2014 2023 İSTANBUL BÖLGE PLANI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI ETKİNLİK RAPORU Etkinlik Adı Ulaşım ve Erişilebilirlik Tematik Çalıştayı Tarih, Saat 13 Mayıs 2013, 09:00 14:00 Yer WOW İstanbul Kongre Merkezi Ulaşım ve Erişilebilirlik Tematik Çalıştayı 09:30 da İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) Planlama Programlama ve Koordinasyon Birimi Başkanı Burcu Özüpak Güleç in hoş geldiniz konuşması ve katılımcıların kendilerini tanıtması ile başlamıştır. Burcu Özüpak Güleç tarafından 2014-2023 İstanbul Bölge Planı hazırlık sürecine, Tematik Çalıştay ın amaç ve yöntemine dair bilgi verildikten sonra, İstanbul da Ulaşım ve Erişilebilirlik konusunda mevcut durumu açıklayan teknik bir sunum Planlama Programlama ve Koordinasyon Birimi uzmanlarından Serkan KORKMAZ ARSLAN tarafından gerçekleştirilmiştir. Sunumda İstanbul da ulaşım ve erişilebilirliğe dair bazı veriler verilmiş ve ulaşım ve erişilebilirliği etkileyen bazı temel faktörler ele alınmıştır. Sunumlarda otomobil sahipliliği, trafik kazaları ve yolculukların türel dağılımı ile yolculuk talebi tahmini üzerinde durulmuştur. Bunun yanı sıra şehirlerarası hava, deniz, kara ve demiryolu ulaşımına dair değerlendirmelerde bulunulmuştur. Sunumda ayrıca konuya ilişkin ulusal ve yerel stratejiler ve önemli projeler üzerinde durulmuş, İSTKA tarafından yürütülen İstanbul Benim kampanyasında internet ve sosyal medya kullanıcılarının ulaşım ile ilgili dile getirdiği görüş ve önerilere yer verilmiştir. Teknik sunumları takiben katılımcılar 5 farklı masada alt çalışma gruplarına bölünmüş olup, strateji çalışmaları başlamıştır. Alt Grup Çalışma Konuları 2 oturumda gerçekleştirilen alt çalışma gruplarında aşağıdaki sorulara cevaplar aranmış; üçüncü oturumda ise her bir masada gerçekleştirilen grup çalışmalarının sonucu özet olarak bütün katılımcılara sunularak görüş ve değerlendirmeleri alınmıştır. 1.OTURUM 1. SORU: İstanbul da toplu ulaşımın geliştirilmesine yönelik olarak neler yapılmalıdır? (Tepsi Yöntemi) (1. ve 2. Masa) 2. SORU: İstanbul a erişim ve İstanbul dan diğer şehir, bölge ve ülkelere erişim nasıl geliştirilebilir? (Tepsi Yöntemi) (3. Masa) 3. SORU: İstanbul da yaya ve bisiklet erişiminin iyileştirilmesi için neler yapılmalıdır? (Tepsi Yöntemi) (4. ve 5. Masa)
2. OTURUM 3. OTURUM 4. SORU: İstanbul da ulaşım talebinin yönetimi nasıl daha etkin bir şekilde sağlanabilir? (World Cafe Yöntemi) (1. Masa) 5. SORU: İstanbul da ulaşım ve kentin mekânsal gelişimi arasındaki nasıl daha iyi bir etkileşim sağlanabilir? (World Cafe Yöntemi) (2. Masa) 6. SORU: İstanbul a ulaşımın çevresel etkilerini azaltmak için neler yapılmalıdır? (World Cafe Yöntemi) (3. Masa) 7. SORU: Mevcut ulaşım altyapısı küçük yatırım ve düzenlemelerle nasıl daha etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilir? (World Cafe Yöntemi) (4. Masa) 8. SORU: İstanbul da ulaşım sisteminin geliştirilmesinde akıllı ulaşım sistemleri nasıl daha etkin bir şekilde kullanılabilir? (World Cafe Yöntemi) (5. Masa) Sunumlar ve değerlendirmeler Kullanılan Yöntemler Birinci oturumda önerilerin yazılı olarak yapıldığı ve sonrasında masadaki grup tarafından tartışılarak belli başlıklar altında konsolide edildiği Fikir Tepsisi yöntemi kullanılmıştır. İkinci oturumda ise her bir masada grup tarafından seçilen moderatörün moderasyonunda gerçekleştirilen grup tartışmalarının yer aldığı World Cafe yöntemi uygulanmıştır. Bu yöntem sırasında ayrıca her bir masada bir İSTKA uzmanı rapörtör olarak görev yapmış; öneri ve görüşleri kayıt altına almıştır. Çalışmanın Genel Açıklaması Çalışmaya kamu kurumları, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektörden 30 kişi katılım sağlamıştır. Çalışma ile temel olarak «İstanbul da ulaşım ve erişilebilirliğin geliştirilmesi» için temel stratejiler ve hedefler ortaya konması amaçlanmıştır. Buna yönelik olarak ise 8 soru ile katılımcıların görüşleri toplanmaya çalışılmıştır. Grup çalışmaları ile bu sorulara verilen cevapların veya getirilen önerilerin gruplarda tartışılması ve geliştirilmesi hedeflenmiştir. Yapılan son oturumda ise grup çalışmalarının bütün katılımcılara sunularak görüşlerinin alınması, bütüncül bir bakış açısıyla genel bir değerlendirmenin yapılması ve katılımcılar tarafından eksik kaldığı dile getirilen konuların da tartışılması amaçlanmıştır.
Yapılan Sunumlar ve Strateji Önerileri Katılımcılar tarafından her bir soruya ilişkin olarak dile getirilen öneriler grup sunumlarında vurgulanan noktalarda dikkate alınarak aşağıdaki bazı temel başlıklar altında toplanmıştır. Katılımcılar tarafından grup çalışmalarında dile getirilen önerilerin detaylarına ise Grup Çalışmaları ve Öneriler bölümünde yer verilmiştir. 1.OTURUM 1. SORU: İstanbul da toplu ulaşımın geliştirilmesine yönelik olarak neler yapılmalıdır? (Tepsi Yöntemi) (1. ve 2. Masa) Bütüncül ulaşım politikalarının hayata geçirilmesi Altyapının iyileştirilmesi, toplu ulaşım kapasitesin artırılması, raylı sistem ve deniz ulaşımına ağırlık verilmesi Toplu ulaşımda hizmet kalitesi ve güvenliğin artırılması Ulaşım türleri arasında entegrasyonun sağlanması Toplu taşımanın teşvik edilmesi, eğitim ve farkındalık çalışmalarının yürütülmesi Ulaşıma ilişkin planlamanın iyileştirilmesi ve planların daha etkin uygulanması Toplu ulaşım maliyetlerinin düşük tutulması ve uygun ücretlendirme politikalarının geliştirilmesi Başta engelliler olmak üzere toplu ulaşıma erişilebilirliğin ve toplum ulaşım içindeki erişilebilirliğin artırılması 2. SORU: İstanbul a erişim ve İstanbul dan diğer şehir, bölge ve ülkelere erişim nasıl geliştirilebilir? (Tepsi Yöntemi) (3. Masa) Hızlı trenler başta olmak üzere raylı sistem bağlantılarının geliştirilmesi Hava ulaşım kapasitesinin artırılması Şehiriçi ulaşım sistemleri ile entegrasyon ve uygun aktarma merkezlerinin geliştirilmesi Yük taşımacılığında deniz ve raylı sistemlere ağırlık verilmesi Göç ve nüfusun kontrol altında tutulması ve sınırlandırılması 3. SORU: İstanbul da yaya ve bisiklet erişiminin iyileştirilmesi için neler yapılmalıdır? (Tepsi Yöntemi) (4. ve 5. Masa) Bisiklet ve yaya yollarının geliştirilmesi Bisiklet park sisteminin yaygınlaştırılması Bisikletin toplu ulaşım ile entegrasyonunun sağlanması
Yaya ulaşımına ilişkin tasarım ve standartların iyileştirilmesi ve başta engelliler olmak üzere herkes için erişilebilirliğin gözetilmesi Yaya ve bisiklet ulaşımının önceliklendirilmesi, teşvik edilmesi ve özendirilmesi Kamuda bisiklet kullanımının özendirilmesi Yaya ve bisiklet ulaşımının kalite ve güvenliği için denetimin etkinleştirilmesi 2. OTURUM 4. SORU: İstanbul da ulaşım talebinin yönetimi nasıl daha etkin bir şekilde sağlanabilir? (World Cafe Yöntemi) (1. Masa) Başta raylı sistemler ve deniz ulaşımı olmak üzere toplu ulaşım kalite ve kapasitesinin artırılması Yetkilerin tek elde toplanması ve tek bir ulaşım otoritesinin oluşturulması, kurumlar arası koordinasyonun artırılması Ulaşım türleri arasında entegrasyonun sağlanması ve aktarmanın kolaylaştırılması Özel araç kullanımının sınırlandırılması Uygun araç, otopark ve yolcu ücretlendirmelerinin geliştirilmesi Toplu taşıma, yaya ve bisiklet ulaşımının teşvik edilmesi Okul ve çalışma saatlerinin kademelendirilmesi Denetimlerin etkinleştirilmesi Arazi kullanımı ve ulaşım sistemleri arasında uyum ve dengenin sağlanması Nüfusun sınırlandırılması ve şehir içinde dengeli dağılımının sağlanması Ulaşım talebini azaltacak evden çalışma vb. olanakların artırılması 5. SORU: İstanbul da ulaşım ve kentin mekânsal gelişimi arasındaki nasıl daha iyi bir etkileşim sağlanabilir? (World Cafe Yöntemi) (2. Masa) Herkes için erişilebilirliği artıracak mekânsal standartların belirlenmesi ve uygulanması Doğal eşiklerin korunması Ulaşım talebi yaratan büyük yatırımların trafik analizleri, erişilebilirlik analizleri ve çevresel analizlerinin yapılması Kentsel dönüşüm ve yeni yerleşimlerin planlamasında toplu ulaşım planlaması öncelikle yapılmalı Kentsel dönüşüm ve yeni yerleşimlerde yaya ve bisiklet ulaşımının teşvik edilmesi, altyapının uygun bir şekilde geliştirilmesi
Arazi kullanımı ve ulaşım sistemleri arasında uyum ve dengenin sağlanması Nüfusun sınırlandırılması ve şehir içinde dengeli dağılımının sağlanması Ulaşım ve mekânsal planların tam olarak uygulanmasının sağlanması 6. SORU: İstanbul a ulaşımın çevresel etkilerini azaltmak için neler yapılmalıdır? (World Cafe Yöntemi) (3. Masa) Emisyon envanterinin çıkarılması Temiz ve kaliteli yakıt kullanımının teşviki Çevreci ulaşım sistem ve araçlarının kullanılması Gürültü kirliliğini engelleyecek tedbirler alınması Bisiklet ve yaya ulaşımının teşvik edilmesi Raylı sistem odaklı toplu taşıma sisteminin geliştirilmesi ve toplu taşımanın teşvik edilmesi Özel araç kullanımının sınırlandırılması Ulaşım altyapısının çevresel etkilerinin değerlendirilmesi Ulaşım altyapısının geri dönüşümünün sağlanması Planlama sürecine katılım ve bilgilendirmenin sağlanması 7. SORU: Mevcut ulaşım altyapısı küçük yatırım ve düzenlemelerle nasıl daha etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilir? (World Cafe Yöntemi) (4. Masa) Trafik sirkülasyonunu artıracak yol düzenlemelerinin yapılması Toplu ulaşım, yaya ve bisiklet ulaşımının kalitesinin artırılması, özendirilmesi ve trafikte önceliklendirilmesi Altyapı tasarımının iyileştirilmesi ve herkes için erişilebilirliğin gözetilmesi Ulaşım türleri arasında entegrasyonun sağlanması Akıllı ulaşım sistemlerinin daha etkin kullanımı Kurumlar arasında koordinasyon ve entegrasyonun sağlanması Ulaşıma ilişkin bütün yetkilerin tek elde toplandığı bir otoritenin kurulması Denetimin etkinleştirilmesi Deniz ulaşım kapasitesinin artırılması 8. SORU: İstanbul da ulaşım sisteminin geliştirilmesinde akıllı ulaşım sistemleri (AUS) nasıl daha etkin bir şekilde kullanılabilir? (World Cafe Yöntemi) (5. Masa) AUS için verilerin standardizasyonu, etkin veri toplama ve bütün kurumların entegre edildiği ortak bir veri bankasının oluşturulması
AUS un filo yönetimi, yolcu ve şöför bilgilendirmesinde etkin kullanımı ile trafik ve yolculukların akıllı yönetimi AUS un trafik denetimi, yol, yolcu ve yaya güvenliği için etkin kullanımı AUS un otopark bilgilendirmesinde etkin kullanımı AUS un engelli, yaya ve bisikletli erişilebilirliği için etkin kullanımı AUS un yolcu ve araç ücretlendirmesinde ve ödemelerde etkin kullanımı AUS a ilişkin eğitim ve farkındalığın artırılması, Ar-Ge çalışmalarının yürütülmesi AUS un ulaşım ve trafik planlamasında ve projelerde etkin kullanımı Katılımcı görüş ve değerlendirmeleri Katılımcılar genel olarak toplantının verimli geçtiğini dile getirmekle birlikte bazı katılımcılar toplantı süresinin kısalığı ve özellikle grup sunumları için verilen sürenin kısalığına dikkat çektiler. Bu konunun tam günlük bir toplantıda daha iyi bir şekilde ele alınabileceğini dile getirdiler. Buna ek olarak bazı katılımcılar ulaşıma ilişkin politika ve projelerin merkezi düzeyde belirlenmesi ve geliştirilmesine ilişkin endişelerini vurguladılar. Bu değerlendirmelere ilişkin olarak ise tüm gün yapılan toplantılarda öğleden sonra katılımcı sayısının azaldığı belirtilmiş; sunumlar için verilen sürenin kısa olmakla beraber masalardaki grup çalışmalarının rapörtörler tarafından takip edildiği, detaylı bir şekilde kaydedildiği ve bunların dikkate alınacağı ifade edilmiştir. Bu gibi çalışmalarda yerel aktör ve temsilcilerin dile getirdiği görüş ve önerilerin Bölge Planı için önemli girdi sağlayacağı, merkezi kurumlar tarafından da kendi çalışmalarında dikkate alınması gerektiği ifade edilmiştir. Çalıştay dışında konuya ilişkin görüşlerinde daha sonra ayrıca planlama@istka.org.tr adresine iletilebileceği vurgulanmıştır. GRUP ÇALIŞMALARI VE ÖNERİLER SORU 1: İstanbul da toplu ulaşımın geliştirilmesine yönelik olarak neler yapılmalıdır? (TEPSİ YÖNTEMİ) 1. Masa Altyapı Toplu taşımada araç yoğunlukları hakkında da bilgi veren akıllı sistemler geliştirilmesi Toplu taşıma duraklarına yakın noktalara düşük ücretli güvenli otoparkların yapılması Toplu ulaşımda engellilerin ulaşıma yönelik önlemlerin alınması
Sadece metro ve metrobüs değil diğer otobüs hatları için de yol bilgilerinin verilmesi, bölgelere göre hat düzenlemelerinin yapılması Akıllı ulaşım sistemlerinin etkin kullanılması Seyahat süresinin ve alternatiflerinin planlanması, kolaylaştırılması Oraya nasıl giderim sorusuna cevap verebilecek bir sistemin ve bu sistemde toplu ulaşım seçeneklerinin kolay ve anlaşılır bir şekilde hazırlanması Uydu kentlerin oluşturulması aşamasında önce binaların yapılıp sonra ulaşım altyapısının yapılması yerine öncelikle ulaşım altyapısının hazırlanması Mevcut toplu ulaşımın en verimli kullanımına yönelik internette anlık bilgi sistemi oluşturulması Gerekli yerlerde ayrı ve öncelikli yollar Akıllı sistemler ile toplu taşıma hızının artırılması Entegrasyon Toplu taşıma türleri arasında entegrasyonun iyileştirilmesi Toplu taşımanın kullanılmasında yaya (yürüme) ve bisiklet erişiminin kolaylaştırılması Motorsuz taşımanın teşvik edilmesi İstanbul un her yerine ulaşım sağlayabilecek bütünleşik bir sistem tasarlanmalı Toplu ulaşımda ulaşım modları arasındaki entegrasyonun sağlanması ve buna paralel olarak deniz ulaşımının artırılması Toplu taşımalar arası bağlantı ve güvenliğin sağlanması Toplu taşıma sistemleri arası entegrasyonu sağlayarak toplu taşıma kullanımını kullanıcılar için çekici kılmak Eğitim ve Ar-Ge Toplu taşımanın çevresel, ekonomik ve halk sağlığına etkileri konusunda kamu eğitimleri (public education) gerçekleştirilmeli Toplu taşımanın zaman, insan ve finans kaynaklarında tasarruf sağlayacağı kamu spotları ile anlatılmalı İnsanlara toplu ulaşımın avantajları anlatılmalı (park yeri zorluğu, ulaşım bedelinin karşılaştırılması vb. boyutlar vurgulanarak) Ar-Ge, konferans ve sempozyumlar, Şehir Bilinci Programları, sosyal grupların dikkate alınması Dünyanın gerisinde gelmek yerine öncü çözümler için Ar-Ge çalışmalarının artırılarak desteklenmesi Planlama Çalışma saatlerinde düzenleme ve değişiklikler teşvik edilmeli
Pik saatler dışında işe-eve erişimin toplu ulaşım ile sağlanabileceği fikri desteklenmeli Toplu taşıma ve taşıma usul, esas ve kurallarının geliştirilmesi Kısa, orta ve uzun vadeli stratejik ulaşım planı hazırlanmalı ve yeni ulaşım teknolojileri geliştirilmeli Ana merkezlere araçlarla erişim kısıtlanmalı, toplu taşıma ile bu merkezlere erişim teşvik edilmeli Özel araç kullanımına yönelik önleyici tedbirlerin alınması ve toplu ulaşım olanaklarının çeşitlendirilerek entegrasyonun sağlanması Veri analizleri, veri toplama konusuna önem verilmeli; her iyileştirme çalışması Öncesi-Sonrası analizleri ile raporlanmalı ve gelişimi takip edilmeli Şirketlere servis otobüsleri yerine şirketlerin çıkış saatlerinde kaydırmalar uygulanarak belediye toplu taşıma ile çözülmesi Mevcut olarak kullanılan ulaşım modlarının güzergah ve O-D durumları belirlenerek burada mevcut duruma alternatif toplu taşıma modunun seçiminin yapılması Tüm toplu taşıma sisteminin yönetilmesi için bir otorite belirlenmelidir. Bu otorite minibüs, taksi, raylı sistem, deniz ulaşımı ve otobüs taşımacılığını denetlemeli ve yönetmelidir. Bilimsel simülasyon yöntemleri ile toplu ulaşımın planlanması Ulaşıma bütünleşik bakılmalı, toplu ulaşım şehir planlaması ve seyahat zorunlulukları ile birlikte planlanmalı Toplu taşımanın planlanmasında erişilebilirlik analizlerine önem verilmeli Toplu taşımanın çeşitlendirilmesi Hizmet Kalitesi ve Güvenlik İnsana yakışır taşıma yapılması, maliyetlerin aşağı çekilmesi, hızlı ulaşımın sağlanması toplu ulaşımı geliştirecektir. Toplu taşıma araçlarının konforlu hale getirilmesi, araç sayısının artırılarak özellikle özel toplu taşıma araçlarında yolcu sınırlamasına gidilmesi Toplu taşımada kalite ve standartların belirlenmesi Toplu taşımada öncelikli olarak kapasite iyileştirilmesi ve güvenlik konfor düzenlemelerinin yapılması Toplu taşımada hizmet ve kaza sonrası hizmet standartlarımın artırılması Toplu taşımada yolcu güvenliğini artırıcı sistemler Toplu taşımada, ulaşım seyahat konforu ve güvenliğinin sağlanması Tüm toplu taşıma sistemleri EN1381b Toplu Taşımacılık Hizmet Kalitesi Standartlarına uyumlu hale getirilmelidir. Böylelikle yolcu ihtiyaçlarının karşılanması ve yolcu memnuniyeti sağlanacaktır.
Maliyet Toplu taşımayı kullanmayı teşvik edici düzenlemeler yapılması (ücretlendirme politikaları) Toplu taşıma modları arasındaki geçişlerde ücret indirimleri gibi teşviklerle toplu taşımanın çekici hale getirilmesi Bilet yüklemelerinde teşvik promosyonları ile kullanıcıların toplu taşımayı kullanmasının sağlanması Toplu taşımadaki bilet fiyatlarının düşürülmesi ve özel sektör maliyetlerinin düşürülmesine yönelik önlemler alınması Çeşitli zone ve bölgeler oluşturarak ücretlendirme çalışmalarıyla toplu taşımanın cazibesinin artırılması Erişilebilirlik Toplu taşımaya ulaşımın kolaylaştırılması için girişimlerde bulunulması, üst geçitlerin azaltılması vb. Merkez ve alt merkezler arasındaki bağlantılar göz önüne alınması Engellilere yönelik ana arterlerde yapılan düzenlemelerden faydalanmak için ana arterlere erişimin sağlanması Hem mevcut toplu taşıma hem de mevcut planlar için erişilebilirliğin öncelikli olması (yürüyen merdiven ve asansör seçeneklerinin mümkünse metro ve metrobüsün her durağında uygulanması Engelli insanların hiçbir yardıma ihtiyaç duymadan toplu taşımaya kendi başlarına erişiminin sağlanması Toplu taşımaya erişim için istasyonların ve park yerlerinin organizasyonu Çevre ve enerji Temiz ve çevreci toplu taşıma sistemleri oluşturulmalı SORU 1: İstanbul da toplu ulaşımın geliştirilmesine yönelik olarak neler yapılmalıdır? (TEPSİ YÖNTEMİ) (2. Masa) Politika Toplu ulaşımı cazip hale getirecek çalışmalar yapılmalı Şehirde aktarma noktalarının yani pek çok taşımacılık modunun bir araya geldiği noktaların artırılması Toplu ulaşım planlarında mevcut durumda atıl kalan ve sorun oluşturan yapıların (minibüs vb) ortadan kaldırılması Hızlı, konforlu, güvenli ve erişilebilir bir toplu ulaşım sistemi kurulmalı Toplu ulaşımda özellikle raylı sistemlerin daha etkin ve verimli kullanılması için diğer ulaşım sistemleri ile birlikte daha etkin olarak entegrasyon sağlanmalı
Kent merkezlerine özel otomobil ile girişin kısıtlanması ( yüksek otopark ücreti) Toplu ulaşımda bilet entegrasyonun sağlanması Toplu ulaşım herkes tarafından kullanılabilir durumda olmalı Toplu ulaşımın tek elden yürütülmesini sağlayacak idare bir yapı oluşturulması Hat planlamasının sağlıklı bir şekilde yapılması Kesinlikle raylı sistem ağları, özellikle metro metro hatları artırılmalı Toplu taşıma güzergahlarının ana arter güzergahlarının ana arter bağlantı duraklarının etrafına geniş ve büyük otoparklar yaparak toplu taşımaya yönlendirilmeli Ana arterler üzerinde olan metro, metrobüs, otobüs modlarına besleme hatlar etkin bir biçimde (ana arter ulaşım modunun sefer tarifesine uygun) yapılalı Toplu ulaşım hatları için ivedilikle hayata geçirme yönünden yap-işlet-devret, dış kredi gibi modeller geliştirilmeli Toplu taşımada hizmet kalitesi olmalı Yüksek kapasiteli araçların (metro) ve hatların oluşturulması P&R ın desteklenmesi yanında özendirilmesi için gerekli önlemler belirlenmeli ve uygulanmalı Deniz Ulaşımı Deniz toplu ulaşım payının artırılması ve entegre bir toplu ulaşım ağının oluşturulması Engelliler Toplu ulaşımda bütün engelli grupların erişilebilirliği, ulaşılabilirliği ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak çalışmalar yapılmalı, halkın ve görevlilerin engellilere pozitif ayrımcılık yapmaları sağlanmalı ve engellilerin şehirden daha fazla faydalanması için engelliler eğitilmeli Genel Marmara bölgesinin yükünü diğer iller aktarmak, sanayinin gönderilmesi Yönlendirme işaretleri çoğaltılmalı ve kuyruk oluşumu engellenmeli Akademik Bisiklet yolları hızlı bir şekilde geliştirilerek artırılmalı Metronun ücretlendirilmesi ve yeni kaynakların yaratılarak metro ağının Avrupa başkentleri düzeni çıkarılması İstanbul un farklı bölgelerinin kendi topografyasına uygun ulaşım sistemlerinin planlanması gerekli Yurtdışı kurumlar ile benchmarking çalışmaları yapılıp iyi uygulamalar incelenmelidir.
Akıllı ulaşım sistemlerinin verimli ve efektif bir şekilde İstanbul trafiğine adapte edilmesi Ulaşım yatırımlarının mali açıdan sürdürülebilir olması için teknik standardizasyon yatırımları yapılmalı, özellikle metro yatırımlarında İstanbul sınırlarını sürekli genişletmek yerine kentsel dönüşüme ağırlık verilmeli ve şehir daha fazla büyütülmemeli Metro istasyonları haritalarında istasyon civarındaki yaşam alanları (hastane, sinema, okul vb.) haritalara dahil edilmeli Yeni arterlerde yol geometrik dizaynı ve kaplama dizaynı için müşavirlik ve mühendislik hizmetlerinin etkin denetimi sağlanmalı Acilen bir ulaşım ana planı uygulanabilir şekilde hazırlanılmalı Özel araç trafiğinden arındırılmış sadece toplu taşıma hizmeti verilen zonlar oluşturulmalı İstanbul da trafik denetim ve kontrollerini polis yerine İBB zabıtaları yapmalı Yeni yapılacak havalimanına toplu taşıma yapılacak güzergahın belirlenmesi ve diğer araçların bu güzergahı kullanmasının engellenmesi İstanbul un ulaşımı konusunda merkezi ve yerel yönetimden bağımsız olarak bürokrat ve akademisyenlerden oluşan özel bir kurul oluşturulmalı; siyasi kaygılardan uzak bir çözüm süreci ve uygulama Özel sektör ve kamu sektörüne uygun olarak kullanılan Servis kavramı sınırlandırılmalı; bu araçlar günün belli saatlerinde ana arterler üzerinde parklanarak trafiği olumsuz etkiliyor. Sosyal Projeler Kent içindeki kurumlar arasında bir forum oluşturulmalıdır. Bu forum kapsamında sorun ve çözümler paylaşılabilir. İstanbul cazibe merkezi olmaktan artık çıkarılmalı Çekirdek ailelerde araç sayısının yapılmasına yönelik çalışma yapılması Çalışma saatlerinin yeniden düzenlenmesi ; yoğun saatlerde yığılmayı yönetmek için farklı vardiya sistemleri ve evden çalışma imkanı oluşturulmalı İş yeri adresi ile ikametgah arasındaki uzaklık ne kadar az ise çalışana o kadar teşvik edici politikalar uygulanmalı Toplu ulaşımın geliştirilmesi için şehirdeki ulaşım paydaşları (yerel yönetim) yeniden yapılandırılmalı ve görev tanımları yapılmalı Toplu ulaşım kültürünü güçlendirmek için çalışmalar yapılmalıdır.
SORU 2: İstanbul a erişim ve İstanbul dan diğer şehir, bölge ve ülkelere erişim nasıl geliştirilebilir? (TEPSİ YÖNTEMİ) (3. Masa) Raylı Sistemler İstanbul a erişim ve İstanbul dan diğer bölgelere erişim yolcu ve yük taşımacılığının raylı sistemler üzerinden yaygınlaştırılması Yüksek hızlı tren ile kentlerin İstanbul a daha kısa sürede ulaşımının sağlanması, YHT işletmeciliğinde seçeneklerin artırılması Yük taşımacılığında karayolu trafiğinin azaltılması yönünde yük taşıyan araçların İstanbul a girişinde kısıtlamalar getirilerek OSB raylı sistem bağlantılarının sağlanması İstanbul da 2 kıta arasındaki servis taşımacılığı da toplu taşıma araçlarından yer tahsisi ile demiryoluna kaydırılabilir Komşu şehirler ile raylı sistemler geliştirilmeli Taşra bölgelerinden gelen yolcular için ana arterlerde toplu taşıma araçlarına aktarma yapılabilmesi için araç park ceplerinin oluşturulması ve kent merkezine araçların girmemesi Ana arterlere özel araçların girememesi için raylı sistemlerin geliştirilmesi Şehir içi ulaşımda taşıma bölgelerinden özel araçlar ile gelen yolcuların belli merkezlerde araçlarını park ederek raylı sistemler ile ulaşımının sağlanması Demiryolu ulaşımına ağırlık ve öncelik verilmeli Hava ulaşımı Mevcut havalimanlarının kapasitelerinin artırılması, yeni havalimanlarının bir an önce faaliyete geçirilerek aralarındaki ulaşım koordinasyonun sağlanması Hava taksi uygulamalarını yaygınlaştırılması Havaalanları ile şehir merkezlerin raylı sistem ile bağlanması İstanbul a girişlerin ve göçün sınırlandırılması İstanbul trafiğindeki mevcut yoğunluk ve çözümsüzlük adına İstanbul a girişlerde yaşam kalitesini bozmayacak şekilde sınırlamalar getirilmesi Anadolu dan İstanbul a göçlerin önlenmesi için araştırmalar yapılarak sorunların o bölgede çözülmesi İstanbul cazibe merkezi olmaktan çıkarılmalı, diğer şehirlerde iş alanları açılarak insanların yönlendirilmesi İstanbul a göçü azaltıcı sosyal politikalar geliştirilerek dolaylı yoldan ulaşımın rahatlaması sağlanabilir
İstanbul dan çıkışlar İstanbul un Anadolu yakasından Anadolu ya giden yolcu, Avrupa yakasından Avrupa ya giden yolcu ilgili yakalarda oluşturulan merkezlerden sağlanması şehir içi gidiş gelişlerinde raylı sistem ve servisle sağlanması; şehir dışında oluşturulan garlar kullanılmalı Halkalı-Kapıkule demiryolu hattı bağlantısı yapıldığında ve seyahat sürelerinin kısalması ile paralel yurt dışı seyahatlerin de tren ile gerçekleştirilmesi İstanbul un merkezi trafiği yoğun olduğundan şehirler arasın ulaşımda yolcular İstanbul dışına toplu taşıma ile çıkarılıp oradan yolculukları başlatılabilir Ağır taşıtların şehiriçi trafiğe engellemek amacı ile taşınan yükler şehir girişlerinde alınıp raylı sistemle ve denizyolu ile ulaşımı sağlanmalı İstanbul a ve İstanbul dan diğer ülkelere erişim vizelerin kolaylaştırılması ve ticari anlaşmalar için ortamlar hazırlanması Aktarma Merkezleri ve Entegrasyon Toplu taşıma için entegre aktarma merkezlerinin oluşturulması Mevcut aktarma merkezlerinin iyileştirilmesi ve sorunların giderilmesi Metro istasyonları ile diğer ulaşım modları birbirine yakın olmalı SORU 3: İstanbul da yaya ve bisiklet erişiminin iyileştirilmesi için neler yapılmalıdır? (TEPSİ YÖNTEMİ) (4. Masa) Bisiklet ve yaya yolları İlçe içlerine güvenli ve kesintisiz bisiklet yolları yapılmalı Yaya kaldırımlarının genişletilmesi, düzenlenmesi, araç parkının yaya yürüyüş yolları üzerinde olmasının engellenmesi ve caydırıcı cezaların uygulanması Ulaşım planlamasında yaya ve bisiklet sirkülasyon planlamasının yapılması ve uygulanması Yaya alanlarının genişletilmesi Ulaşım altyapısının yaya ve bisiklet ulaşımına göre düzenlenmesi Yaya ve bisiklet yollarının sürekliliğinin sağlanması Trafiğin yönlendirilmesi, levhalandırma, sinyal sürelerinin yaya ve bisiklet dostu olacak şekilde planlanması ve düzenlenmesi Trafiğin yoğun olduğu yerlerde yaya ve bisikletlilerin emisyonlardan ve gürültüden korunmasını sağlayıcı tedbirler alınması Bisiklet park sistem Bisiklet yol ve park sistemi toplu taşıma ile entegre edilmeli Bisiklet ulaşım ağı ve yol kademelenmesi kent genelinde belirlenmeli
Topografik yapının uygun olduğu güzergahlar tespit edilerek İstanbul un uygun bisiklet alanları ve zonlarının belirlenmesi Yaya ve bisiklet kullanımı yollarının tasarımı için standartların belirlenmesi ve bunun mevzuat ile temellendirilmesi Yaya ve bisikletlinin güvenliğini tehlikeye düşürecek unsurların tespit edilerek bertaraf edilmesi Kaldırımlara park etmenin yasaklanması, yaşlı ve engelli erişiminin düzenlenmesi Entegre yaya-bisiklet toplu taşıma eylem planlarının oluşturularak ulaşım sistematiğinin geliştirilmesi Güvenli, konforlu, kesintisiz ulaşımın sağlanması Toplu taşıma ile entegrasyon Güvenli bisiklet park alanlarının yapılması Metrobüs sisteminde ve metrolarda bisiklet taşımaya izin verilmesi Toplu ulaşım araçlarında bisiklet taşınması için koşullar ve hizmet altyapısının yeninden değerlendirilmesi ve araç filolarının iyileştirilmesi Toplu ulaşım araçlarına bisiklet ile binerken ek ücret almak yerine indirim yapılması veya ücretsiz geçiş hakkı verilmesi Üst ve alt geçitlerde bisiklet kullanmayı kolaylaştırıcı kanallar yapılması, asansörlerde bisiklet kullanımına izin verilmesi Uzun mesafelerde toplu taşıma araçlarında bisiklet taşıma aparatı olmalı Park et devam et tarzı otoparklar geliştirilmeli ve bisikletler için de uygulanmalı Standartların iyileştirilmesi Yaya yollarının servis düzeyinin yükseltilmesi (özellikle Mecidiyeköy gibi yerlerde) Kaldırımların yetersiz ve hatta olmadığı alanların düzenlenmesi Ulaşım planlamasında yaya ve özellikle bisiklet ulaşımına ayrılan öncelik, kaynak ve ilgi dozunun artırılması Hemzemin yaya geçitlerinin yükseltilmesi Okullarda adrese dayalı kayıt sistemi denetlenmeli ve tam uygulanması sağlanmalı Yaya ve bisiklet kullanımını teşvike edici görsel olarak kent peyzajı düzenlenmeli, daha çevre dostu yaya ve bisiklet yolları tasarlanmalı Yaya yolculukları tanımlanmalı, belirli bir yerden mesafe veya dakika olarak sınırları konulmalı
Teşvikler Yaya ve bisiklet kullanıcılarının özellikle aktarma merkezlerine erişimi iyileştirilmeli Karayolu tıkanıklarına rağmen bisiklet güzergahlarının devamlılığı konusunda kararlı olunmalı Özel otomobil odaklı yerel ulaşım mantığından kaçınılmalı Tüneller ve Boğaz köprüsünde bisiklet geçişine izin verilmesi Kamu hizmeti olarak toplu ulaşım altyapısı ile entegre bisiklet kiralama ve park istasyonlarının kurulması Eğimin yarattığı dezavantajın belirli istasyonlar arasında bisiklet kiralamabırakma ve yüksek kotlara belediye araçları ile bisikletlerin taşınması hizmetlerinin verilmesi İşe bisiklet ile gidenlere ulaşım iadesi verilmesi Toplu konut alanlarında bisiklet yolları zorunlu olmalı Kamuda bisiklet kullanımı Aktarma merkezlerine erişim, toplu ulaşım araçlarına erişim ve duraklara erişim iyileştirilmeli Kamu kuruluşlarının yaya bölgelerde bisiklet ile hizmet vermesi (polis, ilk yardım) Okul çevrelerinde güvenli yol ağları yaratılıp okula bisikletle gitme kampanyaları yürütülmeli Alışveriş merkezlerinde bisiklet park yeri zorunluluğu konulmalı Kamu personelinin kısa mesafede bisiklet kullanımının teşviki Kamu hizmeti verilen tesislerde bisiklet parkı olması Yaya ve bisiklet simülasyonlarının yapılması Eğitim ve kampanyalar Başbakan bu konuda yerel yönetimlere hitabı, uyarıları ve göreve çağırması etkili olabilir Bisiklet ulaşımını teşvike edici kampanyalar yapılmalı Bisiklet ve yaya ulaşımı farkındalığının artırılması Trafikte yaya ve bisiklete saygının ve önceliğinin vurgulanması ve bilinçlendirmenin yapılması Bisiklet kullanımı konusunda eğimler verilmesi Sosyal medya üzerinden farkındalık kampanyaları yürütülmesi Kamu spotları Kamu spotları yayınlanarak bisiklet kullanımı konusunda teşvik edilmesi Bisikletlilerin gününü nasıl geçirdiğine dair kısa bir film ve görsel çalışmaların yerel ve merkezi idarecilere bir şekilde aktarılması
Bisiklet ulaşımının sağlığa, çevreye ve ekonomiye faydalarını anlatan kampanyalar yürütülmesi İşe alımlarda veya çalışanlar arasında bisiklet ile işe gelenlere ek pirim verilmesi veya pozitif ayrımcılık yapılması İşe veya okula gidiş gelişlerde kısmen veya tamamen bisiklet veya yaya ulaşımı tercih edenlere artı değerler kazandırılmalı Her ilçede bisiklet ve trafik eğitim alanları inşa edilmeli Kamu spotları ve toplu ulaşım araç cephelerinde bisiklet kullanımına yönelik teşvik edici ve farkındalık yaratacak bilgilendirmeler ve reklamlar yapılmalıdır. SORU 3: İstanbul da yaya ve bisiklet erişiminin iyileştirilmesi için neler yapılmalıdır? (TEPSİ YÖNTEMİ) 5. Masa Denetim Yaya yollarında denetim faaliyetleri artırılmalı Yaya ve bisiklet için de denetim etkinleştirilmeli ve kanuni düzenlemeler yapılmalı Özellikle esnafın yaya yolları ve yol kenarındaki engelleri kaldırılmalı Fiziksel Altyapı ve Tasarım Yaya kaldırımlarının yerden yüksekliği araçların kaldırım üzerine çıkışını önleyici nitelikte olmalı Yaya geçişleri erişilebilir olmalı Yaya yollarındaki (geçişleri) orta kaldırımlar (refüj) hemzemin olmalı Kentsel tasarım kriterleri doğrultusunda yaya yolları ile ulaşımı entegre etmek Bisiklet yerleri uygulamaları uygun yerlerde başlatılmalı Kaldırımlar, engelli rampalarının bulunduğu yerler fiziksel engeller ile parklanmaya karşı korunmalı Altyapısı kuvvetli kaldırımlar ve yaya yolları Dünyadaki bisiklet sistemleri uygulamalarından örnekler alınmalı Yaya yolları iyileştirilmeli Toplu taşımada bisikletin taşınabilmesi için düzenlemeler yapılmalı Sürekli kaldırım taşlarını değiştirmek yerine bir kerede sağlıklı ve kolay erişilebilir yaya mekanlarının yaratılması Çevre düzenlemeleri ile kaldırım işgaline son verilmeli, örneğin kaldırım üstündeki ağaçlar Mevzuat Politikalar, Planlar ve Bilinçlendirme İstanbul nüfusunun artışı planlanmalı
Yayaların sokaklarda rahatça yürüyebilmesi için daha sağlıklı çevre koşulları (araç egzozu, kirlilik azaltılmalı Bisiklet kültürünün oluşabilmesine yönelik dünyadaki örneklere bakılarak uygulamalar geliştirilmeli Yayalar bilinçlendirilmeli Bisiklet kullanımını teşvik edici ve özendirici uygulamalar yapılmalı (kampanyalar, özel faaliyetler vb.) Bisiklet kullanımı üniversiteler civarında başlatılabilir ve yaygınlaştırılabilir Bisiklet ve yaya kullanımı için son kullanıcının ihtiyacı düşünülmeli Yaya ve bisiklet talepleri doğru analiz edilmeli, veri toplanmasına önem verilmeli Yaya ulaşımı da diğer ulaşım türleri gibi planlanmalı Yaya ulaşımının payı ile yayalar için olanaklar arasındaki farklar üzerine düşünülmeli Bisiklet yollları için vatandaş ve belediyeler arasındaki işbirliği geliştirilmeli Kaza, hasar, yaralanma, ölüm verileri ayrıntılı olarak toplanmalı ve analiz edilmek üzere tüm kurum ve kuruluşlara erişim hakkı verilmeli Yaya ulaşımının nerelerde daha çok kullanılabileceği tespit edilmeli Bisiklet yolları ana ulaşım güzergahları yerine kısa ve yakın mesafeli ulaşım seçeneklerinde kullanılmalı Bisiklet fiyatları düşürülebilir Yerel yönetimler sosyal medya kampanyaları ile bisiklet kullanımını eğitici ve öğretici tarafları ile aktarabilir Altyapı konusunda denetleyici ve düzenleyici birimler arasında koordinasyon sağlanmalı Yerel yönetimlerdeki ilgili birimlerin kapasite gelişimine önem verilmeli Yaya ulaşımının bir ulaşım türü olarak algılanması için eğitim düzenlenmeli Bisiklet kullanımının artırılması için yerel yönetimler STK desteği ile eğitim vermeli SORU 4: İstanbul da ulaşım talebinin yönetimi nasıl daha etkin bir şekilde sağlanabilir? (World Cafe Yöntemi)(1. Masa) Merkezi ve yerel ölçekteki farklı kurumların yetkilerinin tek elde toplanması Yeni merkezlerin belirlenmesi ve uygun kentlerin planlanması Arzın değil talebin yönetilmesi Talebin azaltılması, makul olmayan taleplerin azaltılması Ulaşım türleri arasında daha etkin aktarma yapılabilmesi Özel araç kullanımının sınırlandırılması ve toplu taşımanın teşvik edilmesi Daha etkin denetimin yapılması Dağının lojistik odakların planlanması
Bisiklet kullanımının ve yaya ulaşımının teşvik edilmesi Topu taşıma altyapısının geliştirilmesi Arazi kullanım kararları ve ulaşım kararları arasında uyumun sağlanması Denetim yetkilerinin tek elde toplanması Ulaşımda alternatiflerin geliştirilmesi Kademeli saat uygulamasının hayata geçirilmesi Konforlu servis kullanımın özel araç kullanımı yerine teşvik edilmesi Toplu taşımanın konforunun artırılması Metro ağının geliştirilmesi Marmarayın hayata geçirilmesi ve diğer sistemler ile entegrasyonun sağlanması Çekirdek cazibe merkezlerinin yerlerinin değiştirilmesi Evden çalışma şartlarının iyileştirilmesi Özel araç kullanımının belirli bölgelerde ücretlendirilmesi Park et devam et tarzı toplu taşıma özendirici uygulamaların yaygınlaştırılması Yerelde bisiklet kullanımının teşvik edilmesi Nüfus büyümesinin kontrol edilmesi İstanbul un cazibe merkezi olmaktan çıkarılması Zone bazlı ücretlendirme ve cezalandırmanın yapılması Ulaşım ile arazi kullanım arasında dengenin sağlanması Yakalar arası ve yakalar içinde dengenin sağlanması Gökdelen inşaatlarının kontrol edilmesi, sınırlandırılması Merkezi bölgelerde yoğunluğu artıracak projelerin ulaşım planlamasının yapılması Merkezi yönetimin müdahalelerinin ulaşım talebini olumsuz etkilemesinin sağlanması İki yaka arasındaki geçişlerde toplu taşımaya ağırlık verilmesi Ulaşım sistemleri arasında entegrasyonun sağlanması SORU 5: İstanbul da ulaşım ve kentin mekânsal gelişimi arasındaki nasıl daha iyi bir etkileşim sağlanabilir? (World Cafe Yöntemi)(2. Masa) Hava alanlarının raylı sistemler ile entegrasyonu Kanal İstanbul un yapılması ve Boğaz ın rekreasyonel alan olarak kullanılması Rastgele siteleşmeye izin verilmemeli Nüfus projeksiyonlarının daha iyi bir şekilde yapılması İki yaka arasındaki nüfus ve istihdam dengesizliğinin giderilmesi Çevre Düzeni Planı, nazım imar planları gibi planların etkin bir şekilde uygulanması Doğal eşiklerin korunması
Başta engelliler olmak üzere herkes için erişilebilirliği gözeterek mekanla standartların geliştirilmesi Toplam kalite yaklaşımının uygulanması Mekânsal planlama yerelde yapılmalı Şehir planlanırken ulaşım temel eksen olmalı Ulaşım altyapısı kentin mekânsal gelişimini takip etmemeli, paralel veya önden ilerlemeli AVM, toplu konut gibi yeni yeni cazibe merkezlerinin ulaşım planlaması olmadan yapılmaması, trafik analizlerinin ve çevresel etkilerinin yapılması Kentsel dönüşüm ve yeni yerleşimlerin planlamasında toplu ulaşım planlaması öncelikle yapılmalı Yaka geçişlerindeki köprülerde raylı sistemlere yer vermeli Mekansal planlamayı dikkate alan ulaşım ana planı hazırlanmalı ve uygulanmalı Ulaşımın idaresi ve koordinasyonu iyileştirilmeli Metrobüs raylı sisteme dönüştürülmeli Büyük oranda trafik çekecek yeni yatırımların şehir dışına yapılması Büyük ölçekli projelerin rant kapısı olarak görülmesini engelleyecek tedbirler alınması Planlama sürecine halkın katılımı sağlanmalı SORU 6: İstanbul a ulaşımın çevresel etkilerini azaltmak için neler yapılmalıdır? (World Cafe Yöntemi) (3. Masa) Emisyon envanter çalışmasının yapılması Elektrikli araç kullanımının yaygınlaştırılması Gürültü kirliliğini azaltacak ses perdeleri ve ses azaltıcı sistemlerin kullanılması Temiz ve kaliteli yakıt kullanımının yaygınlaştırılması Bisiklet ve yaya ulaşımının teşvik edilmesi Raylı sistem odaklı toplu taşıma sisteminin geliştirilmesi ve toplu taşımanın teşvik edilmesi Projelerin öncesi ve sonrası analizlerinin yapılması AVM ve benzeri büyük projelerin trafik etki analizi ve çevresel etki analizlerinin yapılması Trafik sıkışıklığı ücretlendirmesinin yapılması Emisyonu yüksek eski araçların trafikten çekilmesi ve geri dönüşümlerinin sağlanması Ulaşım altyapının yeşil alanları tahribinin önüne geçilmesi Özellikle çevre yollar olmak üzere projelere toz ve ses kirliliği için yeşil tampon bölgelerin konulması Aktif araç sayısını azaltıcı yöntemler geliştirilmesi
Taksilerin trafikte boş dolaşımını engelleyen call center gibi uygulamaların geliştirilmesi Uygun otopark politika ve planlamasının geliştirilmesi Yaya yoğunluğu yüksek olan kent merkezlerine araç girişini kısıtlayıcı önlemlerin geliştirilmesi Atık tesislerinin yerlerinin doğru seçilmesi Lojistik merkezlerin kent çevresine yerleşiminin sağlanarak kent trafiğine ağır tonajlı araçların girmesinin engellenmesi Araç kaynaklı emisyonların düşürülmesi Çevresel standartlar için alt ve üst limitlerin belirlenmesi 3. Havalimanının yeşil alanların tahribatına yol açmasının engellenmesi İnşaat araçları ve kamyonlarının belli zaman dilimlerinde trafiğe çıkmalarının sağlanması Asfalt yapım çalışmalarında geri dönüşüme önem verilmesi Ulaşım ve mekânsal planların uygulanmasının sağlanması Büyük ölçekli projelerin Çevresel Etki Değerlendirmesisin yapılması Planlama sürecine halkın katılımının sağlanması, halkın projeler ile ilgili bilgilendirilmesi Yolcu ve yük için deniz taşımacılığın önceliklendirilmesi SORU 7: Mevcut ulaşım altyapısı küçük yatırım ve düzenlemelerle nasıl daha etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilir? (World Cafe Yöntemi) (4. Masa) Kademeli saat uygulamasının hayata geçirilmesi Servis araçlarının sayısının azaltılması ve daha çok sefer yaparak etkin kullanılması Daha etkin trafik sirkülasyonu sağlayacak yol düzenlemeleri yapılması Trafik akışının durduğu sorun noktaların tespit edilerek çözümler üretilmesi Şerit düzenlemelerinin yeniden yapılması Dijital plaka uygulamasına geçilmesi Yol geometrisinin iyileştirilmesi, yatay ve düşey işaretlendirmeler ile yönlendirme kurallarının belirlenmesi Bisiklet altyapısının kurulması ve kullanımının teşvik edilmesi Deniz yolu ulaşımının kapasitesinin artırılması Altyapının tasarımının iyileştirilmesi Ulaşım türleri arasında entegrasyonun sağlanması Aktarma merkezleri arasında bağlantı sağlanması Toplu ulaşım ve bisiklet entegrasyonunun sağlanması Taksilerin ulaşımda boş dolaşımını engelleyecek projeler geliştirilmesi İndirme-bindirme ceplerinin yapılması Akıllı ulaşım sistemlerinin daha etkin kullanımı