Tedarik Zinciri Yönetimi Araştırması 2019

Tedarik Zinciri Yönetimi Araştırması 09

İçindekiler Tedarik Zinciri Yönetimi Araştırması 09 Genel katılımcı profili Katılımcıların çalıştıkları firma profili Tedarik Zinciri Yönetimi altındaki fonksiyonlar Tedarik zinciri lideri hangi seviyeye raporlamaktadır? Tedarik zinciri fonksiyonlarına planlanan yatırımlar Tedarik zinciri yönetiminde kullanılan sistemler Firmanızda dış kaynak kullanımı (outsourcing) var mı? Tamamen dış kaynak kullanımı ile yürütülen alanlar Kısmen dış kaynak kullanımı ile yürütülen alanlar Dış kaynak kullanılmayan alanlar Tedarik zinciri yönetiminde karşılaşılacak problemler Tedarik zinciri performans göstergeleri 04 04 05 08 0 3 4 4 4 4 5 7 Tedarik zinciri yönetiminin şirket içindeki algısı 8 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l

Tedarik Zinciri Yönetimi Araştırması 09 09 Tedarik Zinciri Yönetimi Araştırması ile içinde bulunduğumuz dönemde Türkiye deki Tedarik Zinciri yöneticilerinin gündeminde yer alan öncelikli konular değerlendirilmiştir. Ekonomik belirsizlikler, bu belirsizliklerin getirdiği zorluklar ve ticaret savaşları önümüzdeki süreçte Tedarik Zinciri liderleri için önemli başlıklar olacak. Küresel ve yerel endişelere bağlı gelişebilecek riskler ve bu risklerin etkin şekilde kurumsal boyutta yönetilebilmesi için gerekli yetkinliklere yönelik kritik bulguları bu çalışma ile derlemiş oluyoruz. Araştırmaya katılan firmaların Tedarik Zinciri strateji ve iş yapış şekilleri bu dönemde iş sonuçlarına olumlu katkı yapabilecek yeterlilikte midir? Dijitalleşme dönüşümünde şirketler hangi aşamadadırlar? gibi kritik sorularla hem iş dünyası hem de Tedarik Zinciri liderleri için faydalı olacağını düşündüğümüz bulgularımızı sizlerle paylaşıyoruz. Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 - Gizli ve Özel PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 3

Anket Kapsamı Bu yıl yapılan Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi çalışması kapsamında farklı sektörlerde faaliyet gösteren kuruluşların aşağıdaki alanlarda öne çıkan noktaları incelenmiştir: Tedarik Zinciri Yönetimi yapısı Tedarik Zinciri stratejileri Tedarik Zinciri nde dış kaynak kullanımı Tedarik Zinciri performans ve gelişim alanları Tedarik Zinciri inisiyatifleri Tedarik Zinciri yatırımları Tedarik Zinciri Yönetimi riskleri 3 farklı sektörden toplam 67 katılımcının cevapları doğrultusunda öne çıkan noktalar 6 başlık altında incelenmiştir. Katılımcı ve Kuruluş Profili Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı 3 Tedarik Zinciri Performans Alanları ve Stratejileri Tedarik Zinciri Yönetiminde Risk Faktörleri 6 Tedarik Zincirinde Dijitalleşme 5 Tedarik Zinciri Gelecek Dönem İnisiyatifleri ve Yatırım Planları 4 4 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 5

Yönetici Özeti Tamamı yabancı sermayeye sahip firmalar daha karmaşık yapılar yönetmekte ve bu nedenle bu firmalarda tedarik zinciri organizasyonları üst seviyede konumlandırılarak daha fazla fonksiyonu içerecek şekilde kapsamlı olarak ele alınmaktadır. Planlama ve satınalma fonksiyonları özkaynaklar ile stratejik şekilde şirket içinde yönetilirken, nakliye ve depolama gibi fonksiyonlarda ise dış kaynak kullanımı ile masrafların düşürülmesi yaygındır. Güvenilirlik, zamanında sevkiyat ve çeviklik gibi müşteri memnuniyetini doğrudan etkileyecek performans alanları tedarik zinciri liderleri için yüksek öneme sahiptir. Firmaların kendilerini eksik gördükleri alanlar incelendiğinde, tedarik zincirinde çevikliği arttırıcı ve maliyeti düşürücü sistem ve süreç odaklı yatırımların ağırlığını koruması beklenmektedir. Tedarik zinciri inisiyatiflerinde dijitalleşme ön plana çıkmaktadır. Tedarik zincirinde dijitalleşme süreci üretim ve stok/envanter yönetimi gibi saha operasyonlarından başlamaktadır. Ekonomik belirsizlikler tedarik zinciri organizasyonunu etkileyecek en önemli konu olarak görülmektedir. Ayrıca, özellikle büyük firmalar yıkıcı teknolojileri risk alanı olarak görmektedir. Ankete katılan firmaların %8 inde risk yönetimi reaktif olarak yapılmaktadır. Bu grup ağırlıklı olarak yerli sermayeye sahip firmalardan oluşmaktadır. 6 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 7

Katılımcı ve Kuruluş Profili (/3) Katılımcıların faaliyet gösterdiği sektörler: %4 %3 %3 %3 % %9 %9 %8 Perakende Hızlı Tüketim Kimya Otomotiv Üretim Enerji Savunma ve Havacılık Diğer Katılımcıların %4 i Genel Müdür, CxO ve Direktör seviyesinde çalışmaktadır. Katılımcıların çalıştıkları seviyeler: Genel Müdür Üst Yönetim %6 %3 Direktör Müdür Uzman / Mühendis % %3 %37 Diğer % 8 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 9

Katılımcı ve Kuruluş Profili (/3) Katılımcı ve Kuruluş Profili (3/3) Katılımcı firmaların %5 i Milyar TL ve üzeri ciroya sahiptir. Katılımcıların çalıştıkları kuruluşların %9 unda 4000 kişiden fazla kişi çalışmaktadır. Katılımcı firmaların %5 i tamamen yerli ortaklık yapısına sahipken % si tamamen yabancı ortaklık yapısına sahiptir. Yabancı ve yerli sermayeye sahip firmalar incelendiğinde tamamen yabancı firmaların geniş coğrafyalara yayılan, cironun ve çalışan sayısının yüksek olduğu karmaşık yapıları yönettiği görülmüştür. Katılımcı firmaların ciroları: Katılımcı firmalardaki çalışan sayıları: Katılımcı firmaların ortaklık yapıları: Yerli ve Yabancı Firmaların Yapıları 53% 0% 6% 8% 9% 7% 4% 44% 40% 3% 9% 5% Milyar ve Üzeri 00.000.000 -.000.000.000 50.000.000-00.000.000 0.000.000-50.000.000 0.000.000 dan Az 3% 5% 6% 4.000 ve üzeri.000-4.000.000 -.000 50 -.000 50 den az 5% % 5% 7% 9% 33% Tamamen Yabancı Büyük Oranda Yerli Büyük Oranda Yabancı 0 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l Tamamen Yerli Büyük Oranda Yabancı Yerli Yabancı Eşit Tüm dünyaya yayılmış fabrikalar ve depolar Milyar ve Üzeri Ciro 000 ve Üzeri Çalışan Tamamen Yabancı Tamamen Yerli

Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı Araştırmaya katılan firmalara tedarik zinciri fonksiyonunun mevcut olup olmadığı sorulduğunda 06 ile benzer olarak %79 evet yanıtı gelmiştir. Araştırmaya katılan firmaların %66 sını oluşturan tamamen / çoğunlukla yerli sermayeli firmaların %77 si tedarik zinciri fonksiyonuna sahipken, %30 unu oluşturan tamamen / çoğunlukla yabancı sermayeli firmaların içinde de %90 ı tedarik zinciri fonksiyonunun mevcut olduğunu belirtmiştir. 5 5 9 9 0 3 Evet Hayır Tamamen Yabancı Çoğunlukla Yabancı Yerli Yabancı Eşit Çoğunlukla Yerli Tamamen Yerli PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 3

Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı - Yabancı Firmalar Firmaların tedarik zinciri altında yönetilen fonksiyonları incelendiğinde tamamen yabancı ortaklık yapısına sahip firmaların daha yüksek oranda tedarik zincirini bir çatı altında yönettiği görülmektedir. Talep yönetimi, malzeme ihtiyaç planlama ve üretim fonksiyonları arasındaki yönetim farklılıkları öne çıkmaktadır. Tedarik zinciri liderleri yabancı firmalarda çoğunlukla direktör seviyesindedir ve genel müdür yardımcısına raporlama yapmaktadır. Doğrudan genel müdüre raporlama gerçekleşen firmalarda liderler genel müdür yardımcısı seviyesindedir. Tedarik zinciri altında yönetilen fonksiyonlar Tedarik - Malzeme İhtiyaç Planlama Talep Yönetimi 7% 68% 80% 80% Stok / Envanter Yönetimi 80% 76% Yedek Parça Planlama 7% 0% Satınalma 73% 68% Üretim 8% 40% Müşteri Hizmetleri / Sipariş Yönetimi 53% 40% İthalat / İhracat 56% 80% Lojistik 87% 80% İş & Süreç Geliştirme 3% 47% Tamamen Yabancı Ortaklık Yapısı Tamamen Yerli Ortaklık Yapısı Tedarik Zinciri Lideri Tedarik Zinciri Altında Yer Alan Fonksiyonlar Genel Müdür Yardımcısı Stok/Envanter Yönetimi %60 Genel Müdür; 38% Genel Müdür Yardımıcsı; 46% Di er; 5% %0 %0 Direktör Müdür Direktör Yedek Parça Planlama Talep Yönetimi Üretim Satınalma Tedarik/Malzeme htiyaç Planlama %83 %7 %50 %50 Müdür Direktör Müdür & Süreç Geli tirme thalat/ hracat Lojistik Mü teri Hizmetleri/Sipari Yönetimi Tedarik Zinciri Fonksiyonu olduğunu belirten firmalar *Tedarik Zinciri Fonksiyonu olduğunu belirten yabancı sermayeli firmalar 4 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 5

Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı - Yerli Firmalar Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı Yerli firmalar incelendiğinde tedarik zinciri liderlerinin büyük çoğunlukla genel müdür yardımcısı seviyesinde olduğu ve genel müdüre raporlama gerçekleştirdiği görülmüştür. Tedarik zinciri yönetim stratejileri incelendiğinde, yerli ortaklık yapısına sahip firmalarda süreçlerin bağımsız bir şekilde izole olarak ele alındığı şirketlerin daha fazla olduğu görülmektedir. Bununla birlikte yerli ortaklık yapısına sahip firmalarda yarı gerçek zamanlı, baştan uca entegre sistemlerin kullanımı da daha yaygındır. Tedarik Zinciri Lideri Genel Müdür Yardımcısı Stok/Envanter Yönetimi Direktör Genel Müdür; 7% Genel Müdür Yardımıcsı; % Diğer; 8% %53 %35 %6 %6 %60 %40 Müdür Talep Yönetimi Şef/Yönetici Direktör Müdür Stok/Envanter Yönetimi Müdür %50 %50 Şef/Yönetici Stok/Envanter Yönetimi 7% 0% 3% Yabancı Yerli 0% 33% Tedarik/Malzeme İhtiyaç Planlama Lojistik Talep Yönetimi Talep Yönetimi 5% Tedarik Zinciri Organizasyonu Satınalma Üretim Müşteri Hizmetleri/Sipariş Yönetimi İthalat/İhracat İş & Süreç Geliştirme Yedek Parça Planlama Tedarik/ Malzeme İhtiyaç Planlama Lojistik Satınalma Tedarik/ Malzeme İhtiyaç Planlama Lojistik Satınalma 53% 9% İthalat/İhracat İthalat/İhracat Ortak Fonksiyonlar İlave Fonksiyonlar Üretim İş & Süreç Geliştirme Üretim Müşteri Hizmetleri/ Sipariş Yönetimi Yedek Parça Planlama Kurum dışı iş ortaklarımıza dijital olarak bağlı şekilde bilgi paylaşımı ve işbirliği sağlayan entegre platformlar kullanılmaktadır. Süreçleri bağımsız şekilde kendi içinde optimize eden izole çözümlere odaklanıyoruz. Satıştan üretime, üretimden tedarik ve mühendisliğe tüm kurum içi fonksiyonlarımız entegre şekilde çalışmaktadır. Tedarik zincirini optimize etme amacı ile süreçlerin otomasyonunu sağlamak için yarı gerçek zamanlı baştan uca entegre ve dış paydaşlarla iletişim içinde olan platformlar kullanmaktayız *Tedarik Zinciri Fonksiyonu olduğunu belirten yabancı sermayeli firmalar ) Tedarik Zinciri Fonksiyonu olduğunu belirten firmalar 6 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 7

Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı Tedarik Zinciri Yönetimi Yapısı Tüm dünyaya yayılmış fabrika ve depo ağına sahip olan firmaların dağıtım harcamalarının %80 ini oluşturan üçüncü parti lojistik firma sayısı incelendiğinde firmaların ağırlıklı olarak -5 firma ile çalışmayı tercih ettiği görülmektedir. Geniş tedarik zinciri ağına sahip firmalarda riskin minimize edilmesi amacıyla birden çok lojistik firması ile çalıştığı gözlemlenmekle birlikte, %5 inin yalnız bir tedarikçi ile çalıştığı görülmektedir. 3 Planlama, stratejik satınalma, operasyonel satınalma ve iade süreçlerinin ağırlıklı olarak organizasyon tarafından yönetilmesi tercih edilirken, nakliye süreçleri daha çok dış kaynak kullanımı ile yürütülmektedir. Planlama ve satın alma aktivitelerinin organizasyon tarafından yürütülmesi, yerel ihtiyaçların karşılanmasında esnekliği arttırırken, standartlar üzerindeki kontrolü ve üst düzey sinerji fırsatlarını yakalamayı da mümkün kılmaktadır. Dış kaynak kullanımı olmadan yürütülen süreçler 6% 8% 5% 6% Yalnız - 5 arasında 5-0 arasında 0'dan fazla 0 Tamamen Yabancı 4 3 3 3 0 0 0 0 0 0 Çounlukla Yabancı Yerli Yabancı Eşit Çoğunlukla Yerli 8 Tamamen Yerli Planlama 86% ade Stratejik Satınalma 80% 78% Operasyonel Satınalma 73% Üretim 5% Paketleme ve Katma De erli Operasyonlar thalat ve hracat 47% 45% Depolama 45% Nakliye % Yalnız -5 Arasında 5-0 Arasında 0 dan Fazla 8 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 9

3 Tedarik Zinciri Performans Alanları Tedarik zinciri performans alanlarının firmalar için önem derecesine bakıldığında güvenilirlik, zamanında sevkiyat ve çeviklik kritik konular olarak öne çıkmaktadır. Ancak rekabette farklılaşma sağlayacak yönde stratejik bir tercih öne çıkmamaktadır. Zorlu ekonomik koşulların ve belirsizliklerin hakim olduğu durumlarda, firma hedeflerini destekleyen bir tedarik zinciri; tam ve zamanında sevkiyat, yüksek stok çevrim hızı, değişen talep/risklere yanıt verebilme ve hizmet sunma maliyetleri gibi müşteri memnuniyetine yönelik göstergelerin iyileştirilmesiyle mümkün olacaktır. % 7% 33% % % % 5% % 3% % % 4% 4% 3% 0% 6% 34% 3% 39% 57% 5% 48% 43% 40% (En düşük) 3 4 5 (En yüksek) 8% Güvenilirlik (Tam ve zamanında sevkiyat vb.) Hızlı çözüm sunma (Çevrim / teslim süreleri vb.) Çeviklik (Değişen talep / risklere yanıt verebilme vb.) Maliyet (Hizmet Varlık Yönetimi sunma maliyetleri vb.) (İşletme sermayesi vb.) 0 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l

3 Tedarik Zinciri Performans Alanları Katılımcılar, firmalarının mevcut durumları ile hedefledikleri performans seviyesi arasında en yüksek farkı güvenilirlik (%3), maliyet (%7) ve hızlı çözüm sunma (%5) alanlarında görmektedir. Bu göstergelerin firmalar için taşıdıkları önem göz önüne alındığında, tedarik zincirinde çevikliği arttırıcı ve maliyeti düşürücü sistem ve süreç odaklı yatırımların ağırlığını koruması beklenmektedir. 4 5 7 6 6 9 5 8 0 3 9 7 8 9 7 8 (En düşük) 4 4 3 4 5 (En Yüksek) Güvenilirlik Hızlı Çözüm Sunma Çeviklik Maliyet Varlık Yönetimi PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 3

4 Tedarik Zinciri Gelecek Dönem İnisiyatifleri ve Yatırım Planları Tedarik zinciri yöneticilerinin gelecek dönem tedarik zinciri stratejilerinde bulunan inisiyatifler incelendiğinde, dijitalleşme ön plana çıkmaktadır. Tedarik zinciri liderlerinin yatırım kararlarında dijitalleşmenin önemli bir pay alacağı görülmektedir. Gelecek dönem inisiyatifleri Dijitalleşme 66% Süreç geliştirme 39% Stratejik işbirlikleri Stratejik Yatırımlar Dağıtım ağı yapısının yeniden düzenlenmesi Dikey entegrasyon Reorganizasyon Outsourcing Yatay entegrasyon 8% 8% 4% % % % 8% 4 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 5

5 Tedarik Zincirinde Dijitalleşme Uçtan uca değerlendirilmesi gereken dijitalleşme sürecinin üretimden ve stok / envanter yönetimi gibi saha operasyonlarından başladığı dikkat çekmektedir. Bunun yanı sıra satın almada kurumsal yazılımın daha yaygın olduğu görülmektedir. İş & süreç geliştirme, yedek parça planlama ve talep yönetimi gibi alanların MS Excel gibi araçlarla yönetimi yaygın olsa da, 06 Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi çalışmamıza kıyasla bu iki alanın yönetiminde kurumsal ve iç yazılımların payı artış göstermiştir. Stok / Envanter Yönetimi Üretim Tedarik - Malzeme İhtiyaç Planlama Satın alma İade Yedek Parça Planlama İthalat /İh racat Lojist ik Talep Yönetimi Müşteri Hizmetleri Distribütör / Bayi Yönetimi İş & Süreç Geliştirme 0% 0% 0% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 00% Kurumsal yazılım İç yazılım Diğer 6 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 7

5 Tedarik Zincirinde Dijitalleşme Araştırmaya katılan firmalardan cirosu Milyar TL ve üzerinde olan firmaların yarısından fazlası yıkıcı teknolojilerin tedarik zinciri operasyonlarını en yüksek ve yüksek seviyede etkileyeceğini düşünmektedirler. Bu durum bu firmaların dijitalleşme ve dijitalleşmenin tedarik zinciri operasyonları üzerindeki etkisinde farkındalık seviyelerinin yüksek olduğunu ve ileride bu alana yapılan yatırımların yoğunlaşacağının sinyallerini vermektedir. Yıkıcı teknolojilerin etkisi % % % (En düşük) 3 4 5 (En yüksek) 33% % 8 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 9

6 Tedarik Zinciri Yönetiminde Risk Faktörleri Katılımcılar, ekonomik belirsizlikleri, kredi/sermaye erişiminde karşılaşılabilecek zorlukları ve ticaret savaşlarını tedarik zinciri operasyonlarını yüksek derecede etkileyebilecek konular olarak değerlendirmiştir. Ekonomik belirsizliklerin sermayenin maliyetini arttırdığı bu koşullarda, stok/envanter yönetiminin daha etkin bir şekilde ele alınması gerekmektedir. 3% % 6% 3% 6% 57% 34% 30% 30% 5% 33% 7% % % 6% 3% 9% % 3% 6% % 3% 3% % % 3% 9% Ekonomik belirsizlikler Ticaret savaşları Kredi / Sermaye eri imi 37% Regülasyon de i iklikleri (En dü ük) 3 4 5 (En yüksek) 38% Sosyal istikrarsızlık 30% Yıkıcı teknolojiler 30 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09 l 3

6 Tedarik Zincirinde Dijitalleşme Araştırmaya katılan firmaların %8 inde risk yönetimi reaktif olarak yapılmaktadır. Firmaların tedarik zincirinde risk yönetimi ve sürdürülebilirlik yaklaşımı değerlendirildiğinde katılımcıların %48 i iş birimleri bazında risklerin belirlendiğini ve belirlenen risklerin yönetimine yönelik stratejilerin bulunduğunu belirtmiştir. Reaktif risk yönetimi yapan firmaların çoğunluğunu yerli sermayeye sahip firmalarının oluşturduğu dikkat çekmektedir. 34% 3% Risklerin ekonomik etkileri değerlendirilmiş ve kurumun risk değeri bir performans kriteri olarak takip altına alınmıştır. Risk yönetimi politikası dokümante değildir, reaktif yönetim sergilenmektedir. 8% İş birimleri bazında riskler belirlenmiş ve belirlenen risklerin yönetimine yönelik politikalar belirlenmiştir. 48% 40% İş ve performans sürekliliği sağlayacak şekilde şirket stratejisi bulunmaktadır ve tüm operasyonlar yönetim altındadır. Risklere yönelik süreç kontrolleri belirlenen politikalara göre denetlenmektedir ve güvence altındadır. 3 PwC Tedarik Zinciri Yönetimi Anketi 09

İletişim Hüsnü Dinçsoy PwC Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Lideri +90 376 530 husnu.dincsoy@pwc.com Tolga Baloğlu PwC Türkiye Tedarik Zinciri Danışmanlığı Şirket Ortağı +90 376 5365 tolga.baloglu@pwc.com Mehmet Kurtoğlu PwC Türkiye Tedarik Zinciri Danışmanlığı Kıdemli Müdür +90 376 59 mehmet.kurtoglu@pwc.com 09 PwC Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede PwC ifadesi, PwC ağını veya PwC ağının üyesi olan bağımsız ve farklı tüzel kişiliklerden oluşan PwC Türkiye yi ifade etmektedir. Daha detaylı bilgi için www.pwc.com/structure adresini ziyaret edebilirsiniz. 09-047