S I N I F T A D İ S İ P L İ N 1
Ö ğ r e n c i K a t ı l g a n l ı ğ ı * Açık * Kapalı DEMOKRATİK ORTAM OLUŞTURULMALIDIR. ÖĞRETMEN - ÖĞRENCİ İLETİŞİMİNDE DENGE ARANMALIDIR.
Öğretmen Sorumluluğu Öğrenci Sorumluluğu Yönetici Sorumluluğu Veli sorumluluğu Öğretmenin öğrencileri yerine, öğretmenleşen öğrenciler Öğrencilerinin öğretmeni yerine, öğrencileşen öğretmenler
DİSİPLİN; Başkaları tarafından işbirliğine kapalı, saldırgan ya da diğer engelleyici tepkilere maruz bırakılmış insanların haklarını korumaya Yönelik düzenlemelerdir. Çevresini rahatsız etmek Komik olmaya çalışmak Sorulara ilgisiz cevap vermek Sınıfta izinsiz dolaşmak Başkalarının dikkatini dağıtmak Söz almadan konuşmak Derslere geç kalmak Sorulara ilgisiz cevap vermek Sıkça hayal kurmak Yüksek sesle konuşmak Fiziksel saldırılar Öğretmeni/arkadaşlarını tehdit Çekingenlik Utangaçlık Yersiz kaygılar Mükemmellik arzusu Yardım talebinde bulunmama Öğretmene aşırı bağlılık Korku içinde olma Gelişim gecikmeleri, engeller Arkadaşlarınca reddedilme korkusu Özgüvensizlik Okuldan, öğretmenlerden, sınıfta konuşmaktan ve sınavlardan korkular
ÖĞRETMEN KAYNAKLI DİSİPLİ SORUNLARI * Öğrencilere emretmek, hükmetmek * Bağırmak ve kontrol etmek * Alay etmek, eleştirmek, azarlamak * Fiziksel tehdit * Yanlışları için özür dilememek * Öğrencileri birbiriyle kıyaslamak * Derse hazırlıklı olmamak * Öğrencilere adil davranmamak * Dersleri monoton işleme * Kararsız ve tutarsız tepkiler * Öğrenciyi etkin kılmama * Değişime kapalı olma katılık * Mükemmeliyetçilik * Mesleğini sevmeme, tükenmişlik * Fiziksel, ruhsal ve ailevi sorunlar * Okul içi ilişkiler * Zayıf özgüven, başarısızlık korkusu, akademik başarıya veya onay almaya bağımlılık
SINIF YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI * Otokratik yaklaşım * Demokratik yaklaşım * Serbest bırakıcı yaklaşım
Geleneksel Disiplin Yöntemleri * İTAAT: Öğretmenin öğrencisine belli bir davranışta bulunması ya da bulunmamasını gerekirse zorla sağlama anlayışına dayalı, bireyin nesne olarak algılandığı yaklaşımdır. * ÖDÜL: İstenilen yönde davranış sergilenmesinin hemen ardından verilen olumlu pekiştireçlerdir. * CEZA: İstenmedik davranışlar karşısında öğrencinin hoşlandığı bir davranıştan yoksun bırakılması veya yapmaktan hoşlanmadığı bir davranışın yapılmasının istenmesidir.
Demokratik Disiplin Yöntemi Okul / sınıf demokratik davranışların kazandırılması için en uygun ortamdır. *Kuralların koyulması ve diğer uygulama kararlarında öğrenci katılımını sağlanmalıdır. * Sınıf kuralları okul ve toplum kurallarıyla uygun olmalıdır. * Kurallar, gösterilmemesi gereken değil, gösterilmesi gereken davranışı vurgulamalıdır. * Kural sayısı fazla olmamalıdır. * Kurallar temel davranışları kapsamalıdır. * Kurallar gözlenebilir özellikler olmalıdır. * Kuralların ödül ve yaptırımlar belirlenmiş olmalıdır. * Kuralar eğitsel amaçları gerçekleştirmeye hizmet etmelidir. * Kurallar anlaşılır biçimde ifade edilmelidir.
Serbest Bırakıcı Disiplin Yöntemi Öğretmenin disiplin anlayışı konusunda çelişkiler yaşadığı; Kararsız ve tutarsız tepkilerin verildiği Zayıf özgüven davranışlarına dayalı bir yöntemdir ARAŞTIRMALAR, BU YAKLAŞIMIN, EN ETKİSİZ SINIF YÖNETİMİ YAKLAŞIMI OLDUĞUNU ORTAYA KOYMAKTADIR!
İSTENMEDİK DAVRANIŞLAR ve ÖNLENMESİ İlgi çekmek, Güçlü olduğunu çevresine hissettirmek İntikam alma duygusu Umutsuzluk ve yetersizlik duygusu İstenmedik Davranışların Kaynakları * Öğrenci * Öğretmen * Öğrenme öğretme ortamı
İSTENMEDİK DAVRANIŞLARA KARŞI ÖNLEMLER Öğrencilere Yönelik Davranışsal Önlemler A) SÖZEL OLMAYAN ÖNLEMLER B) SÖZEL ÖNLEMLER Eğitim Ortamına Yönelik Önlemler
Öğrencilere Yönelik Davranışsal Önlemler A) SÖZEL OLMAYAN ÖNLEMLER Görmezlikten gelme Göz teması Umursamama B) SÖZEL ÖNLEMLER Soru sorma Fiziksel yakınlık Dokunma Sessiz kalma Uyarma Kuralları anımsatma Sınıf dışında görüşme Okul yönetimi ve rehberlik servisi ile görüşme Aile ile işbirliği Ceza verme
Ortama Yönelik Davranışsal Önlemler Ortamı zenginleştirmek Ortamı kısıtlamak Ortamı yeniden düzenlemek Ortamı sistemleştirmek Ortamı yoksullaştırmak Ortamı genişletmek Ortamı yalınlaştırmak Ortamı planlamak
İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA KARŞI STRATEJİLER
Bir grup çocuğun, saatlerce bir arada olduğu sınıfta, istenmeyen davranışlarla karşılaşmaktan kaçınılamaz. İstenmeyen davranış, çok sayıda insana ve fazla zarar vermemişse, hemen ortadan kalkmışsa, sık yinelenmiyorsa, doğal olarak kabul edilebilir. İstenmeyen davranışları tümüyle ortadan kaldırmaya çalışmak, bunlarla birlikte, istenenlerin de gösterilmesini engelleyebilir. Öğrenciler, yanlıştan tümüyle kaçmak için doğruyu yapmaktan korkabilir, çekinebilir.
İstenmeyen davranış, istenenin bittiği noktada başlayan yelpazede, olumsuz etkileri birbirinden farklı davranışlardan oluşur. İstenen ve istenmeyen davranışlar bir terazinin iki yanı olarak düşünüldüğünde, istenmeyen davranışları azaltmanın bir yolu, istenenlerin başlatılması, çoğaltılması, güçlendirilmesi olur. İstenen davranışlar, gelecekte de o davranışın yapılması olasılığını artırır, olumsuzları azaltır.
Öğrenciyi İstenen Davranışlar Yoluyla İstenmeyenden Uzaklaştırma Yolları 1. İsteneni Çağrıştırıcı Davranmak 2. İstenen Davranışa İnandırmak 3. İstenen Davranışı Güçlendirmek 4. İstenen Davranışı Kolaylaştırmak
İsteneni Çağrıştırıcı Davranmak Öğretmenin örnek, anlayışlı, destekleyici davranmasıdır. İstenmeyen değil, istenen davranış gündemde tutulmalı, öğretmen bunun modeli olmalıdır. Tutarlı biçimde, iyi niyetle, kendine ve başkalarına saygılı, sorumlu bir genç olarak davranılan insanlar, olumlu davranışları daha çok gösterir.
İstenen Davranışa İnandırmak İnsanları kandırmak kolay, inandırmak güçtür. İnandırmak için, uzun süreli, sabırlı, örneklemeli, somut durumlar yaratıcı çabalar gerekir. Bunun için kullanılacak çeşitli yollar vardır. İstenen davranışın yararını belirtmek. Olumlu örnekler inanmayı kolaylaştırır. Davranışın yasallığını belirtme, yapılmasını kolaylaştırabilir. Başkalarınca da öyle davranıldığının örneklenmesi, uyumlu davranma isteğini artırır.
İstenen Davranışa İnandırmak Suçluluk duygusu uyandırılarak uygun davranışa alıştırılabilir. Aksi davranışların zarar ve ceza getireceğinin belirtilmesi de uygun davranışa götürücü olabilir. İstediğini belirtmek de bir yoldur. Davranışın, gruba ve başka insanlara karşı görevi olduğunu söyleyerek inandırma da bir yöntemdir.
İstenen Davranışı Güçlendirmek İstenen davranışın bir kez yapılmasını sağlamak yetmez, davranış yerleşinceye kadar izlenmeli, uygulanan yöntem sürdürülmeli, gerektiğinde değiştirilmelidir. İstenen davranışların gösterilmesini ve yerleşmesini sağlamanın yolları olarak, övgü ve ödülle destekleme (olumlu pekiştireç), övgü ve ödülü kaldırma (ara verme), istenmeyen bir sonuca son verme (olumsuz pekiştireç), acı ve sıkıntı veren bir uyarıcıyı verme (ceza) önerilmektedir.
İstenen Davranışı Kolaylaştırmak İstenen davranışı göstermek bazı engellerin aşılmasına bağlıysa, öğrenci bu davranışa yönelmede isteksiz, çekingen olabilir. İstenen davranışın gösterilmesi, istenmeyenin gösterilmesinden daha kolay olduğunda, öğretmenin işi kolaylaşacaktır. Bunun sağlanması, sınıfın fiziksel, eğitsel, sosyal düzenine bağlıdır.
AİLE İLE İLİŞKİLER
AİLELERLE İLETİŞİM SÜRECİ 1. Okul örgütü düzeyinde iletişim * Velilerle iletişimi başlatan okul olmalıdır. Okulun ilkeleri ve uygulamaları hakkında mektup gönderilmesi * Okul yönetimi ve öğretmen katılımıyla, okulun ilkeleri, eğitsel stratejilerinin belirlenmesi ve raporlaştırılması. * Okul açılmadan önce velilerin toplantıya davet edilmesi. * Veli toplantısının yapılması - Okul ilkelerinin tartışılması, yeniden organize edilmesi - Sınıf düzeyinde toplantılarla ilgili bilgi verilmesi - İkramda bulunulması
2. Sınıf düzeyinde iletişim * Öğretmen tarafından, okul açıldıktan sonraki birkaç gün içinde aileye tanışma mektubu gönderilmesi. - Mesleki kariyer ve kıdem bilgileri - Sınıf düzeyindeki öğrencilerin gelişim özellikleri - Öğretim yılı boyunca öğrencilerden genel beklentiler * Toplantıların düzenlenmesi GENEL TOPLANTILAR - Öğretim yılının başında yapılan toplantı - Aylık toplantılar (Yarılından en az iki toplantı) ÖZEL TOPLANTILAR - Öğretmen veli görüşme gününde yapılan toplantılar (Telefonla bilgilendirme) - Planlanmadan ortaya çıkan, gereksinimlere dayalı toplantılar
AİLE İLE İLETİŞİMDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 1. Toplantı zamanını belirlemek konusunda esnek olunmalıdır. 2. Görüşme zamanı telefonla bildirilmelidir. 3. Aileler sıcak ve nazik bir tavırla karşılanmalıdır. 4. Velilere isimleriyle hitap edilmeye çalışılmalıdır. 5. Aile ile gerçekten ilgilenmek ve etkin dinleme kullanılmalıdır. 6. Toplantının başında öğrencinin olumlu davranışlarından yararlanılarak konuşmaya başlanmalıdır. 7. Sorunlar somut ve net ifadelerle açıklanmalıdır. 8. Geçmişte kalmış, eski olaylar yeniden ortaya çıkarılmamalıdır. 9. İstenmedik durumlarda savunmak yerine aile sakinleştirilmelidir. 10. Ailenin tepkisi ve heyecanı karşısında sakin kalınmaya ve göz iletişimi kurmaya çalışılmalıdır.
11. Öğrenci ve konu hakkında velinin düşünceleri alınmalıdır. 12. Konuşma süresine sınırlama getirilmelidir. 13. Velilerin, öğrencinin sorunlarının farkında olup olmadığı sorulmalıdır. 14. Açık sözlü olunmalıdır. 15. Özgün veriler üzerinde durulmalıdır. 16. Diğer öğrencilerle ve görüşme dışı konularla ilgili olarak tartışılmamalıdır. 17. Sorunların çözümü ya da gelişimin sağlanması için neler yapılması gerektiği ailelerle görüşülmelidir. 18. Karar uygulamaları ve gelişmeler izlenmelidir.