Hipotiroidi Prof. Dr. Mustafa Kemal BALCI Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı
Tanım Tiroid hormon yetersizliği veya etkisizliği sonucu gelişen klinik tablodur. 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 2
Epidemiyolojik özellikler En sık 60 yaşlarında görülür, İyot yetmezliği bölgelerinde otoimmün nedenler ve iyatrojenik nedenler sıktır, Konjenital hipotiroidi 1/4000 yenidoğanda görülür İntrauterin hipotiroidi, yenidoğan hipotiroidisi kalıcı hasarlar oluşturduğu için erken tanı konmalı ve tedavi edilmelidir. 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 3
Nedenler Santral kaynaklı hipotiroidi Hipofizer Hipotalamus Primer hipotiroidi Tiroid Tiroid hormon direnci 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 4
Primer Hipotiroidi Tiroid bezine dışarıdan yapılan müdahaleler sonucunda Cerrahi Kısmi tiroidektomiler Total tiroidektomiler Radyoaktif İyot tedavisi sonrası Tiroid bezinin destrüksiyonu sonrası Akut harabiyet Kronik harabiyet 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 5
Trakea Deviasyonu
Hipotiroidi-Süreye göre Kalıcı hipotiroidi Tiroidektomi sonrası Hashimoto tiroiditi Postablatif hipotiroidi Geçiçi hipotiroidi Subakut tiroidit Sessiz tiroidit 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 7
Hipotiroidi Subklinik hipotiroidi Aşikar hipotiroidi 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 8
Klinik Belirti ve Bulgular Belirtiler Bulgular Letarji, Cilt ve saçta kuruluk, Soğuk intoleransı Saç dökülmesi Konsantrosyon bozukluğu Hafizada zayıflama Konstipasyon İştah azalması, ve kilo artışı Dispne Seste kalınlaşma Kas krampları Menoraji Cilt kaşıntıları Bradikardi Hafif diyastolik hipertansiyon Derin tendon reflkeslerinde relaksasyon fazında uzama Periferik soğukluk Guatr-Tiroid atrofisi Karpal Tunel sendromu Kardiyomegali Donuk yüz, Saçlarda kabalaşma Periorbital ödem, Dilde büyüme Ciltde solukluk, kabalaşma, Hipotermi-Koma-Solunumda yavaşlama Hafif derecede hipotiroidik giden kişilerde soğuk, travma, infeksiyon durumun kötüleşmesine neden olabilir 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 9
Klinik Belirti ve Bulgu sıklığı. J Clin Endocrinol Metab. 1997;82:771-776.) 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 10
Hipotiroidi nedenleri Primer Otoimmün hipotiroidi Hashimoto tiroiditi Atrofik tiroidit İlaçlar İyodu fazla bulunduran ilaçlar Lityum Antitiroid ilaçlar Sitokinler Aminoglutetimid Sunitinib Konjenital hipotiroidi İyot yetersizliği İnfiltratif hastalıklar Tip 3 deiyodinazın fazla ekspresyonu İnfantil hemanjioma Sekonder Pitüiter İzole Bexarotene tedavisi Hipotalamik nedenler Geçici Pitüiter İzole İlaçlar (Bexarotene tedavisi vd.) Hipotalamik nedenler 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 11
Hipotiroidide Laboratuvar TSH, st4 st3 Anti TPO Artanlar Creatine kinase (MM isoform) Low-density-lipoprotein cholesterol Lipoprotein(a) Plasma norepinephrine Azalan Vasopressin 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 12
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması Fonksiyonel Tanımlama TSH TSH Tirotoksikoz Ötiroid Hipotiroidi 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 13
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Hasta Ötiroid sendromu Geçici Hipotiroidi? Santral Hipotiroidi 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 14
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Santral Hipotiroidi 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 15
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 16
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomi 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 17
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomiye bağlı 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ Tiroid Hormon Replasmanı 18
VAKA -GK 50 yaşında, Kadın Ötiroid Multinodüler Guatr tanısı ile değerlendirilirken TİAB sonrası folliküler neoplazi gelmesi üzerine total tiroidektomi yapılıyor, Tiroidektomi patolojisi kolloidal guatr, T4 replasmanı başlanıyor, 150 mikrograma çıkılıyor, TSH 1.7, st3, st4 normal düzeyde 6 ay sonraki kontrolde TSH 17, st4 ve st3 normal bulunuyor, Bu arada demir eksikliği nedeniyle tedavi alıyor, ilacı düzenli kullanıyor, Tedavi düzenleniyor, 2 ay sonra TSH düzeyi normale düşüyor, 1 yıl sonra kontrole geliyor, TSH 6, st4, st3 normal bulunuyor, Levotiroksini arada almadığı öğreniliyor, sabah aç karna, 30 dk. Önce alması öneriliyor, 3 ay sonraki kontrol TSH düzeyi normal olarak geliyor, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 19
G. K.
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomi yok ise Otoimmün Tiroidit 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ Anti-TPO Tiroid USG Tiroid Hormon Replasmanı 21
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Primer Hipotiroidi Tiroidektomi yok ise Otoimmün Tiroidit 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ Anti-TPO Tiroid USG Tiroid Hormon Replasmanı 22
Vaka -MU 24 yaşında, Kadın, Hiçbir sağlık problemi yok, ilaç kullanmıyor Ciltde kuruma, 2 kilo alma nedeniyle başvuruyor, Adet düzensizliği başlamış, 3 ay önceki tiroid fonksiyon testleri normal, 1 hafta önce yapılan TSH; 13, st4:1.1, bulunmuş, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 23
Tedavi Süresi 6-8 hafta sonra TSH ölçümü Yaşam boyu izlem, 6 ay-1 yıllık aralarla 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 24
Tedavi dozu Total fonksiyon kaybında 1.4-1.8 mikrogram/kg, günlük replasman dozu TSH düzeyi ne olmalı? 0.5-2.5 miu/l GENÇ, komorbidite yoksa 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 25
Tiroid sintigrafisi gerek yok, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 26
Tiroid USG Yapılmalı, Tiroidit ile uyumlu görünüm, nodül yok 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 27
Hipotiroidide gelişebilecek diğer problemler Uygunsuz ADH sendomu-hiponatremi, Karaciğer enzim yüksekliği, Kreatinin yükselmesi, Hiperkolesterolemi CPK yüksekliği 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 28
Vaka 2-Primer Hipotiroidi-G. K. 39 yaş, K, Vücutta şişlik hissi, dengesizlik ile nörolojiye başvuruyor, Başağrısı Nörolojik değerlendirme normal, TSH hafif yüksek, st3 ve st4 normal, anti TPO yüksek LT4 50 mikrogram alıyor, LT4 75 mikrograma çıkılıyor, 2 ay sonra TSH yine hafif yüksek, st3 ve st4 normal LT4 100 mikrograma çıkılıyor, TSH 0.6, st4 ve st3 normal, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 29
G. K.
Özel Durumlarda Hedef değerler Kardiyovasküler riski yüksek olan kişilerde, 65 yaş üzerinde, ileri osteoporozu olanlarda, atriyal fibrilasyon varlığında, TSH: 1-4 miu/l, Santral hipotiroidi şüphesi varsa kortizol durumuna bak, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 31
T4 replasmanı alan bir kişide TSH kontrolü yapılması gereken durumlar Cerrahi, Gebelik, Araya giren hastalıklar, İlaç değişimi, Tiroid metabolizmasını etkileyen ilaçların kullanımı, Ağırlıkta hızlı değişiklikler 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 32
Levotiroksin alırken Dikkat! Sabah aç karna, kahvaltıdan en az 30 dakika önce Tek seferde ezilmeden su ile Diğer ilaçlarla birlikte alınmamalı, Aynı preparat kullanılmalı, değişiklik halinde kontrol edilmeli, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 33
Tiroid Hormon emilimini etkileyen faktörler Yaş, Proton pompa inhibitörleri, Çöliak hastalığı ve malabsorbsiyon. İlaç etkileşimleri; Bunlar levotiroksinden 4 saat sonra alınmalı demir bileşikleri, kolestiramin, sükralfat, kalsiyum, alüminyum hidroksit gibi antiasitler, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 34
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz Santral Hipotiroidi Hipotalamo /Hipofizer Değerlendirme Ön Hipofiz Hormonları Hipofiz MR 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 35
Vaka Sunumu KD 56 yaşında, Erkek, Astım Bronşiale Hipertansiyon Koroner arter hastalığı % 20 darlık, Sol ventrikül hipertrofisi, Diabetes Mellitus tip 2 HİPOFİZER MAKROADENOM Prolaktin yüksekliği İmpotans VKİ; 39, TSH 1, st4 normalin altında, st3 normal, T4 replasmanı, önce 25 mikrogram 2 ay kullanıyor, 50 mikrograma çıkılıyor, T4 ve T3 normal olarak izleniyor, 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 36
Bu hasta için önemli! Hipokortizolemi 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 37
Tiroid Hastalıkları Değerlendirme Şeması TSH TSH Tirotoksikoz -Hasta Ötiroid Sendromu? -Santral Hipotiroidi? Hipotalamo /Hipofizer Değerlendirme Ön Hipofiz Hormonları Hipofiz MR 03.12.2013 Çorlu/Tekirdağ 38