vigneri et al. Endocr Relat Cancer, 16(4):1103-23.

β-hücresinde ERS: Aşırı nutrient akımı, protein sentezi + matürasyon defekti beta hücresi ölümü Ca hücresinde ERS: Düşük po2 ve ph UPR ve ROS Glucose-regulated protein 78 : ER strese adaptif cevap, leptin ve glukoz artışı ile tetiklenir Tümör reküransı Tedaviye direnç ER stres ve kanser F. Hua et al.cancer Letters 374 (2016) 54 61

Otofaji ve kanser Diyabet ve kanser patolojisinde rol oynayan degradasyon sistemleri Proteazom: Kısa yaşam süreli proteinler Lizozom: Uzun yaşam süreli proteinler, hasarlı organeller Tm hücresinde defektif otofaji Beclin1 delesyonu: Meme, over, prostat ca PI3K aktivasyonunda süpresyon defekti proliferasyon F. Hua et al.cancer Letters 374 (2016) 54 61

Kolorektal kanser ile ilişkili genlere diyabetin etkisi Gonzalez et al, Oncotarget, 2017, Vol. 8, 18456-18485