ÖZET Yüksek Lisans Tezi İlköğretim II. Kademe Öğrenci Korkuları: Akademik Başarıya Etkisi Burhan ÇELEBİ Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Haziran 2007 Bu araştırma ile İlköğretim II. Kademede öğretim gören öğrencilerin yaşamış oldukları korkuları tespit ederek bu korkuların öğrencilerin akademik başarıları üzerine olan etkilerini tespit etmek amaçlanmıştır. Bu araştırmadan elde edilecek sonuçlara bakarak, öğrencilerle birebir etkileşim halinde olan öğretmenlerin öğrencilerine karşı davranışlarında nelere dikkat etmesi konusunda bir fikir sahibi olabilmeleri bakımından önemlidir. Araştırma betimsel yöntemlerden Okul Survey yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İlköğretim II. Kademeye (6.7.ve 8. Sınıf) devam eden öğrencilerden oluşmuştur. Araştırmanın örneklemini; Adana, Denizli, Malatya, Niğde, Trabzon, Kırklareli ve Şanlıurfa da Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İlköğretim Okulları II. Kademede eğitim öğretim gören öğrencilerinden oranlı küme örnekleme yöntemiyle seçilen 1140 kişi oluşturmuştur. Bu araştırmada veriler 2 ölçek yardımıyla toplanmıştır. Kişisel Bilgi Formu(KBF), Korku Alanları ve Korku Düzeyleri Belirleme Ölçeği uygulanmıştır. Bağımlı değişkenler ile bağımsız değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmede SPSS for Windows 10.00 paket programı kullanılmıştır. İki değişkene göre oluşan tabloların sütun kenar toplamı üzerinden yüzde değerlerini aynı tablolarda görmek ve değerlendirme yapmak için Crosstabs (çapraz tablo) uygulanmıştır. Ayrıca sorulara verilen cevaplar ile cevaplayanların kişisel özellikleri arasında ilişki olup olmadığını test etmek için Chi- Square Test (Kay-Kare Testi) uygulanmıştır. Araştırma sonucunda aşağıdaki bulgular elde edilmiştir; I
1. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin korku alanları ve korku düzeylerine bakıldığı zaman hayvanlardan kaynaklanan korkular, kendinden kaynaklanan korkular, gelecekle ilgili korkular ve sosyal korkular olmak üzere dört farklı korku grubuna sahip oldukları 2. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin dört grupta bulunan korkuları yaşama düzeyleri ile puan ortalamaları arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. 3. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin hayvan korkularını yaşama düzeyleri ile cinsiyetleri arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın kızlardan 4. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin kendinden kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden kirlilikten kaynaklanan korkular ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Diğer korkular ile cinsiyet arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın kızlardan kaynaklandığı Farkın kızlardan 5. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin gelecekten kaynaklanan korkuları yaşama düzeyleri ile cinsiyetleri arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın kızlardan 6. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin sosyal korkuları yaşama düzeylerinde yıkanmaktan ve aynalardan kaynaklanan korkular ile cinsiyetleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Diğer korkular ile cinsiyet arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın kızlardan kaynaklandığı 7. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin hayvan korkularını yaşama düzeyleri ile sınıf düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 8. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin kendinden kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinde elektrik çarpmasından kaynaklanan korkular ile sınıf düzeyleri arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın 7. Sınıflardan 9. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin gelecekten kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden başına bir kaza gelmesinden, cezalandırılmaktan, hapse girmekten, OKS sınavlarını kazanamamaktan ve bir meslek sahibi II
olamamaktan kaynaklı korkuları ile sınıf düzeyleri arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; başına bir kaza gelmesinden korkanlarda 6. Sınıflardan, cezalandırılmaktan ve hapse girmekten korkanlarda 7. Sınıflardan, OKS sınavlarını kazanamamak ve bir meslek sahibi olamamaktan korkanlarda 8. Sınıflardan 10. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin sosyal korkuları yaşama düzeylerinden babalarından ve annelerinden kaynaklanan korkuları ile sınıf düzeyleri arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; babalarından korkanlarda 7. Sınıflardan, annelerinden korkanlarda 6. sınıflardan 11. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin hayvan korkularını yaşama düzeyleri ile ailenin sosyo ekonomik durumu arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 12. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin kendinden kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden şimşekten, dayak yemekten, elektrik çarpmasından ve arabalardan kaynaklanan korkuları ile ailenin sosyo ekonomik durumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; şimşekten, dayak yemekten, elektrik çarpmasından korkanlarda düşük, arabalardan korkanlarda orta düzey ekonomik sahip öğrencilerden kaynaklandığı 13. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin gelecekten kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden bir yakınını kaybetmek ve sınavlarda kötü not almaktan kaynaklanan korkuları ile ailenin sosyo ekonomik durumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın düşük ekonomik düzeye sahip öğrencilerden 14. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin sosyal korkuları yaşama düzeylerinden babalarından, yıkanmaktan, kalabalık içerisinde bulunmaktan ve aynalardan kaynaklanan korkuları ile ailenin sosyo ekonomik durumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; babalarından korkanlarda düşük, yıkanmaktan, kalabalık içerisinde bulunmaktan ve aynalardan korkanlarda yüksek ekonomik düzeye sahip öğrencilerden 15. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin hayvan korkularını yaşama düzeylerinden vahşi hayvanlar ve örümceklerden kaynaklanan korkuları ile algılanan anne baba tutumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark III
vardır. Farkın; vahşi hayvanlardan korkanlarda ilgili, örümceklerden korkanlarda otoriter anne baba tutumundan 16. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin kendinden kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden yüksek yerlerden, yangından, yanlış anlaşılmaktan, arabalardan, kirlilikten ve güçsüz olmaktan kaynaklanan korkuları ile algılanan anne baba tutumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; yüksek yerlerden korkanlarda baskıcı, yangından korkanlarda cezalandırıcı, arabalardan korkanlarda ilgisiz otoriter, yanlış anlaşılmaktan, kirlilikten ve güçsüz olmaktan korkanlarda otoriter anne baba tutumundan 17. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin gelecekten kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden başına bir kaza gelmesinden, bir yakınını kaybetmekten, sınavlarda kötü not almaktan, hapse girmekten, bir meslek sahibi olamamaktan ve başkalarına muhtaç olmaktan kaynaklanan korkuları ile algılanan anne baba tutumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; hapse girmekten korkanlarda ilgili, başına bir kaza gelmesinden, bir yakınını kaybetmekten, sınavlarda kötü not almaktan, bir meslek sahibi olamamaktan ve başkalarına muhtaç olmaktan korkanlarda otoriter anne baba tutumundan 18. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin sosyal korkuları yaşama düzeylerinden babalarından, okula gönderilmemekten, yıkanmaktan, caddede karşıdan karşıya geçerken, annelerinden, aynalardan ve toplum önünde konuşmaktan kaynaklanan korkuları ile algılanan anne baba tutumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; yıkanmaktan korkanlarda ilgisiz otoriter, caddede karşıdan karşıya geçerken ve aynalardan korkanlarda cezalandırıcı, babalarından, okula gönderilmemekten, annelerinden korkanlarda otoriter anne baba tutumundan 19. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin hayvan korkularını yaşama düzeylerinden vahşi hayvanlar ve örümceklerden kaynaklanan korkuları ile okul başarısı arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın; vahşi hayvanlarda durumu iyi, örümceklerden korkanlarda durumu zayıf öğrencilerden IV
20. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin kendinden kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden karanlıktan, dayak yemekten, yanlış anlaşılmaktan, arabalardan ve kirlilikten kaynaklanan korkuları ile okul başarısı arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın durumu zayıf öğrencilerden 21. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin gelecekten kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden sınavlarda kötü not almaktan kaynaklanan korkuları ile okul başarısı arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın durumu zayıf öğrencilerden 22. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin sosyal korkuları yaşama düzeylerinden insanlardan, okula gönderilmemekten, yıkanmaktan, caddede karşıdan karşıya geçerken, aynalardan ve toplum önünde konuşmaktan kaynaklanan korkuları ile okul başarısı arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın durumu zayıf öğrencilerden 23. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin hayvan korkularını yaşama düzeyleri ile anne baba durumu arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. 24. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin kendinden kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden yanlış anlaşılmaktan kaynaklanan korkuları ile anne baba durumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın anne babası birlikte olan öğrencilerden 25. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin gelecekten kaynaklanan korkuları yaşama düzeylerinden başkalarına muhtaç olmaktan kaynaklanan korkular ile anne baba durumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın anne babası birlikte olan öğrencilerden 26. İlköğretim II. Kademe öğrencilerinin sosyal korkuları yaşama düzeylerinden insanlardan, yıkanmaktan ve caddede karşıdan karşıya geçerken yaşadıkları korkuları ile anne baba durumu arasında p<0.05 düzeyinde anlamlı bir fark vardır. Farkın anne babası boşanmış olan öğrencilerden kaynaklandığı Anahtar Kelimeler: Korku, Fobi, Kaygı, Anksiyete, İlköğretim, İlköğretim çağı çocuk V