DÜZ VE HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR ÖRNEK PROBLEMLER 1. Evolvent profilli standart bir düz dişli çarkta diş sayısı z=19 ve modül m=4 mm olduğuna göre dişbaşı ve temel daireleri üzerindeki diş kalınlıklarını hesaplayınız Taksimat yarıçapı Dişbaşı yarıçapı m z 4 19 r r 38 rt r m rt 38 4 4mm mm Temel dairesi yarıçapı rb r cos rb 38 cos 0 35, 708mm Taksimat dairesinde diş kalınlığı m 4 s1 s1 6, 83mm r cos r t r cos cos t cos t r 38 cos 0 cos t 0,85 t 31,766 4 t Dişbaşı dairesindeki kavrama açısı ev tg 0.064788, ev tg 0. 014904 t t t s st rt 1 ev evt st, 75 mm r Dişbaşı dairesindeki diş kalınlığı s sb rb 1 ev sb 6, 968 mm r Temel dairesindeki diş kalınlığı. Bir tek kademeli düz dişli kutusunda eksenler arası mesafe a=100 mm ve çevrim oranı i=1,6 olarak verildiğine göre standart çarkları geometrik olarak boyutlandırınız. m( z1 z ) m z1 1 i a a, z 1 19, z 31, m 4mm m z1 m r1 38mm, z r 6mm r t r m 4mm, r t r m 66mm 1 1 r d r 1,5 m 33mm, r d r 1,5 m 57mm 1 1 3. Bir tek kademeli helisel dişli kutusunda eksenler arası mesafe a=100 mm, çevrim oranı i=5,6 ve helis açısı =19 olarak verildiğine göre standart çarkları geometrik olarak boyutlandırınız.
1 mn ( z1 z ) m n z1 i a a cos cos mn z1 r1 15,07mm cos, z 1 19, z 107, mn 1, 5mm mn z, r 84,87mm cos rt r1 mn 16, 57mm, rt r mn 86, 37mm 1 rd r1 1,5 mn 13, 19mm, rd r 1,5 mn 8, 99mm 1 4. Bir düz dişli çark mekanizmasında modül m=6 mm, pinyon diş sayısı z 1 =11, çark diş sayısı z =9 olarak verilmektedir. Konstrüktif nedenlerden dolayı mekanizma a v =15 mm lik eksenler arası mesafeye yerleştirilecektir. ( N =0) Pinyon ve çarkın eş çalışma taksimat (yuvarlanma) daireleri yarıçaplarını bulunuz. (x 1 +x ) tashih faktörü toplamını hesaplayınız. x 1 =0,5 olarak verildiğine göre çarkın imalat taksimat dairesindeki diş kalınlığını hesaplayınız. m( z1 z a ) 6 (11 9) a 10mm a cos N a cos N av cos V cos V av 10 cos 0 cos V 0,90 V 5,564 15 r1 cos N m z1 cos N 6 11 cos 0 reş reş 34, 375mm 1 cos V cos 1 V cos 5,564 r cos N m z cos N 6 9 cos 0 reş reş 90, 65mm cos V cos V cos 5,564 z z ev ev 1 V N x1 x x1 x 0,9488 tg N x 0,4488 * m * s x m tg N s 11, 3845mm 5. Bir helisel dişli çark mekanizmasında normal modül m n =8 mm, z 1 =36, z =75, helis açısı =30 olarak verilmektedir. Konstrüktif nedenlerden dolayı mekanizma a v =514 mm lik eksenler arası mesafeye yerleştirilecektir. ( N =0) Pinyon ve çarkın eş çalışma taksimat (yuvarlanma) daireleri yarıçaplarını bulunuz. Temel dairesindeki taksimatı hesaplayınız.
mn ( z1 z ) 8 (36 75) tg0 a a 51,687mm, tg s s, 796 cos cos 30 cos 30 a cos s a cos s av cos sv cos sv av 51,687 cos,796 cos sv 0,919 sv 3,14 514 r1 cos s mn z1 cos s 8 36 cos,796 reş reş 166, 703mm 1 cos cos cos 1 cos 30 cos 3,14 sv sv r cos s mn z cos s 8 75 cos,796 reş reş 34, 97mm cos cos cos cos 30 cos 3,14 sv sv rb1 r1 cos s tb tb 6, 754mm z1 z1 6. Bir tek kademeli düz dişli kutusunda N=6 KW güç nakledilmektedir. Giriş devir sayısı n 1 =1000 d/d, modül m= mm ve pinyon diş sayısı z 1 =0 olarak verilmiştir. Standart pinyon-çark çiftinin dişlerine gelen kuvvetleri hesaplayınız. M N 6 9550 d n 1000 Nm M 9550 57, Nm d 3 m z 0 r r 0 mm Teğetsel kuvvet M d 57300 Ft Ft 865 N r 0 Radyal kuvvet Fr Ft tg Fr 865tg0 104 N 7. Bir tek kademeli helisel dişli kutusunda N=6 KW güç nakledilmektedir. Giriş devir sayısı n 1 =1000 d/d, normal modül m= mm, helis açısı =5 ve pinyon diş sayısı z 1 =16 olarak verilmiştir. Standart pinyon-çark çiftinin dişlerine gelen kuvvetleri hesaplayınız.
M N 6 9550 d n 1000 Nm M 9550 57, Nm d 3 m z r n 16 r 17, 654 cos cos 5 mm M d 57300 Ft Ft 345N r 17,654 Ft 345 Fr tg N Fr tg0 1303 N cos cos 5 Fa Ft tg Fa 345tg5 1513 N ************* Takip eden sayfalarda tamamlayıcı şekiller verilmiştir. ********************
Düz Dişli, Kremayer Dişli, İç Dişli TAMAMLAYICI RESİMLER Dişlerin Devreye Girmesi ve Devreden Çıkması
Profil Kaydırmanın Diş Geometrisine Etkileri Profil kaydırmalı dişlilerde diş sayısına bağlı olarak alttan kesilme ve sivri tepe sınırları
Kavrama Açısının Değişmesinin Diş Geometrisine Etkileri Düz Dişli Çark Diş Kuvveti ve Bileşenleri Helisel Dişli Çark
Helisel Dişli Kremayer Helisel Dişli Çark Diş Kuvveti ve Bileşenleri Çift Helis Dişliler
Dişli Çark Yüzey Mukavemeti Modeli için Eşdeğer Silindirler Mukavemet Hesabı İçin Grafiklerden Tayin Edilen Büyüklükler Dişli İmalatı Bilgisayar Simülasyonu (Kremayer Takımla)
Redüktörler Üst resim çark kaynak konstrüksiyonlu, alt resim patlatılmış montaj resmi
Pinyon-Mil Montaj İç Dişli Çark Planet Mekanizmaları Dişli İmalatı Bilgisayar Simülasyonu
Yuvarlanma Metodu ile İmalat (Azdırma Frezesi ile ) Bitirme İşlemleri (Raspalama Taşlama) Özel Uygulama (Dağ Treni Kremayer Mekanizması- Mt. Pilatus Switzerland)