İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM OYUN...1 Giriş...3 Türkçede Oyun Kavramı...4 Çeşitli Dillerde Oyun Kavramı...5 Oyun ve Oynamanın Kavramsallaştırılması...6 Oyunun Tanımı...9 Oyunun Doğuşu ve Tarihçesi... 11 Oyun Teorileri... 12 Klasik Oyun Teorileri... 12 Oyunların Sınıflandırılması... 14 Bühler in 5 li Oyun Sınıflandırması... 14 Parten in Sosyal Oyun Sınıflandırması... 15 Piaget in Zihinsel Oyunun Sınıflandırılması... 16 Gelişim Aşamalarına Göre Oyun Sınıflandırılması... 18 Oyunun Özellikleri... 19 Oyunun Çocuğun Gelişimine Olan Etkileri... 21 Fiziksel Gelişime Olan Etkileri... 21 Psiko-Motor Gelişime Olan Etkileri... 22 Duygusal Gelişime Olan Etkileri... 23 Sosyal Gelişime Olan Etkileri... 24 Zihinsel Gelişime Olan Etkileri... 25 Dil Gelişimine Olan Etkileri... 26 Bilişsel Gelişime Etkileri... 27 Yaratıcılık Gelişimine Etkileri... 27 Oyunu Etkileyen Faktörler... 27 Oyun Eğitim İlişkisi... 29 ÖZET... 33 ix
2. BÖLÜM DRAMA NEDİR?... 37 Drama Kavramı... 39 Dramanın Tarihsel Gelişimi... 40 Yurtdışındaki Tarihsel Gelişimi... 40 Türkiye deki Tarihsel Gelişimi... 44 Drama ve Oyun Arasındaki İlişki... 45 Oyun ve Drama Arasındaki Benzerlik ve Farklılıklar... 46 Dramanın Çeşitleri... 48 Yaratıcı Drama... 48 Eğitici Drama... 49 Psikodrama... 49 Sosyodrama... 50 Drama ile İlgili Kavramlar... 51 Yaratıcılık... 51 Metaksis... 51 Etkileşim... 52 Eylem... 52 Edim... 52 Empati... 52 ÖZET... 54 BÖLÜM 3 EĞİTİM ÖĞRETİM SÜRECİNDE DRAMA... 61 Eğitimle İlgili Temel Kavramlar... 63 Eğitim... 63 Eğitim Türleri ve Sınıflandırılması... 64 Formal Eğitim... 64 İnformal Eğitim... 65 Öğretim... 67 x
Öğrenme... 67 Öğretim Programı... 68 Eğitimde Dramanın Yeri ve Önemi... 70 Dramanın İlkeleri... 76 Dramanın Hedefleri... 77 Dramanın Çocuğun Gelişimine Etkileri... 78 Zihinsel Gelişimine Etkileri... 78 Dil Gelişimine Etkileri... 78 Sosyal Gelişimine Etkileri... 80 Fiziksel ve Psikomotor Gelişimine Etkileri... 80 Öğrenme Teorileri ve Drama İlişkisi... 81 Davranışçı Teoriler ve Drama... 81 Bilişsel Teoriler ve Drama... 83 Drama Türlerine Katılan Çeşitli Öğrenme Türleri... 85 Yaşantılara Dayalı Öğrenme... 85 Hareket Yoluyla Öğrenme... 85 Aktif Öğrenme... 85 Etkileşim Yoluyla Öğrenme... 86 Sosyal öğrenme... 86 Tartışarak öğrenme... 86 Keşfederek öğrenme... 87 Duygusal öğrenme... 87 İşbirliğine Dayalı Öğrenme... 87 Kavram Öğrenme... 88 Öğretim İlkeleri ve Drama İlişkisi... 88 Öğrenciye Görelik İlkesi... 88 Yakından Uzağa İlkesi... 89 Bilinenden Bilinmeyene İlkesi... 89 Ayanilik (Açıklık) İlkesi... 90 Soyuttan Somuta İlkesi... 90 Ekonomiklilik İlkesi... 90 xi
Dramanın Uygulama Boyutları... 91 Okulöncesi Eğitim ve Drama... 91 Türkçe Öğretimi ve Drama... 94 Matematik Öğretimi ve Drama... 94 Fen Öğretimi ve Drama... 95 Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi ve Drama... 96 Yabancı Dil Öğretimi ve Drama... 97 Sanat Eğitimi Drama... 97 Özel Eğitim ve Drama... 97 Dramanın Yararları...99 Dramanın Sınırlı Yönleri... 101 ÖZET... 102 BÖLÜM 4 DRAMA LİDERİ: ÖĞRETMEN... 107 Drama Öğretmeninde Olması Gereken Özellikler... 107 Öğretmenlerin Drama Etkinlikleri Sırasında Yapması Gerekenler... 108 Drama Etkinliğinde Öğretmenin Rolü... 108 Drama Öğretmenin Eğitilmesi... 110 Drama Öğretmeninin Yeterlilikleri... 111 Drama Öğretmeninin Amaçlarını... 112 ÖZET... 113 BÖLÜM 5 DRAMA UYGULAMASINDA GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULMASI GEREKEN KOŞULLAR... 119 Çevre... 119 Yaş... 119 Süre... 120 Etkinlik Seçimi... 121 xii
Araç-Gereç... 121 Sessizlik... 122 Dramanın Yapısı... 122 Çocukların Kullandığı Dil... 122 ÖZET... 123 BÖLÜM 6 EĞİTİM SÜRECİNDE DRAMA PROGRAMININ PLANLANMASI... 129 Giriş... 131 Drama Sürecinin Aşamaları... 132 Isınma... 134 Oyunlar... 134 Drama Sürecinde Yer Alan Teknikler... 135 Rol Oynama... 135 Pandomin (Mim)... 135 Doğaçlama... 136 Parmak Oyunu... 136 Öykünme (Taklidi Oyun)... 137 Hayal Oyunu (Hayali Oyun)... 137 Rol değiştirme... 137 Zihinde canlandırma... 137 Öykü/Olay canlandırma... 138 Kukla... 138 Rahatlama... 138 Değerlendirme... 139 ÖZET... 140 xiii
BÖLÜM 7 OYUN ÖRNEKLERİ... 145 Isınma Oyunlarına Örnekler... 147 Rahatlama Oyunu Örnekleri... 172 BÖLÜM 8 EĞİTİMDE DRAMA UYGULANMALARINA İLİŞKİN ÖRNEK DERS İŞLENİŞ PLANLARI... 187 SOSYAL BİLGİSİLER DERSİ ÖRNEK İŞLENİŞ PLANI... 189 HAYAT BİLGİSİ DERSİ ÖRNEK İŞLENİŞ PLANI... 195 TÜRKÇE DERSİ ÖRNEK İŞLENİŞ PLANI... 197 MATEMATİK DERSİ ÖRNEK İŞLENİŞ PLANI... 201 FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖRNEK İŞLENİŞ PLANI... 204 SONSÖZ... 212 xiv