Araştırmalar / Original Articles Astımlı Hastalarda Obezite ve Metabolik Sendrom İlişkisi

ISSN 1300-2961 Tüm hakları saklıdır, tamamen ve kısmen tıpkıbasımı yasaktır Araştırmalar / Original Articles Astımlı Hastalarda Obezite ve Metabolik Sendrom İlişkisi The Association Between Metabolic Syndrome, Obesity and Asthma Yelda Varol 1, Atike Demir 1, Umut Varol 2, Zeynep Münteha Başer 1, Aydan Mertoğlu 1, Rıfat Özacar 1 1 Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları, İzmir 2 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Medikal Onkoloji, İzmir Geliş Tarihi: 18 Ağustos 2009 Kabul Tarihi: 3 Aralık 2009 Özet Amaç: Bu çalışmanın amacı astımlı hastalarda obezite ve metabolik sendrom ilişkisini araştırmaktır. Gereç ve Yöntem: Yeni tanı konmuş ya da henüz tedavi almamış 110 astım hastası çalışmaya alındı. Tüm hastalardan beden kitle indeksi (BKİ, kg/m²), bel çevresi (metabolik sendrom parametresi olarak erkek 102 cm, kadın 88 cm), solunum fonksiyon testleri (FEV 1, FVC, FEV 1 /FVC, VC, FRC, TLC), serum lipidleri, açlık kan şekeri, kan basıncı değerlerine bakıldı. Hipertansiyon, allerji, gastroözofageal reflü hastalığı anamnezi alındı. Sonuçlar: Hastaların ortalama BKİ 27.64 olup, aşırı kilolu saptandı. Kadın hastaların BKİ ortalaması 28.39 5.4 olup bu değer erkek hastalardan (26.04 4.1) istatistiksel anlamlı düzeyde daha yüksekti (p 0.025). Kadın hastaların ortalama bel çevresi 91.40 12.5 olup standart değerlerin üzerinde saptandı. Kadınların %29.3, erkeklerin ise %8.6 sında metabolik sendrom saptandı. Kadın hastalarda metabolik sendrom istatistiksel anlamlı düzeyde daha yüksekti (p 0.016). astım şiddeti ve solunum fonksiyon test parametreleri açısından tüm gruplarda anlamlı fark saptanmadı (p 0.05). Yorum: Sonuç olarak; çalışmamızda her üç astımlı kadından ikisinin aşırı kilolu ve her üç astımlı kadından birinin de metabolik sendrom olduğunu saptadık. Abstract Objective: The aim of this study is to find out the association between obesity and Metabolic Syndrome (MS) in asthmatic patients. Material and Methods: We studied 110 asthma patients whom were newly diagnosed or have not treated yet. Body mass index (BMI, kg/m²), wc [waist circumference] (wc for a parameter of MS, male 102 cm, female 88 cm), pulmonary function tests (FEV 1, FVC, FEV 1 /FVC, VC, FRC, TLC), serum lipid, fasting glucose levels and hypertension knowledge were obtained from all patients. Results: The average BMI was 27.64 (classified as overweight). The average BMI of female patients (28.39) were significantly higher from men (p 0.025). WC in female patients were 91.40cm which was over the standart limits. MS were significantly higher in female patients (p 0.016). There was no significant difference between severity of asthma, pulmonary function tests in all groups (p 0.05). Conclusion: Our study demonstrated that 2/3 of the asthmatic women were overweighted and 1/3 of them were MS. Keywords: asthma, metabolic syndrome, obesity Anahtar sözcükler: astım, metabolik sendrom, obezite İletişim adresi: Yelda Varol Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Göğüs Hastalıkları, İzmir Tel.:+90 232 433 33 33; Faks:+90 232 458 72 62; yeldavatansever@hotmail.com Giriş Astım ve obezite sıklığı tüm dünyada giderek artmaktadır. Özellikle erişkin hastalarda artan sayıda kanıt obezitenin astım için bir risk faktörü olduğunu göstermiştir. [1] Ancak astım ve obezite arasındaki ilişkinin mekanizması bilinmemektedir. Kilo alan hastalar aktivitelerindeki kısıtlama nedeniyle mi nefes darlığı duyarlar, yoksa obezitenin kendisi mi astım için risk faktörüdür? Bununla birlikte astımlı hastaların kilo alması ve obezleşmesi göğüs kafesi mekanik fonksiyonunu engelle- 2009 Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi www.solunumhastaliklari.org 89

yen restriktif bir kayıp nedeniyle mi yoksa adipoz dokudan salgılanan mediyatörler aracılı inflamatuar bir proçes sonucunda mı nefes darlığını artırır? [1-3] Leptin gibi yağ hücrelerinden salgılanan bazı mediyatörler hava yolu fonksiyonunu etkileyebilmektedir. [1] Bu mediyatörler aracılığı ile astımlı hastalarda obezite ek bir enflamatuar süreç başlatabilir mi? 20. yüzyılın başından itibaren gelişmiş ülkelerde morbidite ve mortalitenin en önemli nedeninin kardiyovasküler hastalıklar olduğu bilinmektedir. [2] Kardiyovasküler hastalıkların risk faktörleri olan insülin direnci, hiperglisemi, hipertansiyon, düşük HDL kolesterol ve yüksek trigliseridden oluşan yumağa 1988 yılında ilk kez Dr. Gerald Reaven metabolik sendrom X tanımını kullanmıştır. Günümüzde ise Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan Ulusal Kolesterol Eğitim Programı (NCEP; National Cholesterol Education Program), Erişkin Tedavi Paneli III (ATP III; Adult Treatment Panel III) metabolik sendrom tanımında klinik kriterler sunmuştur. [2] ATP III metabolik sendrom için beş kriter tanımlamıştır (Tablo 1). Tanı için tek bir faktör değil, bunun yerine en az üç faktörün varlığı gerekmektedir. Bunlar abdominal obezite, trigliserid yüksekliği, HDL kolesterol düşüklüğü, kan basıncı yüksekliği ve kan şekeri yüksekliğidir. [2] Astımlı hastalarda metabolik sendromun astım ve hava yolu inflamasyonu üzerine etkisini araştıran çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Yapılan hayvan deneyleri hiperkolesteroleminin hava yolu inflamasyonunu artırdığını göstermiştir. [4] Bununla birlikte insülin direnci de proinflamatuar bir durum oluşturur. Çocuklarda hiperkolesteroleminin obeziteden bağımsız olarak artmış astım sıklığı ile ilişkisi gösterilmiştir. [4] Yetişkin astımlı hastalarda metabolik sendromu araştırmak üzere yapılmış yeterli çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle yetişkin astımlı hastalarda metabolik sendromun hava yolu inflamasyonu ve astım şiddeti üzerine olan etkisi bilinmemektedir. Çalışmamızda astımlı hastalarda obeziteye ek olarak metabolik sendrom varlığını ve metabolik sendromun cinsiyet, astım şiddeti, solunum fonksiyon testi parametreleri üzerine olan etkisini araştırmayı hedefledik. Gereç ve Yöntem Hastanemiz göğüs polikliniğine başvuran yeni tanılı ve/veya daha önce astım tanısı almış ancak en az bir yıldır kısa etkili β 2 agonist ilaç dışında tedavi kullanmayan 75 i kadın ve 35 i erkek olmak üzere toplam 110 hasta çalışmaya alındı. Astım tanısıyla inhaler kortikosteroid, uzun etkili β 2 agonist, teofilin, lökotrien reseptör antagonisti, sistemik steroid gibi ilaçlardan bir veya birkaçını kullanıyor olması, astım akut atakta olması, solunum fonksiyon testlerine uyumsuz olması, 10 paket/yıldan fazla sigara anamnezi bulunması, steroid kullanmasını gerektirecek başka bir hastalığının olması, solunum yetmezliği klinik bulgularının olması, malignite olması (BKİ ve bel çevresini etkilemesi nedeniyle), hamilelik olması (BKİ ve kan profilini değiştirmesi nedeniyle), çalışmaya dahil olmayı kabul etmemesi çalışmaya dahil edilmeme kriterleri olarak kullanılmıştır. Çalışmaya alınan olguların yaşı, cinsiyeti, astım şiddeti, öz ve soy geçmişi, boy, kilo, alerji öyküsü, gastroözofageal reflü (GÖR), hipertansiyon ve sigara anamnezi sorgulandı. Hastaların astım tanısı GINA 2002 kılavuzu tanı kriterlerine göre anamnez, fizik muayene, solunum fonksiyon testleri yardımı ile kondu. [5] Astım şiddeti yine aynı kılavuz aracılığı ile intermittan, hafif, orta, ağır persistan olarak dört gruba ayrıldı. [5] Sigara anamnezi paket yıl olarak hesaplandı. GÖR tanısı hastaların klinik özellikleri ve anamnez bilgileri ile konuldu. [6] Hastalara ZAN 500 dijital spirometre cihazı ile solunum fonksiyon testi, ZAN 500 dijital vücut pletismograf cihazı ile body pletismografi yapıldı. Kan örnekleri 12 saatlik açlık sonrası sabah antekubital venden alındı; total kolesterol, trigliserid, HDL, LDL, açlık kan şekeri değerlerine bakıldı. Olguların boy ve kiloları ölçülerek beden kitle indeksleri ağırlık (kg)/boy²(m) kg/m² BKİ formülüyle hesaplandı. Normal BKİ 18-25 kg/m² olarak alındı. BKİ, 25-30 kg/m² arası fazla kilolu, 30 kg/m² obez kabul edildi. Abdominal obeziteyi saptamak için kullanılan bel çevresi (cm) ölçümü 12. kosta alt sınırı ile Spina ischiadica major arasında kalan mesafenin tam ortasından yere paralel olarak yapıldı. Tüm ölçüm ve muayeneler aynı doktor tarafından yapıldı. Hastalara metabolik sendrom tanısı ATP III kriterleri ile konuldu. [2] ATP III kriterlerinin seçilmesindeki amaç aterosklerotik kardiyovasküler hastalık için daha yüksek, uzun dönem risk taşıyan ve riskin azaltılması için klinik yaşam tarzı girişimleri yapılması gereken kişilerin bu kriterlerle kolaylıkla ayırt edilebilmesi oldu. ATP III kriterlerinin klinik uygulamada her hekim tarafından kolaylıkla gerçekleştirilebilmesi, klinik uygulamada rutin olarak kullanılmayan tetkiklere ihtiyaç duymaması nedeniyle tercih edildi. ATP III ün metabolik sendrom için tanımladığı beş faktörden en az üç tanesinin bulunması metabolik sendrom tanısı olarak kabul edildi (Tablo 1). Verilerin istatistiksel analizleri, SPSS 13.0 for Windows istatistik paket programında yapıldı. Tanımlayıcı istatistiklerin yanında grupların karşılaştırılmalarında One-way Anova, Independent Samples T Test ve Chi-Square Test yöntemleri kullanıldı. Bulgular Hastaların demografik verileri Tablo 2 ve Tablo 3 te özetlenmiştir. Tablo 1 ATP III Metabolik sendrom tanı kriterleri 1. Abdominal obezite (bel çevresi) Erkek: >102 cm Kadın: >88 cm 2. Serum trigliseridi 150 mg/dl 3. HDL-kolesterolü Erkek: <40 mg/dl Kadın: <50 mg/dl 4. Kan basıncı 130 / 85 mmhg 5. Açlık kan şekeri 110 mg/dl 90 Astımlı hastalarda obezite ve metabolik sendrom ilişkisi Y. Varol ve ark.

Tablo 2 Hastaların demografik verileri [1] Hasta sayısı (n) Hasta yüzdesi (%) Kadın 75 61.2 Erkek 35 31.8 Hafif intermittan astım 27 24.5 Hafif persistan astım 21 19.1 Orta persistan astım 35 31.8 Ağır persistan astım 27 24.5 Allerjik rinit 43 39.1 Allerjik konjunktivit 2 1.8 Gıda allerjisi 1 0.9 Allerjik dermatit 2 1.8 Hipertansiyon 18 16.4 GÖR 51 46.4 Sigara içmemiş 72 65.5 10 paketxyıl altı 38 34.5 Tablo 3 Hastaların demografik verileri [2] Ortalama değer (%±) Minimum-maksimum Yaş 36.82 ± 12 16-73 Kilo (kg) 74.49 ± 13.9 45-110 Boy (cm) 164.15 ± 9.2 146-190 BKİ (kg/m²) 27.6480 ± 5.1 17.86-42.96 Bel çevresi (cm) 91,6273 ± 12.0 62-118 Kan total IgE 95.97 ± 214.1 0-310.07 Total kolesterol (mg/dl) 190.61 ± 43.5 102-352 Trigliserid (mg/dl) 116.87 ±58.7 45-336 HDL (mg/dl) 52.71 ± 12.6 25-87 LDL (mg/dl) 114.75 ± 36.1 42-229 Açlık kan şekeri (mg/dl) 102.71 ± 25.2 67-261 FEV1 73.74 ± 16.4 23-108 FVC 78.79 ± 17.8 26-115 FEV1/FVC 82.11 ± 12.7 51-120 VC 79.68 ± 17.9 32-116 FEF25-75 57.11 ± 21.9 14-119 Beden Kitle İndeksi ve Obezite Hastaların ortalama BKİ leri 27.64 kg/m² dir. Yüz on hastanın 37 si normal kilolu, 35 i kilolu ve 38 i de obezdir. Hastaların %66 sı kilolu ya da obezdir (Şekil 1). Hastaların ortalama BKİ leri BKİ gruplamasına göre aşırı kilolu sınıfına girmektedir. Kadın hastalarda BKİ ortalaması 28.39 5.4, erkek hastalarda ise 26.04 4.1 kg/m² dir. BKİ değeri kadın hastalarda erkeklere göre istatistiksel anlamlı düzeyde yüksektir (p 0.025). Kadın hastalardaki ortalama BKİ değeri normal değerlerin üzerindedir ve bu değer de BKİ gruplamasına göre aşırı kilolu (preobez) sınıfına girer. BKİ grupları ile solunum fonksiyon test parametreleri ve BKİ grupları ile astım şiddet düzeyleri arasında istatistiksel anlamlı fark saptanmadı (p 0.05). Bel Çevresi Cinsiyet ayrımı yapmadan alınan bel çevresi değeri ortalama 91.62 cm bulundu. Bu değer çalışmamızdaki kadın hasta sayısının fazlalığı göz önüne alındığında yüksek bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır. Bel çevresi kadın hastalarda 91.4 12.5 cm, erkeklerde 92.1 10.9 cm olarak bulunmuştur. Bel çevresi değerleri kadınlar için standart değer olan 88 cm nin üzerinde olup, bu değer metabolik sendrom için risk faktörü oluşturmaktadır. Bel çevresi ile solunum fonksiyon testi parametreleri arasında ve bel çevresi ile astım şiddeti arasında istatistiksel anlamlı fark saptanmamıştır (p 0.05). Metabolik Sendrom Toplam 25 hastada (%22.7) metabolik sendrom saptandı (Şekil 2). Metabolik sendrom saptanan hastaların 22 si kadın (%29.3), üçü erkekti (%8.6). Astımlı kadın hastalarda metabolik sendrom erkek astımlılara göre istatistiksel anlamlı fark daha sık saptandı (p 0.016). Astım şiddeti ile metabolik sendrom arasında ve solunum fonksiyon testi parametreleri ile metabolik sendrom arasında istatistiksel anlamlı fark saptanmadı (p 0.05). Gastoözofageal Reflü Hastalığı Elli bir hastada (%46.4) GÖR anamnezi mevcuttu. Hafif astımlı 48 olgunun 20 si, orta persistan 35 olgunun 16 sı, ağır 39 38 37 36 35 34 33 Şekil 1 Beden kitle indeksine göre hastaların dağılımı Normal Kilolu Obez The association between metabolic syndrome, obesity and asthma Y. Varol et al. 91

persistan 27 olgunun 15 inde GÖR saptandı. Astım şiddeti ile GÖR hastalığı arasında istatistiksel anlamlılık bulunmadı (p 0.05). BKİ alt grupları ve sigara içiciliği ile GÖR hastalığı arasında istatistiksel anlamlı fark saptanmadı (p 0.05). TARTIŞMA Var 77 Şekil 2 Olgularda metabolik sendrom varlığı Yok 23 Astım, obezite ve metabolik sendrom sıklığı tüm dünyada giderek artmaktadır. [1,2] Obezite astım arasındaki ilişki birçok çalışmada araştırılmış, ancak obezite ve astım arasındaki neden sonuç ilişkisi tam olarak ortaya konulamamıştır. [1] Obezite metabolik sendromun majör kriterlerinden biridir, ancak astımlı hastalarda metabolik sendrom sıklığı ve metabolik sendromun astımla olan ilişkisi bilinmemektedir. Chen ve arkadaşlarının Kanada da yaptıkları kesitsel çalışmada obezitenin; astımlı kadın hastalarda daha sık görüldüğü gösterilmiştir. [3] Çalışmamızda da hastaların %66 sı kilolu ya da obezdir. Çalışmamızda BKİ ortalaması kadın hastalarda (28.39), erkek hastalardan (26.04) istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksektir (p 0.025). Kadın hastalarda görülen astımın yüksek prevalansı, obezite astım ilişkisinin kadınlarda erkeklerden daha güçlü olma nedenini açıklayabilir. [3] Chinn ve arkadaşlarının İngiltere de yaptıkları bir prevalans çalışmasında obezitenin astımlı hastalardaki etkisi araştırılmıştır. Obez olmanın astımlı kadın hastalar üzerinde erkek cinsiyete kıyasla daha önemli etkileri vardır. Bu da obez kadınlarda daha sık astım tanısı konmasına neden olur. Bu çalışmada kadınlarda obeziteyle astım ilişkisinin erkeklerden daha güçlü olduğu bulunmuştur. [7] Çalışmamızda literatür bulgularına benzer olarak astımlı kadınların daha obez olduğu saptanmıştır. Dixon ve arkadaşlarının ABD de 488 astım hastasıyla yaptıkları bir kohort çalışmasında obez ve obez olmayan astımlı hastaların benzer hava yolu kısıtlaması ve bronkodilatör cevabı olduğu bulunmuştur. [8] Ghabashi ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada 90 astım hastası alınmış ve solunum fonksiyon parametrelerine göre iki gruba (Grup 1: FEV 1 %80, Grup 2: FEV 1 %60-79) ayrılmıştır. BKİ 30 obez olarak kabul edilmiş ve her iki grupta da BKİ ile solunum fonksiyon parametreleri arasında bir ilişki bulunamamıştır. [9] Çalışmamızda da solunum fonksiyon parametreleri ile BKİ grupları arasında istatistiksel anlamlı fark saptanmamıştır. Scott ve arkadaşlarının ABD de yaptığı 3473 morbid obezi içeren çalışmalarında obez hastalarda gastroözofageal reflü saptanma oranının arttığı bulunmuştur. [10] Çalışmamızda BKİ grupları ile GÖR arasında istatistiksel anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p 0.05). Çalışmamıza alınan her hasta obez değildir. Hastalarımızın ortalama BKİ lerinin yüksek olmaması (24.65) ve yalnızca 38 hastanın (%34.5) obez olması nedeniyle gastroözofageal reflü hastalığı ile ilişki kurulamamış olabilir. Çalışmalar obezitenin majör solunumsal sonuçları olarak; nefes açlığı, artmış solunum işi, solunumsal kas verimsizliği ve azalmış respiratuar kompliyansı ortaya koymuştur. Azalmış fonksiyonel rezidüel kapasite ve ekspiratuar rezerv volüm; obezitenin ağırlığına bağlı olarak fonksiyonel rezidüel kapasite seviyesindeki yüksek kapanma volümü ile birlikte, periferik akciğer ünitelerinin kapanmasına ve ventilasyon perfüzyon anormalliğine neden olur. [11] Ancak konvansiyonel olarak yapılan solunum fonksiyon testi parametreleri obez hastalarda nadiren değişiklik gösterir. Çalışmamızda da solunum fonksiyon parametreleri ile obezite grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p 0.05). Yine çalışmalar göstermiştir ki; kilo verilmesi ve fiziksel aktivitenin artırılması obezitenin solunumsal komplikasyonlarını azaltmakta, yaşam kalitesini yükseltmekte, astım kontrolündeki başarıyı (daha az semptom, daha az akut atak ve azalmış kurtarıcı ilaç kullanımı) artırmaktadır. [10-11] Al-Shawwa ve arkadaşlarının ABD de yaptıkları 188 astım hastasını içeren retrospektif çalışmada; hiperkolesteroleminin obeziteden bağımsız olarak astım için potansiyel bir risk faktörü olduğu bulunmuştur. [12] Hem obezitenin hem de hiperkolesteroleminin düşük derecede inflamasyon oluşturdukları bilinmektedir. [2-3] Keskin ve arkadaşları çalışmalarında BKİ artmasıyla inflamatuar göstergelerin de arttığını belirtmişlerdir. [13] Obezite ve hiperkolesterolemi, kendisinin de inflamatuar bir rol oynadığı bilinen metabolik sendromun risk faktörleridir. [2] Ancak metabolik sendromun astım hastalarında hangi sıklıkta görüldüğü ve bu hastalarda olası bir inflamatuar mekanizma ile astımı tetikleyip tetiklemediği konusunda yapılmış prospektif çalışma bulunmamaktadır. Onat ve arkadaşlarının 3689 kişide yaptıkları çalışmada Türk halkında ortalama total kolesterol, LDL ve HDL değerleri erkeklerde sırasıyla 185, 116, 37 mg/dl, kadınlarda 192, 116, 45 mg/dl olarak bulunmuştur. [14] Bizim çalışmamızda hastaların ortalama kan total kolesterol değeri 190.61 ( 43) mg/dl, trigliserid değeri 116.87 ( 58) mg/dl, HDL değeri 52.71 ( 12) mg/dl, LDL değeri 114.75 ( 36) olarak bulunmuştur. Total kolesterol ve LDL kolesterolün normal popülasyon değerleri bizim çalışmamızdaki değerlerle örtüşmektedir. Çalışmamızda HDL kolesterol daha yüksek oranlarda bulunmuştur. Bu yüksekliğin çalışmamızın popülasyonunun genç kadın ağırlıklı olmasından kaynaklandığını düşündük. 92 Astımlı hastalarda obezite ve metabolik sendrom ilişkisi Y. Varol ve ark.

Ülkemizde yapılan TEKHARF çalışmasında NCEP kriterlerine göre metabolik sendrom sıklığı 1990 yılında %24.4, 2000 yılında ise %36.2 bulunmuştur. [14-15] Yine Türkiye de yapılan başka bir çalışmada metabolik sendrom erkeklerde %29 kadınlarda da %40 oranında saptanmıştır. [16] Bu ve benzer çalışmalar ülkemizde metabolik sendromun kadınlarda daha sık görüldüğünü göstermektedir. Çalışmamıza alınan astımlı hastalarda da benzer sonuçlar bulunmuş ve kadın astımlı hastalarda metabolik sendrom erkek hastalardan istatistiksel anlamlı olarak daha yüksek oranda bulunmuştur. Türk halkında metabolik sendromun yaygınlığını, niteliğini ve koroner risk eklemedeki rolünü araştırmak üzere, TEKHARF 2000 yılı takibine ilişkin veritabanı incelenerek oluşturulan çalışmada; Onat ve arkadaşları yaşları 30 ve üzeri olan 2455 kişiyi (1202 erkek, 1253 kadın) incelemişlerdir. [15] Metabolik sendrom tanısı için sıralanan beş risk belirleyicisinden üçünün bir arada bulunması önkoşul olarak alınmıştır. Metabolik sendroma 323 erkekte (%27) ve 566 kadında (%45.2) rastlanmıştır. Ancak bu çalışmada kadın ve erkeklerin yaş ortalaması bizim çalışmamızdakinden yüksektir ve artan yaşla birlikte kolesterol değerleri ile bel çevresinin de arttığı bilinmektedir. ABD de metabolik sendrom sıklığı NCEP kriterlerine göre genç erişkinlerde %24, 40 yaşın üzerinde %30, 60 yaşın üzerinde %40 olarak bildirilmiştir. [2] Çalışmamıza alınan 110 astım hastasının %22.7 sinde metabolik sendrom saptandı. Kadın hastaların %29.3 ünde (22 hasta) metabolik sendroma rastlanırken; yalnız üç erkek hastada (%8.6) metabolik sendrom saptandı. Bu veriler göz önüne alındığında ve hastalarımızın yaş ortalamasının 36 olduğu düşünüldüğünde her beş astım hastasından birinde metabolik sendrom saptanmış olması düşündürücüdür. Onat ve arkadaşları popülasyon bazlı çalışmalarında Türk halkında ortalama bel çevresi değerlerini erkeklerde 93 cm, kadınlarda 88.6 cm bulmuşlardır. [17] Aynı çalışma grubu ülkemizde 28-79 yaşları arasında toplam 1682 kadını kapsayan çalışmalarında Türk kadınlarını metabolik sendrom açısından değerlendirmişlerdir. Bel çevresinin 83 cm ve üzerinde olmasının koroner hastalık riskini artırdığını bulmuşlar ve metabolik sendrom kriteri olarak Türk kadınlarında 83 cm değerini sınır olarak önermişlerdir. [18] Bizim çalışmamızda bel çevresi astımlı kadın hastalarda ortalama 91.4 cm iken, erkek hastalarda 92.1 cm olarak bulunmuştur. Bu değerler astımlı kadın hastalarda, ATP III kriterlerine göre metabolik sendrom için risk faktörü oluşturmaktadır ve Onat ın yorumuna göre astımlı kadınların koroner hastalık için yüksek risk taşımakta olduklarını göstermektedir. Astımlı hastalarda FRC nin artması, obez hastalarda ise azalması beklenir. Fakat bizim çalışmamız her iki hasta grubunu da içermektedir. Çalışmamızda bel çevresi ile FRC arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Astımlı hastalarda FRC ye santral obezitenin etkisinin aydınlatılabilmesi için daha fazla sayıda çalışmaya ihtiyaç vardır. Çalışmamızda metabolik sendromlu hastaların metabolik sendromu olmayan hastalarla solunum fonksiyon testi parametreleri açısından karşılaştırmasında istatistiksel anlamlı fark bulunmadı. Çalışmamızda astım şiddeti ile metabolik sendrom arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır. Sonuç olarak; astımlı hastalarda obezite ve bunun sonuçları birçok araştırmaya konu olmuştur. Çalışmamızda neredeyse her üç astımlı kadından ikisi aşırı kilolu ve her üç kadından biri de metabolik sendromludur. Bu yüksek oranlar göz önüne alındığında, astımlı erişkinlerin özellikle de kadınların metabolik sendrom açısından araştırılması ve diyabet, koroner arter hastalığı risklerini azaltma amaçlı tedavi altına alınmaları gerekmektedir. Bu nedenle biz astım hastalarında bel çevresi ve metabolik sendrom kriterlerinin ölçümünün gerekliliğine inanıyor ve hastalarda sadece astım için değil obezite ve metabolik sendrom için de yaşam tarzı değişikliği önerilerinin ısrarla yapılmasını öneriyoruz. Böylece hem daha iyi astım kontrolü sağlanacağını, hem de ciddi hastalık risklerinin ortadan kaldırılacağını düşünmekteyiz. Kaynaklar 1. Global Initiative For Asthma, Global Strategy for Asthma Management and Prevention. 2006;1 9. 2. Karcıer S, Onat A, Aksoy M. Türkiye Klinikleri, Dahili Tıp Birimleri; Kardiyoloji, Hiperlipidemi Özel Sayısı. 2006;7:21 57. 3. Chen Y, Dales R, Jiang Y, et al. The association between obesity and asthma is stronger in nonallergic than allergic adults. Chest 2006;130:890 5. 4. AShawwa B, Al-Huniti N, Titus G, et al. Hypercholesterolemia is a potetial risk factor for asthma. J. Asthma 2006;43:231 3. 5. Global Initiative For Asthma, Global Strategy for Asthma Management and Prevention. 2002;1 20. 6. Yazıcı H, Hamuryudan V, ed. Cerrahpaşa İç Hastalıkları. İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık, 2007:751 62. 7. Chinn S, Downs SH, Anto JM. Incidence of asthma and net change in symptoms in relation to changes in obesity. Eur Respir J 2006;28:763 71. 8. Dixon AE, Shade DM, Cohen RI. Effect of obesity on clinical presentation and response to treathment in asthma. Journal Of Asthma 2006;43:553 8. 9. Ghabashi AE, Iqbal M. Obesity and its correlation with spirometric variables in patients with asthma. Med Gen Med 2006;8:58. 10. Scott SK, Rabito FA, Price PD. Comorbidity among the morbidly obese: a comparative study of 2002 U.S. hospital patient discharges. Surg Obes Relat Dis 2006;2:105 11. 11. Parameswaran K, Todd DC, Soth M. Altered respiratory physiology in obesity. Can Respir J 2006;13:203 10. 12. Al-Shawwa B, Al-Hunuti N, Tıtus G. Hypercholesterolemia is a potential risk factor for Asthma. Journal of Asthma 2006;43:231 3. 13. Keskin S, Sayalı E, Temeloğlu E, Ekizoğlu İ. Obezite ve inflamasyon. Türkiye Klinikleri J Med SCI 2005;25:636 41. 14. Onat A, Şurdum-Avcı G, Şenocak M. Serum lipids and their interrelation in Turkish adults. J Epidemiol Comm Hlth 1992;46:470 6. 15. Onat A, Sansoy V. Halkımızda Koroner Hastalığın Başsuçlusu Metabolik Sendrom: Sıklığı, Unsurları, Koroner Risk ile İlişkisi ve Yüksek Risk Kriterleri. Türk Kardiyoloji Derneği Araş 2002;30:8 15. 16. Onat A, Hergenç G, Keleş I. Sex difference in development of diabetes and cardiovascular disease on the way from obesity and metabolic syndrome. Metabolism 2005;54:800 8. 17. Onat A, Sansoy V, Uysal Ö. Waist circumference and waist-to-hip ratio in Turkish adults: interrelation with other risk factors and association with cardiovascular disease. Int J Cardiol 1999;70:43 50. 18. Onat A, Sarı I, Hergenç G. Predictors of abdominal obesity and high susceptibility of cardiometabolic risk to its increments among Turkish women: a prospective population-based study. Metabolism 2007;56:348 56. The association between metabolic syndrome, obesity and asthma Y. Varol et al. 93