SINIF ÖĞRETMENLĠĞĠ SOSYAL BĠLGĠLER ÖĞRETĠM PROGRAMI 1
BECERĠLER 2
Beceri Nedir? ġimdiye kadar bilgi edinme, yaģam ve okulun temel amacı olarak görülmüģtür. Günümüzde ise bilgiye bakıģ değiģmiģtir. Bilgi; olguları, kavramları, ilkeleri ve süreçleri ezberlemek olarak görülmemektedir. Bilgiyi kullanma, bilgiyi edinmeden daha fazla vurgulanmaktadır. Bilgiyi öğrenmenin önemi göz ardı edilmemekle birlikte, öğrenciler bilgiyi problem çözmede, anlamlı ortamlarda eleģtirel düģünmede ve yaratıcı düģünmede kullanmalıdır. Beceri ise bilgi gerektiren ve performans içeren karmaģık bir eylemdir. Hem bilgi hem beceri kısa zamanda kolayca öğretilebilir ve öğrenilebilir. Fakat yetenek daha geç geliģir ve daha karmaģıktır. Bilgi ve becerilerin birleģmesi ile yetenek ortaya çıkmaktadır. 3
4
Beceri öğrencilerde, öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. 1. Eleştirel Düşünme Becerisi 2. Yaratıcı Düşünme Becerisi 3. İletişim Becerisi 4. Araştırma Becerisi 5. Problem Çözme Becerisi 6. Karar Verme Becerisi 7. Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi 8. Girişimcilik Becerisi 9. Türkçeyi Doğru, Güzel ve Etkili Kullanma Becerisi 10.Gözlem Becerisi 11.Mekânı Algılama Becerisi 12.Zaman ve Kronolojiyi Algılama Becerisi 13.Değişim ve Sürekliliği Algılama Becerisi 14.Sosyal Katılım Becerisi 15.Empati Becerisi 5
ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİSİ 1. Bir kanıtı kullanma ya da referansa dayanma 2. Sebep-sonuç ilişkisini belirleme 3. İlkeleri türetme 4. Genelleme yapma 5. Farklı bakış açılarını açıklama 6. Kararları sorgulama 7. Sınıflama yapma 8. Değerlendirme (ölçüt belirleme) 9. Karşılaştırma yapma 10.İlgili ve ilgisiz bilgiyi ayırt etme 11.Kalıp yargıları fark etme 12.Çıkarımda bulunma 6
YARATICI DÜŞÜNME BECERİSİ 1. Esnek ve orijinal olma 2. İmgeleme 3. Analiz, sentez, değerlendirme yapma 4. Sıra dışı bağlantılar kurma 7
8
İLETİŞİM BECERİSİ 1. Dinleme 2. Kendini ifade etme 3. Tartışma 4. Bağlantı kurma 5. Farklı perspektiften bakma 6. Açık fikirli olma 7. Başkalarının düşünce ve duygularını anlama 8. Farklılıklara saygı duyma 9. Görüşlerini gerekçelendirme 10.Ortak bir amaç çevresinde toplanma 9
ARAġTIRMA BECERĠSĠ 1. Okuduğunu Anlama Ana fikri çıkarmak için okuma ÇalıĢılan konu ile ilgili paragrafları seçme Okuduğunu yorumlama Ġlgili terim ve kelimenin anlamını bulmak için sözlük, kelime listesi oluģturma sosyal bilimler kavramlarını tanıma Metni anlamaya yardımcı olan resimlerdeki ipuçlarını ve açıklamaları kullanma DeğiĢik amaçlar için okuma (analitik okuma, eleģtirel okuma, soru cevaplamak ve fikir oluģturmak için okuma ) DeğiĢik Ģekillerde basılmıģ materyalleri okuma ( kitap, gazete, dergi ) 2. Bilgiyi Bulma, Kullanılabilir Biçimde Planlama ve Yazma Kütüphane kullanma Basılı ve görsel kaynaklardaki bilgilere ulaģma (gazete, dergi, televizyon, radyo, video kaset ) Kitabın farklı bölümlerini kullanma (dizin, içindekiler ) Anahtar sözcükleri, ciltlerdeki rakam ve harfleri, indeks ve referansları kullanma Bilgi kaynaklarını değerlendirme (basılı, görsel, elektronik ) Kaynak olarak toplumu kullanma ve bireylerle görüģmeler yapma (sözlü tarih çalıģmaları) Yararlandığı kaynakları Kaynakça da titizlikle gösterme. 10
KARAR VERME BECERĠSĠ Sorunun farkına varma Sorunu tespit edebilme ve tanıma Sorunun çözümü için hipotez ileri sürme Hipotezi test etme Çözüm yollarını öğrenme Çözüm yollarından uygun olanına karar verip uygulamaya koyma PROBLEM ÇÖZME Problemi tanımlama ve sınırlandırma Problemin çözümüne yönelik hipotezler ortaya atma Veri ve kaynak araģtırması yapma Hipotezleri test etme Probleme yönelik bir çözüme varma 11
BĠLGĠ TEKNOLOJĠLERĠNĠ KULLANMA BECERĠSĠ Yönergeden yararlanarak bilgisayarı kullanma Farklı kaynaklardan toplanmıģ bilgiyi kaydetme, biçimlendirme, tekrar kullanma Biçimlendirdiği bilgiyi bilgisayar ortamında sunma Metin, grafik, renk ve ses efektleri kullanarak çoklu ortamda rapor hazırlama Telefon ve televizyon ağlarını kullanarak bilgiye ulaģma yeteneği kazanma Günlük hayatta ulaģabildiği teknolojik ürünleri amacına uygun olarak kullanma 12
GĠRĠġĠMCĠLĠK Meslekleri ve çevresindeki iģ yerlerini tanıma Çevresindeki tanınmıģ ve baģarılı giriģimcileri tanıma KiĢilerin ekonomi içinde, çalıģan ve tüketici olarak oynadıkları rolleri keģfetme Eğitimin kendi gelecekleri üzerindeki önemli rolünü anlama Ekonominin temel kavramlarını edinme GiriĢimciliğin karģı karģıya olduğu zorlukları anlama Yenilikçi fikirler sunma ve ürünler tasarlayabilme Dinleme KonuĢma Okuma Yazma TÜRKÇEYĠ DOĞRU VE ETKĠLĠ KULLANMA Görsel Okuma/Sunu 13
GÖZLEM Çevresindeki olay ve olgulara dikkat etme Çevresindeki olay ve olguları algılama Çevresindeki olay ve olguları doğru ve tarafsız tanımlama Çevresindeki olay ve olguların neden ve sonuçlarını açıklama Gözlediklerinin nedenlerini sorgulayıp sonuçlarını tahmin edebilme Olay ve olgular arasında iliģkiler kurabilme, benzer ya da farklı yönlerini ortaya koyma Benzer olaylarla iliģkilendirme ve böyle bir olayla karģılaģtığında ne yapması gerektiğine dair davranıģ geliģtirme 14
MEKÂNI ALGILAMA 1. Uzay iliģkilerini görebilme: Bir cismin uzayda ya da bir Ģeklin kâğıt üzerindeki biçimini, zihninde canlandırma / Bir Ģekli üç boyutlu görebilme / Bir alanı, krokiyi, sokağı veya binayı zihninde canlandırabilme) 2. Harita, plan, kroki, grafik, diyagram çizme ve yorumlama 3. Küre kullanma ZAMAN VE KRONOLOJĠYĠ ALGILAMA Takvim bilgisi edinme Zamanları ayırt etme (geçmiģ, Ģimdiki ve gelecek zaman) Zaman ifadelerini doğru kullanma Kronolojik sıralama yapma Zaman Ģeridindeki veriyi yorumlama Zaman Ģeridi oluģturma 15
DEĞĠġĠM VE SÜREKLĠLĠĞĠ ALGILAMA BECERĠSĠ Benzerlik ve farklılıkları bulma Zamanla oluģan süreklilik ve değiģimi algılama Tarihsel olguları ve yorumları ayırt etme GeçmiĢteki problemleri ve nedenlerini tanıma Tarihsel bir problemin çözümüne alternatif çözümler bulma 16
SOSYAL KATILIM BECERĠSĠ Kendisini ve yakın çevresini etkileyen konularda bilgi sahibi olma Birbirlerinin ihtiyaçlarını karģılamak için insanlar arasındaki ortak iliģkiyi tanıma Bireyler, gruplar ve toplumun ihtiyaçlarını karģılamak için bireyler, gruplar, kurumlar ve sosyal örgütler arasındaki iliģkiyi tanıma Farklı grup ve durumların dinamiklerine uyma Sosyal katılımın gerekli olduğu durumları belirleme Yakın çevresini ve toplumu etkileyen konularda ihtiyaçların karģılanması için fikir üretme, bu fikri çevresindekilere iletme, görüģme, tartıģma, planlama, uzlaģma ve eylemde bulunma Lider ya da izleyen olarak gruba, kuruma, sosyal örgütlere ve topluma hizmet etme 17
EMPATĠ BECERĠSĠ Kendisini karģısındakinin yerine koyma Olaylara karģıdakinin bakıģ açısıyla bakma Kendisini yerine koyduğu kiģinin duygu ve düģüncelerini doğru olarak anlama, hissetme ve karģıdakine iletme Dönemin Ģartlarına uygun olarak geçmiģteki insanların düģünce, amaç ve duygularını anlama (Tarihsel Empati) 18
ÖĞRENME ALANI BİREY VE TOPLUM KÜLTÜR VE MİRAS 4 SINIF DOĞRUDAN VERİLECEK BECERİ Kanıtı tanıma ve kullanma Bilgiyi kullanılabilir biçimlerde planlama ve yazma İNSANLAR, YERLER VE ÇEVRELER ÜRETİM, TÜKETİM VE DAĞITIM BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM GRUPLAR, KURUMLAR VE SOSYAL ÖRGÜTLER GÜÇ, YÖNETİM VE TOPLUM KÜRESEL BAĞLANTILAR Mekanı algılama Tablo, diyagram ve grafik okuma Karşılaştırma yapma Sebep-sonuç ilişkisini belirleme Karar verme Kütüphane ve referans kaynakları kullanma 19
KANIT KULLANMA Sosyal Bilgiler dersinde öğrencileri kanıt niteliği taģıyan birinci elden kaynaklar ve ikinci elden kaynaklarla karģılaģtırmak gereklidir. Birincil kaynak olayın geçtiği döneme ait kaynaklardır. Ġkincil kaynaklar ise bu kaynaklara dayanılarak hazırlanmıģ telif eserlerdir. Birincil kaynaklar yazılı, görsel ve iģitsel dokümanlardan ve nesnelerden oluģmaktadır: Gazeteler, mektuplar, tarihsel yemekler, günlükler, Nüfus verileri, haritalar, mimari çizimler, Fotoğraflar, aile fotoğrafları, filmler, videolar, güzel sanatlar, Sözlü tarih kayıtları, görüģme kayıtları, müzik kayıtları, Buluntular, aletler, silahlar, aletler, malzemeler, giysiler icatlar, mezar taģları. Ġlköğretimde 4 ve 5. sınıf çocukları için birincil kaynak olarak öncelikle, kendi yaģamlarına ait malzemeler kullanılmalıdır. Kimlik belgeleri, doğum günü kartları, ilk kitapları, oyuncakları, koleksiyon defterleri, aileye miras kalan eģyalar, okul kayıtları, posta kartları, demir ve kağıt paralar gibi. 20
BĠLGĠYĠ KULLANILABĠLĠR BĠÇĠMLERDE PLANLAMA VE YAZMA Öğrencilerinizin söyleģi, röportaj veya sözlü tarih çalıģması gibi etkinlikleri yürütürken sahip olmaları gereken en önemli beceri not alma becerisidir. Önemli noktaları yakalayabilmek için ipuçları: Anlatıcı, Bir cümleden önce veya sonra duraklıyorsa, Bir noktayı vurgulamak için tekrar ediyorsa, Önemli bir düģünceyi öncüllemek için giriģ ifadeleri kullanıyorsa, genellikle önemli gördüğü bir konuya iģaret ediyordur. 21
TABLO, DĠYAGRAM VE GRAFĠK OKUMA 22
23
24
25
26
KARġILAġTIRMA YAPMA KarĢılaĢtırma yapma, belirlenmiģ geçerli ve güvenilir bir kriter yardımıyla, aynı kategoriye giren Ģeylerin bir arada değerlendirilmesidir. Birikim ve tutarlı bir mantık gerektirir. KarĢılaĢtırma yapmak nesneler, olgular, kiģiler, eserler, kurum, kiģi ya da süreçler arasındaki benzerlik ve farklılığı belirlemek anlamına gelmektedir. KarĢılaĢtırma yapmak için aģağıda sunulan basamaklar izlenebilir: KarĢılaĢtırmanın amacı belirlenmelidir. Bilgi olmadan karģılaģtırma yapılmaz; karģılaģtırılacak konular hakkında bilgi toplanmalıdır. Toplanan bilgi sınıflanmalıdır. Benzerlik ve farklılıklar belirlenmelidir. Benzer ve farklı yönlerden yola çıkarak bir sonuca varmaya çalıģılmalıdır. 27
Bilgilerin benzerlik ve farklılıklarını bulmanın en kolay yolu tablolarla yapılan karģılaģtırmalardır. 28
SEBEP SONUÇ ĠLĠġKĠSĠNĠ BELĠRLEME 29
30
KÜTÜPHANE VE REFERANS KAYNAKLARINI KULLANMA 1) Kütüphanede AraĢtırma Yapma 2) Ansiklopedi, Almanak ve Atlas Kullanma Bazı güncel bilgiler ansiklopedilerde yer almayabilir. O zaman almanaklar yardımcı olur. Almanaklarda dizin ve içindekiler kısmı vardır. Öğrencilere bu bölümleri kullanma metodu öğretilmelidir. Öğrencilerin illerine ait çıkmıģ en son yıllığı görmeleri sağlanmalıdır. 3) Okuduğunu Düzenleme Okuduğunu düzenlemenin iki yöntemi vardır: Özet çıkarma Not tutma 31