GÖKKUŞAĞI ALABALIĞI Y: Alabalık, Deniz Alabalığı L: Salmo trutta labrax Đ: Black Sea Salmon A: See Forelle F: Truite arc-en-ciel Vücutta egemen olan renk zeytin yeşili olup, üst kısımları kahverengi veya sarımtırak, yanlar daha açık, karın kısmı ise beyazdır. Yan taraf boyunca 10 12 koyu leke bulunabilir. Siyah ve kahve renkli lekeler değişik ebatta, etrafları ya açık renk bir hare ile çevrili veya değildir. Lekeler genellikle vücudun ön ve üst yarısına dağılmışlardır. Sırt yüzgecinde sıralanmış siyah lekeler ve yüzgeç kaidesinde kırmızı lekeler vardır. Yanal çizgi boyunca görülen lekeler tuğla kırmızısıdır. Ortalama uzunluk 50 70 cm; ortalama ağılık 5 7 kg dır. Maksimum uzunluk 100 cm; maksimum ağırlık ise 26 kg dır. Karadeniz de bulunmaktadır. Anadolu nun sadece Kuzey ve Kuzey Doğu bölgesindeki akarsularla (Çıldır Gölü ve Çoruh nehri havzaları), Uludağ ve ÜREME DÖNEMĐ: Eşeysel olgunluğa 40 60 cm ve 2 4 yaşında ulaşırlar. Yumurtlama dönemi Kasım Aralık Ocak Şubat aylarıdır. AV YASAĞI: Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) Özel Koruma Alanları Faaliyeti Merkezi (RAC/SPA) tarafından Akdeniz sular sisteminde soyu tehdit veya tehlike altında olan deniz canlıları listesinde Salmo trutta labrax ta belirtilmiş bulunmaktadır. Ayrıca Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ gereği avcılığı tamamen yasaktır.
TARĐFLER: ALABALIK TAVA 8 adet alabalık 1 su bardağı un 4 çorba kaşığı tereyağı 1 fincan sıvı yağ. Alabalıkların yüzgeçleri kesilip içi çıkarılır ve solungaçları çekilerek alınır. Đyice temizlenene kadar yıkanarak süzülür. Kâğıt peçete veya temiz bir bezle balıkların suyu alınır. Tavaya sıvı yağ ve tereyağı koyarak kızdırılır. Balıklar unlanır ve silkelenerek fazla unlarından kurtarılır. Tava iyice kızınca, balıkların sırtları size bakacak şekilde yağa konur. 4-5 dakika kızarana kadar bir tarafı pişirilir ve öbür yüzü çevrilip 4-5 dakika daha kızartılır. Balıkların karın tarafları size bakacak şekilde servis tabağına alınır. Tabağın kenarları isteğe göre süslenir ve kalan tereyağı eritilip üzerine bir limonun suyu ilave edilir. Damak zevkinize göre soslar da eklenerek servis yapılabilir. KAŞARLI ALABALIK 1 adet alabalık 1 adet domates 2-3 adet mantar 2 tatlı kaşığı tereyağı 1 dilim kaşar peynir Temizlenmiş balığı alüminyum folyoya veya balık güvecine alıp içini tuzlayın. Tereyağı yassı küçük parçalar halinde balığın içine yerleştirin. Yanına dilimlenmiş domatesi mantarı yerleştirin. Tereyağı kalan kısmını üzerine koyup 230 derecede ısıtılmış fırında üzeri tamamen kızarana kadar pişirin. Son olarak kaşarı balığın üzerine yerleştirip, kaşar eriyene kadar kısa bir süre daha fırınlayın.
ALABALIK IZGARA 4 adet büyük alabalık 4 adet küçük domates 12 adet defneyaprağı 2 adet kırmızı soğan Roka Alabalığın karnini yarıp içini temizleyin. Bütün kılçığını çıkarın. Alabalık filetoların içine domates ve limon dilimleri ile defneyapraklarını yerleştirin. Alabalıkları yağlanmış tepsiye dizin. 200 derece ısıtılmış fırında üzerleri kızarıncaya kadar pişirin. Yanında roka marul ve halka seklinde doğranmış kırmızı soğan ile sıcak olarak servis yapın. TEREYAĞLI ALABALIK 1 adet alabalık 1 dilim taze kaşar peyniri 3 adet taze soğan 1 adet domates 10 sap maydanoz 1 tatlı kaşığı tereyağı 1 tatlı kaşığı margarin Alabalığın kılçığını çıkartıp balığı temizleyin. Suyunun süzülmesi için süzgece yerleştirin. Bu arada, balığın içine koyacağınız malzemeyi hazırlayın. Taze kaşar peynirini ve domatesi küp küp doğrayın. Yıkadığınız maydanozu ve 2 adet taze soğanı da ince ince kıyın. Tereyağı ve margarini tavada eritin. Ayırdığınız taze soğanı küçük küçük doğrayıp, yağda hafifçe kavurun. Balığın içine koyacağınız malzemeyi karıştırın. Balığın içini ve dışını hafifçe tuzladıktan sonra harcı balığa doldurun. (tüm malzemeyi koymanıza gerek yok. Aldığı kadarı yeterli olacaktır). Alabalığı kapattıktan sonra orta dereceli ateşte önlü arkalı pişirin.
FIRINDA ALABALIK 1 kilo alabalık 4 baş soğan 2 çorba kaşığı yağ Domates salçası 1 kepçe et suyu Temizlenmiş balığı uzunlamasına keserek kılçıklarını çıkarınız. Đkişer parmak kalınlığında dilim dilim kesiniz. Ceviz büyüklüğündeki soğanları doğrayıp aralarına serpiştiriniz, üzerlerine birer parça tereyağı domates salçası, bir kepçe et suyu, tuz, baharat ekip harareti orta derecede fırına sürünüz, ara sıra suyunu üzerine getirerek pişiriniz. Biraz suluca olmasını isterseniz sıcak et suyu koyunuz. Pişince sıcak sıcak servis yapınız. ALABALIK BUĞULAMA 4 adet alabalık (fileto edilmiş) 4 adet defneyaprağı 3 adet domates 1.5 adet limonun suyu 70 gr. Tereyağı (margarin veya likit yağ da olabilir) 250 gr. Mantar 1 çorba kasığı kapari tursusu ve karabiber Domatesler halka halinde kesilip yağlanmış tavaya dizilir. Alabalık filetoları domateslerin üzerine yerleştirilir. Kalan domatesler ise dörde bölünüp balıkların aralarına yerleştirilir. Đkiye bölünmüş mantarlar, bir çorba kasığı kapari tursusu ve defne yaprakları ilave edilir. Limon suyu ve balıkların üst seviyesine kadar su konur, kararınca tuz ve karabiber ilave edilir ve kapağı kapatılıp hafif ateşte 30 dakika pişirilir.
ALABALIK DOLMASI 2.5 kiloluk bir alabalık 100 gr tereyağı 50 gr tavuk ciğeri 50 gr jambon 1 baş soğan 1 kahve fincanı kıyılmış maydanoz 1 kaşık kurutulmuş ekmek tozu 1 körpe havuç Yeteri kadar tuz Alabalığın pullarını kazıyıp içini çıkardıktan ve yüzgeçlerini kesip attıktan sonra bunun içini, dışını bol suda iyice yıkamalı. Jambonla tavuk ciğerini makineden geçirerek kıymalı. Buna 50 gr tereyağı katmalı ve karışımı iyice karıştırarak macun durumuna getirmeli. Sonra bu macunla balığın karnını doldurmalı. Balığın yanlarını uzunlamasına hafifçe kesmeli ve öylece bir kenarda bırakmalı üstü kazınmış havuçta soğanı birlikte rendelemeli. Buna kıyılmış maydanozu katmalı. Kurutulmuş ekmek tozunu da kattıktan sonra karışımı karıştırarak birbirine iyice yedirmeli. Kalan tereyağını bir belik tenceresine koymalı, karışımı da kattıktan sonra kabı orta ısılı ateşe oturtmalı. Kaptakileri karıştırarak bir süre kavurduktan sonra bunların üstüne balığı oturtmalı, tuzladıktan sonra tencereyi orta ısılı bir fırına sürmeli. Vakit vakit tenceredeki salçayla üstü ıslatılacak batığı iyice pişirmeli. Sonra kabı fırından alıp sofraya götürmeli ve sıcak sıcak servis yapmalı. TUZDA ALABALIK 4 adet alabalık Taneli kaya tuzu Limon 80 ml. Zeytinyağı Patates Balıkları temizleyip iyice yıkayın ve süzdürün. Fırın kabının dibine yağlı kağıt döşeyin. Üzerine 250 gr. Đri kaya tuzu dökün. Balıkları tuz üzerine yatırın. un kalanıyla üzerlerini tamamen kaplayın. Önceden 240 c'de ısıtılmış fırında 35 dakika pişirin. Fırından çıkarıp kâğıt yardımıyla tabağa alın. Diğer tarafta zeytinyağı ve limon suyunu karıştırın. Alabalıkları zeytinyağlı sos ve haşlanmış patateslerle servis yapın.
BAHÇIVAN USULÜ ALABALIK 6 adet iri alabalık 2 adet patlıcan 2 adet patates 2 adet havuç 2 adet domates 2 adet limon Maydanoz Az ayçiçeği yağı Balıkları ayıklayıp ikiye bölün ve tencereye koyun. Patlıcanı, patatesi, havucu, domatesi ufak ufak doğrayın. u ve yağı balıkların üstüne dökün. Hafif ateşte 45 dakika pişirin. ALABALIK FETTUCĐNE (Đtalya) (4 kişilik) 750 gr derin dondurulmuş bezelye 250 gr taze mantar 1 küçük soğan 2 çorba kaşığı sıvı yağ 300 gr krema Karabiber Yarım limon 500 gr fettucine makarna 1 çorba kaşığı balsamico sirkesi 2 füme alabalık filetosu 5 yaprak fesleğen Bezelyeleri çözün. Mantarları ayıklayarak dilimleyin. Soğanı küp halinde doğrayın. Limonu sıcak su ile yıkayarak kurulayın. Mantarları teflon tavada az yağ ile kızartın. Tavadan alın, yağını süzün. Soğanları kalan yağda altın sarısı oluncaya dek kavurun. Krema ilave edin, tuz, biber ve limon kabuğu rendesi atın. Sosu orta ateşte pişirin, ateşi kesin, suyunu çektirin. Makarnaları bol tuzlu suda diri kalacak şekilde haşlayın. Bezelyeleri kaynamayan sosun içine atın., biber, limon suyu ve sirke ilave edin. Bundan sonra mantarları karıştırın. Balık filetolarının derisini kaldırın. Filetolardan parçalar koparın, birkaç parça ayırın, gerisini sosa karıştırın. Fesleğen yapraklarını sosun içine atın. Makarnaların suyunu dökün, sosu karıştırın. Balık parçaları ile garnitür yapın.
KAĞITTA MISIRLI ALABALIK 30 tane konserve küçük mısır (ya da yeteri kadar tane mısır) 2,5 tatlı kaşığı mısır yağı (ya da ayçiçeği yağı) Bir tutam zencefil (isteğe bağlı) 3 adet taze soğan (ince kıyılmış) 350 gr alabalık filetosu (deri ve kılçıkları ayıklandıktan sonra, 6 eşit parçaya ayrılmış) Bir tutam tuz Bir tutam karabiber (iri dövülmüş) 2 çorba kaşığı limon suyu (taze sıkılmış) Önce fırınınızı 240 c'a ısıtın. Bir tencereye 2,5 bardak hafifçe tuzlanmış su koyup, tencereyi orta ateşe oturtarak suyu bir taşım kaynatın. Kaynayınca mısırları koyup, yumuşayıncaya kadar (yaklaşık 5 dakika) kaynatmayı sürdürün. Sonra tencereyi ateşten alıp, mısırları bir süzgece aktararak, suları süzüldükten sonra bir kenarda soğumaya bırakın. Yağlı kâğıttan, bir kenarı 20 cm'lik kare biçiminde 6 parça kesip, her yağlı kâğıt parçasını mısır yağıyla (ya da çiçekyağıyla) kenarlardan 4 cm'lik yağlanmamış bölüm bırakarak yağlayın. Yağlı kâğıt parçalarının her birinin ortasına 4 mısır koyup, üstlerine zencefili serpin (isteğe bağlı). Kıyılmış soğanları düz bir tabağa koyup, balık filetolarının her yanlarını bu karışıma bulayın. Zencefilli mısırların üstüne birer parça balık koyup (her kâğıda 1 tane), kalan 6 mısırdan da her birini bir balık parçasının üstüne yerleştirin. u ve karabiberi üstlerine serpip, her pakete kalan susam yağını ve limon suyu gezdirin. Yağlı kâğıtlardan birinin iki karşıt kenarını elinizle balığı örtecek biçimde katlayıp kıvırın. Sonra öbür iki kenarı da 1 'er cm kıvırıp, bir kez daha katladıktan sonra, paketin her kenarını iyice bastırın. Aynı işlemleri tekrarlayarak 5 paket daha yapın. Kâğıt paketlerini bir fırın tepsisine yerleştirip, tepsiyi fırına vererek, 7 dakika pişirin. Tepsiyi fırından alıp, paketlerin her birini açmadan düz bir tabağa yerleştirerek, hemen servis yapın.
MAYONEZLĐ LĐMONLU ALABALIK 4 kişilik 4 ayıklanmış alabalık 4 limon 2 bağ maydanoz 3 dal kekik 3 yeşil soğan Sürmek için sıvı yağ. Mayonez 1 yumurta sarısı 1 tatlı kasığı hardal 2 diş sarımsak Yarım limonun suyu ve kabuğunun rendesi 1 yemek kaşığı sirke 75 ml sıvı yağ 1'er bağ fesleğen Maydanoz Soğancık Dereotu, 150 gr yoğurt Balıkları soğuk sudan geçirin, içine ve dışına limon suyu damlatın. Maydanozu, kekiği ve soğanları kıyarak karıştırın. Limon suyu, 2 limon kabuğun rendesi, tuz ve karabiber ile karıştırın. Bu karışımı balıkların içine doldurun. Kalan limonları dilimleyin, dilimleri ortadan kesin. Balıkların derisini birkaç yerde yarın, limon dilimlerini yarıkların içine sokun. Balıkları toplam olarak 10 dakika kızartın, arada bir çevirin. Mayonez: yumurta sarısı, hardal, dövülmüş sarımsak, limon suyu, sirke ve limon kabuğu rendesi ile mayonez hazırlayın. Kıyılmış yeşillikleri yoğurt ile beraber mayoneze karıştırın.