Meningiomlarda Modern Görüntüleme Teknikleri

Benzer belgeler
Santral sinir sistemi ve baş-boyun tümörlerinde radyoloji. Dr Ayşenur CİLA Hacettepe Üniversitesi

Menenjiomlarda Difüzyon Ağırlıklı MRG Bulgularının Histopatolojik Sonuçlarla Karşılaştırılması

RADYOLOJİ RADYODİAGNOSTİK ANABİLİM DALI-DÜTF- DİYARBAKIR

Adrenal lezyonların görüntüleme bulguları. Dr. Ercan KOCAKOÇ Bezmialem Vakıf Üniversitesi İstanbul

GLİAL TÜMÖRLERDE POSTOP GÖRÜNTÜLEME

BT ve MRG: Temel Fizik İlkeler. Prof. Dr. Utku Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

SANTRAL SİNİR SİSTEMİNİN MANTAR ENFEKSİYONLARINDA GÖRÜNTÜLEME

Cerrahi Patologlar için Nöroradyoloji

İNMEDE GÖRÜNTÜLEME. Dr. Cem CALLI. Chief of Neuroradiology Section Ege University Hospital Dept. Of Radiology Izmir, Turkey

Serebellopontin Köşe Tümörlerinde MRG Bulguları

177 Opere İntrakranial Meningiom Olgusunun Histopatolojik Özelliklerinin Analizi

Beyin tümörlerinde genel olarak kabul görmüş sınıflandırma WHO (World. Health Organization) tarafından yapılmış olan ve periyodik olarak yenilenen

TRD KIŞ OKULU KURS 1, Gün 5. Sorular

Dr Ercan KARAARSLAN Acıbadem Üniversitesi Maslak Hastanesi

Hiperakut İskemik İnme de Görüntüleme. Öğrenim Hedefleri. Sinonim. İnme tanımı. Beyin metabolizması

Konvansiyonel beyin manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile

İçerik. Plak Oluşumu. Plak görüntüleme BT- BTA. Karotis Plağı: patofizyolojiden görüntülemeye. Karotis Plağı Kompozisyonu BT de dansitesine göre

KAFA TRAVMALI HASTALARDA GÖRÜNTÜLEMENİN TANI, TEDAVİ VE PROGNOZA KATKISI. Dr. Fatma Özlen İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD

Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji AD. Trabzon

PEDİATRİK KARACİĞER KİTLELERİ

Difüzyon ağırlıklı görüntüleme (DAG), rutinde, en

KAFA TABANI TÜMÖRLERİ

SSS Enfeksiyonlarının Radyolojik Tanısı. Dr. Ömer Kitiş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Nöroradyoji

DİFÜZYON MR Güçlü ve Zayıf Yanları DOÇ. DR. AYHAN SARITAŞ DÜZCE ÜNİVERSİTESİ ACİL TIP AD

BT ve konvansiyonel MRG de halka şeklinde kontrast tutulumu

İnsidental Adrenal Kitlelerinde ve Adrenal Metastazlarda Güncel Değerlendirme ve Cerrahi Girişim Kararı

KARACİĞER MR GÖRÜNTÜLEMEDE DEĞİŞEN PARADİGMA

BATIN BT (10/11/2009 ): Transvers kolon orta kesiminde kolonda düzensiz duvar kalınlaşması ile komşuluğunda yaklaşık 5 cm çapta nekrotik düzensiz

Beyin tümörlerinde MRS ve perfüzyon MRG

ATARDAMARDAKİ FIRILIN ETİKETLENEREK BEYİN TÜMÖRLERİNİN 3T MANYETİK ALANDA MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLENMESİ İÇİN BİR GRAFİKSEL ARAYÜZ TASARLANMASI

Subaraknoid Kanama. Akut İnme. SSS İnfeksiyonları. Travmatik Beyin Yaralanmaları

NÖROLOJİDE GÖRÜNTÜLEME. Yrd.Doç.Dr.Sefer VAROL DÜTF Nöroloji AD

Görüntüleme Yöntemleri

Sol Mastoid Kemikte Monostotik Fibröz Displazili Bir Olgunun MRG Bulguları

ANJİOMATÖZ MENİNGİOMA: TANISAL BİR İKİLEM!

Nöroradyolojide İleri MR Uygulamaları ve 3 Tesla MR

Göğüs Cerrahisi Alkın Yazıcıoğlu. Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi

ADRENAL KİTLELERK TLELERİNDE DR. FATİH H TUNCA İSTANBUL TIP FAKÜLTES LTESİ GENEL CERRAHİ

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı

Dr. Halil İbrahim SÜNER, Dr. Özgür KARDEŞ, Dr. Kadir TUFAN Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroşirürji A.D. Adana Dr. Turgut Noyan Uygulama ve

Özet. Abstract. Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal) 25 (2) 73-77,

PROTON MR SPEKTROSKOPİNİN BEYİN TÜMÖRLERİNDE TANISAL DEĞERİ 1

27:(1) Olgu Sunumu

Pediatrik kemik tümörlerinde radyolojik tanı

Uzm. Dr. Haldun Akoğlu

Dr. A. YÜKSEL BARUT 1

ÖN SÖZ. Dr. Merve Özen. Haziran iii

Kapalı sistem beyin biyopsi yöntemleri; histopatolojik değerlendirmede algoritma

Pontoserebellar Köşe Tümörleri: Kulak MRG Bulguları

Pediatrik karaciğer kitlelerinde ayırıcı tanı

Anaplastik Ependimoma Olgusunda Magnetik Rezonans Spektroskopi ile Saptanan Radyasyon Nekrozu: Olgu Sunumu

MR anjiyografiyi diğer anjiyografik yöntemlerden ayıran en önemli özellik eksojen bir kontrast

Kontrast Tutulumlu Atipik Karaciğer Hemanjiomu

MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEMEDE PATENT ANEVRİZMAYI TAKLİT EDEN İNTRAKRANYAL KALSİFİKASYONLAR "Olgu Sunumu"

Tip 1 nörofibromatozis (NF1), otozomal dominant geçişli 17. kromozomda

Kendisinde veya birinci derece akrabalarında genetik testler ile BRCA 1 ve BRCA 2

Genitoüriner Sistem Tümörlerinde Radyoloji Dr.Oğuz Dicle

SOLİTER BEYİN METASTAZI VE GLİOBLASTOMA MULTİFORME AYIRICI TANISINDA MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME PERİTÜMÖRAL ADC DEĞERLERİNİN YERİ

Dr Alpay ALKAN Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji A.D

TEKNİK TEKNİK TEKNİK TEKNİK TEKNİK BOS AKIM GÖRÜNTÜLEME Dr. Yusuf Öner PC SİSTERNOGRAFİ PC SİSTERNOGRAFİ PC SİSTERNOGRAFİ PC SİSTERNOGRAFİ

OLGU. 57 yaşında Sağ memede son 10 ayda hızla büyüyen kitle

Osteosarkom multipl myelomdan sonra en s k görülen primer

Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Journal of Cukurova University Faculty of Medicine

Uzm. Dr. Haldun Akoğlu

Demansta görüntülemenin rolü Dr.Ercan Karaarslan Acıbadem Üniversitesi

BİLDİRİ. 3 (Bildiri ID: 60)/Travmatik orbital leptomeningeal kist Poster Bildiri

VENÖZ İSKEMİLER YİNE BEN

Demansta görüntülemenin rolü. Dr.Ercan Karaarslan Acıbadem Üniversitesi

Radyolojik Teknikler - I MRG

Prostat Malignitelerinde Difüzyon Ağırlıklı MR ın Tanıya Katkısı

İNTRAORBİTAL KAVERNÖZ ANJİOMLAR

Hastanesi, Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Hastanesi

ÜST ÜRİNER SİSTEM KANSERLERİNDE GÖRÜNTÜLEMENİN ÖNEMİ

SVO da Perfüzyon ve Difüzyon MR

ÇOCUKLUK ÇAĞI BEYİN TÜMÖRLERİNDE KLİNİK BULGULAR VE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME Murat Serhat Aygün 1, Fuldem Mutlu Aygün 2

Journal of Neurological Sciences [Turkish] 22:(3)# 49; ,

Göğüs Cerrahisi Sedat Gürkok. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Pontoserebellar köfle tümörlerinde dinamik kontrastl manyetik rezonans görüntüleme bulgular

İNVAZİF ASPERGİLLOZ Radyolojik Tanı. Dr. Recep SAVAŞ Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir

Kistik ya da nekrotik intrakranyal kitlelerin FLAIR ve difüzyon-a rl kl EPI MRG ile karakterizasyonu

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD

İntradural Spinal Tümörler. Dr. Fuldem Yıldırım Dönmez Başkent Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı, Ankara

EPİLEPSİ: GÖRÜNTÜLEME

AKUT PULMONER EMBOLİDE RADYOLOJİK ÖNEMLİ MESAJLAR

Mehmet Sait Doğan, Selim Doğanay, Gonca Koç, Süreyya Burcu Görkem, Abdulhakim Coşkun

XX--ış ı ınlar ı ı Tı T bbi Görüntülemenin Başlangıcı W.Konrad Roentgen

Bilgisayarl tomografi (BT) ve manyetik rezonans görüntüleme

Erken Evre Akciğer Kanserinde

Sarkoidoz. MSS granülomatozları. Sarkoidoz. Sarkoidoz. Granülom / Granülomatoz reaksiyon

1-Radyolojide Fizik Prensipler Amaç:Radyolojide kullanılan görüntüleme sistemlerinin fiziksel çalışma prensiplerinin öğretilmesi amaçlanmıştır.

Küçültme Mammaplasti Ameliyatı Uygulanan Hastalarda Oluşan Ameliyat Sonrası Değişikliklerin MRG ve USG ile Değerlendirilmesi

Meme Manyetik Rezonans Görüntülemede Yeni Teknolojiler: Difüzyon Görüntüleme ve Spektroskopi

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı, Ankara 2. Obstructive Hydrocephallus Due to Aqueductal Web

SİROZDA DOKU VE LEZYON KARAKTERİZASYONU. Murat Acar. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyoloji Anabilim Dalı

OLGU SUNUMU. Dr. Furkan DURSUN GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi TÜD KUZEY MARMARA ŞUBESİ AYLIK BİLİMSEL TOPLANTISI

Meningiom Olgularında Ki-67 Proliferasyon İndeksi, Histopatolojik ve Klinik Parametreler ile İlişkisi

Primer Akciğer Tümörlerinde Soliter Beyin Metastazlı Hastada Gamma Knife ile Radyocerrahi

Anıl Özgür1, Gonca Çabuk1, Hakan Kaleağası1, Engin Kara1. Abstract

İNTRAKRANYAL TÜMÖRLER. CEM CALLI Dept. Of Radiology, Section of Radiology, Ege University, Izmir, Turkey

Dural AVF lerde Tedavi. Prof.Dr.Saruhan Çekirge Bayındır Hastanesi Koru Hastaneleri Ankara

Transkript:

Geliş Tarihi: 16.08.2011 / Kabul Tarihi: 13.09.2011 Meningiomlarda Modern Görüntüleme Teknikleri Advanced Imaging of Meningiomas Derleme Ayşenur Cila Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı, Sıhhiye, Ankara Yazışma Adresi: Ayşenur CİLA / E-posta: acila@hacettepe.edu.tr ÖZ Menengiomların tanınmasında yardımcı klasik Bilgisayarlı Tomografi ve Manyetik Rezonans Görüntüleme özellikleri ile MR Spektroskopi, Diffüzyon Ağırlıklı Görüntüleme ve Perfüzyon Ağırlıklı Görüntüleme bulguları açıklanacaktır. İleri görüntüleme tekniklerinin meningiomların alt tiplerini belirlemedeki etkinliği tartışılacaktır. ANAHTAR SÖZCÜKLER: Meningiom, MR spektroskopi, MRI fonksiyonel ABSTRACT Magnetic resonance imaging, MR spectroscopy, diffusion weighted imaging and perfusion weighted imaging findings will be explained together with classical computed tomography in meningiomas. We will discuss the effect of advanced imaging techniques in the description of meningioma subgroups. Keywords: Meningioma, MR spectroscopy, MRI functional Meningiomlar en sık görülen erişkin ekstraaksiyel neoplazisidir. Yerleşim yerleri azalan sıklıkla parasagital dura, konveksiteler, sphenoid kanat, serebellopontin köşe sisterni, olfaktor oluk ve planum sfenoidale dir (10). % 90 supratentoryal yerleşimli; %1 embriolojik araknoid kalıntılara bağlı ekstrakranial olabilirler. İntraventriküler meningiomların % 80 ni lateral ventriküllerde (özellikle sol lateral ventrikülde) koroid pleksusa yakın kesimde, daha nadir olarak 3. ve 4. ventriküllerde olurlar. Meningiomlarda klasik BT & MRG bulguları Meningiomların klasik Bilgisayarlı Tomografi (BT) bulguları: Kontrastsız BT de beyin dokusuna göre hiperdens (% 60), kalsifikasyon içeren (% 20), komşuluğundaki kemikte hiperosteoz oluşturan, kontrastlı BT de yoğun ve homojen kontrast tutan ekstraaksiyel kitledir (Şekil 1A-D) (10). Tümöral kalsifikasyon olabilir; intraventriküler meningiomlarda kalsifikasyon daha sıktır (% 45-68). Kafa tabanındaki meningiomlarda planum sfenoidale ve tuberkulum sellanın kafa içine doğru bombeleşmesi ve etmoidal sinüslerde havalanma artışı (pnömosinüs dilatans) meningiomlara spasifik olup, bu bölgenin şvannom, nazofaringeal karsinom gibi diğer kitlelerden ayırımında değerli bir bulgudur (Şekil 2A,B) (2). Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) meningiomun tüm uzanımını, vasküler invazyonu, tumor vaskülaritesini, parankimal ödemi ve intraosseöz invazyonu BT ye gore çok A b c d Şekil 1: Meningiomların klasik BT bulguları. A, B) Sol frontal meningiomun kontrast öncesi BT de (A) beyin dokusuna gore hiperdens olduğu ve kontrast maddeyi yoğun ve homojen tuttuğu (B) görülmektedir. C) Sağ sphenoid kanat meningiomu olan hastanın kemik penceresindeki BT kesitinde, sphenoid kemikte hiperosteoza bağlı dansite artışı (ok) ve ekspansiyona bağlı orbita hacminin azalması (ok) izlenmektedir. D) NF II olan hastadaki multipl meningiomlarda intratumöral kalsifikasyonlar (ok) dikkati çekmektedir. Türk Nöroşirürji Dergisi 2011, Cilt: 21, Sayı: 2, 91-96 91

daha iyi ve ayrıntılı gösterir. T1-ağırlıklı (T1A) görüntülerde meningiom serebral kortekse benzer ya da hafif hipointens, T2-ağırlıklı (T2A) görüntülerdeyse gri cevhere göre hafif hiperintenstir. Kontrast madde ile yoğun parlaklaşır. İçindeki ve çevresindeki yoğun damarlar dikkat çeker (Şekil 3A-C). Meningiom gibi ekstra-aksiyel intradural lezyonların ayırımı için tanımlanan yarık işareti, lezyon ile beyin dokusu arasında BOS, damar ya da hipointens dura varlığında söylenebilir (Şekil 4A,B) (10). Dural kuyruk kontrastlı MRG de görülen, lezyonun kenarlarından perifere doğru uzanan dural kalınlaşmaya verilen isimdir ve meningiomların % 72 sinde görülür (Şekil 5) (2). Dural kalınlaşma meningial infiltrasyon ya da fibrovasküler reaktif proliferasyona ait olabilir. Bu bulgu özellikle parasellar ya da köşe sisterni yerleşimli kitlelerde meningiomu şvannomdan ayırt etmekte yardımcıdır (Şekil 6A-C ve Şekil 7). MRG ile meningiomların dural sinus invazyonu ve özellikle parasellar arteriyel sıkıştırma belirtileri hızlı T2A incelemelerle bile söylenebilir (Şekil 8). Kontrastlı manyetik rezonans (MR) Anjiografi veya BT Anjiografi vasküler daralma ve invazyonu daha ayrıntılı gösterir (Şekil 8A-C). Meningiomlarda Diffüzyon ağırlıklı görüntüleme bulguları Diffüzyon ağırlıklı görüntüleme (DAG) primer beyin tümörlerinin değerlendirilmesinde tanısal bir yöntem olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır. Tümör derecesinin apparent diffusion coefficient (ADC) değerleri ile korele olduğu bilinmektedir (6,18,25). Yüksek dereceli beyin tümörlerinin ADC değerleri, düşük dereceli olanlar ve normal beyin parankiminden daha düşüktür (3,18,20,25). Literatürde tümörlerin diffüzyon özellikleri ile histopatoloijk derecesi arasındaki ilişkiyi gösteren çalışmaların çoğu intraaksiyal tümörlere yöneliktir (11,18). A b Şekil 2: A) Sagital T1- ağırlıklı MR. B) Kontrast sonrası koronal T1- ağırlıklı MR. Planum sfenoidale yerleşimli meningiomlarda (kalın ok) altındaki paranazal sinüste havalanma fazlalığı (küçük ok) ve planumda kafa içine doğru bombeleşme tipiktir. Bu bölgenin meningiom dışı tümörlerinden ayırt edilmesinde yararlı bir bulgudur. A b c Şekil 3: Sol frontal meningiom. A) Transvers T2-ağırlıklı MR. B) Transvers T1-ağırlıklı MR. C) Kontrast sonrası transvers T1-ağırlıklı MR. Meningiomun köken aldığı meninkse komşu frontal kemikte hiperosteoza bağlı kalınlaşma özellikle iç tabulada belirgindir (kalın beyaz ok). Meningiom T2A da beyine gore hiperintens, T1A da beyinle aynı intensitedir. Kontrast maddeyi yoğun tutarak hiperintens olmaktadır (C). T2A görüntüde kitle içindeki sinyalsiz nokta geniş vasküler yapıya aittir (küçük beyaz ok). Meningiom parankimde ödeme ve subfalsin şifte neden olmuştur. 92 Türk Nöroşirürji Dergisi 2011, Cilt: 21, Sayı: 2, 91-96

A Yüksek dereceli tümörlerdeki düşük ADC değerlerini açıklamaya yönelik farklı teoriler bulunmaktadır. Tümörün artmış hücre yükü, nükleus/sitoplazma oranında artış, küçük hücre boyutu, tümördeki fibröz ya da gliotik bileşenler, tümörün kanlanma özellikleri ( kapiller yataktaki moleküllerin mikrohareketleri, vs) yüksek dereceli tümörlerdeki kısıtlanmış diffüzyondan sorumlu olabilir (8,20,24). İntraaksiyal tümörlerin DAG özelliklerini araştıran çok sayıdaki çalışmaya rağmen en sık görülen ekstraaksiyal tümörler olan meningiomların değerlendirilmesinde bu tekniğin önemini irdeleyen az sayıda makale bulunmaktadır (11,13,20,25). Atipik/malign menengiomlar histolojik olarak artmış mitotik aktivite, küçük hücre boyutu, yüksek nükleus/sitoplazma oranı, devamlı büyüme paterni gibi su diffüzyonunu azaltması ve ADC değerlerini düşürmesi beklenen özelliklere sahiptir (24). Literatürde meningiomların histopatolojik alt b Şekil 4: Yarık işareti ekstraaksiyel lokalizasyonu gösteren bulgudur. A) Falks meningiomlu hastanın koronal T2A görüntüsünde kitle ile beyin dokusu arasında hiperintens BOS (beyaz ok) ve damarlar (siyah ok) kitlenin ekstraaksiyel olduğunu belirleyen bulgulardır. B) Sol kavernöz sinüs meningiomlu hastanın koronal T2A görüntüsünde, meningiom ile beyin dokusu arasındaki ince hiperintens BOS varlığı (küçük beyaz ok) ve kitle içindeki hipointens kalın leptomeninks (kalın beyaz ok) yarık işareti nin özellikleridir. Sol Gasser ganglionu («) meningiomla infiltredir. Şekil 5: NF I ve multipl meningiomu olan hastanın kontrast sonrası T1A görüntüsünde sağ frontal konveksite ve sol sphenoid kanat meningiomlarının kenarlarında kalınlaşmış duranın oluşturduğu dural kuyruk (ok) görülmektedir. A b c Şekil 6: Sol kavernöz meningiom. Postkontrast A) aksiyel, B) koronal, C) sagital T1A görüntüler. Meningiomdan perifere uzanan dural kuyruk (kalın ok) ve sol ön klinoiddeki hipertrofi (küçük ok) meningiomun şvannomdan ayırımında yardımcı bulgulardır. Türk Nöroşirürji Dergisi 2011, Cilt: 21, Sayı: 2, 91-96 93

tipleri ile ADC değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı korelasyon bulunduğunu bildiren makaleler bulunmaktadır (9,11,18). Bu çalışmalarda atipik/malign meningiomlar Şekil 7: Sol pontoserebellar köşe meningiomu. Postkontrast aksiyel T1A görüntüde sol internal akustik kanal içine de uzanan meningiomdan klival yüzeylere uzanan dural kuyruk (ok) kitlenin meningiom olduğunu desteklemektedir. için ortalama ADC değerleri benign olanlarınkinden daha düşük bulunmuştur (9,11,18,20). Ek olarak Nagar ve ark. tümör ADC değerinin normal görünen beyaz cevher ADC değerine oranını değerlendirmiş, benign ve atipik-malign meningiomlar için ADC değerinin istatistiksel olarak anlamlı olduğunu bildirmiştir (18). Aynı çalışmada % 96 hassasiyet ve % 100 özgüllük ile ADC oranı için 0.99 değeri kesim noktası olarak belirtilmiştir. Tüm bu çalışmalara karşın benign ve atipik ve/veya malign meningiom ayrımında ADC değerlerinin anlamlı olmadığını bildiren çalışmalar da vardır (13,14,23,25). Farklı sonuçlar magnet gücü, manyetik alan homojenitesi, görüntüleme protokolü (b değeri, DAG nin kontrsatlı serilerden önce ya da sonra yapılmış olması), ilgi alanı boyutu ve yerleştirildiği lezyon alanı, tümör içerisindeki mikroskopik nekroz odakları gibi birçok faktör sonuçlar arasındaki farklılıkları doğurabilir (20,23). Nitekim biz de meningiom derecesi ve alt tipleri ile ADC değerleri arasındaki ilişkiyi araştırdığımız geniş seride korelasyon bulmadık (Şekil 9A-D) (19). Ek olarak benign meningiom ADC değerleri ile histopatolojik tümör hücre yükünü değerlendiren bir çalışma da istatistiksel anlamlılık olmadığı bildirilmiştir (13). A b c Şekil 8: Anterior falks meningiomu. A) Koronal T2A, B) Sagital kontrastlı MR Venografi, C) aksiyel kontrastlı MR Venografi. Koronal T2A görüntüde meningiom superior sagital sinüsün ön kesimini infiltre etmiştir (ok). Patent damarlar T2A görüntülerde siyah ve sinyalsiz olurlar (Bkz Şekil 4A ve 4B). Kontrastlı MR Venografi de invazyon ve oklüzyon doğrulanmaktadır (ok). A b c d Şekil 9: Histopatolojik olarak atipik meningiom olarak tanı alan parasellar meningiomun B) ADC haritasında A) kısıtlanmış difüzyon; sol parietal meningiomun C) ADC haritasındaysa D) hafifçe artmış diffüzyon saptanmıştır. Difüzyon ağırlıklı görüntüler atipik ve malign meningiomun preoperatif tanısını koymakta yararlı olamamaktadır. 94 Türk Nöroşirürji Dergisi 2011, Cilt: 21, Sayı: 2, 91-96

Şekil 10: Sağ parietal meningiomun kısa eko zamanlı (TE: 30 msn) MRS inde kolinde hafif derecede artış ve normal parankimde saptanmayan alanin varlığı (ok) görülmektedir. Meningiomlarda Perfüzyon ağırlıklı görüntüleme bulguları Perfüzyon MR görüntüleme tekniği beyin kanlanmasının yarıkantitatif değerlendirilmesinde kullanılabilir. Nöroradyolojide ağırlıklı olarak kullanılan perfüzyon tekniği intravenöz (iv) yolla bolus tarzında uygulanan kontrast maddenin beyin parankiminden geçişi sırasında yol açtığı sinyal kaybını gösterme ilkesine dayalı dinamik duyarlılık kontrast (DDK) perfüzyon MR görüntülemedir (22). Kontrast maddenin intrave ekstravasküler kompartmanlar arasındaki geçişini yansıtan perfüzyon eğrileri serebral kan hacmini (CBV) ve tümör ile normal doku eğrilerinin birbirine oranı ise görece serebral kan hacmini (rcbv) gösterir. Renk kodlu haritalar oluşturularak ilgi alanındaki dokunun kanlanma özellikleri değerlendirilir (22,27). Bu teknik tedavi yaklaşımı ve davranışı birbirinden oldukça farklı benign ve atipik/malign menenjiyomların cerrahi öncesinde tanısını sağlamada olduğu kadar, santral sinir sisteminin en sık rastlanan hipervasküler tümörlerinden biri olan meningiomlarda cerrahi öncesinde embolizasyon gereksinimini göstermede de oldukça faydalıdır (1). Tipik olarak benign meningiomlar eksternal karotid arterin dural dallarından beslenir. Meningiom büyüdükçe komşu pial dallardan da kanlanmaya başlar ki bu durum tümörün daha agresif olduğu ve daha sık rekürrens gösterebileceği yönünde şüphe uyandırmalıdır (22). Nitekim literatürde benign ve atipik/malign meningiom ayırıcı tanısında rcbvdeğerlerinin iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı olduğunu (12,27-28) ve de aksini iddia eden bir çok çalışma bulunmaktadır (26,28-29). Bunlardan birinde atipik meningiom çevresindeki beyin parankiminde rcbv değerlerinin benign meningiomların çevresindeki vazojenik ödem alanına oranla anlamlı şekilde artmış olduğunu bildirmiştir (27). Bu durum komşu parankimde artmış anjiogenez ya da mikrovasküler proliferasyon ile ilişkili olabilir. Perfüzyon tekniği konvansiyonel görüntülemede meningiomlarla benzer özellikler gösterebilecek dural metastazlar ve nörinomların ayırıcı tanısında da fayda sağlayabilir (15-16). Meningiomlarda MR Spektroskopi bulguları Meningiomlar klasik görüntüleme özelliklerine sahipse de halen bazı lezyonların ayırıcı tanısında ileri görüntüleme tekniklerine ihtiyaç duyulmaktadır ki bunlardan biri de MR Spekroskopi dir (MRS). MRS, meningiomların özellikle serebellopontin açı sisterninde yer alan şvannom ve dural metastazlar ile ayırıcı tanısında önemlidir (5). Birçok invivo ve cerrahi rezeksiyon materyalinden gerçekleştirilmiş spektroskopik çalışmada meningiomlarda alanin varlığı, görece yüksek kolin ve glutamine/glutamate kompleksi (Glx) ile düşük N-asetil aspartat (NAA), kreatin ve lipid değerleri tipik özellikler olarak bildirilmiştir. Özellikle alanin varlığının meningiom belirteci olduğu bir çok çalışmada vurgulanmıştır (Şekil 10) (5,17,21). Proton MR spektroskopi ( 1 H MRS) tekniğinde özellikle aminoasitlerin gösterilebileceği kısa eko zamanlı incelemenin iv kontrast madde öncesinde yapılması önemlidir. Benign ve atipik/malign meningiom ayrımında 1 H MRS nin genel olarak ayırt edici olmadığı bilinmektedir (7). Ancak literatürde son zamanlarda tümöre komşu parankimde normalin alt sınırında ya da hafifçe düşük NAA/kolin oranları ve yüksek lipid varlığı tümörün invaziv-agresif naturü hakkında bilgi verebileceği yönünde çalışmalar vardır (4). Sonuç Meningiomların klasik BT ve konvansiyonel MRG bulgularına ek olarak MR anjiyografi dural sinüs invazyonu ve arteryel sıkıştırmayı, difüzyon ağırlıklı görüntülemede beyaz cevhere göre düşük ADC değerleri atipik-malign meningiom olasılığını, perfüzyon MR dural metastazlardan ayırt edilmesini, MR spektroskopi ise şvannom/metastazlardan ayrımında yardımcı olabilir. MRS de alanin varlığı şüpheli durumlarda meningiom tanısını destekler. İleri tekniklere rağmen atipik / malign meningiomların preoperatif tanınması konvansiyonel bulgulardan daha fazla bilgi vermemektedir. KAYNAKLAR 1. Berger MS: Perfusion MR and the evaluation of meningiomas: Is it important surgically? AJNR Am J Neuroradiol 24: 1499-1500, 2003 2. Borges A: Imaging of the central skull base. Neuroimaging Clinics of North America 19: 669-696, 2009 3. Bulakbasi N, Guvenc I, Onguru O, Erdogan E, Tayfun C, Ucoz T: The added value of the apparent diffusion coefficient calculation to magnetic resonance imaging in the differentiation and grading of malignant brain tumors. J Comput Assist Tomogr 28: 735-746, 2004 4. Chernov MF, Nakaya K, Kasuya H, Kato K, Ono Y, Yoshida S, Nakamura R, Suzuki T, Muragaki Y, Iseki H, Kubo O, Hori T, Takakura K: Metabolic alterations in the peritumoral brain in cases of meningiomas: 1H-MRS study. J Neurol Sci 284: 168-174, 2009 Türk Nöroşirürji Dergisi 2011, Cilt: 21, Sayı: 2, 91-96 95

5. Cho YD, Choi GH, Lee SP, Kim JK: (1)H-MRS metabolic patterns for distinguishing between meningiomas and other brain tumors. Magn Reson Imaging 21: 663-672, 2003 6. Combs SE, Schulz-Ertner D, Debus J, von Deimling A, Hartmann C: Improved correlation of the neuropathologic classification according to adapted World Health Organization Classification and outcome after radiotherapy in patients with atypical and anaplastic meningiomas. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2010, [Epub ahead of print] 7. Demir MK, Iplikcioglu AC, Dincer A, Arslan M, Sav A: Single voxel proton MR spectroscopy findings of typical and atypical intracranial meningiomas. Eur J Radiol 60: 48-55, 2006 8. Eis M, Els T, Hoehn-Berlage M, Hossmann KA: Quantitative diffusion MR imaging of cerebral tumor and edema. Acta Neurochir Suppl (Wien) 60: 344-346, 1994 9. Filippi CG, Edgar MA, Uluğ AM, Prowda JC, Heier LA, Zimmerman RD: Appearance of meningiomas on diffusionweighted images: Correlating diffusion constants with histopathologic findings. AJNR Am J Neuroradiol 22: 65-72, 2001 10. Grossman RI, Yousem DM: Neuroradiology: The requisites. 1. Baskı. St Louis: Mosby, 2003 11. Hakyemez B, Yildirim N, Gokalp G, Erdogan C, Parlak M: The contribution of diffusion-weighted MR imaging to distinguishing typical from atypical meningiomas. Neuroradiology 48: 513-520, 2006 12. Kimura H, Takeuchi H, Koshimoto Y, Arishima H, Uematsu H, Kawamura Y, Kubota T, Itoh H: Perfusion imaging of meningioma by using continuous arterial spin-labeling: Comparison with dynamic susceptibility-weighted contrastenhanced MR images and histopathologic features. AJNR Am J Neuroradiol 27: 85-93, 2006 13. Kono K, Inoue Y, Nakayama K, Shakudo M, Morino M, Ohata K, Wakasa K, Yamada R: The role of diffusion-weighted imaging in patients with brain tumors. AJNR Am J Neuroradiol 22: 1081-1088, 2001 14. Krabbe K, Gideon P, Wagn P, Hansen U, Thomsen C, Madsen F: MR diffusion imaging of human intracranial tumours. Neuroradiology 39: 483-489, 1997 15. Kremer S, Grand S, Rémy C, Pasquier B, Benabid AL, Bracard S, Le Bas JF: Contribution of dynamic contrast MR imaging to the differentiation between dural metastasis and meningioma. Neuroradiology 46: 642-648, 2004 16. Maeda M, Itoh S, Kimura H, Iwasaki T, Hayashi N, Yamamoto K, Ishii Y, Kubota T: Vascularity of meningiomas and neuromas: Assessment with dynamic susceptibility-contrast MR imaging. AJR Am J Roentgenol 163: 181-186, 1994 17. Majós C, Alonso J, Aguilera C, Serrallonga M, Pérez-Martín J, Acebes JJ, Arús C, Gili J: Proton magnetic resonance spectroscopy ((1)H MRS) of human brain tumours: Assessment of differences between tumour types and its applicability in brain tumour categorization. Eur Radiol 13: 582-591, 2003 18. Nagar VA, Ye JR, Ng WH, Chan YH, Hui F, Lee CK, Lim CC: Diffusion-weighted MR imaging: Diagnosing atypical or malignant meningiomas and detecting tumor dedifferentiation. AJNR Am J Neuroradiol 29: 1147-1152, 2008 19. Ozgen Mocan B SE, Karli Oguz K, Mut M, Dolgun A, Soylemezoglu F: Correlation between apparent diffusion coefficient values and histopathological subtype of meningiomas. In European Congress of Radiology. Vienna, 2011: B-211 20. Pavlisa G, Rados M, Pazanin L, Padovan RS, Ozretic D, Pavlisa G: Characteristics of typical and atypical meningiomas on ADC maps with respect to schwannomas. Clin Imaging 32: 22-27, 2008 21. Pfisterer WK, Nieman RA, Scheck AC, Coons SW, Spetzler RF, Preul MC: Using ex vivo proton magnetic resonance spectroscopy to reveal associations between biochemical and biological features of meningiomas. Neurosurg Focus 28: E12, 2010 22. Saloner D, Uzelac A, Hetts S, Martin A, Dillon W: Modern meningioma imaging techniques. J Neurooncol 99: 333-340, 2010 23. Santelli L, Ramondo G, Della Puppa A, Ermani M, Scienza R, d Avella D, Manara R: Diffusion-weighted imaging does not predict histological grading in meningiomas. Acta Neurochir (Wien) 152: 1315-1319; discussion 1319, 2010 24. Sugahara T, Korogi Y, Kochi M, Ikushima I, Shigematu Y, Hirai T, Okuda T, Liang L, Ge Y, Komohara Y, Ushio Y, Takahashi M: Usefulness of diffusion-weighted MRI with echo-planar technique in the evaluation of cellularity in gliomas. J Magn Reson Imaging 9: 53-60, 1999 25. Yamasaki F, Kurisu K, Satoh K, Arita K, Suqiyama K, Ohtaki M, Takaba J, Tominaga A, Hanaya R, Yoshioka H, Hama S, Ito Y, Kajiwara Y, Yahara K, Saito T, Thohar MA: Apparent diffusion coefficient of human brain tumors at MR imaging. Radiology 235: 985-991, 2005 26. Yang S, Law M, Zagzag D, Wu HH, Cha S, Golfinos JG, Knopp EA, Johnson G: Dynamic contrast-enhanced perfusion MR imaging measurements of endothelial permeability: differentiation between atypical and typical meningiomas. AJNR Am J Neuroradiol 24: 1554-1559, 2003 27. Zhang H, Rödiger LA, Shen T, Miao J, Oudkerk M: Perfusion MR imaging for differentiation of benign and malignant meningiomas. Neuroradiology 50: 525-530, 2008 28. Zhang H, Rödiger LA, Shen T, Miao J, Oudkerk M: Preoperative subtyping of meningiomas by perfusion MR imaging. Neuroradiology 50: 835-840, 2008 29. Zhu F ZY, Wang C: Perfusion MRI evaluation of correlating perfusion constants with histologic findings in meningiomas. In Proceedings of the Annual Meeting of the International Society for Magnetic Resonance in Medicine. Berkeley, CA: 2002 96 Türk Nöroşirürji Dergisi 2011, Cilt: 21, Sayı: 2, 91-96