I Herkes İçin Hukuk: 4 BOŞANMANIN HUKUKİ NETİCELERİ NAFAKA-TAZMİNAT-VELAYET MAL PAYLAŞIMI VE AİLE KONUTU Av. Osman OY
II Yay n No : 2013 Hukuk Dizisi : 939 1. Bas Ocak 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-906 - 4 Copyright Bu kitab n bu bas s n n Türkiye deki yay n haklar BETA Bas m Yay m Da t m A.fi. ye aittir. Her hakk sakl d r. Hiçbir bölümü ve paragraf k smen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya baflka herhangi bir flekilde ço alt lamaz, da t lamaz. Normal ölçüyü aflan iktibaslar yap lamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : B e t a B a s m A. fi. Bask - Cilt : Y a z n M a t b a a c l k B a y r a m p a fl a / s t a n b u l ( 0-2 1 2 ) 5 6 5 0 1 2 2 Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.fi. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No. 13-15 Ca alo lu - STANBUL Tel : (0-212) 511 54 32-519 01 77 Fax: (0-212) 511 36 50 www.betayayincilik.com
III SUNUM Herkes İçin Hukuk serisinin bir önceki çalışmasında boşanma konusunu ele almıştık. Bu defa da konuya ilişkin bilginin tamamlanabilmesi amacıyla, boşanma sonrası ortaya çıkan daha doğrusu boşanmanın gündeme gelmiş olması nedeniyle zorunlu olarak çözülmesi gereken sorunlara ilişkin araştırmaya yer vermek istedim. Boşanma sonucunda; var ise Velayet Hakkı tahtında, 18 yaşın altındaki çocukların velayetinin eşlerden hangisine verileceği, var ise İştirak Nafakası tahtında, çocuğun geçim, okuma vs ihtiyaçlarına ilişkin harcamaların ne şekilde karşılanacağı, var ise Yoksulluk Nafakası tahtında eşlerden hangisine, ne miktar nafaka verileceği, var ise Maddi/Manevi Tazminat tahtında haklı görünen tarafa ödenmesi gereken tazminatın miktarı, var ise Mal Paylaşımı tahtında, eşlerin mal varlıklarının kabul etmiş oldukları mal rejimine göre paylaşımı ve nihayet aile konutu konularının çözümlenmesi gerekmekte olup, işbu çalışmada bu konulara yer verilmiştir. Bu çalışmada ayrıca, boşanmanın hukuki neticeleri olan velayet, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, maddi/manevi tazminat, mal rejimleri ve aile konutu hakkında genel bilginin yanı sıra, bu konularla ilgili önemli Yargıtay Kararlarına, Türk Hukuk Mevzuatında yer alan hükümlere, dilekçe örneklerine ve soru/cevap şeklindeki anlatımına yer verdim. Herkes İçin Hukuk serisinde yer alan başka bir kitapçıkta buluşmak üzere. Osman OY
IV
V İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM BOŞANMANIN HUKUKİ NETİCELERİ NAFAKA-TAZMİNAT-VELAYET-MAL PAYLAŞIMI VE AİLE KONUTU 1. BOŞANMA İLE BİRLİKTE GÜNDEME GELEBİLECEK HUKUKİ TALEPLER...3 2. NAFAKA... 3 2.1. TEDBİR NAFAKASI...5 2.1.1. BOŞANMA DAVASI ÖNCESİ TALEP EDİLEN TEDBİR NAFAKASI...5 2.1.2. BOŞANMA DAVASI SÜRECİNCE TALEP EDİLEN TEDBİR NAFAKASI...6 2.1.3. TEDBİR NAFAKASI BELİRLENMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR...6 2.1.4. AYRILIK DAVALARI VEYA AYRILIK KARARI HALİNDE TEDBİR NAFAKASI...7 2.1.5. TEDBİR NAFAKASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME...7 2.2. İŞTİRAK NAFAKASI...7 2.2.1. İŞTİRAK NAFAKASININ ŞARTLARI...7 2.2.2. İŞTİRAK NAFAKASI BELİRLENMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR...8 2.2.3. İSTİRAK NAFAKASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME...9 2.3. YOKSULLUK NAFAKASI...9 2.3.1. YOKSULLUK NAFAKASINA HÜKMEDİLMESİNİN KOŞULLARI...9 2.3.2. YOKULLUK NAFAKASI TALEBİNDE BULUNMA ZAMANI...10 2.3.3. YOKSULLUK NAFAKASINA KARAR VERİLMESİNDE GÖZÖNÜNE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR...10 2.3.4. YOKSULLUK NAFAKASININ ÖDENME ŞEKLİ...11 2.3.5. YOKSULLUK NAFAKASININ İNDİRİLMESİ VEYA ARTIRILMASI...11 2.3.6. YOKSULLUK NAFAKASI İSTENMESİNDE ZAMANAŞIMI...12 2.3.7. YOKSULLUK NAFAKASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME...12 2.3.8. NAFAKA TALEPLERİNDE FAİZ...13
VI 3. NAFAKA KARARLARINA UYMAYANLARIN CEZASI... 13 4. MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT...14 4.1. MADDİ TAZMİNAT...14 4.1.1. MADDİ TAZMİNAT TALEBİNDE BULUNMA ZAMANI...14 4.1.2. MADDİ TAZMİNATA HÜKMEDİLMESİNİN KOŞULLARI...15 4.1.3. MADDİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİNDE GÖZÖNÜNE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR...15 4.1.4. MADDİ TAZMİNATIN ÖDENME ŞEKLİ...16 4.1.5. MADDİ TAZMİNATIN İNDİRİLMESİ VEYA ARTIRILMASI...16 4.1.6. MADDİ TAZMİNATIN İSTENMESİNDE ZAMANAŞIMI...17 4.2. MANEVİ TAZMİNAT...17 4.2.1. MANEVİ TAZMİNAT TALEBİNDE BULUNMA ZAMANI...17 4.2.2. MANEVİ TAZMİNATA HÜKMEDİLMESİNİN KOŞULLARI...17 4.2.3. MANEVİ TAZMİNATIN ÖDENME ŞEKLİ...18 4.2.4. MANEVİ TAZMİNATIN İSTENMESİNDE ZAMANAŞIMI...18 4.3. MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME...18 4.3.1. GÖREVLİ MAHKEME...18 4.3.2. YETKİLİ MAHKEME...19 4.4. MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARINDA YARGILAMA USULÜ...19 4.5. MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT TALEPLERİNDE FAİZ...19 5. VELAYET...19 6. MAL PAYLAŞIMI...21 6.1. TÜRK MEDENİ KANUNU NA GÖRE MAL REJİMLERİ...21 6.2. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA...21 6.3. MAL AYRILIĞI...25 6.4. PAYLAŞIMLI MAL AYRILIĞI...26 6.5. MAL ORTAKLIĞI...28 6.6. MAL REJİMİNİN EŞLER TARAFINDAN SÖZLEŞME İLE BELİRLENMESİ...30 6.7. BOŞANMA HALİNDE EDİNİLMİŞ OLAN MALLARA KATILIM REJİMİNİN TASFİYESİ...31 6.7.1. EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ KAPSAMINDAKİ MALLAR...31 6.7.2. EDİNİLMİŞ OLAN MALLARA KATILIM REJİMİNDEKİ AKTİF/PASİF MAL VE DEĞERLER...32 6.7.3. EŞLERİN PAYLARININ HESAPLANMASI...33 7. AİLE KONUTU...34 7.1. AİLE KONUTU ŞERHİ...34 7.2. AİLE KONUTUDUR ŞERHİNİN TERKİNİ... 36
VII 7.3. AİLE KONUTUNA İLİŞKİN DAVALARDA GÖREVLİ/YETKİLİ MAHKEME VE ZAMANAŞIMI...36 7.3.1 AİLE KONUTU ŞERHİNİN İŞLENMESİNE İLİŞKİN DAVA...36 7.3.2 AİLE KONUTU ŞERHİNİN TERKİNİ DAVASI...37 İKİNCİ BÖLÜM NAFAKA-TAZMİNAT-VELAYET HAKKI İLE İLGİLİ OLARAK TÜRK HUKUK MEVZUATINDA YERALAN HÜKÜMLER 1. 4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU NDA BOŞANMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLER...41 2. 2675 SAYILI MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDA KANUN...67 3. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU...72 4. ÇOCUK KORUMA KANUNU...73 5. AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ, GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN...73 6. İCRA VE İFLAS KANUNU...74 7. İCRA VE İFLAS KANUNUNUN TATBİKATINA DAİR NİZAMNAME...75 8. İŞ KANUNU...76 9. İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNU...76 10. HARÇLAR KANUNU...77 11. BORCLAR KANUNU...78 12. TÜRK MEDENİ KANUNUNUN VELAYET, VESAYET VE MİRAS HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASINA İLİŞKİN TÜZÜK (21/7/2003, No: 2003/5960)... 79 13. ÇOCUK HAKLARININ KULLANILMASINA İLİŞKİN AVRUPA SÖZLEŞMESİ...80 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MUHTELİF YARGITAY KARARLARI 1. MADDİ/MANEVİ TAZMİNAT...87 2. TEDBİR/İŞTİRAK/YOKSULLUK NAFAKASI...97 3. VELAYET HAKKI...117 4. MAL PAYLAŞIMI...124 5. AİLE KONUTU...127
VIII DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SORU VE CEVAPLARLA VELAYET-NAFAKA-MADDİ/MANEVİ TAZMİNAT MAL PAYLAŞIMI VE AİLE KONUTU SORU VE CEVAPLARLA VELAYET-NAFAKA-MADDİ/MANEVİ TAZ MİNAT MAL PAYLAŞIMI VE AİLE KONUTU...133 BEŞİNCİ BÖLÜM DİLEKÇE ÖRNEKLERİ 1. YOKSULLUK NAFAKASI TALEBİ...149 2. YOKSULLUK NAFAKASININ İNDİRİLMESİ TALEBİ...150 3. YOKSULLUK NAFAKASININ KALDIRILMASI...151 4. TEDBİR NAFAKASI İSTEMİ...152 5. ŞİDDETLİ GEÇİMSİZLİK NEDENİYLE BOŞANMA VE VELAYET/TEDBİR NAFAKASI/MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ...153 6. TEDBİR NAFAKASININ KALDIRILMASI...155 7. NAFAKA İLAMININ YERİNE GETİİRLMEMESİ NEDENİYLE SUÇ DUYURUSU...156 8. NAFAKANIN İNDİRİLMESİ...157 9. MADDİ-MANEVİ TAZMİNAT İSTEMLİ BOŞANMA DAVASI...158 10. KATKI ALACAĞININ TESPİTİ...159 11. EV EŞYASI VE KATKI ALACAĞININ İADESİ/ÖDENMESİ...160 YARARLANILAN KAYNAKLAR...161