Nihal ERGİNEL
Stratejik Kalite Planlaması Uluslararası pazarda var olabilmek ve varlığını sürdürebilmek için kuruluşlar, kendilerine sürdürülebilir rekabet gücü sağlayacak geniş bir strateji belirlemek zorundadırlar.
Stratejik Kalite Planlaması Böyle stratejilerin tümü üçgrupta toplanabilir : 1. Maliyet/Liderlik Stratejileri : Kuruluşun faaliyet-maliyet zinciri (tedarikçi faaliyet maliyetleri, kuruluşun kendi faaliyetlerinin maliyetleri, dağıtım faaliyetleri maliyetleri) kapsamında etkinliği geliştirmek ve maliyetleri kontrol etmek üzere geliştirilen stratejilerdir.
Stratejik Kalite Planlaması 2. Farklılaşma Stratejileri: Kuruluşun ürünlerine ya da servislerine, müşteriler tarafından belirlen, değer katmayı araştıran stratejilerdir. Böyle stratejiler; * Rakiplere karşı yüksek teknolojiye sahip olmayı, * Kalitelerini sürekli iyileştiren rakiplerin bulunmasını, * Müşterilerine daha fazla ve daha iyi destek hizmetleri sunmayı, * Müşterilerin ödediği paradan daha fazla değer sağlamayı gerektiren stratejilerdir.
Stratejik Kalite Planlaması 3. Dar Pazar Stratejileri: Kuruluş oldukça dar olarak tanımlanan bir pazara odaklanır ve kuruluşun bu dar pazarda lider olmasına çalışılır. Liderlik ise, maliyet liderliği ya da farklılaşma stratejileri ya da her ikisi birden pazara yönelik özel olarak tasarlanarak sağlanabilir.
Stratejik Yönetim Kurumsal stratejiler, pazarda başarılı performansı sağlayabilmek / güvencesini yaratabilmek için kuruluşlar tarafından geliştirilen yaklaşımlardır. Kurumların geliştirdiği bu yaklaşımlar, stratejik plan olarak adlandırılan ve bir bütün olarak hazırlanan yazılı belgelerde belirtilir.
Stratejik Yönetim Stratejik yönetim, ahlaki (etik) değerler çerçevesinde pazarda başarılı performans sağlayabilmek için tüm faaliyetlerin ve kararların olabilir en iyi duruma dayandırıldığı yönetimdir. Stratejik yönetimin birbiriyle ilişkili iki bileşeni vardır: Stratejik planlama (strategic planning) Stratejik icraat (strategic execution)
Stratejik Yönetimin Bileşenleri 1.Stratejik planlama: Kuruluşun izleyen soruları yanıtladığı bir süreçtir. * Biz kimiz? * Nereye gidiyoruz? * Oraya nasıl ulaşacağız? * Neleri başarmayı umuyoruz? * Kuvvetli ve geliştirmeye açık yönlerimiz nelerdir? * İş ortamımızda karşımızdaki fırsatlar ve tehditler nelerdir?
Stratejik Yönetimin Bileşenleri 2. Stratejik İcraat: Stratejik planda belirtilen stratejilerin uygulanmasını, başarılmalarına yönelik gelişmelerin / ilerlemelerin izlenmesini ve gerekiyorsa düzenlemelerin yapılmasını kapsar. Stratejik icraat olabilir en büyük etkinliği ve etkenliği elde edecek bir uyarlamadır. Stratejik izleme şu sorulara yanıt arar: * Amaçlarımıza ulaşıyor muyuz? Etkenlik sorusu * Gerektiği kadar iyi yapabiliyor muyuz? Etkinlik sorusu.
Stratejik planlama süreci SWOT Analizi Geleceğe Bakışın Geliştirilmesi Özgörevin Geliştirilmesi Yönlendirici İlkelerin Geliştirilmesi Stratejik Amaçların geliştirilmesi Özel Taktiklerin Geliştirilmesi
SWOT Analizi Strengths: kuruluşun kuvvetli yanlarını gösterir. Weakness: kuruluşun geliştirmeye açık (zayıf) yanlarını gösterir. Opportunities: kuruluşun faaliyet gösterdiği alandaki fırsatları gösterir. Threats: kuruluşun faaliyet gösterdiği alandaki tehditleri/tehlikeleri gösterir.
SWOT Analizi 1. Kuruluşun güçlü yanlarının belirlenmesi: Kuruluşun güçlü yanı, kuruluşa rekabet üstünlüğü/gücü sağlayan bir özelliği ya da yeteneğidir. * Finansal güç, * Pazarda iyi bir saygınlık, * Statejik odaklanma, * Yüksek kaliteli ürünler/servisler, * Özel ürünler/servisler, * Maliyet liderliği, * Güçlü yönetim ekibi, * Etkili teknolojik süreçler, * Yetenekli işgücü, *Pazara hızlı/çabuk girebilme.
SWOT Analizi 2. Kuruluşun geliştirmeye açık (zayıf) yanlarının belirlenmesi: Kuruluşun geliştirmeye açık (zayıf) yanı, kuruluşa rekabet üstünlüğü/gücü sağlamayan bir özelliği ya dayeteneğidir. * Stratejik karışıklık / yön eksikliği, * Atıl kapasite / kaynaklar, * Atıl süreçler, * Yetersiz yönetim ekibi, * Çok dar ürün hattı, * Çok ayrı ürün hattı, * Talebi azalan ürünler, * Düşük ürün / hizmet kalitesi. * Yetersiz dağıtım sistemi, * Yetersiz tanımlanmış yönergeler, * Pazarda saygınlığın yetersizliği * Rakiplere göre yüksek birim maliyet, * Çalışanların yetersizliği / yeteneksizliği,
SWOT Analizi 3. Dışsal fırsatların belirlenmesi: Dışsal fırsatlar, kuruluşun iş ortamında ona potansiyel büyüme / sürdürülebilir rekabet üstünlüğü sağlayan fırsatlardır. * Yeni müşterilerin elde edilebilirliği, * Var olan ya da potansiyel / planlanmış ürünler için genişleyen pazar, * Büyümeyi sınırlayan engellerin giderilmesi, * Rakiplerin başarısızlıkları, * Gündeme gelen yeni verimlilik / kalite arttıran teknolojiler.
SWOT Analizi 4. Dışsal tehditlerin belirlenmesi: Dışsal tehditler, kuruluşun iş ortamında onu rekabette güçsüz kılacak olgulardır. * Düşük maliyetli rakiplerin pazara girmesi, * Yüksek kaliteli rakiplerin pazara girmesi, * Yerine geçebilir (ikame) ürünlerin / servislerin satışlarının artması, * Pazar büyümesinde görülür yavaşlama, * Maliyetli yeni düzenlemelerin gerekmesi, * Zayıf tedarikçi ilişkileri, * Tüketici alışkanlıklarında değişmeler, * Potansiyel tahrip edici nüfus değişmeleri.
2. Geleceğe Bakışın Geliştirilmesi Bir kuruluşun yönlendirici gücü, ne olmak istediğinin hayali ve var oluş nedeni geleceğe bakışınında açıkça görülebilmelidir. Geleceğe bakış gerçekleşebilecek bir hayaldir. Bir kuruluş geleceğe bakışını oluştururken izleyen noktaları içermesine dikkat etmelidir: * Herkes tarafından kolay anlaşılabilir olmalıdır, * Kısa olmasına karşın açık ve yoğun bilgi verebilmelidir, * Fırsat yaratabilmeli ve bunlar ulaşılabilir olmalıdır, * Yumuşak fakat dokunulabilir olamalıdır, * Herkese yönlendirici heyecan taşımalıdır, * Herkeste amaç birliği yaratabilmelidir, * Sayılarla ilgilenmemelidir, * Çalışanlara bir koro özelliği taşımalıdır.
3. Özgörevin Geliştirilmesi Kuruluşun varlık nedenini belirten özgörev ifadesi hazırlanırken izleyen noktalara dikkat edilmelidir: * Kim, Ne ve Nerede sorularına, özellikle Kim sorusuna, kuruluşu ve müşterilerini de içerecek şekilde yanıt verilebilmelidir, * Kısa ve öz olmalıdır, * Basit, anlaşılabilir ve tanımlayıcı sözcükler içermelidir, * Nasıl sorusuna yanıt aramamalıdır.
4. Yönlendirici İlkelerin Belirlenmesi Bir kuruluşun yönlendirici ilkeleri, kuruluşun özgörevini gerçekleştirebileceği bir çerçeve oluşturmalıdır. Her bir yönlendirici ilke önemli bir örgütsel değeri kapsamalıdır. Hepsi birlikte kuruluşun değer sistemini yansıtmalıdır. Çalışanların katılımıyla hazırlanması beklenir.
5. Kapsamlı Stratejik Amaçların Belirlenmesi Kapsamlı stratejik amaçlar, kuruluşun özgörevini ölçülebilir ifadelere dönüştürür. Kuruluşun ulaşmak istediği ve başarmak için enerjisini ve kaynaklarını kullanacağı gerçek hedefleri temsil ederler. İyi yazılmış kapsamlı örgütsel amaçlar izleyen özelliklere sahiptir: * Sürekli yeniden yazılmaması için yeyterince kapsamlı hazırlanmalı, * Ölçülebilir göstergelerle belirlenmesi, sadece rakamlarda oluşmamamlı, * Her biri istenilen bir sonuca ya da sadece bir konuya odaklanmalı, * Kuruluşun özgöreviyle bağlantili olmalı, * Kuruluşun yönlendirici ilkeleriyle uyumlu olmalı * Kuruluşun ulaşmak istedikleri açıkça göstermeli,
Kapsamlı stratejik amaçların yazılması : Girdilerin Birleştirilmesi Eniyi Girdinin Belirlenmesi Farklılıkları Giderilmesi Amaçların sonlandırılması Amaçların Yayımlanması
6. Özel Taktiklerin Belirlenmesi Özel taktiklerin çok iyi tanımlanması, özel istenilen bir sonucu elde etmek için projeler ve faaliyetler gerçekleştirilmesi gerekir.kapsamlı stratejik amaçlar, kuruluşun özgörevini ölçülebilir ifadelere dönüştürür. Özel taktikler izleyen özelliklere sahiptir:. * Özeldir, * Ölçülebilir, * Nicelleştirilebilir, * Belirli bir zaman içinde tamamlanabilir, * Bir bireye ya da özel bir gruba atanabilir, * Kapsamlı amaçlarla doğrudan bağlantılıdır.
6. Özel Taktiklerin Belirlenmesi Özel taktikler izleyen özelliklere sahiptir:. * Özeldir, * Ölçülebilir, * Nicelleştirilebilir, * Belirli bir zaman içinde tamamlanabilir, * Bir bireye ya da özel bir gruba atanabilir, * Kapsamlı amaçlarla doğrudan bağlantılıdır.
Stratejik Planın İcrası Stratejik planın icrasının başarıyla sonuçlanabilmesi için izleyen adımlar önemlidir: * İletişim, * Yeteneklerin geliştirilmesi, * Strateji destekli güdüleme sağlanması, * Yönetsel engellerin kaldırılması, * Çalışmaları destekleyenlerin / savunanların ve direnenlerin belilenmesi, * Stratejik liderliğin ortaya çıkarılması, * Esnek ve etkileyicili olunması, * İzleme ve gerektiğinde düzeltilmesi.