AKCİĞER KANSERİ EVRELEMESİNDE BRONKOSKOPİ Dr. Serdar Erturan İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı
Bronkoskopi, akciğer kanseri tanısında en önemli tanı yöntemidir. Santral tümörler %79-98 Periferik tümörler %48-80 Mazzone P, et al. Clin Chest Med 2002; 23: 137-58.
TNM T1: Tümör endoskopik olarak görülmüyor ya da lop bronşunun proksimaline ulaşmamış. T2: Ana bronş tutulmuş, ancak lezyon ana karinaya en az 2 cm uzaklıkta. T3: Tümör ana karinaya 2 cm den yakın, ancak ana karina tutulmamış ya da bir akciğerin total atelektazisi. T4: Ana karina tutulmuş ya da tümör trakeayı infiltre etmiş.
TNM N1: İpsilateral peribronşiyal ve/veya hiler lenf bezleri tutulmuş. N2: İpsilateral mediastinal ve/veya subkarinal lenf bezleri tutulmuş. N3: Kontrlateral hiler veya mediastinal lenf bezleri tutulmuş.
TNM M1: İntrabronşiyal veya intrapulmoner metastaz ya da lenfanjitis karsinomatoza.
Bronkojenik tümörler submukozal lenfatik damarlarla yayılabilir ve üzerindeki mukoza normal görünebilir. Robbins HM, et al. Chest 1979; 75: 484-6.
Radyolojik olarak operabl olduğu düşünülen olgularda, bronkoskopik incelemenin bir parçası olarak ana karina ve tümörle aynı taraf üst lop karinasından rutin kör biyopsiler alınmalıdır. Günen H, et al. Chest 2001; 119: 632-7.
52 hasta Ana karina: 7/51 (%13.7) Üst lop karinası: 4/17 (% 23.5) Operabl İnoperabl: 6/24 (% 25) Cerrahi teknik değişikliği: 2/11 (% 11.1) Günen H, et al. Chest 2001; 119: 632-7.
TBİA (TBNA) TransBronşiyal İğne Aspirasyonu Tanı Evreleme
n: 138 Duyarlık Doğruluk 18 g rijit TBİA: % 74 % 79 21 g fleksibl TBİA: % 70 % 76 Bilaçeroğlu S, et al. Respiration 1998; 65:441-9.
n: 60 22 g, 59 olguda yeterli materyal elde edilebilmiş: Tüberküloz 13/21 (% 65) Sarkoidoz 16/21 (% 76) Karsinom 15/15 (% 100) Lenfoma 1/3 (% 33) Toplam 45/60 (% 75) Çetinkaya E, et al. Chest 2004; 125: 527-31.
Sık kullanılmıyor! 1991 1995 Rutin ( % 85) Nadir ( % 5) % 11 % 10 % 49 % 40 Haponik EF, et al. Chest 1997; 112: 251-3.
Haponik EF, et al. Chest 1997; 112: 251-3. Sık kullanılmıyor? Yetersiz bronkoskopi tekniği % 30 Teknik destek eksikliği % 1 Sitopatolog olmaması % 14 Hepsi % 25 TBİA yararsız % 30
TBİA nun duyarlığı Bronkoskopistin deneyimine, Kullanılan iğnenin özelliğine, Aspirasyon sayısına, Lenf bezi istasyonuna, Lenf bezinin boyutuna, Sitopatoloğun eşlik etmesine bağlıdır.
Deneyim Duyarlık(%) Yetersiz örnek(%) 9.99-8.00 33.0 21.1 9.00-8.01 76.9 10.0 9.01-8.02 80.5 6.9 p= 0.03 p= 0.06 Hsu LH, et al. Chest 2004; 125: 532-40
Aspirasyon İğnesi Wang İğneleri Sitoloji: 20-, 21-, 22-gauge Histoloji: 19-gauge
Dasgupta A, Mehta AC. Clin Chest Med 1999; 20: 39-51.
Dasgupta A, Mehta AC. Clin Chest Med 1999; 20: 39-51
Histoloji x Sitoloji İğneleri n: 360 Duyarlık 19-gauge: 61/118 (% 57) 21-, 22-gauge: 228/552 (% 41), p<0.001 Harrow EM, et al. AJRCCM 2000; 161: 601-7.
Aspirasyon Sayısı n: 79, 451 aspirasyon 1 aspirasyon % 42 4 aspirasyon % 93 Yeterli örnek elde edebilmek için her istasyondan en az dört aspirasyon yapılmalıdır. Chin R, et al. AJRCCM 2002; 166: 377-81.
1. Anterior karina 2. Posterior karina 3. Sağ paratrakeal 4. Sol paratrakeal Wang Haritası 5. Sağ ana bronş 6. Sol ana bronş 7. Sağ üst hiler 8. Subkarina 9. Sağ alt hiler 10. Sub-subkarina 11. Sol hiler
En yüksek pozitif sitoloji: Lenf İstasyonu Sağ paratrakeal (4) % 65-93 Subkarina (7) % 65-89 Lingula, sol alt lop Subkarina Sağ akciğer Sağ paratrakeal zincir Sağ akciğer tümörlerinde pozitif aspirasyon olasılığı soldakilerden daha fazladır. Harrow EM, et al. AJRCCM 2000; 161: 601-7.
Lenf Bezi Boyutu 90 80 70 60 50 40 KHAK 30 KHDAK 20 10 0 <5 mm 5-9 mm 10-14 mm 15-20 mm 21-25 mm 26-30 mm >30 mm Harrow EM, et al. AJRCCM 2000; 161: 601-7.
Lenf Bezi Boyutu Postobstrüktif pnömoni Eski granülomatöz hastalık Nekrotik tümör Bulky N LB= 2-4 cm % 37 si malign. McLoud T, et al. Radiology 1992; 182: 319-23.
ROSE Rapid On-Site cytopathological Examination Sitopatolog (+) % 71 olguda pozitif. Sitopatolog (-) % 25 olguda pozitif. p<0.001 Chin R, et al. AJRCCM 2002; 166: 377-81.
Sitopatolojik İnceleme Yayma yöntemi Sıvı yöntemi 1. Bronş epiteli hiç içermemeli ya da çok az olmalı, 2. Bol miktarda lenfosit içermeli.
EBUS EndoBronşiyal US EUS Endoskopik US Lenf bezleri görüntülenip iğne aspirasyonları yapılabilir. Büyük damar invazyonları görülebilir. Erken evre bronş kanserlerinde bronş duvarı invazyonun derinliği saptanabilir.
Bronkoskopistin alanı Gastroenteroloğun alanı
EUS Paraözofageal bölge, Aortopulmoner pencere, Subkarinal alan, Sol atriuma komşu alanlar görüntülenebilir. 4L, 5, 7, 8 ve 9 no lu istasyonlardan US ile eş zamanlı (EUS-controlled) aspirasyonlar yapılabilir. Sürrenal gland görüntülenebilir ve aspirasyon yapılabilir.
EUS-Malignite Kriterleri?? Boyut > 1 cm. Yuvarlak Keskin kenarlı Hipoekoik, nonhomojen Normal lenf bezleri nadiren görüntülenebilir. Fritscher-Ravens A, et al. Chest 2003; 123: 442-51. Wiersema MJ, et al. Radiology 2001; 219: 252-7.
n: 33 Duyarlık: % 88 Özgüllük: % 100 Doğruluk: % 91 EUS-İA BT ve PET ile saptanamayan <1 cm. lenf bezleri saptanıp real-time iğne aspirasyonları yapılabilir. Fritscher-Ravens A, et al. Chest 2003; 123: 442-51.
EUS-İA n: 121, N2?, T4? EUS(+): 85/121(% 70) EUS(-) : 36 YN: 13/36(% 36) EUS duyarlık: 85/98(% 87) Anormal mediastinal BT EUS(+): 75/97(% 77) Normal mediastinal BT EUS(+): 10/24(% 42) BT 5, 7 ya da 8(+) EUS(+): 64/67(% 96) 5, 7, 8 dışında BT(+) EUS(+): 3/3(% 100) Wallace MB, et al. Ann Thorac Surg 2001; 72: 1861-7.
EUS 2/4R, 2/4L sadece görüntülenebiliyor*. 2/4R, 2/4L görüntülenebiliyor ve iğne aspirasyonu yapılabiliyor**. *Annema JT, et al. Respiration 2004; 71: 630-4. **Larsen SS, et al. Lung Cancer 2005; 48: 85-92.
EUS-İA n: 14, BT: > 1 cm. subkarinal lenf bezi TBİA (-) EUS-İA: Boyut: 23 mm.(15-50 mm.) Malign: 10/14 (% 71) Yetersiz örnek: 1 YN: 0 Annema JT, et al. Respiration 2004; 71: 630-4.
EBUS Bronkoskobun çalışma kanalı > 2.8 mm olmalı. 10 R/L, 11R/L, 12 R/L görüntülenebilir ve PA invazyonu değerlendirilebilir. n: 16 Duyarlık: % 92, Doğruluk: % 94 Okamoto H, et al. Chest 2002; 121: 1498-506.
EBUS rehberliğinde TBİA n: 242, lenf bezi boyutu: 1.7 cm(0.8-4.3) 207(% 86) olguda yeterli örnek 172(% 71) metastaz(+) 35(% 14) olguda yetersiz örnek 27 metastaz(+) 2 R/L, 3, 4R/L, 7, 10R/L, 5 den TBİA yapıldı. EBUS rehberliğinde TBİA ile yeterli örnek elde etmede lenf bezi boyutu ve istasyonu önemsiz. Herth FJ, et al. Chest 2003; 123: 604-7.
EBUS ile eş zamanlı TBİA (EBUS-FNA) CP-EBUS: Convex Probe-EBUS 6.9 mm. çap, 2.0 mm. çalışma kanalı n: 70, 58 mediastinal + 12 hiler lenf bezi Yeterli örnek: 68/70 (% 97.1) Malign: 45/47 (% 95.7) Yasufuku K, et al. Chest 2004; 126: 122-8.
Yasufuku K, et al. Chest 2004; 126: 122-8.
EBUS-TBİA + EUS-İAB n: 20, 18 EBUS-TBİA (+ 7 EUS-İAB) Boyut: 6-20 mm. Süre: 30 (+15 ) Malign: 11 Benign: 7 (YN: 2) Duyarlık: % 85, doğruluk: % 89 Rintoul RC, et al. Eur Respir J 2005; 25: 416-21.
TBİA EUS-İA EBUS-TBİA 2 R/L ± + 3 + 4R + ± + 4L + + + 5 + + 6 7 + + + 8 + 9 + 10 + + 11-12 + +
Mediastinoskopi Mediastinotomi