47 L rızlrın Nedenleri.9 Meknik nedenler % 5 Kr-uz yükü, üzgr, ğç evrilmesi, irek evrilmesi, İzltörün kırılmsı, Hv rçlrı, Kuşlr gibi nedenlerle iletkenlerin birbiriyle vey gövdeye temsı vey iletkenlerin kpmsı snucu tprk temsı.) Yıldırım düşmesi % 5 rızlrın % 85 i hvi htlrd meydn gelmektedir. rızlrın ürleri.şön L (K L) (OĞUN Y MPN ÜİNN)..İMİK 3 K Lİ..İMİK OPK Kİ Kİ OPK Kİ. İ L.. İ ÇM.. İKİ ÇM K NLİLİ Kıs devre nlizleri sırsınd şğıdki kbuller ypılbilir : ) istemin yüksüz, yni bşt çlıştığı kbul edilir, ) ütün Kynk MK lrı pu kbul edilir, 3) Htlrın şönt kpsiteleri ihml edilir,.. ÜÇ K Lİ Genellikle en z luşn rız tipi lmsın krşılık, her fzdn rız kımı geçmesi nedeniyle, tüm elektriksel cihzlrın byutlndırılmsınd üç fz rız nlizi ypılmktdır. imetrik lmsındn dlyı dengeli sistem eşdeğeri vey pzitif dizi kullnılrk çözüm ypılır. rız nktsındn görülen şdeğer evrenin çözümü ile rız kımı dğrudn bulunbilmektedir.
48 H Genertör rf rf d H H d 3_ 3_ H d 3_ d H G 3 d H G th th th th th th 3
49 Örnek Prblem : H hj6 Ω Genertör k M d j.4 pu rf k/k M tj. pu 3 rf k/k M tj. pu Genertör k M d j.5 pu ve brlrı rsındki httın tm rtsınd 3 z kıs devresi luyr. rız kımının gerçek değerini hesplyınız. M U k U j6 484 Ω ( h ) pu j.4 pu 484 G d H / H / j.4pu j.pu j.6pu j.6pu j.pu 3 j.5pu d G j3.3pu ( j.4 + j. + j.6)) j.3 j3.5 pu ( j.5 + j. + j.6)) j.3 3 + - j 6.55 pu 3 6*( - j 6.55) - j 77. 6 6 3 3.U 3.. rız kımlrı ndüktif Krkterli dir. rız kımın Genliği : 3 77.77 k
5 ynı Prblemi hevenin şdeğeri ile çözersek; G d H / H / j.4pu j.pu j.6pu j.6pu j.pu th th j.5pu d G th G G pu th j.3 / / j.3 j.535 pu th j.535 pu th j.535 pu th th 3 j6.55 pu j.535 Çlışm rusu : Genertörler: U33 k ; 5 M, d j.5 pu Htlr : j.89 Ohm rsınd meydn gelen 3 z Kıs evresi için, evrenin hevenin şdeğeri yrdımıyl Kıs evre kımının gerçek değerini bulun. M U 33 k
5 OPK K İ () ir fzın tprğ dğrudn vey bir empedns üzerinden temsı ile luşur. % 65-7 lik luşm sıklığı ile en sık rstlnıln kıs devre türüdür. 3 / 3 + + 3. + + ) ( +... ).. (.. ) ( + +
5 z prk Kıs evresi rız kımı Hesplm dımlrı : ) şdeğer devreden dizi bileşen kımlrı hesplnır. ) rız kımı bulunur. 3x 3) z kımlrı belirlenir. [ ][].[ ] 4) şdeğer devreden dizi bileşen gerilimleri hesplnır. 5) z gerilimleri belirlenir. [ ][].[ ] Örnek Prblem h j.4 Ω/km L 6 km k M j.4pu /54 k 5M j.pu 54/35 k 5M j.pu ve brlrı rsındki httın tm rtsınd z prk kımının gerçek değerini hesplyınız. kıs devresi luyr. rız Çözüm : M U 54 k H j.4x6 j64 Ohm U 54 j 64 37.6Ω ( h ) pu, 7 pu 37.6 Nt: Htlr için sıfır dizi rektnsı h. h lrk lıncktır. rız nktsındn görülen şdeğer mpedns; H j(.375 +.375 +.35) j.9895 pu j.5 pu j.985 rız kımı 3. 3. 3. 3.( j.5) j3.45 pu. 375 6 3 3.U 3.54.
53 375x( - j 3.45) - j 4 rız kımın Genliği :.4 k d H / H / G j.375 pu G H / H / j.375 pu G H / H / j.35 pu j.375 pu G j.375 pu j.35 pu
54 j.5 j3.45. j.5 pu j.5 Gerilimler : j.375x(-j.5).38 +.69 pu j.375x(-j.5).38 -.38 pu j.35x(-j.5).38 -.38 pu.69..38.97 + j.5 pu.38.97 j.5.935 pu K İ () İki fzın birbiriyle dğrudn vey bir empedns üzerinden temsı ile luşur. % - lik luşm sıklığı vrdır. ilinenler : _ 3 + ( ) ( ) O + + O + +
55... +. ( + ). + z z Kıs evresi rız kımı Hesplm dımlrı : ) şdeğer devreden - dizi bileşen kımlrı hesplnır. ) z kımlrı belirlenir. [ ][].[ ] 3) rız kımı bulunur. 4) şdeğer devreden dizi bileşen gerilimleri hesplnır. 5) z gerilimleri belirlenir. [ ][].[ ] Örnek Prblem : M, 3.8 k luk bir genertörün, dğru, ters ve sıfır dizi rektnslrı sırsıyl; d j.5 pu, j.35 pu; j. pu dir. Nötrü direk tprklı ln bu genertör bşt çlışır iken uçlrınd - Kıs evresi meydn gelmiştir. rız kım ve gerilimlerinin değerlerini belirleyiniz. M U 3.8 k j.5 pu j.35 pu
56 G j.667 pu j + j j(.5 +.35) j.6 j.667 pu, + j.667 pu pu. j.667.89 pu + j.667 +.89. 836 6 3 3.U 3.3.8. ; (.89 )x836 4 ; (+.89 )x836 + 4 ; j.5 pu G j.35 pu - j.5x(-j.667).47 +.584 pu j.35x(+j.667) +.584 +.584 pu pu.68. +.584.584 pu +.584.584
57 OPK K İ () İki fzın birbiriyle ve tprğ dğrudn vey bir empedns üzerinden temsı ile luşur. Oluşm sıklığı % -5 tir. ilinenler : 3 3 // +...
58 z z prk Kıs evresi rız kımı Hesplm dımlrı : ) şdeğer devreden pzitif dizi bileşen kımı ( ) hesplnır. ) gerilimi hesplnır dlyısı ile belirlenmiş lur. 3) ve gerilim ifdelerinden ve kımlrı bulunur. 4) z kımlrı belirlenir. [ ][].[ ] 5) rız kımı bulunur. + vey 3x 6) z gerilimleri belirlenir. [ ][].[ ] Örnek Prblem : ynı prblemi --OPK Kıs evresi için çözerek rız kım ve gerilimlerinin değerlerini belirleyiniz. M U 3.8 k j.5 pu j.35 pu j. pu G j3.5 pu j + ( / / ) j.5 + j(.35 / /.) j.378 j.5x(- j3.5).763 +.37 pu x (j.35)x.37 pu.37 j.68 pu j.35 x (j.)x.37 pu.37 j.37 pu j.
59 j.5 pu G j.35 pu j. pu.37. j3.5 3.3 + j3.56 4.8 3.5 pu + j.68 + 3.3 + j3.56 4.8 3.5. 836 6 3 3.U 3.3.8. ; (4.8 3.5 )x836 4 3.5 ; (4.8 3.5 )x836 4 3.5 ; rız kımı + j7.pu vey N 3. 3x( j.37) j7.pu.37.7..37 pu.37