BMİDÇS ve KP Sera Gaz Envanterleri Gözden Geçirme Süreçleri Yunus ARIKAN ICLEI Sürdürülebilir Kentler Birliği İklim Merkezi Yöneticisi
EK-I ÜLKELERİ SERA GAZI ENVANTERİ GÖZDEN GEÇİRME SÜRECİ - 2003 y l ndan bu yana tüm Ek-I Ülkeleri için zorunluluk -Aşamalar; - İlk Kontrol (Sekretarya, şekilsel) - Sentez ve Değerlendirme (Sekretarya, tüm ülkelere yönelik) - I. Bölüm kamuya aç k bilgi, ülkeler aras karş laşt rma - II. Bölüm sadece ilgili ülkeye ve gözden geçirme ekibine yönelik özel analiz) - Bireysel Gözden Geçirme; (Sekretarya taraf ndan görevlendirilen ekiplerce) - Merkezi (Bonn da biraraya gelen ekiplerin bir dizi ülke için yürüttüğü ortak çal şma) - Masabaş (her uzman n s n rl say da ülke için kendi evinde yürüttüğü çal şma) - Ülke Ziyareti (Tüm ekibin kat l m yla ülke ve envanteri ekibi ziyaret edilerek)
ÖRNEK OLAY: YUNANİSTAN-1-2006 y l nda envanter haz rlama yetkisi Ulusal Gözlemevi nden (NOA) Çevre Bakanl ğ na devrediliyor. -2007 KP Birinci Gözden Geçirme Raporu; The ERT therefore concluded that the national system of Greece is not fully compliant with the guidelines for national systems under Article 5, paragraph 1 of the Kyoto Protocol. The ERT concluded that the maintenance of the institutional and procedural arrangements; the arrangements for the technical competence of the staff; and the capacity for timely performance of Greece.s national system is an unresolved problem, and therefore lists it as a question of implementation. - 2008 baş nnda Uygunluk Komitesi devreye giriyor - 4 uzmandan oluşan bir ekipten yeni bir rapor isteniyor - Mart 2008 de Yunanistan yaz l bir rapor gönderiyor ve Komite ye sözlü bir sunum yap yor -Komite bu aç klamalar yetersiz buluyor, Yunanistan n JI/CDM/ETS işlemleri ask ya al n yor ve 3 ay içinde bir plan sunmas isteniyor
ÖRNEK OLAY: YUNANİSTAN-2 - Yunanistan 1 ay sonra bir ara rapor gönderiyor ve art k envanteri zaman nda sunduğunu belirterek karar n kald r lmas n istiyor, Komite bu talebi reddediyor - Yunanistan Temmuz 2008 de 39 sayfal k yeni bir plan sunuyor. Söz konusu planda, art k envanteri zaman nda gönderdiğini, ana sorumluluğun Çevre Bakanl ğ nda olduğunu, ancak Atina Ulusal Üniversitesinin (NTUA) teknik dan şman olarak görevlendirildiği belirtiliyor - Komite, Ekim 2008 de yapt ğ bir toplant da, sadece yeni bir dan şman n görevlendirilmesini yeterli bulmuyor ve daha ayr nt l bir çal şma istiyor. Yunanistan ayn ay çok daha kapsaml yeni bir plan sunuyor. - Ekim 2008 de yeni bir Gözden Geçirme Raporu haz rlan yor. Bu raporda yap lan değişikliklerin ve kurumsal düzenlemelerin yeterli olduğu belirtiliyor. Yunanistan bu rapora dayanarak, ülke hakk nda al nan karar n değiştirilmesini istiyor
ÖRNEK OLAY: YUNANİSTAN-3-2008 Gözden Geçirme Raporu; Greece has the capacity, including relevant arrangements for the technical competence of staff within the national system, to plan, prepare and manage inventories and their timely submission to the secretariat. - Komite, Gözden Geçirme Ekibinin yeni bulgu ve gözlemleri dayanarak Yunanistan n envanterinin rehberlere uygun olduğuna karar veriyor ve her türlü yapt r m kald r yor. Al nacak dersler; - Gözden Geçirme Raporu sonucunda Yunanistan yakşa k 2 y l süresince karbon ticaretinin d ş nda kal yor - Uygunluk Komitesi, Bakanl k y ada Üniversitenin varl ğ n envanter raporunun gerekli kalitede haz rlanmas için yeterli bir gerekçe olarak görmüyor. - Uygunluk Komitesi nin karar, ancak ve ancak yeni bir Gözden Geçirme Raporu dikkate al narak düzeltilebiliyor.
TÜRKİYE NİN BMİDÇS SEKRETARYASINA BİLDİRDİĞİ ENVANTER RAPORLARI http://unfccc.int/national_reports/annex_i_ghg_inventories/national_inventories_submissions/items/4771.php 2006 2007 2008 2009 NIR 10 Ocak 2007 (9 ay gecikme) 7 Nisan 2008 (12 ay gecikme) sunulmad sunulmad CRF 10 Ocak 2007 (9 ay gecikme) 20 Ağustos 2008 (15 ay gecikme) 21 Ağustos 2008 (4 ay gecikme) 13 Nisan 2009 (zaman nda teslim) BMİDÇS SEKRETARYASININ TÜRKİYE NİN ENVANTERİ İLE İLGİLİ GÖZDEN GEÇİRME RAPORLARI 2006 Gözden Geçirme Raporu; FCCC/ARR/2006/TUR http://unfccc.int/resource/docs/2007/arr/tur.pdf 2007/2008 Gözden Geçirme Raporu; FCCC/ARR/2009/TUR http://unfccc.int/resource/docs/2009/arr/tur.pdf
2007/2008 Türkiye Sera Gaz Envanteri Gözden Geçirme Raporu Bulgu; The expert review team (ERT) noted that there are deficiencies of varying degrees with respect to all the inventory reporting principles (i.e. transparency, completeness, comparability, consistency, accuracy), the majority of these deficiencies are evidently due to the lack of proper institutional and organizational arrangements and an adequate allocation of resources for preparing and reporting the emission inventories Öneriler; (a) Identify, within the next year, a single national entity with responsibility for the inventory submission; (b) Strengthen the institutional system and, in particular, its decision-making capacity, as a basis for developing an improvement plan for the inventory; (c) Develop an improvement plan for the inventory with ambitious but workable timelines with the aim of preparing an inventory submission that is fully consistent with UNFCCC and IPCC guidelines, in particular with regard to timeliness, completeness and transparency; (d) Establish a formal QA/QC system in accordance with good practice guidance; (e) Reconsider the internal schedule, in particular with regard to the finalization of the NIR, which needs to be submitted by 15 April each year; (f) Include the LULUCF sector in the key category analysis, and use the results as a driving factor for the preparation of the inventory;
2007/2008 Türkiye Sera Gaz Envanteri Gözden Geçirme Raporu Öneriler; (g) Calculate emissions from key categories using a higher tier method; (h) Estimate emissions for all categories not yet addressed in its next inventory submission and use simplified country-specific methods, depending on the availability of data; (i) Prepare recalculations for the entire time series every year, in order to fully reflect the progress made in improving the GHG emission inventory, and strictly follow the reporting requirements of the UNFCCC reporting guidelines, in order to allow for the necessary transparency and consistency; (j) Establish an archiving system that includes the archiving of disaggregated EFs and AD, and document how these EFs and AD have been generated and aggregated for the preparation of the inventory; (k) Provide the necessary human and financial resources to implement the activities described above.
2007/2008 Türkiye Sera Gaz Envanteri Gözden Geçirme Raporu Genel Değerlendirme 2007/2008 Raporu, 2006 Raporunda dile getirilen pek çok eleştiri ve öneriyi tekrar s ral yor, baz ilerlemeleri memnuniyetle karş l yor ancak yeni ve çok daha kritik bulgular içeriyor. Raporun 8 Nisan 2009 tarihinde kamuoyuna aç kland ğ ve 13 Nisan 2009 da gönderilen belgeler aras nda NIR Raporunun yer almad ğ dikkate al nd ğ nda, 2007/2008 Raporunda dile getirilen konular n hangilerinde ne tür iyileştirmeler yap ld ğ konusunda henüz bir sağl kl bir veri bulunmamaktad r. Yunanistan örneği dikkate al nd ğ nda, Türkiye ile ilgili bulgu ve önerilerin çok daha kapsaml, sert ve ciddi ifadeler içerdiği gözlemlenmektedir. Söz konusu bulgu ve öneriler bir an önce (raporda önerildiği gibi, pek çoğu 2009 y l içinde) uygun şekilde karş lanmazsa, Türkiye 2010 y l ve sonras nda Yunanistan dan çok daha ağ r ve uzun vadeli yapt r mlarla karş laşabilir. Söz konusu öneri ve eleştirilere yönelik iyileştirmeler, Türkiye nin AB Uyum Süreci kapsam nda çevre mevzuat nda uyumlaşt rmas gereken 280/2004/EC say l AB Direktifi için de çok önemli katk lar sağlayacakt r.
Çal şma Grubu: 2007/2008 Gözden Geçirme Raporu Bulgu ve Önerileri Doğrultusunda Türkiye nin Sera Gaz Envanteri Hazrl klar nda Kat l mc Süreçler Ulusal düzeyde yetkili kurumun 1 y l içinde belirlenmesi, İyileştirme Plan için karar verme yetkisi dahil olmak üzere, kurumsal düzenlemenin güçlendirilmesi UNFCCC ve IPCC Rehberleri ile uyumlu bir şekilde, özellikle zaman serileri, tamaml k ve şeffafl k konular n ele alacak şekilde, bir İyileştirme Plan n n zaman çizelgesi ile beraber haz rlanmas İyi Uygulama Rehberlerine uygun şekilde resmi bir QA/QC sürecinin tan mlanmas Özellikle NIR Belgesinin zaman nda tamamlanmas na yönelik olarak, iç işleyişiin gözden geçirilmesi LULUCF Sektörünün temel kategoriler analizine dahil edilmesi Daha gelişmiş hesaplama yöntemlerinin kullan lmas Ülkeye özgü verilerle eksik kategorilerde sal m hesaplamalar n n tamamlanmas Geçmiş y llara yönelik hesaplamalar n, iyi uygulama klavuzlar na uygun şekilde, şeffafl k ve tutarl l k ilkeleri dikkate al narak gerçekleştirilmesi Arşiv sisteminin oluşturulmas Tüm bu çal şmalar için gerekli mali ve insan kaynaklar n n harekete geçirilmesi Kamu Kurumlar n n Katk lar Kamu D ş ndakii Paydaşlar n Katk lar
Teşekkürler! yunus.arikan@iclei.org