Hasta Bilgi Broşürü Doğum öncesi bakım Bu konuya ilişkin bölümler: Giriş Tedavi Olgular Değişiklik Yapma Riskler Öneriler Yardım Alma İlgili Bağlantılar Bilgi Ortakları Giriş Sağlıklı bir bebeğin gelişimi için hamilelik süresince sağlıklı bir beslenme ve yaşam tarzı önemlidir ve bunların bebeğin sağlığı üzerinde uzun vadeli yararlı etkileri de olabilir. Ayrıca bebeğin sağlığına herhangi bir risk teşkil edebilecek bir durumun belirlenip tedavi edilebilmesini sağlamak amacıyla hamile bir kadının hamilelik süresince bir ebe ile birlikte düzenli kontroller yaptırması da çok önemlidir. Tedavi Hamilelik süresince izleme Hamilelik süresince çeşitli testlere başvurabilirsiniz: Bu testlerden bazıları tüm hamile kadınlar için ve bebeğin veya annenin sağlığını kontrol etmek amacıyla önerilmektedir; diğerleri ise belirli risk faktörleri veya sağlık sorunları taşıyan anneler içindir. Ebeniz veya doktorunuz sizin ve bebeğiniz için en iyi kararı verme ve her bir testin amacı, riskleri ve faydalarını anlama konusunda size ve eşinize yardımcı olabilir. Bu testleri reddedebilirsiniz; ancak bu testler sağlıklı bir bebek doğurmanıza yardımcı olacak bilgiler sağlar. İhtiyacınız olduğunda genetik danışmanlık alabilirsiniz. Bu bebeğinize geçebilecek bir rahatsızlık ve bununla ilgili riskler taşımanız durumunda karar vermenize yardımcı olacaktır. Testler doktorunuzun muayenehanesinde, yerel klinikte veya hastanenin doğum öncesi bakım bölümünde yapılabilir. Testler şunları içerebilir: rhesus (Rh) dökümü (Rh-negatif kadınlar gelecek bebeklerini anemiden korumak amacıyla doğum öncesi enjeksiyon alabilirler); Antenatal care_tur Turkish Translated March 05 Page 1 of 6 NHS Direct 2005
HBV testi (Eğer anne hepatit B ye neden olan HBV (Hepatit B Virüsü) taşıyorsa doğum sonrası tedavi virüsün bebeğe geçmesini önleyebilir); HIV testi (Eğer anne HIV (AIDS Virüsü) taşıyorsa, tedavi bu virüsün çocuğa bulaşma riskini azaltabilir); Annenin kan grubunu belirlemek veya frengi, anemi veya orak hücre niteliği gibi bebeği etkileyebilecek diğer hastalıklar ya da kızamıkçığa karşı bağışıklık kontrolü yapmak amacıyla başka kan testleri. servikal smir testi (rahim kanseri, belsoğukluğu veya klamidya kontrolü için) idrar testleri (enfeksiyon ve kan şekeri sorunlarını kontrol etmek için) Ultrason Ultrason ile bebeğinizin ve plasentasının tam görünüşünü elde edebilirsiniz. Ultrason hem siz hem de bebeğiniz için güvenli kabul edilmektedir. Ultrason şunlar için kullanılabilir: bebeğinizin boyutunu ve yaşını belirlemek; bebeğin ve plasentanın konumunu kontrol etmek; bebek veya plasentadaki fiziksel sorunları kontrol etmek; çoğul doğumu saptamak; öteki tanısal testlere yardımcı olmak. AFP Testleri Alfa-fetoprotein testi belirli beyin anormalliklerini, doğuştan gelen belkemiği hastalığı ve bazen de (üçlü test ile birlikte) Down Sendromuna yönelik inceleme yapar. Kan şekeri görüntüleme testi Bu test hamilelik süresince annede oluşabilen doğumdan sonra ise genellikle yok olan hamilelik diyabetini kontrol eder. Tedavi edilmediği takdirde bebeğe ciddi derecede zarar verebilir. Amniosentez Bu işlem ailesinde belirli genetik bozukluk geçmişi olan veya üçlü test, AFP veya diğer test sonuçları pozitif olan 35 yaş üstü kadınlara tavsiye edilmektedir. Koryon Villüsü örneklemesi (CVS) Amniosenteze benzerdir ancak hamilelikteki problemleri daha önceden saptamak için kullanılır. Genetik kusur Halihazırda doğmamış çocuklardaki genetik kusurları test etmeye yönelik kılavuz bulunmamaktadır. Ancak Şubat 2001 tarihinde Down sendromu, kistik fibroz ve işitme bozukluklarına ilişkin taramanın 2004 e kadar tüm hamile kadınlarda uygulanabileceği bildirilmiştir. Antenatal care_tur Turkish Translated March 05 Page 2 of 6 NHS Direct 2005
Olgular Hamilelikte ortalama kilo artışı 10kg den 15kg ye kadardır (22lb ile 33lb arası). Hamilelik kilo vermeye çalışmak veya kilo almayı önlemek için iyi bir zaman değildir. Ancak, eski bir özdeyiş olan iki kişilik yemek yemek artık geçerli değildir hamile bir kadının kalori gereksinimi günlük sadece yaklaşık 300 kaloriye kadar artış göstermelidir. Asıl önemli olan nicelik değil niteliktir. Değişiklik Yapma Sigara içenler olabildiğince az içmeli en iyisi tamamen bırakmalıdırlar. Sigarayı Bırakma kampanyası bir eylem planı sunup sigara içenlere destek olur ve hamilelik süresince sigaranın zararlı etkilerini açıklar. Alkol kullanımı haftada en fazla bir ya da iki birim ile sınırlanmalıdır. Bir birim küçük bir şişe şaraba veya yarım pint (yarım bardak) normal sertlikte biraya eşdeğerdir. Aşırı kafein oranlarının da hamilelik süresince sağlık üzerinde olumsuz etkilerinin olduğu ortaya konmuştur. Alternatif olarak elma çayı gibi kafeinsiz içecekleri deneyiniz. Riskler Hamile olmadan önce kadınların Rubella ya (Alman Kızamığı) karşı bağışıklıklarının bulunup bulunmadığını kontrol etmeleri son derece önemlidir. Hamilelik döneminde Rubella virüsüne yakalanıldığında ve anne aşı olmamış ise bu virüs bebekte ciddi gelişim sorunlarına neden olur. Rubella aşısı canlı virüs içerdiğinden aşı olduktan sonra 3 aya kadar hamilelikten kaçınılmalıdır veya anne daha önceden hamile ise aşılama bebek doğduktan sonra da yapılabilir. Listeria ve salmonella gibi bakteriler doğmamış bebek için tehlikeli olabilir. Küflü peynirler (Brie ve Stilton gibi), az pişmiş yumurtalar, pastörize edilmemiş süt ürünleri, pâté (baharatlı et ezmesi), iyice yıkanmamış salatalar, soğuk hazırlanmış et ve önceden pişirilmiş yemeklerin hepsi zararlı bakteriler içerir. Sert peynirler, yoğurtlar ve pastörize edilmiş yumurta ile yapılmış hazır mayonez gibi pastörize edilmiş gıdalar hamilelik döneminde rahatlıkla yenebilir. Çiğ et, yıkanmamış sebze ve meyvelere dokunmaktan ve bu gıdaları yemekten kaçınıp, bahçe ile uğraşırken eldiven kullanınız. Toksoplasmoz kediler tarafından taşınan ve kedi dışkısı ile atılan parazit bir enfeksiyondur. Bu parazit ayrıca enfeksiyonlu domuz ve koyunların kaslarında da taşınır. Daha önceki bir vakadan ötürü kanlarında antikorlar bulunduran erkek ve kadınlarda, her üç kişiden biri oranında yaygındır. Bu virüsün hamilelik dönemi süresince kapılması durumunda %30 ile 40 arasında annenin çocuğa toksoplasmoz geçirme riski bulunur. Ancak, enfeksiyon daha doğmamış çocuğa aktarıldığında (özellikle hamileliğin son üç ayı süresince), beyin hasarı, işitme ve görme problemleri, epilepsi veya çocuk düşürme ve hatta Antenatal care_tur Turkish Translated March 05 Page 3 of 6 NHS Direct 2005
ölü doğum yapma gibi bir dizi probleme sebebiyet verebilir. Evde kedi besleyen hamile kadınlar kedi çöplerini temizlemede başka birinden yarım istemeli veya bu mümkün değilse, eldiven kullanmalı ve işi bittiğinde ellerini dikkatli bir şekilde yıkamalıdır. Çok fazla A vitamininin bebeğin gelişimine zarar verdiği kanıtlandığı için, hamile kadınlara aşırı dozda A vitamini almamaları veya karaciğer yememeleri tavsiye edilmektedir. Ayrıca yeni araştırmalar, ailesinde astım, saman nezlesi, egzama veya fındık-fıstığa alerjisi bulunan kadınların hamilelik ve emzirme döneminde yer fıstığından (ve yer fıstığı veya Amerikan fıstığı yağı içeren gıdalardan) kaçınmalarını tavsiye etmektedir. Böylelikle çocukta alerjik hastalık gelişme riski azaltılabilir. Cıva sinir sistemini etkileyen bir toksindir. Ton balığında ve en çok da köpek balığı, marlin ve kılıçbalığı gibi avcı balıklarda bulunur. Gıda Standartları Kurumu hamile olan, çocuk emziren veya hamile olmaya niyet eden kadınlara yedikleri ton balığı miktarını iki orta boy konserve kutusunu geçmeyecek şekilde (kutu başına yağı süzülmüş olarak yaklaşık 140g) veya haftada bir adet taze ton balığı bifteği olarak sınırlamalarını tavsiye etmektedir. Ayrıca bu kişiler köpekbalığı, kılıçbalığı veya marlin yemekten de kaçınmalıdırlar. Bunun nedeni bu balıklardaki cıva seviyesinin henüz doğmamış çocuğun gelişen sinir sitemine zarar verebilecek olmasıdır. Kurum ayrıca çocukların bu balıklardaki cıva seviyesinden etkilenmemelerini temin etmek için onların da köpekbalığı, kılıçbalığı veya marlin yememesini önermektedir. Gereksiz ilaç almayı bırakın. Herhangi bir nedenden ötürü düzenli olarak ilaç tedavisi alan veya ailesinde talasemi veya orak hücre anemisi gibi kalıtsal hastalıkların olduğunu bilen kadınların (en doğrusu hamile kalmadan önce) doktorlarına veya eczacılarına danışmaları gerekir. Öneriler Dengeli bir diyet ve düzenli egzersiz sağlıklı vücut kilonuzu ve genel formunuzu korumanıza yardımcı olacaktır. Dört temel gıda grubuna dayanan sağlıklı ve dengeli bir diyet izleyiniz: günlük 4 ile 6 porsiyon karbonhidrat (pirinç, pasta, tahıllar, ekmek, patates) günde en az 5 porsiyon meyve ve sebze günde üç porsiyon protein (et, kümes hayvanları, balık, bakliyat, yumurta) günde en az bir porsiyon süt ürünleri (süt, peynir, yoğurt) tercihen günde en az iki litre olmak üzere su ve meyve suyu gibi sıvıları bolca içiniz. Bu, vücudun toksin ve atıklardan kurtulmasına yardımcı olurken kabızlık ve mide bulantısı gibi genel hamilelik şikayetlerinin de giderilmesini sağlar. Antenatal care_tur Turkish Translated March 05 Page 4 of 6 NHS Direct 2005
Folik asit (B9 vitamini) ceninin sağlıklı gelişimi için çok önemli olduğundan diyete eklenmelidir. Folik asit spina bifida (normal gelişme gösteremeyen omurga ve beynin neden olduğu bir anormallik) gibi beyin ve omurilikle ilgili bozukluk riskini azaltabilir. Sağlık Bakanlığı tüm kadınlara hamile kalmadan önce ve bebeğin omurgasının geliştiği hamileliğin ilk on iki haftasında günde 0.4mg folik asit almalarını tavsiye etmektedir. Folik asit tabletlerini eczanelerden, büyük süper marketlerden, sağlık gıda mağazalarından ve reçete ile alabilirsiniz. İçerisinde folik asit bulunan besinler yeşil yapraklı sebzeler, kahvaltı tahılları ve ekmektir. Folik asit takviyesine uygun olmayan herhangi bir durum için (epilepsi gibi) tedavi alıyor iseniz önce doktorunuz ile durumu inceleyiniz. Vücudun daha fazla miktarda demire ihtiyaç duyduğu hamilelik döneminde çoğu kadın anemi geçirir. Demir bebeğin ve annenin kanına oksijen taşınmasına yardımcı olur. Vücudun demir almasına yardımcı olabileceği için portakal suyu ile alınması gereken takviyeler doktorlar tarafından tavsiye edilebilir. Demir takviyeleri bazı kadınlarda kabızlık veya hafif mide krampları gibi yan etkiler doğurabilir. Eğer bu yan etkilere maruz kalırsanız, vücut tarafından daha kolay emildiğinden doğal demir takviyelerini (yerel eczanelerde bulunabilir) deneyiniz. Formunuzu korumak ve vücudu doğum yapmaya hazırlamak için düzenli egzersiz de çok önemlidir. Hamile kadınlar makul bir aktivite seviyesi belirlemeli ve yeterli istirahat, rahatlamayı da bu aktiviteye dahil etmelidir. Hamileler için yoga kurslarına veya su aerobiği derslerine (genellikle aqua-natal dersler olarak adlandırılır) katılın bununla ilgili nelerin yapılabileceğini öğrenmek için ebeniz ile temasa geçin veya yerel aktivite merkezini arayın. Yardım Alma Ebeniz veya doktorunuz hamilelik süresince nasıl sağlıklı kalacağınız konusunda tavsiyeler verebilecektir. Doğum öncesi bakım hakkında daha fazla bilgi için ayrıca Ulusal Çocuk Doğum Koruması (National Childbirth Trust) ile irtibat kurabilirsiniz. İlgili Bağlantılar Antenatal care options (Doğum öncesi bakım seçenekleri) (Sağlık Bilgileri Online) Bilgi Ortakları Dr Foster Ltd (Tam Ortak) Dr Foster İngiltere deki sağlık hizmetlerinin kalitesi ve erişilebilirliği hakkında bilgi toplayan ve bu bilgileri analiz eden bağımsız bir kuruluştur. Doğru sağlık bakımına nasıl erişilebileceği hakkında bilinçli kararlar vermek için Dr Foster ından yararlanın. Halktan biri veya bir sağlık çalışanı olarak, hastaneler, doktorlar ve yerel NHS ve özel sağlık hizmetlerine ilişkin çok sayıda bilginin yanı sıra, tamamlayıcı terapist ve diğer uzmanlara yönelik bilgiler de bulabilirsiniz. 3rd Floor Antenatal care_tur Turkish Translated March 05 Page 5 of 6 NHS Direct 2005
17 St Helen's Place Londra Tel: 020 7256 4900 Faks: 020 7256 4940 Web: www.drfoster.co.uk Antenatal care_tur Turkish Translated March 05 Page 6 of 6 NHS Direct 2005