ETKĠLEġĠMLĠ WEB DESTEKLĠ ÖĞRETĠM YÖNTEMĠNĠN 4. SINIF FEN VE TEKNOLOJĠ DERSĠNDEKĠ AKADEMĠK BAġARIYA ETKĠSĠ Burak ÖĞRETEN 1 ġafak ULUÇINAR SAĞIR 2 1 Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi Yüksek Lisans Öğrencisi 2 Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü ÖZET Fen kavramlarının öğrenciler tarafından öğrenilememesi eğitim sistemimizdeki sorunların başında gelmektedir. Bu yüzden fen kavramlarının daha iyi anlaşılması için değişik öğretim yöntemleri kullanılmaya çalışılmaktadır. Yapılan bu çalışma da 4. Sınıf Fen ve Teknoloji dersi konularından olan Madde ve Değişimi temasının öğretiminde Web Destekli Öğretim yönteminin geleneksel öğretim yöntemine göre akademik başarıya etkisi araştırılmıştır. Çalışma Amasya İli Gümüşhacıköy ilçesinde bulunan bir ilköğretim okulunda 40 öğrenci ile yapılmıştır. Deney grubuna Etkileşimli Web Destekli öğretim yöntemi uygulanırken kontrol grubuna ise geleneksel öğretim yöntemleri uygulanmıştır. Gruplara Madde ve Değişimi konusuyla ilgili akademik başarı testi uygulanmıştır. Uygulama sonrasında elde edilen bulgular karşılaştırıldığında Etkileşimli Web Destekli öğretim yönteminin Madde ve Değişimi konusunun öğretiminde geleneksel yönteme göre etkisinin anlamlı derecede daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Madde ve Değişimi, Etkileşimli Web Destekli Öğretim, Öğrenci Başarısı 1.GĠRĠġ Dünyada olduğu gibi ülkemizde de fen öğretiminde bir takım güçlükler yaşanmaktadır. Fen in yapısı gereği içerisinde soyut kavramları barındırması öğrenciler tarafından anlaşılmasını ve öğrenilmesini güçleştirmektedir (Mutlu, 2005). Fen derslerini öğrencilere geleneksel yöntemle öğretmeye çalışmak yeterince etkili olmamaktadır. Karşılaşılan bu gibi sorunlar öğretim yöntemlerinin değişmesine neden olmuştur. Öğretilmesi gereken fen kavramlarının ve olaylarının nasıl kolay bir şekilde öğretilebileceğini düşündürmüştür. Eğitim süreci boyunca insan gücü yanında amaca hizmet eden kaynakların sürece dâhil edilmesi çok önemlidir. Bu sayede öğrenme-öğretme süreci daha somut, zengin ve etkili olur (Alkan, 1995; Çilenti, 1995). Eğitim sistemlerinin amacı problem çözme becerisi yüksek, sorgulayan ve durumları analiz edebilen üst düzey bilişsel becerilere sahip bireyler yetiştirmektir. Bu amaca ulaşmak için eğitim ortamında kullanılan teknolojinin ve uygulanan yöntemlerin değişmesi ve yenilenmesi her zaman söz konusudur. Teknolojideki gelişmelere paralel olarak özellikle bilgisayarlar; canlandırma, benzeşim gibi görsel ve işitsel materyaller geliştirmek amacıyla eğitim ortamlarında kullanılmaya başlanmış ve bunun sonucu olarak Bilgisayar Destekli Öğretim (BDÖ) kavramı ortaya çıkmıştır (Karamustafaoğlu, Aydın ve Özmen 2005). Bilgisayarlar ve internet, teknolojinin gelişmesiyle eğitimin ayrılmaz parçası haline gelmiştir. Gelişen bu teknolojinin eğitim sistemine dâhil olup eğitim öğretim sürecinde kullanılıyor olması, öğretimi gerçekleştiren ve öğrenen için motivasyonu artırmıştır. Bilgisayarın internete bağlanması ile bilgilere ulaşmak daha kolay hale gelmiştir. İnternet teknolojisinin gelişmesi ve büyümesiyle Etkileşimli Web Destekli Öğretimin (EWDÖ) niteliği de artmıştır (Jianhua ve Akahori, 2001). EWDÖ yöntemi fen dersleri için oldukça kullanışlıdır. Bu derslerdeki bilimsel kavram ve prensipler EWDÖ metodunu kullanmayı kolaylaştırmaktadır (Demircioğlu ve Geban, 1996). Bilgi ve iletişim teknolojilerini içine alan öğrenme ortamlarında öğrenciler aktif olarak üretmeye, araştırmaya, denemeye ve anlamaya çalışmaktadır. (Jonassen, 1996). EWDÖ internet ortamında öğrencilere bireysel eğitim veren, kullanıcının öğrenim hızına göre ilerleyen, istenildiğinde de grupla kullanılabilen bir yöntemdir. Kullanıcıların bilgisayar ile etkileşimi olduğu için ilgi ve motivasyonları yükselmektedir (Strzebkowski, 1995). Bilgisayarın öğretim ortamını zenginleştirmesi ve öğretmene yardımcı olması genellikle hazır yazılımlar sayesinde olmaktadır (Demirci, 2003; Altın, 2001; Kabapınar, Özdener ve Salan, 2000). EWDÖ yöntemi geleneksel öğretim yöntemine göre öğrenme ortamlarında daha yararlıdır (Guo ve Zhang, 2009). Dersler öğrencilere öncelikle konular üç boyutlu olarak sunulmakta, etkileşimli etkinlikler ve çözümlü örneklerle anlatılmaktadır. EWDÖ nün kalitesi kullanılan yazılıma göre
farklılık göstermektedir. Yazılım ne kadar iyi olursa süreç de o kadar verimli geçmektedir (Numanoğlu, 1990). EWDÖ öğrencinin dikkatini çekme, bilgiyi sunma, öğrenciye alıştırma ve tekrar yaptırma, dönüt sağlama, öğrenci performansını değerlendirme gibi bir öğretmenin öğretim sürecinde gösterebileceği bütün etkinlikleri yapabilmektedir (Kara ve Yeşilyurt, 2007). Süreç devam ederken sorular sorulmaktadır (Hannafin ve Peck, 1988; Cosmann, 1996). En son aşamada ise öğrenci sınava tabi tutulmaktadır. Sınav sonunda kavranamayan beceriler için tekrar ders yapılmaktadır. Ülkemizde ilköğretim sınıflarında Milli Eğitim Bakanlığı ve Türk Telekom tarafından hazırlanan Vitamin yazılımı kullanılmaktadır. Vitamin ve benzeri yazılımların öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersindeki başarılarına etkisini araştıran çok fazla araştırma bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışma EWDÖ yönteminin 4. Sınıf Fen ve Teknoloji dersinde Madde ve Değişimi ünitesinde akademik başarıya etkisini belirlemek için yapılmıştır. 2.YÖNTEM 2.1.AraĢtırmanın Deseni Çalışmada ön test- son test kontrol gruplu yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Her iki grupta da Madde ve Değişimi ünitesinin öğretimi 4 hafta sürmüştür. Kontrol grubunda geleneksel yöntemle öğretim yapılırken, deney grubunda ise EWDÖ yöntemiyle dersler yürütülmüştür. 2.2.Veri Toplama Araçları Veri toplama aracı olarak kullanılan akademik başarı testi 2 sınıf öğretmeni ve 2 araştırmacı tarafından 25 madde olarak hazırlanmıştır. Örneklemden farklı 53 kişilik grupta yapılan pilot çalışmada öğrencilerin tümü tarafından anlaşılmayan ve cevaplanmayan 5 madde testten çıkarılmıştır. Sonuç olarak 20 maddelik bir başarı testi oluşturulmuştur. Akademik başarı testinin pilot uygulamasından elde edilen verilerle KR-21 güvenirlik katsayısı ve 0,69 bulunmuştur. 2.3AraĢtırma Grubu Çalışma, Amasya ili Gümüşhacıköy ilçesinde bulunan bir devlet okulunun 4. sınıflarında yapılmıştır. İki şube olan bu sınıflardan rastgele olarak birisi kontrol diğeri ise deney grubu olarak seçilmiştir. Kontrol grubu 21 deney grubu ise 19 öğrenciden oluşmaktadır. 2.4.Verilerin Analizi Verilerin analizi için SPSS 15 programı kullanılmıştır. Örneklem sayısının düşük olması nedeniyle parametrik olmayan testlerden Mann Whitney U testi uygulanmıştır. 3.BULGULAR Grupların Madde ve Değişimi ünitesi ile ilgili hazır bulunuşluk düzeylerini ölçmek için hazırlanan akademik başarı testi ön test olarak uygulanmıştır. Mann Whitney U testi sonuçları Tablo- 1 de gösterilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde, kontrol grubu ön test sıra ortalaması 21,86 ve deney grubu sıra ortalaması ise 19,00 olarak görülmektedir. Buna göre grupların ön bilgileri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (U=171,00; z= -0.777; p>0,05). Tablo 1. Gruplara göre BT ön test puanlarının karşılaştırılması U testi sonuçları Test Grup N Sıra Sıra Ortalaması Toplamı Ön test Kontrol 21 21.86 459.00 Deney 19 19.00 361.00 Son test Kontrol 21 15.83 332.50 Deney 19 25.66 487.50 U Z p 171.00-0.777 0.437 101.50-2.671 0.008 Uygulama sonunda deney ve kontrol gruplarına akademik başarı testi son test olarak uygulanmıştır. Elde edilen bulgular da Tablo 1 de gösterilmiştir. Kontrol grubunun son test sıra ortalaması 15,83; deney grubunun son test sıra ortalaması ise 25,66 bulunmuştur. Sıra ortalamaları karşılaştırıldığında deney grubunun başarısı kontrol grubuna göre daha yüksek çıktığı, aradaki farkın anlamlı olduğu (U=101,50; z=-2.671; p<0.05) görülmüştür.
4.YORUM VE TARTIġMA Çalışmada ele alınan Madde ve Değişim teması altında Hal Değişimi konusunu deney grubunda etkileşimli web destekli öğretim yöntemi ile kontrol grubunda ise geleneksel öğretim yöntemi ile yapıldıktan sonra elde edilen verilerin analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda grupların çalışma öncesinde konu ile ilgili ön bilgilerinin aralarında anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Son test sonuçlarında deney grubu lehine anlamlı bir fark oluşmuştur (Tablo 1). Etkileşimli web destekli öğretim yöntemi ile öğrenim gören öğrenciler geleneksel yöntemdekilere göre daha başarılıdır. Karamustafaoğlu, Aydın ve Özmen, (2005) Interactive-Physics programı yardımıyla Basit harmonik hareket konusunda yaptıkları çalışmada yöntemin etkililiğini gösteren sonuçlar almışlardır. Literatürde Bilgisayar Destekli Öğretimin alt uygulama alanı olan Etkileşimli web destekli öğretim ile ilgili çalışmalar incelendiğinde bu yöntemin akademik başarıyı artırdığı görülmektedir (Kara ve Yeşilyurt, 2007; Alacapınar, 2009; Küpçüoğlu, 2008; Derviş ve Tezel, 2009). Katırcıoğlu ve Kazancı (2003), üniversite öğrencileriyle yaptığı çalışmada, görme duyusu ve göz konulu gösteri programını kullanmışlar; Bilgisayar destekli öğretimin geleneksel yönteme göre akademik başarıyı olumlu yönde etkilediğini bulmuşlardır. Yenice, Sümer, Oktaylar, Erbil (2003) in 8. Sınıf Fen Bilgisi dersinde genetik ünitesinin öğretiminde üç farklı etkileşimli Türkçe CD (yazılım) kullanılmıştır. Bilgisayar Destekli Öğretimin dersin hedeflerine ulaşma yönünden geleneksel yöntemden daha başarılı olduğu sonucuna varmışlardır. Bussell (2004), ilköğretim 5.sınıf öğrencilerinde Fen Bilgisi dersi yer çekimi, kütle, hareket ve kuvvet kavramlarının öğretilmesinde; Akçay, Aydoğdu, Yıldırım ve Şensoy (2005) 6. sınıf fen bilgisi dersinde çiçekli bitkiler konusunun öğretiminde; Kurt (2006), 7. sınıf fen bilgisi dersinde Ya Basınç Olmasaydı ünitesinde fen bilgisi ders yazılımının, slayt ve animasyonların akademik başarıya etkisini araştırmışlardır. Bu araştırmalarda BDÖ lehine sonuçlar ortaya konulmuştur. Meyveci (1997), 8. sınıfta mayoz ve mitoz bölünmeleri konusunu Powerpoint ders sunusu, animasyon ve benzetim tekniğiyle ders işlenmiştir. Pektaş, Türkmen ve Solak (2006) sindirim ve boşaltım sistemi konularında interaktif ve multimedya yazılımları ile, Hançer ve Yalçın (2009) 7. sınıf hareket ve kuvvet konusunu simülasyonlar, resimler ve kısa hikayelerle, Güler ve Sağlam(2002) 9. sınıf enzimler konusunda İnteraktif öğretim (Vitamin Biyoloji) ile yapılmıştır ve BDÖ kullanılan grupların akademik başarısı yüksek bulunmuştur. İbiş (1999) ise 8. sınıf öğrencilerinde ışık ünitesini Edunetics firmasının ürettiği interaktif fen bilgisi ders yazılımı kullanarak işlemiş ve akademik başarının anlamlı düzeyde geleneksel yönteme göre daha fazla arttığını bulmuştur. Bu çalışmalara ek olarak Bayraktar (2000), Chang (2001), Lee (2001), Tsai ve Chou (2002), bilgisayar destekli öğretimin, geleneksel yöntemle öğretime göre akademik başarıyı olumlu yönde etkilediğini göstermişlerdir. Yapılan çalışma da daha önceki araştırma sonuçlarıyla uyumluluk göstermektedir. Kontrol grubunda bulunan öğrencilerinin başarı testi son test puanlarının ön test puanlarına göre düşük çıkması oldukça ilginç bir durumdur. Bu, kontrol grubunda bulunan öğrencilerin cevaplarının ön testte tesadüfi olarak doğru olabileceğini düşündürmektedir. 5.SONUÇ VE ÖNERĠLER EWDÖ yöntemi 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Madde ve Değişimi konusunda geleneksel yönteme göre akademik başarıyı anlamlı derecede olumlu yönde etkilemiştir. Fen de var olan soyut kavramların öğrencilerin Vitamin ve Okulistik gibi değişik yazılımlarla öğretilmesi öğrencinin konuları daha iyi öğrenmesini sağlamıştır. Çalışmanın sonunda aşağıdaki önerilerde bulunulmuştur. Vitamin ve Okulistik haricinde değişik yazılımların hazırlanarak farklı konuların öğretimine etkisi araştırılabilir. Çalışmanın sonuçları örneklem ile sınırlıdır. Farklı örneklemler seçilerek çalışma tekrarlanabilir. Öğretiminde güçlük yaşanan soyut kavramlar için farklı eğitim yazılımları hazırlanabilir.
6.KAYNAKLAR Akçay S., Aydoğdu M., Yıldırım H., İ. ve Şensoy Ö.(2005). Fen Eğitiminde İlköğretim 6. Sınıflarda Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrenci Başarısına Kastamonu Eğitim Dergisi, 13, 103-116. Alacapınar F. G.(2009). Yapılandırmacı Yaklaşım ve Vitamin Yazılımına Göre Programının Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 189-205. Alkan, C. (1995), Eğitim Teknolojisi, Atilla Kitapevi. Ankara Altın, K. (2001). Fizik Dersinde Bilgisayar Kullanımı: Bir simülasyon yazılımıyla ders geliştirilmesi. Yeni Bin Yılın Başında Türkiye de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, s. 242-247,İstanbul Bayraktar, Ş. (2000). A meta-analysis on the effectiveness of computer-assisted instruction in science education.unpublished Master Dissertation, Ohio University, US Bussell, L. (2004). The Effect of Force Feedback on Student Reasoning About Gravity, Mass, Forcea and Motion, Unpublished Phd Thesis, Sandiego State University. Chang, C.-Y. (2001). Comparing the impacts of a problembased computer-assisted instruction and the directinteractive inteaching method on student science achievement. Journal of Science Education and Technology, 10, 2,147-153 Cosmann, R. (1996). The evolution of educational computer software. Education. 116, 4, 619-624 Çilenti, K. (1995), Eğitim Teknolojisi ve Önemi,Ankara: Kadıoğlu Matbaası Demirci, N. (2003). Bilgisayarla Etkili Öğretme Stratejileri ve Fizik Öğretimi, Ankara: Nobel Yayıncılık. Demircioğlu, H. ve Geban, Ö. (1996). Fen Bilgisi Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretim ve Geleneksel Problem Çözme Etkinliklerinin Ders Başarısı Bakımından Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12: 183-185. Derviş, N. ve Tezel, Ö.(2009). Fen ve Teknoloji Dersinde Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrencilerin Başarılarına ve Bilimsel Düşüncelerine Etkisi The First International Congress Of Educational Research, 1-3 May 2009, Çanakkale. Guo, Q. ve Zhang, M. (2009). Implement Web Learning Environment Based on Data Mining. Knowledge-Based Systems. 22, 439 442. Güler, M. H., Sağlam N.(2002). Biyoloji Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin ve Çalışma Yapraklarının Öğrencilerin Başarısı Ve Bilgisayara Karşı Tutumlarına Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23:117-126 Hançer, A. H. ve Yalçın N. (2009). Fen Eğitiminde Yapılandırmacı Yaklaşıma Dayalı Bilgisayar Destekli Öğretimin Akademik Başarıya ve Kalıcılığa Etkisi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 1, 75-88. Hannafin, M. J. ve Peck, K. L. (1988). The design, development, and evaluation of instructional software. Macmillan Publishing Company, pp.139. İbiş, M., (1999). Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisi, Gazi Üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Jianhua, Z. ve Akahori, K. (2001). Web-Based Collaborative Learning Methods and Strategies in Higher Education. Proceedings of 2nd International Conference on Information Technology Based Higher Education and Training. (July 4-6, 2001). Kumamoto, Japan Jonassen, D. H. (1996). Computers in the classroom: Mindtools for critical thinking. NewJersey: Prentice Hall, Englewood Cliffs.
Kabapınar, F., Özdener, N. ve Salan, Ü. (2000). Ortaöğretim fizik ve kimya derslerinde yaygın olarak kullanılan bilgisayar yazılımlarının dizayn açısından incelenmesi, IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı, 721-727, Ankara. Kara Y, Yeşilyurt S. (2007) Hücre Bölünmeleri Konusunda Bir Ders Yazılımının Öğrencilerin Başarısına, Kavram Yanılgılarına Ve Biyolojiye Karşı Tutumlarına Etkisi Üzerine Bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 34, 41-49. Karamustafaoğlu, O., Aydın, M., Özmen, H.(2005) Bilgisayar Destekli Fizik Etkinliklerinin Öğrenci Kazanımlarına Etkisi: Basit Harmonik Hareket Örneği. The Turkish Online Journal of Educational Technology TOJET, 4, 4, 67-81 Katırcıoğlu, H ve Kazancı, M.( 2003). Genel Biyoloji Derslerinde Bilgisayar Kullanımının Öğrenci Başarısı Üzerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 127-134 Kurt, A. İ.(2006). Anlamlı Öğrenme Yaklaşımına Dayalı Bilgisayar Destekli 7. sınıf Fen Bilgisi Dersi İçin Hazırlanan Bir Ders Yazılımının Öğrencilerin Akademik Başarılarına ve Kalıcılığa Etkisi. Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitim ABD. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Adana. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Küpçüoğlu, E.(2008) Bilişim Teknolojileri Eğitiminin Temellerinin Ortaöğretimde İnteraktif Yöntemlerle Verilmesi. Bilgi Teknolojileri Yüksek Lisans Programı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Lee, S-C. (2001). Development of instructional strategy of computer application software for group instruction.computers & Education, 37, 1 9Means. B. (1994), Using Technology to Advance Educational Goals. In B. Means (Ed.), Teachnology and Educational Reform: The Reality Behind the Promise, 1-22, San Fransisco: Jossey Bass Publishers. Meyveci, N. (1997).Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminin Öğrenci Başarısına ve Öğrencilerin Bilgisayara Yönelik Tutumuna Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Mutlu, M. (2005) Öğrenme Sitillerine Dayalı Fen Öğretimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 2, http://efdergi.yyu.edu.tr Erişim Tarihi:20/03/2012 Numanoğlu, M. (1990). Bilgisayar Destekli Eğitim Yazılımlarında Bulunması Gereken Eğitsel Özellikler. Milli Eğitim Bakanlığı Bilgisayar Destekli Eğitim Projesi, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Pektaş, M., Türkmen, L., Solak, K.(2006) Bilgisayar Destekli Öğretimin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Sindirim Sistemi ve Boşaltım Sistemi Konularını Öğrenmelerine Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14,2 465-472. Strzebkowski, R. 1995. Realisierung von Interaktivität und multimedialen Präsentationstechniken. In: Issing, L.J., Klimsa, P. 269-303. Tsai, C., C. ve Chou, C. (2002). Diagnosing students alternative conceptions in science. Journal of computer assisted learning, 18, 157 165. Yenice, N., Sümer, Ş., Oktaylar, H. C., Erbil E.(2003) Fen Bilgisi Derslerinde Bilgisayar Destekli Öğretimin Dersin Hedeflerine Ulaşma Düzeyine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24:152-158