KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MALİYE BAKANI SAYIN ZEREN MUNGAN IN 2014 MALİ YILI BÜTÇE YASA TASARISI HAKKINDA K. K. T. C. CUMHURİYET MECLİSİ EKONOMİ, MALİYE, BÜTÇE VE PLAN KOMİTESİNDE SUNUŞ KONUŞMASI 12 KASIM 2013
Sayın Başkan, Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesinin Değerli Üyeleri, Değerli Basın ve Yayın Çalışanları, Ülkemizin imkan ve ihtiyaçları doğrultusunda orta vadeli hedeflerimize yaklaşabilmek amacıyla bütçe disiplini ve cari harcamalarda bütçe tasarrufunu temel ilke edinerek hazırladığımız KKTC 2014 Mali Yılı Bütçesinin ülkemize hayırlı olmasını diliyorum. Öncelikle Bütçe hazırlıklarında katkı koyan, Bakanlığımız ve diğer Bakanlıkların çalışanlarına, Meclis çalışanlarına, değerli Komite başkan ve üyelerine de teşekkür ediyorum. Diğer yandan, uzun sürelerle yürüteceğimiz komite çalışanlarını izleyip halkımızı sürekli bilgilendirme görevini yerine getirecek basın ve yayın çalışanlarına da teşekkür etmek istiyorum. Biliyoruz ki Bütçe tasarıları, üzerinde en fazla konuşulan, tartışılan görüşmelerin yapıldığı toplantılar olarak Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi nde gerçekleştirilmektedir. Sürdürülecek yoğun ve özverili çalışmalar sırasında gerçekleştirilecek tüm değerlendirme, eleştiri ve katkılarınızdan yararlanmak istiyoruz. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Dünya ülkelerinde olduğu gibi, Ülkemizde de, 2014 Mali Yılı Bütçesi hazırlanırken ve hedefler konulurken; öngörülen enflasyon rakamı olarak adlandırdığımız Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) artışları, büyüme hızı ve döviz fiyatlarındaki gelişmeler baz alınmış ve önemli dayanaklar olarak kabul edilmiştir. 1
2014 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı Bakanlar Kurulu nca detayları aşağıda verilecek olan 3,418,707,000 Türk Lirası Gelir, 3,774,945,000 Türk Lirası Gider ve 356,200,000 Türk Lirası Bütçe açığı ile onaylanmıştır. Öngörülen bütçe açığının iç kaynaklarla karşılanması hedeflenmektedir. Şunu açıklıkla ifade etmek isterim ki bu öngörüde, yeni yükler getirecek vergi ve fon bulunmamaktadır. Bu açığın bizlere önemli görevler yüklediğinin bilincindeyiz. Öncelikli olarak gelirlerimizde ciddi bir performans gösterilmesi kaçınılmazdır. Bu çerçevede de Hükümet programımızın temel unsurlarından biri olan kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması ve ülkede adaletli bir vergi yapısının oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Bilindiği üzere Kayıtdışı Ekonomi ile Mücadele Eylem Planı Bakanlar Kurulu nca onaylanarak sorumlu kurum, kuruluş ile koordinatör kurum ve kuruluşlarca üzerlerine düşen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesi takvimlendirilmiştir. Bu yönde ciddi çaba göstermek zorundayız. Dolaylı vergilerden çok dolaysız vergiler, yani gelir ve kurumlar vergisi ve bununla birlikte dolaylı olmakla birlikte önemli bir vergi ayağı olan KDV gelirlerinin temini hususunda ciddi performans gösterme ihtiyacımız vardır. Yine istihdamların bir araç olarak kullanılmasının önü tıkanarak, 2014 yılında hükümetimizin yapabileceği istihdam sayısı 360 kişi olarak sınırlanmış bunun 75 i öğretmen, geriye kalan 285 kişi ise geçici olarak değil ihtiyaçlar doğrultusunda kadrolu olarak istihdam edilecektir. 2014 Mali Yılı Bütçesinde istihdam yapılacak münhal kadrolarla ilgili ödenek öngörülmüştür. 2
Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları 2008 yılında başlayan Küresel Ekonomik Kriz, giderek etkisini yitirerek 2012 yılının ikinci yarısından itibaren ılımlı toparlanma sürecine geçmiştir. Buna mukabil aşağı yönlü küresel riskler de önemini korumaya devam etmektedir. Gelişmiş ülkeler kademeli olarak toparlanırken gelişmekte olan ülkelerde ise büyümede bir miktar yavaşlama görülmektedir. Dünya ekonomisine ilişkin beklentiler iyileşmekle birlikte, özellikle gelişmiş ekonomilerdeki toparlanmanın inişli çıkışlı bir eğilim izlediği görülmektedir. Dünya GSYİH büyüme oranının 2013 yılında %3.3 e, 2014 yılında %4, 2015 yılında ise %4.4 e ulaşması beklenmektedir. Gelişmiş ülkelerde 2013 yılının ikinci yarısı ile birlikte ekonomik aktivitenin hızlanması beklenirken, özel talebin ABD de güçlü, Euro Bölgesi nde ise düşük kalmaya devam edeceği öngörülmektedir. ABD de 2013 yılında GSYİH büyüme oranının %2 civarında gerçekleşeceği tahmin edilirken, Euro Bölgesi nde 2012 yılındaki daralmaya bağlı olarak, 2013 yılında GSYİH büyüme oranının %0.3 olacağı öngörülmektedir. Gelişmiş ülkelerde 2013 yılının ilk yarısında zayıf bir performans kaydedilirken GSYİH da büyüme oranının yılın geri kalan bölümünde %2 civarında artış gösterebileceği ve bunun etkisiyle yıllık büyümenin %1.2 civarında gerçekleşmesi beklenmektedir. 2014 yılında ise ABD de beklenen %3 civarındaki büyümenin etkisiyle ortalama olarak %2.2 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir. IMF tahminlerine göre, Türkiye nin GSYİH büyüme oranı beklentisi 2013 yılı için %3.4, 2014 için %3.7, 2015 yılı için ise %4.3 düzeyindedir. 3
Ülkemiz ekonomisinin ise, 2008 yılında ortaya çıkan ve bütün dünya ülkeleri yanında KKTC yi de etkisi altına alan küresel ekonomik krizin de etkileri 2009 yılında %5.5 daralma olarak kendini göstermiştir. 2010 yılında ise %3.7 büyüme gerçekleşmiştir. 2011 yılında %3.6, 2012 yılında %2.8 ve 2013 yılında ise % 2.2 büyüme olacağı tahmin edilmektedir. Devlet Planlama Örgütü verilerine göre; 2014-2016 Program döneminde ise büyüme rakamları, 2014 yılı için % 4.0, 2015 yılı için % 3.8 ve 2016 yılı için ise %3.7 olarak tahmin edilmektedir. Bu bağlamda 2014-2016 Program döneminde ortalama % 3.8 büyüme olacağı tahmin edilmektedir. Cari fiyatlarıyla; 2010 yılında 5,614.1 milyon TL olarak gerçekleşen Gayrisafi Yurtiçi Hasıla nın, 2011 yılında 6,322.0 milyon TL, 2012 yılında 7,018.9 milyon TL ve 2013 yılında ise 7,618.6 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2014-2016 Program döneminde ise Cari fiyatlarıyla Gayrisafi Yurtiçi Hasıla nın; 2014 yılında 8,429.8 milyon TL, 2015 yılında 9,086.4 milyon TL ve 2016 yılında ise 9,771.1 milyon TL olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Sürdürülebilir yüksek büyüme için ekonomik istikrar ve güven ortamının rolü aşikardır. Bu amaçla kamu finansmanını sürdürülebilir bir yapıya kavuşturmaya yönelik makro ekonomik hedeflere ulaşılmasını amaçlayan ve 2014 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı hazırlanmıştır. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Üretime yönelik bir ekonomi oluşturmak ve yatırımları teşvik etmek amacıyla; Alt Yapı, Haberleşme, İçme ve Sulama Suyu Projeleri ile reformların yapılması yönünde adımlar atılarak elektronik devlet 4
çalışmalarında oldukça mesafe alınmıştır. e-devlet bünyesinde e-maliye kapsamındaki dairelerde otomasyona geçiş çalışmalarının ilk basamağı kapsamında otomasyon projesi ihale aşamasına getirilmiştir. Diğer yandan, Lefkoşa da Gelir ve Vergi Dairesi ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi bina inşaatları tamamlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti nin yardımları ile bütünlüklü bir proje anlayışı ile yapılandırılan Gelir ve Vergi Dairesi ile Devlet Emlak ve Malzeme Dairesi binalarında çağımızın gereklerine cevap verebilecek şekilde 2014 yılı başından itibaren halkımıza hizmet sunmaya başlanacaktır. Hükümet Programında da yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesini ve kullanılmasını, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımı ile 2014 Mali Yılı Bütçesi Yasa Tasarısı hazırlanmıştır. KKTC Devlet iç borçlarının faiz ödemelerinin yapılabilmesi amacıyla 150 milyon TL ödenek öngörülmüştür. Devlette çalışan personelle ilgili olarak devletin bir işveren sıfatı ile ödediği Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi giderleri için öngörülen 41.4 milyon TL ndan ayrı olarak Sosyal Sigortalar Yasası ve Sosyal Güvenlik Yasası kapsamında III. Ayak Devlet primleri için 145 milyon TL, yine sosyal sigortalara özel uygulamalar ile ilgili yapılan ödeme için 70.0 milyon TL ödenek öngörülmüştür. Ayrıca, Sosyal Sigortaların içinde bulunduğu gelir gider dengesizliğini gidermek üzere 2012 yılı bütçesinde yer alan 62 milyon TL katkı, 2013 yılında 65 milyon olarak yer almış ve 2014 yılı bütçesinde de 70 milyon TL olarak öngörülmüştür. Böylece, Devlet Bütçesinden 2014 yılında Sosyal Sigortalara aktarılacak toplam ödenek 326.4 milyon TL olarak yer almıştır. 5
Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Kesin Hesap Yasa Tasarısı görüşülecek olan 2012 yılı bütçesinde, bütçe giderleri 2,964.3 milyon TL, bütçe gelirleri 3,140.5 milyon TL olarak gerçekleşirken, bütçe dengesi 176.2 milyon TL fazla olarak ortaya çıkmıştır. Sözkonusu bütçe fazlası, Ercan Devlet Hava Limanı'nın özelleştirilmesinden elde edilen 236,7 milyon TL gelirle sağlanmış olup, özelleştirme geliri hariç tutulduğunda 60,5 milyon TL bütçe açığının söz konusu olduğu görülmektedir. 2013 Yılı Bütçesi Yılsonu Gerçekleşme Tahmini Konuşmamın bu bölümünde 2013 Yılı Bütçesi yılsonu gerçekleşme tahminimize kısaca değinmek istiyorum. 2013 yılsonu itibarıyla; Bütçe Giderlerinin 3 milyar 211.6 milyon TL, Bütçe Gelirlerinin 3 milyar 109.8 milyon TL, Bütçe Açığının 101.8 milyon TL, olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. 2013 yılı bütçe öngörüsünde 290.3 milyon TL olarak öngörülen bütçe açığının yıl sonunda 101.8 milyon TL olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. 2013 yılında yaşanan seçimlerin de etkisiyle bütçe disiplinin dışına çıkılan sapmalar olmasına rağmen, faiz ödemelerinin sınırlı seviyede tutulması ve yılın ikinci yarısında alınan önlemlerle yılsonu açığının yükselmesinin önüne geçilmiştir. 6
Bu tahminlerimiz doğrultusunda 2013 yılı başlangıç bütçesine göre; bütçe giderleri yüzde 7.22, bütçe gelirleri ise yüzde 1.39 oranında azalmaktadır. Böylece 290.3 milyon TL olarak öngörülen 2013 yılı bütçe açığı %185.26 azalma ile 101.8 milyon olarak ortaya çıkmaktadır. Bütçe açığı olgusunun, küresel krizin de etkisi ile yüksek değerler olarak diğer ülkelerin de önünde duran bir gerçek olduğunu ayrıca belirtmek istiyorum. 2014 Mali Yılı Bütçesi Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli basın Mensupları Şimdi sizlere 2014 Mali Yılı Bütçesi ile ilgili bazı bilgiler vermek istiyorum. 2014 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı ile; Sürdürülebilir kamu finansman dengesinin kurulması, Kamunun etkinliğinin ve özel sektörün rekabet gücünün artırılması, Üretime dayalı büyümenin artırılması ve istihdamın önünün açılması, Mali disiplinin sağlanarak devam ettirilmesi, Yapısal tedbirlerin uygulamaya konulması, Ekonominin istikrarlı bir hale getirilmesi, Mevcut kaynakların üretken alanlara yönlendirilmesi, Gelir artırıcı tedbirler yanında harcama disiplininin sağlanarak kamu kaynaklarının ekonomik ve verimli kullanılması, amaçlanmaktadır. Hedefimize ulaşabilmek için kamu harcamalarında verimlilik de dikkate alınarak cari nitelikli harcamalarda tasarrufa gidilmesi ve israf önleyici 7
tedbirlerin alınacağı esası kabul edilmiş ve kaynak dağılımında etkinlik artırılarak kamu finansman dengesinin iyileştirilmesine özen gösterilmiştir. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, 2014 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı Bakanlar Kurulu nda 3 milyar 774 Milyon 945 Bin Türk Lirası olarak onaylanmıştır. Bu bütçe büyüklüğünün dağılımı şöyledir. - Personel Harcamaları 1,229.9 milyon TL - Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi Giderleri 61.1 milyon TL - Mal ve Hizmet Alımı 272.4 milyon TL - Faiz Giderleri 150.0 milyon TL - Cari Transferler 1,581.7 milyon TL - Sermaye Giderleri 187.5 milyon TL - Sermaye Transferleri 81.2 milyon TL - Borç Verme 16.0 milyon TL - Yedek Ödenekler 195.1 milyon TL dır Toplam Bütçe Büyüklüğü içinde oransal paylar ise şöyledir. Personel Giderleri % 32.58 Sosyal Güvenlik Kurumu Devlet Primi % 1.62 Mal ve Hizmet Alımı Giderleri % 7.22 Faiz Giderleri % 3.97 Bütçe Cari Transferleri % 41.90 Sermaye Giderleri % 4.97 Sermaye Transferleri % 2.15 Borç Verme % 0.42 Yedek Ödenekler % 5.17 8
Bütçenin Finansmanına bakacak olursak; 2014 Mali Yılı Bütçe Gelirleri 3 milyar 418 milyon 707 bin TL olarak öngörülmüştür. Mahalli Gelirler, 1,876.0 milyon TL Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri, 472.9 milyon TL Diğer Fon Gelirleri, 49.4 milyon TL Döner Sermaye Gelirleri, 5.4 milyon TL Türkiye Cumhuriyeti Yardımları, 565.0 milyon TL (Yatırımlar 188 milyon TL, Savunma 237 milyon TL, Reel Sektör 140 milyon TL) Türkiye Cumhuriyeti Kredileri, 450.0 milyon TL Bütçenin giderleri ile Finansmanı arasındaki 356.2 milyon TL Açık İç Kaynaklar ile karşılanacaktır. 150 milyon TL faiz ödemesinin Kamu Finansmanı ve Borç Yönetimi Yasası uyarınca yapılabilecek borçlanma oranında kullanılması ve doğacak açığın yıl içerisinde gelir artışı ve/veya tasarruf ile karşılanması öngörülmektedir. Gelirlerin Bütçe Hacmine Göre Oranı: Mahalli Gelirler % 54.88 Fiyat İstikrar Fonu Gelirleri % 13.83 Diğer Fon Gelirleri % 1.44 Döner Sermaye Gelirleri % 0.16 T.C. Yardımları % 16.53 T.C. Kredileri % 13.16 İç Kaynaklar % 9.44 Buna göre Bütçe Yasa Tasarısında öngörülen gelirlerin % 26.89 u TC Yardım ve Kredilerinden oluşmaktadır. Bu oran 2009 yılı bütçe yasasında 9
% 23,49, 2010 yılında % 33,80, 2011 yılında % 27.94, 2012 yılında % 25.05 ve 2013 yılında ise % 27.35 düzeyinde yer almıştır. Büyüme, büyümenin kompozisyonu ve deflatör tahminleri ile 2013 yılında alınan tedbirler birlikte değerlendirildiğinde gelir tahminlerimizin gerçekçi olduğu görülmektedir. Ayrıca, 2014 yılında harcama programları verimlilik artışı sağlamak amacıyla gözden geçirilecektir. Bu amaçla idari bir mekanizmalar geliştirilecektir. Gelirlerin artırılmasına bağlı olarak hedeflerin tutturulması sonucu; görevimiz, ülkenin ihtiyacı olan projelerin hızla hayata geçirilmesidir. Bu bağlamda, reel sektör ile yatırımlara hız kazandırılarak, üretimi ve buna bağlı olarak istihdamı artırmak temel hedefimizdir. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Bütçeden en büyük payı yine eğitime ayırıyoruz. 2014 yılında eğitime ayırdığımız kaynağı yüzde 12.11 oranında artırarak 515.6 milyon TL ye çıkarıyoruz. Bu rakam, toplam bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 13.66 sına tekabül etmektedir. Bütçeden ikinci büyük payı çalışma ve sosyal güvenliğe ayırıyoruz. 2014 yılında çalışma ve sosyal güvenliğe ayırdığımız kaynağı yüzde 7.11 oranında artırarak 423 milyon TL ye çıkarıyoruz. Bu rakam, toplam bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 11.2 sine tekabül etmektedir. 30 binin üzerinde Sosyal Sigortalar ile 9 bin civarında muhtaç yoksullar, malüller, malül gaziler, şehit aileleri, şehit ebeveynleri, özürlüler ve benzeri diğer ödemeler olmak üzere yapılan transferler için 396.3 milyon TL ödenek ayrılmıştır. 10
Bütçeden üçüncü büyük payı ise sağlığa ayırıyoruz. 2014 yılında sağlığa ayırdığımız kaynağı yüzde 12.70 oranında artırarak 250.7 milyon TL ye çıkarıyoruz. Bu rakam, toplam bütçe giderlerinin yaklaşık yüzde 6.6 sına karşılık gelmektedir. 2014 Yılı Mali Bütçesiyle reel kesimi desteklemeye devam ediyoruz. Bu amaçla esnaf kredi faiz desteği, tarımsal kredi faiz desteği, ihracat desteği, teşvik ödemeleri ve yüksek öğretime katkı için ayırdığımız kaynağı yüzde 133.3 oranında artırarak 140 milyon TL ye yükseltiyoruz. Altyapı çalışmalarına, reel sektörün kalkınma ve istikrarına yönelik giderlerin karşılanmasına, kamu kaynaklarıyla da desteklenerek rekabet gücünün artırılmasına olanak sağlamak üzere 60 milyon TL olan bütçe ödeneği 2014 Mali Yılı Bütçesinde %133.3 artırılarak 140 milyon TL na yükseltilmiştir. Reel sektör kaynak dağılımı; Turizm Sektörüne 41.8 milyon TL, Yüksek Öğretim Sektörüne 64.7 milyon TL, Tarım Sektörüne 10.2 milyon TL, Sanayi ve Ticaret sektörüne 13.5 milyon TL ile Diğer Sektörlere 9.8 milyon TL olarak öngörülmüştür. 2014 yılında reel sektör dahil tarımsal destek ödemelerine ayrılan kaynak artırılmıştır. 2013 yılında toplam 117.5 milyon TL olan başlangıç ödeneğini 2014 yılında 140.2 milyon TL ye çıkarıyoruz. Tarım ve Enerji sektörüne ayrılan toplam tutarı ise yüzde 36.41 artırıyoruz. 2013 yılı ödeneği 158.4 milyon TL iken 2014 yılında 216 milyon TL ödenek öngörüyoruz. 2014 Mali Yılı Bütçesi kapsamındaki kurumların yatırım ödeneklerini 2013 başlangıç ödeneğine göre yaklaşık yüzde 22.44 artırarak 396.9 milyon TL ye çıkarıyoruz. 11
Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Küçük bir ada ülkesi olmamız, ekonomi içerisinde dış faaliyetlerin önemli yer tutmasına neden olmaktadır. Özellikle ihtiyaçlarımızın karşılanmasında ithalata büyük ölçüdeki bağlılığımız devam etmektedir. Bu tür ekonomik hareketlerimizi ise bilindiği üzere ödemeler dengesi ile takip edebilmek mümkün olabilmektedir. Ödemeler dengesinde milyar doları aşan ithalata karşın sınırlı düzeyde kalan ihracat rakamları nedeniyle oluşan dış ticaret dengesi açığı turizm ve eğitim hizmet dışsatımı ile görünmeyen işlemler ve sermaye hareketleri ile azaltılabilmektedir. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Bütçede mali disiplinin sağlanması yönünde gösterdiğimiz çabaların daha da ileriye götürülmesi için çalışmalarımız kararlılıkla sürdürülecektir. Dünya ekonomisinde ve özellikle Avro bölgesinde yaşanan kriz neticesinde Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz ve Güney Kıbrıs başta olmak üzere birtakım ekonomik tedbirler alınmaya devam edilmektedir. Krizin etkisindeki ülkeler kamu sektöründe, bir çok kesimi etkileyen reformlar gerçekleşmiştir. Toplum olarak, hiçbir kesimi ayırmadan hep birlikte katlanmak zorunda olduğumuz bu sıkıntıları el birliği ile aşabileceğimize inanmaktayız. Özellikle son global kriz göstermiştir ki, dünyanın bir çok ülkesinde olduğu gibi yakın coğrafyamızda da zamanında gerekli tedbir ve düzenlemeleri yapmayan ülkelerin süreç içerisinde çok daha ağır koşullarla karşı karşıya kalmaktadırlar. Bu anlamda, bütçe hazırlıklarında, reformlar söz konusu olduğunda özellikle kamu sektöründe atılması gereken adımları kısa vadeli sınırlı yan 12
etkilerine rağmen orta ve uzun vadede yararlı gördüğümüz ölçüde kararlılık ile yerine getirme esas alınmıştır. Dünyada yaşanan ekonomik kriz ve ülkemize etkileri dikkate alınarak, bütçe imkanları içerisinde halen kamuda çalışan insanlarımızın ve emeklilerin enflasyon nedeniyle gelirlerinde yaşayacakları kayıpların karşılanması huzurunuza getirdiğimiz bütçede yerini almıştır. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Hükümetimizin 2014 Mali Yılı Bütçesi ile temel amacı sürdürülebilir bir kamu finansman dengesini kurmak ve gerekli yapısal tedbirleri uygulamaya koyarak; ekonomide sürdürülebilir kalkınma sürecini sağlamak ve buna paralel olarak üretime dayalı büyümeyi gerçekleştirmektir. Ekonomik düzen içinde, özel sektörün gelişmesi ve özel yatırımların istihdam yaratıcı etkisini arttırmak için gerekli teşvik uygulamaları sürdürülecektir. Reel sektörü desteklemek amacıyla çeşitli sektörler ile küçük esnaf ve sanatkar ile çiftçi ve hayvancılara bankalar aracılığı ile sıfır ve düşük faizli kredilendirme imkanları yürütülecektir. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Hükümetimizin 2014 Mali Yılı Bütçesi ile temel amacı sürdürülebilir bir kamu finansman dengesini kurma hedefine ulaşılabilmesi şüphesiz ki, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla toplanacak vergilerle mümkündür. Devletin yaptığı harcamaların temel kaynağı vergilerdir ve vergi önemli bir maliye politikası aracıdır. Hükümetimizin amacı mevcut vergi sistemini daha çağdaş daha bilimsel ve daha adil bir yapıya kavuşturmak, yatırımları ve istihdamı destekleyerek sürdürülebilir, ekonomik büyümeye katkı sağlayan uygulanabilir bir vergi 13
sistemini oluşturmaktır. İyi bir vergi sisteminin en önemli özelliği kuvvetli, etkin bir vergi idaresine sahip olmasıdır. Bu nedenle; Mükelleflerimizi de yakından ilgilendiren başta Vergi Usul Yasası olmak üzere tüm vergi Yasalarını etkinlik, basitlik ve verimlilik ilkeleri doğrultusunda ticari hayattaki gelişmelere de uygun daha çağdaş bir yapıya kavuşturmak amacıyla yeniden düzenlemekteyiz. Mükelleflerin vergi yükünü azaltmak ve yatırımları teşvik etmek amacıyla reel sektörü desteklemek, küçük esnaf ve sanatkarlar ile çiftçi ve hayvancılara yönelik yurtdışından sağlanan bağış ve yardımlarla finanse edilen projelerle ilgili anlaşmaları pul vergisinden istisna tuttuk. Vergi mükelleflerine daha etkin hizmetler sunabilmek amacıyla personel eğitimi üzerinde titizlikle durmaktayız. Bu amaçla personeli vergi yasaları ile ilgili eğitime tabi tuttuğumuz gibi yine tüm personelin teknolojiyi daha iyi kullanmasını sağlamak ve mükelleflerin daire ile olan ilişkilerini kolaylaştırmak için bilgisayar eğitimi kursları düzenlenmiştir. Gelir ve Vergi Dairesi, mükelleflerimize hizmetlerini daha hızlı daha çağdaş ve daha güvenilir sunabilmesi için bina inşaatı tamamlanan yeni binasında 2014 yılı başından itibaren hizmet sunmaya başlayacaktır. İlk kez Türkiye de uygulamaya konan Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihazlarla ilgili alt yapı çalışmaları ve personelin eğitimi hususunda gerekli tüm adımlar atılmıştır. Pos cihazının bir yazarkasa işlemi gördüğü bu sistemde mükelleflere işlem kolaylığı getirileceği gibi mali açıdan daha hızlı ve kolay takip sağlanacaktır. 14
Hükümetimizin temel politikaları arasında yer alan ekonomiyi kayıt altına almak için kayıt dışı ekonomi ile en etkin şekilde mücadele edeceğiz. En basit şekli ile kayıtdışılığı kurallara uyulmaması ve bundan ekonomik yarar sağlanması olarak tanımlarsak buradan da anlaşılabileceği gibi kayıtdışılık haksız rekabet ile gelir dağılımını bozan ve nihayetinde toplumsal refahı sekteye uğratan bir olgudur. Kayıtdışılıkla mücadelede iki temel unsura özellikle önem veriyoruz. Bunlardan birincisi vergi denetimindeki etkinlik ikincisi ise mükelleflerin vergi bilincini geliştirmektir. Etkin ve güçlü vergi denetimi için personelin eğitimine hızla devam etmeyi, teknolojik alt yapıyı süratle geliştirmeyi ve vergi denetimlerini artırmayı planlamaktayız. Vergi bilincini geliştirmek amacıyla mükelleflerimize önümüzdeki yılda çeşitli rehber ve broşür dağıtmayı planlıyoruz. Ayrıca, internet üzerinden de mükelleflerimize bilgilendirici yayınlar yapmayı planlıyoruz. İş hacmi daralan mükelleflerin durumlarını değerlendirebilecek şikayetlerini dinleyebilecek ve daha uygun vergilendirmeye tabi tutulmalarını sağlayacak vergi takdir ve itiraz komisyonları kurmayı planlıyoruz. Gelir ve Vergi Dairesinin yeniden yapılandırılmasını ve güçlendirilmesini sağlamak amacıyla çalışmalar yapılacaktır. Teknolojik yeniliklerle mükelleflerini daha iyi tanıyan ve hizmet sunan ve aynı zamanda ödevlerini yerine getirmeyen mükellefi de daha yakından izleyen ve yaptırım uygulayan bir vergi politikası hedeflenmektedir. Vergi sisteminin daha basit daha sade ve daha uygulanabilrliğini sağlamak amacıyla çalışmalar yapmayı planlıyoruz. Vergi sistemini tüm 15
mükelleflerine aynı ölçüde yaklaşan özellikle yatırımcılar için öngörülebilirliği artıran bir yapıya kavuşturmayı hedeflemekteyiz. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Değerli Basın Mensupları, Hükümetimiz bütçe öngörülerinin hayata geçirilmesi ve KKTC de daha yaşanılır ve kamu hizmetlerinin geliştirildiği bir ortamın yaratılması gereğinden hareket etmektedir. Bu kapsamda, Maliye Bakanlığının da üzerine düşen görevlerin farkında olarak öncelikle çalışanların mevzuat ve bilgisayar eğitimleri yürütülmektedir. Öte yandan, 11 Kasım 2013 günü KKTC Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu nda kabul edilen İyi İdare Yasası kapsamında kişilerin Bakanlık başvuruları anlık ve başvuruyu alan kişinin de belirtildiği şekilde belge verilerek kayıt altına alınmaktadır. Hükümetimizin aldığı kararlar çerçevesinde özellikle RHA ların kullanımı, temsil ve akaryakıt vb. harcamalarda en üst düzeyde tasarruf ilkelerine riayet edilmektedir. 2014 Mali Yılı Bütçesi, bir yandan KKTC de yaşayanlara daha iyi hizmet vermenin gerektiği şekilde yapılandırma yaklaşımında sürdürülen faaliyetler, öte yanda cari harcamalarda azami tasarruf ilkeleri ile alınan tedbirlerle şekillendirilmiştir. Doğaldır ki, kamu hizmetlerinin geliştirilmesi ve çalışanların daha iyi imkanlar içerisinde, daha iyi kapasitede görevlerine yerine getirmeleri ve yerine getirdikleri görevler nedeniyle hak edecekleri ücretleri de yaşam kalitelerini yukarıya çekecek şekilde oluşturmak Hükümetimizin ana görevleridir. Sıralanan bu hususları her geçen gün daha ileriye götürmek üzere çalışmalarını sürdüren Hükümetimiz hedeflerine ulaşabilmek üzere 2014 Mali Yılı Bütçesini KKTC Cumhuriyet Meclisi ne sunmaktadır. 16
2014 Mali Yılı Bütçesi hazırlanırken gerçekleştirilen vergi düzenlemeleri ve kayıt altına alma çabaları yanında alınan diğer tedbirlerle büyüyen ekonomi ile bütçe giderlerinin karşılanabilmesi çabası içerisinde olunmuştur. 2014 Mali Yılı Bütçesi, küresel olumsuz etkileri azaltacak, sürdürülebilir büyüme ve kalkınmayı sağlayacak, istikrarın ve refahın artırılmasını dikkate alan ve orta vadeli perspektifle hazırlanmış bir bütçedir. Bütçe görüşmeleri sürecinde yapacağınız çalışmalar ile katkılarınız için Hükümetim ve şahsım adına sizlere teşekkür ederim. 2014 Mali Yılı Bütçesinin, Ülkemiz ve insanlarımız için hayırlı olması dileklerimle saygılarımı sunarım. 17