Kocaeli Bölgesindeki Halkla Ýliþkiler Uzmanlarýnýn Profiline Yönelik Bir Araþtýrma Öðr. Gör. Tümay CÝÐERDELEN Kocaeli Üniversitesi Ýletiþim Fakültesi ÖZET Günümüzde iþletmeler için halkla iliþkiler departmanlarý yönetimin baþarýsýnda ve iþletmenin hedeflerine ulaþmasýnda önemli bir rol oynamaktadýr. Bu rolde etken olarak iþletmenin kurumsallaþmasý yanýnda halkla iliþkiler departmanýnýn yönetimi, daha da ötesinde halkla iliþkiler uzmanýnýn eðitimi, mesleki yetkinliði, kiþiliði, yaratýcýlýðý da etken olmaktadýr. Bugün ülkemizde iletiþim fakülteleri mezunlarý dýþýnda farklý mesleðe sahip olup halkla iliþkiler departmanlarýnda görev alan ya da halkla iliþkiler yöneticisi olarak çalýþan kiþiler bulunmaktadýr. Bu durum halkla iliþkiler mesleði için bir avantaj mý yoksa dezavantaj mýdýr? Bugün halkla iliþkiler mesleðini yapan kiþilerin sýfatlarý nedir? Halkla Ýliþkiler Uzmaný mý, Halkla Ýliþkiler Müdürü mü yoksa Kurumsal Ýletiþim Müdürü müdür? Bugün çoðu iþletme halkla iliþkiler departmaný yerine "Kurumsal Ýletiþim Departmaný" gibi isimler kullanmaktadýr. Halkla Ýliþkiler ya da Kurumsal Ýletiþim Yöneticiliði yapan kiþiler kimdir, hangi mesleklerden gelmiþlerdir, mesleklerinin olumlu-olumsuz yönleri nelerdir, mesleki sýfatlarý nedir, vb. konularda Kocaeli bölgesinde bulunan iþletmelerin halkla iliþkiler müdürlerine yönelik olarak yapýlan anket çalýþmasýnýn sonuçlarý bu bildiride yer almaktadýr. Amaç, 21. yüzyýlda ülkemiz için artýk çok yeni sayýlmayacak bir meslekte, Kocaeli gibi önemli bir sanayi bölgesinde, halkla iliþkiler çalýþanlarýyla ilgili bazý verileri ortaya koymaktýr.
26 1- HALKLA ÝLÝÞKÝLERÝN TANIMI VE ÖNEMÝ Halkla iliþkilerin birçok tanýmý bulunmaktadýr. En kýsa tanýmýyla halkla iliþkiler tanýtma ve tanýnma çabalarýdýr. "Tanýtma ve Tanýnma" tanýmý kýsa olmakla birlikte iþletme yönetimini, iþletmenin misyon ve vizyonunu, kurum içi ve dýþý hedef kitleyi, iletiþim stratejisini, iletiþim araç ve yöntemlerini vs. gibi pek çok kavramý da içermektedir. Halkla iliþkiler, iþletme içinde, iþletme yönetimi ve iþletmenin tüm birimleri ve çevresiyle birlikte iþbirliði halinde iþletmenin hedeflerine ulaþmasýnda önemli payý olan bir birimdir. Baþka bir tanýma göre "Halkla iliþkiler, bir kuruluþla hedef kitlesi arasýndaki karþýlýklý iletiþimi, anlayýþý, kabulü ve iþbirliðini oluþturmaya ve sürdürmeye yardýmcý olan, sorun ve problemlerin yönetimini içeren, kamuoyuna cevap veren, kamuoyunun bilgilendirilmesi için yönetime yardýmcý olan, kamu yararýna hizmet etmek için yönetimin sorumluluðunu tanýmlayan ve vurgulayan, eðilimleri önceden tahmin etmeye yardýmcý olmak için birerken uyarý sistemi gibi hizmette bulunan, deðiþikliklerden etkin bir þekilde faydalanmak için yönetime yardýmcý olan ve baþlýca araçlarý olarak ahlaki iletiþim tekniklerini ve araþtýrmayý kullanan ayrýcalýklý bir yönetim fonksiyonudur." 1960'lý yýllarda Türkiye'de adý telaffuz edilmeye baþlanan halkla iliþkiler çalýþmalarý, ilk olarak devlet tarafýndan uygulanmaya çalýþýlmýþ, 1980'li yýllardan sonra da özellikle özel iþletmeler tarafýndan benimsenerek, çeþitli uygulamalar örnekleri ortaya konmuþtur. Ülkemiz için artýk çok yeni sayýlamayacak olan bu meslekteki projeler, bugün Amerika ve Avrupa'daki halkla iliþkiler projeleriyle yarýþmakta ve ülkemizde uygulanan halkla iliþkiler projeleri uluslararasý ödüller kazanmaktadýr. Halkla iliþkiler mesleðinin baþarýlý geliþimi, iþletmelerin bu mesleðe bakýþ açýsýyla birlikte mesleði uygulayan halkla iliþkiler uzmanlarýnýn yetkinlik, bilgi, beceri ve yaratýcýlýklarý ile de ilgilidir. Ýletiþim fakülteleri mezunlarýnýn artmasý, ülke ve iþletmelerin geliþim ve deðiþimi, gelecekte ülkemizi halkla iliþkiler alanýnda daha büyük baþarýlara taþýyacaktýr. 2-ARAÞTIRMANIN AMACI VE YÖNTEMÝ Araþtýrma Türkiye'de halkla iliþkiler alanýndaki geliþmeler ýþýðýnda Kocaeli bölgesinde bulunan halkla iliþkiler uzmanlarýný kapsamaktadýr. Kocaeli bölgesindeki halkla iliþkiler uzmanlarýnýn yetkinlik, bilgi, beceri ve yaratýcýlýklarý bölgedeki iþletmelerin de halkla iliþkiler alanýna bakýþýný yansýtacak etkenlerdendir. Genel algý büyük ölçekli iþletmelerin halkla iliþkiler çalýþmalarý yaptýklarý þeklindedir. Kocaeli Türkiye'nin 2. büyük sanayi þehri olmasý ve büyük ölçekli iþletmelerin genellikle üretim yerleri Kocaeli ili sýnýrlarý içinde olduðu için özel bir önem de taþýmaktadýr. Çalýþmada sanayi iþletmeleri ile birlikte ticari iþletmelerde anket çalýþmasýnýn sýnýrlarý içinde bulunmaktadýr. Anket uygulama çalýþmasýndan önce Kocaeli Sanayi Odasý üyelerinin faaliyet konusu, sektörü, iþletme ölçeði gibi konular göz önüne alýnarak yapýlan telefon görüþmeleri ile halkla iliþkiler birimi olup olmadýðý konusunda bir çalýþma yapýlmýþtýr. Kocaeli ve Gebze bölgesi içinde 107 tanesi yabancý sermayeye ait olmak üzere 1201 kayýtlý iþletmesi bulunan Kocaeli Sanayi Odasý'ndaki 26 meslek grubundan rastgele seçilen iþletmelerde yapýlan görüþmelerde, halkla iliþkiler birimleri; yabancý ortaklý iþletmelerde bulunmakta, yönetim yeri Ýstanbulda, üretim yeri Kocaeli bölgesinde bulunan iþletmelerin halkla iliþkiler birimleri yönetim merkezlerinde bulunmakta üretim yerlerinde halkla iliþkiler birimleri ve uzmanlarý bulunmamakta bu konudaki gereken çalýþmalarý insan kaynaklarý birimleri üstlenmektedir. Kocaeli Sanayi Odasý üyelerinden KOBÝ olarak tabir ettiðimiz mikro, küçük ve orta ölçekli iþletmeler yan sanayi olarak çalýþtýklarý ve belli sektör ve firmalara yönelik olarak ürün ürettiklerinden dolayý halkla iliþkiler birimine ihtiyaç duymamaktadýrlar.
kocaeli bölgesindeki halkla iliþkiler uzmanlarýnýn profiline yönelik bir araþtýrma Tümay CÝÐERDELEN Kocaeli Sanayi Odasý nýn verilerine göre, Kocaeli Sanayi Odasý'na kayýtlý 1201 iþletmeden %10 u büyük ölçekli iþletme, % 90 ý KOBÝ olarak tanýmlanmaktadýr. KOBÝ ler konusunda bir taným yapmamýz gerekirse, KOBÝ lerin çeþitli sektörlere göre farklý tanýmlarý bulunsa da bugün AB standartlarýna göre yapýlan KOBÝ tanýmý kabul edilmektedir. Avrupa Birliði (AB) KOBÝ tanýmlarý konusunda gerek ulusal gerekse Birlik bazýnda karýþýklýlýða neden olmamak üzere yeni bir taným geliþtirmiþtir. Konsey kararý çerçevesinde belirgin bir þekilde ortaya konulan KOBÝ tanýmý, iþçi sayýsý, bilanço büyüklüðü ve baðýmsýzlýk kriterlerinden oluþan ölçüleri kapsamaktadýr. (Baðýmsýz iþletmeler; sermayesinin ya da hisse senetlerinin %25 veya daha fazlasý bir iþletme tarafýndan üstlenilmemiþ olan veya sermayesi küçük ve orta büyüklükteki iþletme tanýmý dýþýndaki iþletmelerden meydana gelmemiþ olan iþletmelerdir.) Mikro Ölçekli Ýþletme : 10 iþçiden az iþçi çalýþtýran ve baðýmsýzlýk kriterine haiz olan iþletmeler Küçük Ölçekli Ýþletmeler : 50'den az iþçi çalýþtýran, yýllýk cirosu 5 milyon EURO'yu aþmayan, yýllýk bilanço deðeri 2.2 milyon EURO'yu geçmeyen ve baðýmsýzlýk kriterine haiz olan iþletmeler Orta Ölçekli Ýþletmeler : 50 ila 250 iþçi çalýþtýran ve yýllýk cirosu 20 milyon EURO' nun altýnda olan, yýllýk bilanço deðeri 10 milyon EURO'yu aþmayan ve baðýmsýzlýk kriterine haiz olan iþletmeler KOBÝ olarak tanýmlanmaktadýr. Yapýlan çalýþmaya göre, Kocaeli sanayi bölgesi olmasýnýn yanýnda ticaret hayatý da dinamik bir þehirdir. Bu araþtýrma, Kocaeli bölgesindeki iþletmelerde halkla iliþkiler çalýþmalarýný uygulayan kiþilerin yaþ, cinsiyet, aldýklarý ücret, ücretle ilgili memnuniyetleri, bildikleri yabancý dil, mesleki sýfat, meslekleriyle ilgili düþünceleri konusunda profillerini çýkarmak amacýyla yapýlmýþtýr. Halkla iliþkiler birimi ve uzmaný bulunan sanayi kuruluþlarý, belediyeler, dersaneler, özel þirketler, alýþveriþ merkezleri, özel ve resmi saðlýk kuruluþlarýnda görev yapan halkla iliþkiler uzmanlarýna uygulanmýþtýr. Halkla iliþkiler mesleðinin çeþitli sýfatlarý bulunmaktadýr. Bu çalýþmada anket katýlýmcýlarýna genel olarak 'Halkla Ýliþkiler Uzmaný' denilecektir. Halkla iliþkiler birimi bulunan 130 kuruluþa uygulanan anketlerden 120 tane geri dönüþ olmuþtur. Anket uygulanýrken yüz yüze, telefon ve e-posta yöntemi kullanýlmýþ, katýlýmcýlara toplam 15 soru yöneltilmiþtir. Anket bulgularý 'SPSS 11.5 for Windows' programýnda deðerlendirilmiþtir. Sorular ve deðerlendirmeler þöyledir. 3-BULGULAR VE DEÐERLENDÝRME Ankete katýlan halkla iliþkiler uzmanlarýnýn % 67,5'i bayan, %32,5 i baydýr. Mesleði aðýrlýklý olarak bayanlar tercih etmektedir. Tablo 1 Cinsiyet Cinsiyet Bayan 85 67,5 Bay 41 32,5 Toplam 126 100,0 Ankete katýlan halkla iliþkiler uzmanlarýnýn % 21,4 ü 20-25 yaþ, %32,5 i 26-30 yaþ, % 24,6 sý 31-35 yaþ, %16,7 si 36-40 yaþ, %3,2 si 41-45 yaþ, %1,6 sý ise 51-55 yaþ olarak cevap vermiþtir. Buna göre halkla iliþkiler uzmanlarýnýn %32,5 i 26-30 yaþ arasý grubunda yer almakta ve aðýrlýklý olarak bayanlardan oluþmaktadýr. % 37,7 si, lise %48,8 i, lisans %11,9 yüksek lisans, %1,6 doktora mezunlarýndan oluþmaktadýr. Bu da göstermektedir ki ankete katýlan halkla iliþkiler uzmanlarýnýn çoðunluðu lisans mezunudur. 27
Tablo 2 Yaþ Yaþ aralýðý 20-25 27 21,4 26-30 41 32,5 31-35 31 24,6 36-40 21 16,7 41-45 4 3,2 51-55 2 1,6 Toplam 126 100,0 Tablo 3 Mezuniyet Eðitim düzeyi Lise 47 37,7 Lisans 62 48,8 Y.Lisans 15 11,9 Doktora 2 1,6 Toplam 126 100,0 %19 u, halkla iliþkiler-iletiþim alanýndan, %46 sý diðer alanlardan mezun olmuþtur. Bu da göstermektedir ki halkla iliþkiler Tablo 4 Mezuniyet Alaný Mezuniyet Alaný Müdürü, %15,9 unun unvaný Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müdürü, %13,5 i Kurumsal Ýliþkiler Müdürü, %4,8 inin unvaný diðer baþlýðý altýnda, Halkla iliþkiler uzmaný, Halkla Ýliþkiler Þefi gibi unvanlar bulunmaktadýr. Görülmektedir ki, büyük oranda Halkla Ýliþkiler Müdürü sýfatý kullanýlmakta ve iþletmeler tarafýndan da bu þekilde adlandýrýlmaktadýr. Tablo 5 Unvan Unvan Halkla Ýliþkiler Md. 83 65,9 Basýn ve Halkla Ý. Md. 20 15,9 Kurumsal Ýliþkiler Md. 17 13,5 Diðer 6 4,8 Toplam 126 100 Tablo 6 Çalýþma Süresi Çalýþma Süresi 1-5 66 52,4 6-10 34 27,0 16-20 15 11,9 21-25 6 4,8 26-30 2 1,6 31-35 1,8 Toplam 124 98,4 28 Halkla iliþkiler-iletiþim 24 19,0 Diðer 58 46,0 Toplam 82 65,0 mesleði farklý lisans sahibi kiþilerin ilgi alanýndadýr. Ankete katýlanlarýn çoðunluðu halkla iliþkiler-iletiþim alanýndan mezun deðildir. % 65,9 unun unvaný Halkla Ýliþkiler çalýþma süreleri sorulduðunda %52,4 ü 1-5 yýl, %27 si 6-10 yýl, %11,9 u 16-20 yýl, %4,8 i 21-25 yýl, %1,6 sý 31-35 yýl olarak cevaplamýþlardýr. Halkla iliþkiler mesleðini yapan kiþilerin bu mesleði aðýrlýklý olarak 1-5 yýldýr yaptýðý görülmektedir. aldýklarý ücret sorulduðunda %11,9 i 500-1000 YTL, %9,5 i 1001-1500 YTL, %22,2 si 1501-2000 YTL, %22,2 si 2001-2500 YTL, %13,5 i
kocaeli bölgesindeki halkla iliþkiler uzmanlarýnýn profiline yönelik bir araþtýrma Tümay CÝÐERDELEN 2501-3000 YTL, %4 ü 3001-3500 YTL, %4 ü 3501-4000 YTL, %7,9 u 4001-4500 YTL, %0,8 i 4501-5000 YTL, %0,8 i 5001-5500 YTL, %2,4 ü 5501-6000 YTL olarak cevaplamýþlardýr. Tablo 7 Alýnan Ücret Alýnan Ücret 500-1000 15 11,9 1001-1500 12 9,5 1501-2000 28 22,2 2001-2500 28 22,2 2501-3000 17 13,5 3001-3500 5 4,0 3501-4000 5 4,0 4001-4500 10 7,9 4501-5000 1,8 5001-5500 1,8 5501-6000 3 2,4 Toplam 125 100,0 aldýklarý ücretten memnuniyetleri sorulduðunda %30 u evet, %69,8 i hayýr cevabýný vermiþlerdir. Görülmektedir ki katýlýmcýlar aldýklarý ücretten memnun deðillerdir. Tablo 8 Ücretten Memnuniyet Ücretten memnuniyet Evet 38 30,2 Hayýr 88 69,8 seçme þanslarý olsaydý bu mesleði yeniden seçip seçmeyecekleri sorulduðunda % 87,3 ü evet, %2,4 ü hayýr, %10,3 ü kararsýz olduklarýný belirtmiþlerdir. Görülmektedir ki katýlýmcýlarýn büyük çoðunluðu mesleklerini sevmektedirler. bildikleri yabancý dil sorulduðunda, %61,9 u Ýngilizce, %3,2 si Almanca, %2,4 ü diðer dilleri, %31 i dil bilmediklerini ifade etmiþlerdir. Görülmektedir ki katýlýmcýlarýn büyük çoðunluðu Ýngilizce bilmektedirler. Tablo 9 Mesleði Yeniden Seçme Tercihi Mesleðin Yeniden Seçilme Tercihi Evet 110 87,3 Hayýr 3 2,4 Kararsýzým 13 10,3 Toplam 126 100,0 Tablo 10 Bilinen Yabancý Dil Bilinen Yabancý Ýngilizce 78 61,9 Almanca 4 3,2 Diðer 3 2,4 Bildiði Dil Yok 39 31,0 Toplam 124 100,0 mesleki yayýnlarý takip edip edemedikleri sorulduðunda, %28,6 sý evet, %10,3 ü hayýr, %60,3 ü yeterince deðil cevabýný vermiþlerdir. Görülmektedir ki katýlýmcýlarýn büyük çoðunluðu mesleki yayýnlarý yeterince takip edememektedirler. Tablo 11 Mesleki Yayýnlarý Takip Edebilme Toplam 126 100,0 Mesleki Yayýnlarý Takip Edebilme takip ettikleri mesleki yayýnlar sorulduðunda, %1,6 sý kitap, % 5,6 sý dergi, %60,3 ü Evet 36 28,6 Hayýr 13 10,3 Yeterince Deðil 76 60,3 Toplam 125 99,2 29
Internet, %27 si kitap-dergi-ýnternet i takip ettiklerini belirtmiþlerdir. Görülmektedir ki katýlýmcýlarýn büyük çoðunluðu mesleki yayýn olarak interneti takip etmektedir. Tablo 12: Takip Edilen Yayýn Türü cevap vermiþtir. Katýlýmcýlar açýsýndan mesleðin iletiþim yönü kolay olarak nitelendirilmektedir. Tablo 14: Halkla Ýliþkiler Mesleðinin Kolay Yönü 30 Takip Edilen Yayýn Türü Kitap 2 1,6 Dergi 7 5,6 Internet 76 60,3 Kitap-Dergi-Internet 34 27,0 Toplam 119 94,4 halkla iliþkiler mesleðinin zor yönü sorulduðunda, %15,9 u mesleðin öneminin anlaþýlamamýþ olmasý, %24,6 sý yöneticiler ile iletiþim, %13,5 i zaman kavramýnýn olmamasý, %27,8 i detaylarýn çok olmasý, %8,7 si sürekli pozitif olmak, %4,8 i hýzlý çözüm üretebilmek, olarak cevap vermiþlerdir. Katýlýmcýlar açýsýndan mesleðin detaylarýnýn çok olmasý ve yöneticilerle iletiþim konusu mesleðin zor yönü olarak ortaya çýkmaktadýr. Tablo 13: Halkla Ýliþkiler Mesleðinin Zor Yönü Halkla Ýliþkiler Mesleðinin Zor Yönü Mesleðin öneminin anlaþýlamamýþ olmasý 20 15,9 Yöneticiler ile iletiþim 31 24,6 Zaman kavramý olmamasý 17 13,5 Detaylarýn çok olmasý 35 27,8 Sürekli pozitif olmak 11 8,7 Hýzlý çözüm üretebilmek 6 4,8 Toplam 120 95,2 halkla iliþkiler mesleðinin kolay yönü sorulduðunda, %51,6 sý iletiþim, %4,8 i basýn çalýþmalarý, %17,5 i sosyal olmak, %27,8 i detaylarýn çok olmasý, %11,1 i geliþime açýk olmasý %7,1 i organizasyon çalýþmalarý olarak Halkla Ýliþkiler Mesleðinin Kolay Yönü Ýletiþim 65 51,6 Basýn çalýþmalarý 6 4,8 Sosyal olmak 22 17,5 Geliþime Açýk Olmasý 14 11,1 Organizasyon 9 7,1 Toplam 116 92,1 halkla iliþkiler mesleðinin zevkli yönü sorulduðunda, %11,1 i iletiþim, %25,4 ü baþarýlý sonuçlar almak, %13,5 i çevre edinmek, %1,6 sý basýnda çýkan haberler, %2,4 ü sosyal olmak, %19,8 i yaratýcýlýk, %4,8 i sürekli yenilik olmasý, %13,5 i hareketli bir meslek olmasý, %2,4 ü ekip çalýþmasý yapýlabilmesi olarak cevap vermiþlerdir. Katýlýmcýlar açýsýndan baþarýlý sonuçlar ya da sonuçlarý baþarýlý olmasý ve yaratýcýlýk konusu mesleðin zevkli yönü olarak ortaya çýkmaktadýr Tablo 15: Halkla Ýliþkiler Mesleðinin Zevkli Yönü Halkla Ýliþkiler Mesleðinin Zevkli Yönü Ýletiþim 14 11,1 Baþarýlý sonuç 32 25,4 Çevre edinmek 17 13,5 Basýnda çýkan haberler 2 1,6 Sosyal olmak 3 2,4 Yaratýcýlýk 25 19,8 Süreklli Yenilikler 6 4,8 Hareketlilik 17 13,5 Ekip çalýþmasý 3 2,4 Toplam 121 96,0
kocaeli bölgesindeki halkla iliþkiler uzmanlarýnýn profiline yönelik bir araþtýrma Tümay CÝÐERDELEN 4-SONUÇ VE ÖNERÝLER 1-Anket çalýþmasýna katýlan halkla iliþkiler uzmanlarý aðýrlýklý olarak bayandýr ve 26-30 yaþ aralýðýndadýr. 2- Eðitim düzeyi açýsýndan katýlýmcýlarýn yarýya yakýn bir bölümü lisans mezunudur. Önemli bir bölümü de lise mezunu olarak bu mesleðe devam etmektedir. 3- Lisans mezunu halkla iliþkiler uzmanlarýnýn büyük bir bölümü iletiþim-halkla iliþkiler alanýndan mezun deðildir. Bu alandaki mezuniyetler hem sosyal bilimler hem de fen alanýndaki mezuniyetlerden oluþmaktadýr. 4- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarýnýn unvanlarý konusunda belirsizlikler vardýr. "Halkla Ýliþkiler Müdürü" unvaný en çok kullanýlan unvan olarak görülmektedir. 5- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarýnýn çalýþma süreleri yarýdan fazla bir çoðunlukla 1-5 yýl olarak belirlenmiþtir. Bu da son 5 yýl içinde mesleðe olan ilginin arttýðýný, iþletmelerin halkla iliþkiler birimlerine ihtiyaç duyduðunu göstermektedir. 6- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarý aðýrlýklý olarak 1501-2500 YTL arasýnda ücret aldýklarýný belirtmiþlerdir. Büyük oranda da aldýklarý ücretten memnun olmadýklarýný ifade etmiþlerdir. 7- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarýnýn büyük bir bölümü, farklý lisanslara sahip de olsalar seçme þanslarý olsaydý bu mesleði yeniden seçebileceklerini belirtmiþlerdir. Bu da halkla iliþkilerin sevilen, ilgi gören, farklý meslek gruplarýndan gelinmiþ olsa da çalýþma þartlarýna uyum gösterilebilen bir meslek olduðunu göstermektedir. 8- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarý yabancý dil konusunda aðýrlýklý olarak Ýngilizce bildiklerini belirtmiþlerdir. 9- Anket katýlýmcýlarýnýn yarýdan fazla bir bölümü mesleki yayýnlarý yeterince takip edemediklerini belirtmiþlerdir. En çok takip edilen yayýn yarýdan fazla bir oranda internettir. Mesleki yayýnlarý yeterince takip ettiðini belirten grup kitap-dergi ve Internet i takip etmektedir. 10- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarý, halkla iliþkiler mesleðinin zor yönünü "detaylarý çok bir meslek olarak" tanýmlamýþlardýr. Yöneticilerle iletiþim konusu da önemli bir konu olarak karþýmýza çýkmaktadýr. 11- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarýna halkla iliþkiler mesleðinin kolay yönünü iletiþim olarak belirtmiþlerdir. 12- Ankete cevap veren halkla iliþkiler uzmanlarý halkla iliþkiler mesleðinin zevkli yönünü "baþarýlý sonuçlar almak", "yaratýcýlýk" olarak belirtmiþlerdir. 13- Anket çalýþmasýndan önce Kocaeli Sanayi Odasý üyelerinin faaliyet konusu, sektörü iþletme ölçeði gibi konular göz önüne alýnarak yapýlan telefon görüþmeleri ile halkla iliþkiler birimi olup olmadýðý konusunda yapýlan çalýþmaya göre; halkla iliþkiler birimleri, yabancý ortaklý iþletmelerde bulunmakta, yönetim yeri Ýstanbul'da, üretim yeri Kocaeli bölgesinde bulunan iþletmelerin yönetim yerlerinde halkla iliþkiler birimi bulunmakta, üretim yerlerinde halkla iliþkiler birimleri ve uzmanlarý bulunmamakta, bu konuda gereken çalýþmalarý insan kaynaklarý birimleri üstlenmektedir. Kocaeli Sanayi Odasý üyelerinden KOBÝ tabir ettiðimiz %90 ý, mikro, küçük ve orta ölçekli iþletmeler olarak tanýmlanmakta, yan sanayi olarak çalýþtýklarý, belli sektör ve firmalara yönelik olarak ürün ürettiklerinden dolayý halkla iliþkiler birimine ihtiyaç duymamaktadýrlar. 14- Kocaeli Bölgesi nde bulunan halkla iliþkiler uzmanlarý yukarýda belirtilen özellikleri taþýmaktadýrlar. Sanayi kenti olan Kocaeli de bugün sanayi ve ticaret iþletmelerinin toplamýna bakýldýðýnda az bir kýsmýnda halkla iliþkiler uzmaný çalýþmakta olduðu görülmektedir. Kocaeli Sanayi Odasý nýn belirttiði verilere göre % 90 ý mikro, küçük ve orta ölçekli sanayiye sahip bu 31
bölgede, KOBÝ tabir edilen iþletmelerde halkla iliþkiler birimi bulunmamakta, bu tür iþletmeler halkla iliþkiler çalýþmalarýna bugün için ihtiyaç duymamaktadýrlar. Fakat gerek KOBÝ lere web sayfasý zorunluluðu, gerekse AB'ye giriþ süreci içindeki çalýþmalar gereði KOBÝ iþletmeleri, gelecekte halkla iliþkiler birimi ve uzmanýna ihtiyaç duyacaklardýr. Çünkü bugün sadece kendi sektöründe tanýnan bir KOBÝ, gerek web sayfasý, gerekse AB'nin KOBÝ lere yönelik geliþim ve destek projeleri kapsamýnda tanýndýkça ve tanýnmak için talepler arttýkça yani ihtiyaç arttýkça halkla iliþkiler birimlerini oluþturacaklardýr. 15- AB'ye giriþ süreci içinde halkla iliþkiler birimlerine ihtiyacýn artmasýnýn yaný sýra, halkla iliþkiler uzmanlarýnýn nitelikleriyle ilgili geliþmeler de olacaktýr. Bunlardan en önemlisi ise yabancý dil ve mesleki yetkinlik olarak halkla iliþkiler uzmanlarýnýn karþýsýna çýkacaktýr. 16- Gelecekte Kocaeli Bölgesi ni, gerek AB'ye giriþ süreci, gerekse KOBÝ lere yönelik geliþim de deðiþim programlarý çerçevesinde halkla iliþkiler uzmanlarý ve iletiþim fakülteleri mezunlarý açýsýndan iyi bir iþ alaný olarak görmek mümkün olabilecektir. Kocaeli Bölgesi nde halkla iliþkiler uzmanlarýnýn bugünkü tablosu, halkla iliþkiler mesleði açýsýndan gelecek için bir fýrsat deðerlendirilmelidir. KAYNAKÇA Okay, Ayla, Okay, Aydemir, (2001), Halkla Ýliþkiler Kavram, Strateji ve Uygulamalarý, Der Yayýnlarý,s.2 http://www.hýd.org.tr http://www.danismend.com/konular/bilgiveteknoyon/bilgiavrupa%20birli GINDE%20KOBILER.htm http://www.kosano.org/sayfa.php?sayfa=60 32