ÇOCUKLUK ÇAĞINDA HĠPERTANSĠYON Tedavi Dr. Aytül NOYAN
Asıl HT TEDAVĠSĠNDE baģlık stili için tıklatın AMAÇ KB nı 95p altına düģürmek Kısa-uzun dönemde kardiyovaskuler hastalık ve hedef organ hasarı riskini azaltmak yada önlemektir
Asıl HĠPERTANSĠYON baģlık stili için TEDAVĠSĠ tıklatın 1. Nonfarmakolojik tedavi 2. Farmakolojik tedavi 3. Hipertansif kriz tedavisi 4. GiriĢimsel ve cerrahi tedavi
NONFARMAKOLOJĠK TEDAVĠ Ucuz Sağlığa yararlı Antihipertansif ilaç gerekliliğini önler, geciktirir yada azaltır TÜM HĠPERTANSĠF OLAN YADA OLMAYANLARIN UYGULAMASI ÖNERĠLĠR
NONFARMAKOLOJĠK Asıl baģlık TEDAVĠ stili için tıklatın Sodyum kısıtlaması Mineral desteği Kilo verme (gerekli ise) Egzersiz YaĢam tarzının modifikasyonu Vazopressörlerden kaçınma (sigara,kafein,efedrin vs.) Hiperlipidemiye yönelik diyet tedavisi
DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) Asıl DĠYETĠ baģlık stili için tıklatın Meyve, sebze ve az yağlı süt ürünlerinden zengin bir diyettir Kalori ve tuzdan fakir, Potasyum, kalsiyum ve magnezyumdan zengindir EriĢkinlerde SKB nı ort. 11.4 mmhg, DKB nı ort 5.5 mmhg düģürür
DASH PĠRAMĠDĠ
OBESĠTE Çocuk ve adölesanlarda tüm dünyada ve ülkemizde OBESĠTE hızla artıyor Bunun iki ana nedeni var Kaloriden yoğun gıda alımı Sedanter hayat tarzı Obesite tanımı 1. Boya göre ortalama ağırlığın %120 den fazla yada 95p üzeri 2. Vücut Kitle Ġndeksinin (BMI)* yaģ ve cinse göre 95p üzeri olması, (85-95p risk grubu) * BMI= Ağırlık (kg) / [Boy (m)] 2
2-20Y KIZ VE ERKEKLER ĠÇĠN BMI KARTLARI
SAĞLIKLI Asıl baģlık stili YAġAM için tıklatın TARZI
FARMAKOLOJĠK TEDAVĠNĠN AMACI Hedef organ hasarı olmayan primer HT için KB nı cins, yaģ ve boya göre < 95 p düģürmek KBH, DM yada hedef organ hasarı olan HT için KB nı cins, yaģ ve boya göre < 90 p düģürmek
FARMAKOLOJĠK TEDAVĠ ENDĠKASYONLARI Prehipertansiyon Semptomatik yada sekonder HT ise KBH, DM, KY, LVH varsa 3-6 ayda nonfarmakolojik tedaviye yanıtsızsa Evre 1 hipertansiyon Semptomatik yada sekonder HT ise KBH, DM, KY, LVH varsa 3-6 ayda nonfarmakolojik tedaviye yanıtsızsa Evre 2 hipertansiyon Ġlk tedavi olarak baģlanır
ANTĠHĠPERTANSĠF Asıl baģlık ĠLAÇLAR stili için tıklatın ACE inhibitörleri AT II reseptör blokorleri KK blokorleri Beta blokorler Alfa blokorler Alfa agonistler Vazodilatatörler Periferik adrenerjik ilaçlar Diüretikler Kombine ilaçlar
FARMAKOLOJĠK TEDAVĠ PRENSĠPLERĠ Tek ilaçla baģlanma tercih edilmeli BaĢlanacak ilaç tavsiye edilen en düģük dozla baģlanmalı Amaçlanan KB na ulaģana kadar doz arttırılmalı Max.doza ulaģıldı/yan etki görüldü ise ikinci ilaç verilmeli Üçüncü bir ilaç ilavesi o HT un esansiyel olmadığını düģündürür ve etiyoloji açısından tekrar değerlendirilmesi gerekir.
ÇOCUKLARDA KULLANILAN Asıl baģlık ACEĠ stili DOZLARI için tıklatın Ġlaç Doz Doz aralığı. Captopril Baş-0.3-0.5 mg/kg/doz 3x1 Max-6 mg/kg/gün Enalapril Baş-0.08 mg/kg/gün, 1-2x1 Max-40 mg/gün 5 mg/gün e kadar Fosinopril Baş-5-10 mg/gün 1x1 >50kg Max-40 mg/gün Lisinopril Baş-0.07 mg/kg/gün, 1x1 Max-0.6 mg/kg/g 40 mg/gün Quinapril Baş- 5-10 mg/gün 1x1 Max-80 mg/gün
AT II RESEPTÖR BLOKORLERĠ Çocuklarda kullanımı yeni ve sınırlıdır. İlaç Doz Doz aralığı İrbesartan 6-12 Y; 75-150 mg/gün 1x1 13Y; 150-300 mg/gün Losartan Baş-0.7 mg/kg/gün, 50 mg/gün e kadar 1x1 Max-1.4 mg/kg/gün, 100 mg/gün e kadar
KKB DOZLARI İlaç Doz Doz aralığı Amlodipine 6Y 2.5-5 mg 1x1 Felodipine Baş-2.5 mg/gün 1x1 Max- 10 mg/gün İsradipine Baş- 0.15-0.2 mg/kg/gün 3x1, 4x1 Max-0.8 mg/kg/gün, 20 mg/gün e kadar Nifedipine Baş-0.25-0.5 mg/kg/gün 1x1, 2x1 Max- 3 mg/kg/gün, 120 mg/gün e kadar
α ve β-blokör DOZLARI Ġlaç Doz Doz aralığı Labetalol Baş- 1-3 mg/kg/gün 2x1 Max- 10-12 mg/kg/gün, 1200 mg/gün e kadar Atenolol Baş- 0.5-1 mg/kg/gün 1x1, 2x1 Max- 2 mg/kg/gün, 100 mg/gün e kadar Metoprolol Baş- 1-2 mg/kg/gün 2x1 Max- 6 mg/kg/gün, 200 mg/gün e kadar Propranolol Baş- 1-2 mg/kg/gün 2x1, 3x1 Max-4 mg/kg/gün, 640 mg/gün e kadar
PERĠFERĠK Asıl ALFA-ANTAGONĠSTLER baģlık stili için tıklatın İlaç Doz Doz aralığı Doxazosin Baş- 1 mg/gün 1x1 Max-4 mg/gün Prazosin Baş-0.05-0.1 mg/kg/gün 3x1 Max- 0.5 mg/kg/gün Terazosin Baş-1 mg/gün 1x1 Max-20 mg/gün
VAZODĠLATATÖR ĠLAÇ DOZLARI Ġlaç Doz Doz aralığı Hydralazine BaĢ-0.75 mg/kg/gün 4x1 Max- 7.5 mg/kg/gün, 200 mg/güne kadar Minoxidil <12Y BaĢ-0.02 mg/kg/gün 1x1, 3x1 Max-50 mg/gün 12Y BaĢ-5 mg/gün Max-100 mg/gün
DĠÜRETĠK DOZLARI Ġlaç Doz Doz aralığı Hydrochlorothiazid BaĢ-1 mg/kg/gün 1x1 Max- 3 mg/kg/gün, 50 mg/gün Furosemid BaĢ-0.5-2.0 mg/kg/doz 1x1, 2x1 Max- 6 mg/kg/gün Spironolactone BaĢ-1 mg/kg/gün 1x1, 2x1 Max- 3.3 mg/kg/gün, 100 mg/gün Amiloride BaĢ-0.4-0.625 mg/kg/gün 1x1 Max- 20 mg/gün
FARMAKOLOJĠK TEDAVĠDE Asıl baģlık ĠLK stili TERCĠH için tıklatın? EriĢkinlerde JNC-7 ilk ilaç olarak thiazid grubu diüretik önermektedir. Dördüncü Raporda, baģlanacak ilacın her hasta için kendine uygun olması önerilmektedir. Yani ilaç seçimi klinisyenin tercih ve tecrübesi doğrultusunda yapılır. Task Force - ACEĠ yada ARBs diabetik, mikroalbüminürik yada proteinürik böb hst - Beta blokerler ile CCBs ise migren tarzında baģağrısı olan hipertansif çocuklara önermektedir. ACE ve CCBs tüm çocuk HT larda en sık ve ilk kullanılan ilaçlardır 2005 de yapılan bir çalıģmada böbrek hastalığı olan çocukların %84 ünde ilk tercih olarak ACE kullanılmıģtır.
YA YAN ETKĠLER?
Asıl YA baģlık YAN stili ETKĠLER için tıklatın? + 560 Juurlink DN, et al. NEJM, 2004;351:543-551
ĠLAÇ GRUBU BĠLDĠRĠLEN YAN ETKĠLER OLABĠLECEK CĠDDĠ YAN ETKĠLER ACE ĠNHĠBĠTÖRLERĠ AT-II RESEPTÖR BLOKÖRLERĠ BETA-BLOKÖRLER KK BLOKÖRLERĠ Asıl baģlık ÖKSÜRÜK, stili BAġ AĞRISI, için tıklatın HĠPOTANSĠYON, HĠPERKALEMĠ, ANJĠOÖDM, DKNTÜ, ANEMĠ, FARENJĠT HĠPOTANSĠYON, HĠPERKALEMĠ, ANJĠOÖDM, DKNTÜ, ANEMĠ YORGUNLUK, BRADĠKRDĠ, UYKYA MEYĠL, HĠPERLKOLESTEROLEMĠ FLUSHING, YORGUNLUK, BAġ AĞRISI, ÖDEM, ÇARPINTI BÖBREK YETMEZLĠĞĠ, FETOPATĠ, NÖTROPENĠ, FATAL KC HASARI BÖBREK YETMEZLĠĞĠ, FETOPATĠ, NÖTROPENĠ, BRONġĠAL OBST. KALP YETM. CVS PROBLEMLERĠ (JNC7) SANTRAL ALFA BLOKÖRLER UYKYA MEYĠL, AĞIZ KURULUĞU, BAġ AĞRISI REBOUND HT
RAAS RENAL ETKİLER
ĠLAÇ GRUBU BĠLDĠRĠLEN YAN ETKĠLER OLABĠLECEK CĠDDĠ YAN ETKĠLER KULP DĠÜRETĠKLERĠ PERĠFERĠK ALFA BLOKÖRLER YORGUNLUK, BULANTI, HĠPOKALEMĠ, HĠPONATREMĠ, HĠPERLĠPĠDEMĠ, MET.ALKALOZ, ĠġĠTME KAYBI KRAMP, DEHĠDRATASYON ANTĠKOLĠNERJĠK ETKĠ, UYKUYA MEYĠL, ÖDEM, BAġAĞRISI, STRESS ĠNKONTĠNANSI ORTOSTATĠK HĠPOTANSĠYON (Ġlk Doz) K TUTUCU DĠÜRETĠKLER TĠAZĠD GRUBU DĠÜRETĠKLER YORGUNLUK, BULANTI, KRAMP, DEHĠDRATASYON YORGUNLUK, BULANTI, KRAMP, DEHĠDRATASYON HĠPERKALEMĠ, HĠPONATREMĠ, HĠPERLĠPĠDEMĠ HĠPOKALEMĠ, HĠPONATREMĠ, HĠPERLĠPĠDEMĠ MET.ALKALOZ VAZODĠLATATÖRLER ÖDEM, HĠPERTRĠKOZĠS LUPUS BENZERĠ SENDROM (Hidralazin)
ACĠL HĠPERTANSĠF KRĠZ TEDAVĠSĠ Amaç KB nı düģürmek ancak hedef organ hasarından sakınmak gerekir. Hızlı düģüģlerde özellikle serebral iskemi geliģebilir Temel prensip yoğun bakım ünitelerinde, hızlı ama kısa etkili ilaçların infüzyon Ģeklinde verilerek monitorize edilmesidir. Hastanın KB ilk 8 saatte %25, takip eden 26-48 saatte de normal değerlere düģmesi planlanır
HĠPERTANSĠF ACĠL: Kan basıncının yüksekliği hayatı tehdit eden bir durumla birlikte ise (1 saat içinde kan basıncını %25 in altına düģür ancak %50 yi geçme) HIZLI ANTĠHĠPERTANSĠF TEDAVĠ: Ağır hipertansiyon olmasına rağmen henüz komplikasyon oluģmamıģtır. (6 saat içinde kan basıncını %25-33 azalt!!!)
HĠPERTANSĠF ACĠLLERDE TEDAVĠ YAKLAġIMI AMAÇ: KB nı kontrollü azaltarak komplikasyonların önlenmesi Kısa yarı ömürlü ilaçlar IV yol ile kullanılırlar
ACĠL ANTĠHĠPERTANSĠF Asıl baģlık ĠLAÇ stili DOZLARI* için tıklatın Sınıf Ġlaç Doz Verilme yolu β-bloker Esmolol 100-500 μg/kg/dk ĠV infüzyon Vasodilatör Hydralazine 0.2-0.6 mg/kg/doz ĠV-ĠM (4 s de bir) Na nitroprussid 0.53-10 μg/kg/dk ĠV-infüzyon α ve β-bloker Labetalol 0.2-1.0 mg/kg/doz, ĠV-bolus 0.25-3.0 mg/kg/saat ĠV-infüzyon Kalsiyum Nicardipine 1-3 μg/kg/dk ĠV-infüzyon kanal bloker» *Mitsnefes MM. Pediatr Clin N Am 2006;53; 493-512
ACĠL TEDAVĠDE ĠZLEM YAġAMI TEHDĠT EDEN KOMPLĠKASYON ilk 1 saatte düģürülmesi gereken miktarın %25i ( %50 yi kesinlikle geçmemek gerekir) AĞIR HĠPERTANSĠYON Ġlk 6 saatte istenen düģüģün 1/3 ü sağlanmalı 24-36 saatte diğer 1/3 ü sağlanmalı 48-72 saatte idame KB düzeylerine ulaģılmalı ORAL TEDAVĠYE GEÇMEK KB güvenli ancak hipertansif değere yavaģ indirilip kademeli olarak PO tedavi baģlanır
GĠRĠġĠMSEL ve CERRAHĠ TEDAVĠ Hafif aort koarktasyonu ve renal arter stenozlarında balon/stent Ağır renovasküler HT, renal segmental hipoplazi, aort koarktasyonu, Wilms tümörü yada feokromositoma vakalarında cerrahi Ġleri derecede obes adölesanların zayıflama tedavisinde bazı merkezler cerrahi yaklaģımı önermektedir. BMĠ >40 kg/m2 ve beraberinde obstruktif uyku apnesi, tip2 DM ve psödotümör serebri varsa, BMĠ >50 kg/m2 ve daha az ağırlıkta olan HT, dislipidemi gibi faktörler varlığında cerrahi yaklaģım düģünülebilir.
Asıl EN baģlık ĠYĠ TEDAVĠ? stili için tıklatın