Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları

Benzer belgeler
Anatomi. Ayak Bileği Çevresi Deformitelerinde Tedavi Alternatifleri. Anatomi. Anatomi. Ardayak dizilim grafisi (Saltzman grafisi) Uzun aksiyel grafi

YÜKSEK TİBİAL OSTEOTOMİ

Giriş. Anatomi. Anterior kompartman BACAK YARALANMALARI. Tibia. Fibula

SINIRLI YÜZEY DEĞİŞTİRME BAŞARILI MI?

25. Ulusal Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi 27 Ekim 1 Kasım 2015

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

2) AYAK DEFORMİTELERİ ve ORTEZLERİ

Plato Tibia ve ÖĞRENCİ DERS NOTLARI. Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı

Halluks Rijidus'ta Güncel Tedavi Yöntemleri:

DEFORMİTE. Sagittal Plan Analizleri (Diz Kontraktürleri) DEFORMİTE (Tedavi Endikasyonlari) DEFORMİTE. Tedavi Endikasyonlari (klinik)

HALLUKS VALGUS TEDAVÝSÝNDE UYGULADIÐIMIZ PROKSÝMAL METATARSAL KRESENT OSTEOTOMÝ SONUÇLARIMIZ

25. Ulusal Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi 27 Ekim 1 Kasım 2015

HALLUKS VALGUSU OLAN HASTLARDA MC BRIDE VE CHEVRON YÖNTEMLERININ KARŞILAŞTIRILMASI

OMUZ VE DİRSEK BÖLGESİ YARALANMALARI

AYAK BILEĞI ORTEZLERI

FTR 303 Ortopedik Rehabilitasyon. Kalça Artroplastisi. emin ulaş erdem

Total Kalça Protezi. Prof. Dr. Önder Yazıcıoğlu İstanbul Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı

PES PLANUS (Düz Tabanlık) Doç. Dr.Gökhan Meriç

PELVİS KIRIKLARI. Prof. Dr. Mehmet Aşık

Özgün Çalışma / Original Article

Serebral Palside Algoritmalar

DÜZCE TIP DERGİSİ DÜZCE MEDICAL JOURNAL

GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ PROGNOZU VE GÖRÜNTÜLEME. Dr. Öznur Leman Boyunağa Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Radyoloji Bilim Dalı

25. Ulusal Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi 27 Ekim 1 Kasım 2015

Metakarp Kırıkları ve Tedavileri

Yrd. Doç.Dr. Alper Kaya Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı

Kinesiyoloji ve Bilimsel Altyapısı. Prof.Dr. Mustafa KARAHAN

Artroskopi, ortopedik cerrahların eklem içini görerek tanı koydukları ve gerektiğinde

ALT EKSTREMİTE KLİNİK ANATOMİSİ. Doç. Dr. ERCAN TANYELİ

Yürüme ve koşma ile oluşan şoku absorbe etmek

Atıf BAYRAMOĞLU Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı ERZURUM

25. Ulusal Türk Ortopedi ve Travmatoloji Kongresi 27 Ekim 1 Kasım 2015

GONARTROZ UZM.FZT.NAZMİ ŞEKERCİ

Doç.Dr.Onur POLAT. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

Köpek ve Kedilerde Malunion Olguları

PLAN AYAK BİLEĞİ VE AYAK YARALANMALARI. Epidemiyoloji. Anatomi. Anatomi. Ayak Bileğinin Bağları. Ayak Bileği Yaralanmaları

Rejyonel Anestezi Sonrası Düşük Ayak

Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın

Distal Radio Ulnar Eklem Yaralanmaları. Doç. Dr Halil İbrahim Bekler

29 Ekim 2015, Perşembe

DİZ MUAYENESİ. Prof. Dr. Bülent Ülkar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı

Dr. Mehmet BAYDAR Baltalimanı Kemik Hastalıkları EAH El Cerrahisi Kliniği

Spondilolistezis. Prof. Dr. Önder Aydıngöz

MENİSKÜS ZEDELENMELERİ

Dr. İlker Akbaş Bingöl Devlet Hastanesi Acil Servisi Antalya - Nisan 2018

Diabetes Mellitus ta Ayak Tendonlarındaki Değişikliklerin Değerlendirilmesi

Alçılama sonrası izlem, sonuçlar ve nüksler

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı

Diyabetik Ayak Ülserleri Yara Bakımı ve Hemşirelik Yaklaşımı İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ABD Endokrinoloji,Diyabet ve Metabolizma

Ayak bileği artroplastisi

Primer ve sekonder Tendon onarımları

Umut Yavuz, Murat Gül, Devrim Özer, Bilal Demir, Ferdi Dırvar, Yavuz Kabukçuoğlu

Diyabetik Ayak Osteomiyelitinde Nükleer Tıp Tanı Yöntemleri

Neden Çankaya Ortopedi?

TIP FAKÜLTESİ. Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü. Prof. Dr. Eftal Güdemez

Ders Yılı Dönem-V Ortopedi ve Travmatoloji Staj Programı

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

TDB AKADEMİ Oral İmplantoloji Programı Temel Eğitim (20 kişi) 1. Modül 29 Eylül 2017, Cuma

LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ

TC. SAĞLIK BAKANLIĞI SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ. ERİŞKİN İSTMİK SPONDİLOLİSTEZİS (Bel Kayması) HASTA BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ

Erişkinlerde orta ve ağır dereceli halluks valgus deformitesinin tedavisinde Simmonds-Menelaus tekniği

Ortopedi de Akıllı İlaç Kullanımı Ortopedik Cerrahi de Antitrombotik Profilaksi ve Tedavi

MESLEKİ TUZAK NÖROPATİLER DR. AYŞEGÜL ÇUBUK NÖROLOJİ UZMANI TC. SAĞLIK BAKANLIĞI İSTANBUL MESLEK HASTALIKLARI HASTANESİ

OSTEOARTRİT. Uzm. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ

Konjenital Vertikal Talus

TORAKOLOMBER VERTEBRA KIRIKLARI. Prof.Dr.Nafiz BİLSEL VERTEBRA KIRIKLARI 1

AYAK AĞRISI VE PEDOBAROMETRİK DEĞERLENDİRME

Ders Yılı Dönem-V Ortopedi ve Travmatoloji Staj Programı

ORTOPEDİK YARALANMALARDA İLKYARDIM

Foot Drop Gelişen Olguda EMG Tetiklemeli Elektrostimulasyon (Mentamove Metodu) ile Fonksiyonel İyileşme

Ön ayak deformiteleri Orta ayak deformiteleri Arka ayak deformiteleri

REPLANTASYONDA KEMİK TESPİT YÖNTEMLERİ. Doç. Dr. Tahsin Beyzadeoğlu Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji AD.

Diyabetik Ayak Lezyonlarının Radyonüklid Yöntemlerle Görüntülenmesi. Prof. Dr. Seher Nilgün Ünal İstanbul Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı

DÖNEM V - C. GRUBU Ortopedi ve Travmatoloji Stajı Ders Programı 1. Hafta 09/09/2015. ÇARŞAMBA Doğuştan çarpık ayak. Kongenital Pes Ekuinovarus

Patolojik yürüyüş ve özellikleri 4. hafta. Prof.Dr. Serap Alsancak Ankara Üniversitesi

Penetran Göz Yaralanmaları

DİYABETİK AYAK ENFEKSİYONLARINA ORTOPEDİK YAKLAŞIM. Dumlupınar Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji A.B.D/ Kütahya Dr.

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ ANABİLİM DALI

Diyabetik Ayakta Sınıflama Önerileri

İleri evre Freiberg hastalığında cerrahi tedavi

AMBULASYONA YARDIMCI CİHAZLAR

Yaşlanma ile birlikte deri ve saçlarda görülen değişiklikler gibi vücut duruşunda ve yürüyüşünde de değişiklikler meydana

SIK GÖRÜLEN SPOR YARALANMALARI. Prof. Dr. Bülent Ülkar Spor Hekimliği Anabilim Dalı

CERRAHÝ OLARAK TEDAVÝ EDÝLEN MALLEOL KIRIKLARINDA FONKSÝYONEL SONUÇLARIN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ

GÜZ YARIYILI (1. YARIYIL) DERSİN Kredi Dağılımı Kredi AKTS Kodu Türü (Z/S) Türkçe Adı İngilizce Adı T U

ELEKTRONİK NÜSHA. BASILMIŞ HALİ KONTROLSUZ KOPYADIR.

Kırık, Çıkık ve Burkulmalar

Pektoralis Major Rüptüründe Pull-Out Tekniği Avantajlı mı? Is The Pull-Out Technique Advantageous in The Pectoralis Major Rupture?

Ayak başparmağının hastalıkları: Halluks valgus ve halluks rigidus. Önder Kılıçoğlu

Toplantı ve Kongre Takvimi

B-10 Yün Elastik Ayak Bilekli i

Kas İskelet Sistemi Acilleri

Radius Alt uç Kırıklarından sonra gelişebilen Distal Radioulnar Eklem(DRUE) Sorunlarının Erken Dönemdeki Tedavisi. Dr. Ayhan Kılıç

Engin Çetin, Ufuk Özkaya. Gaziosmanpaşa Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü, İstanbul

Konjenital Skolyozda Kırmızı Bayraklar

İliotibial Bant Sendromu

Türk Ortopedi ve Travmatoloji Eğitim Konseyi (TOTEK) Kurum Ziyaretleri ve Akreditasyon Programı Esasları. ve Akreditasyon Standartları

TRAFİK KAZALARI, DÜŞMELER, DARP OLGULARI ve İŞ KAZALARINDA ADLİ SÜREÇ ÖRNEK OLGU DEĞERLENDİRMESİ

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ ANABİLİM DALI

Transkript:

Kitap Bölümü DERMAN Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Murat Topal, Kutsi Tuncer Şekil 1. ayak bileği anatomisi Genel Bilgiler Ayak bileği eklemini (Şekil 1) tibia, fibula ve talus oluşturur [1]. Tibia distal eklem yüzünün longitudunal bir konveksitesi talusun konkav eklem yüzü ile uyumludur. Bu birleşimin orta noktasına göre tibiatalar eklemi medial ve lateral kompartmanlara ayrılır [2]. Ayak bileği ekleminin diğer eklemlere kıyasla daha küçük bir temas alanı vardır; bu da eklemde daha fazla strese neden olmaktadır [3]. Ayak bileği kıkırdağının kalça ve dize göre daha farklı tensil özelikleri olması ilerleyen yaşa rağmen primer osteoartrit gelişmesine engel olmaktadır [4]. Primer ayak bileği osteoartriti oldukça DOI: 10.4328/DERMAN.3640 Received: 01.06.2015 Accepted: 21.06.2015 Published Online: 24.06.2015 Corresponding Author: Murat Topal, Ortopedi ve Travmatoloji ABD, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Eğitim Araştırma Hastanesi, Kat: 4, Yakutiye, Erzurum, Türkiye. T.: +90 4423447987 GSM: +905052401475 E-Mail: topal.md@gmail.com Derman Tıbbi Tıbbi Yayıncılık 5511

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Şekil 2. ileri evre ayak bileği artrozu nadir olmakla birlikte en sık neden postravmatik artritlerdir [5]. Posttravmatik artritlerin en sık nedenleri ise rotasyonael ayak bileği kırıkları (%37) ve rekurran ayak bileği instabilitesidir(%15). Ayak bileği artriti (ABA) hastaları hayat kalitesini ve ayak bileğinin fonkisyonunu belirgin olarak kötüleştirir [6]. Ayak bileği artritli (Şekil 2) hastalarda detalyı anamnez ve fizik muayene önemlidir. Öncelikle ABA ne neden olan travma araştırılır. Generalize inflamatuar artritlerde ayak ABA ilk klinik bulgu olmamakla birlikte genellikle ciddi çoklu eklem tutulumuna eşlik eder. Fizik muayenede hangi aktivitelerin ağrıya neden olduğunun belirlenmesi patolojinin lokalizasyonunun belirlenmesi açısından önemlidir. Örnek olarak yokuş yukarı yürüme esnasında ortaya çıkan ağrı ayak bileği önünde kemik sıkışma kaynaklı olurken yokuş aşağı yürüme esnasında ortaya çıkan ağrı arka ayakta yumuşak doku sıkışması kaynaklıdır. Yürürken, ayakta ve otururken ayak bileği ve ayak; özellikle arka ayak dizilimi açısından değerlendirilmelidir [2]. Ayakta AP, lateral ve mortis ayak bileği frafiler ve topuk varus ve valgus angulasyonunu değerlendirmek için topuk dizilim grafileri çekilmelidir [7]. MRG ayak bileği eklemi etrafındaki yumuşak dokuları derğeldirmede faydalı olmakla birlikte BT görüntüleme eklemi 3 boyutlu görüntülemeye olanak sağlayarak preoperatif planlanmada etkilidir [8]. ABA li hastanın derğelendirlmesi esnasında en önemli noktalardan biri de artritin global veya fokal olduğunun saptanmasıdır. Romatiod artrit, seronegatif spondiloartropatiler, hemofili, gut artritleri, intraartikuler pilon kırıkları, nöropatik kırıklar global ABA ne neden olurken, tibia şaft malunionları, ayak bileği instabilitesi ve ayak dizilim bozukluları fokal artritlere neden olmaktadır [2]. Tedaviler Konservatif Tedavi Konservatif tedavinin sonuçları ile ilgili literatürde kısıtlı sayıda kaynak mevcuttur. Non steroid antiinflamatuar ilaçlar, eklem içi steriod injeksiyonları kullanılmaktadır. Son evre ABA nde standart tedavi mekanik olarak yükün azaltılmasıdır. Baston veya ayak-ayak bileği ortezi kullanımı ağrıda azalma sağlayabilir [9]. 552 Derman Tıbbi Yayıncılık Derman Tıbbi Yayıncılık 2

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Şekil 3. Ayak bileği atrodezi vida ile tespit Artrodez ABA nde artrodez başarılı seçeneklerden biridir. Ağrı ayak bileği kaynaklı ise başarılı bir ayak bileği füzyonu ağrıyı giderebilir. Diğer yöntemlere kıyasla füzyon cerrahisinin ağrıyı daha iyi ortadan kaldırdığı bildirilmiştir [10]. Dezavantajları ise operasyon sonrası füzyonun tam olarak güvenilir olmaması (%60-100 füzyon oranları), fonksiyonel kısıtlılık, ayağının diğer eklemlerinde dejenerasyonun hızlanmasıdır [10, 11]. Artrodez kararı verildikten sonra ir sonraki en önemli aşama uygun dizilimi sağlamak için hastanın değerlendirilmesidir. Tibia eğimi ve dizin pozisyonun değerlendirilmesi füzyon distalinde plantigrad bir ayak elde etmek için uygun dizlimin sağlanması önemlidir [12]. Subtalar eklemin füzyon sonrası 5 ile 7 derece arasında valgusta tespit edilmesi ön ayak fonksiyonları açısından çok önemlidir [2]. İnsizyonları cilt skarlarının üzerinden yapmamak yara iyileşmesi esnasında komplikasyonları engeller. Artrodez için optimal poziyon nötral plantar fleksiyon, 5 derce valgus, diğer ekstremite ile aynı veya çok az daha fazla rotasyonda ve talus çatısının ön sınırı tibia ön sınırı ile aynı hizada olacak pozisyondur [13]. Genellikle lateral yaklaşım kullanılır. Artroskopik, mini artrotomi veya açık teknikler; internal veya eksternal fiksasyon ile kullanılabilir. Tespit seçenekleri (Şekil 3) ise vida, plak ve vida, sirküler eksternal fiksatörler veya retrograd intrameduller çivilerdir [12]. Cerrahi sonrası ağrı kontrolü önemlidir. 10-12 gün boyunca atel immobilizasyon ile yara iyileşmesi beklenir. Açık teknik ve vida ile tespit sonrası dikişler 12. günde alındıktan sonra sirküler kısa bacak alçısı uygulanır ve kesinlikle yük verdirilmez. 6. Haftanın sonunda alçı çıkarılır. Kaynama grafilerde değerlendirilir. Yeterli iyileşme görülürse fiberglas yürüme alçısı yapılır ve bu alçı postoperatif 12. Haftaya kadar kullanılır. Tatminkar füzyon sağlandıktan sonra alçı tamamen çıkarılır [2]. Artroplasti Hasta ve Protez Seçimi İlk jenerasyon total ayak bileği protezleri (TABP) uzun dönemde kötü sonuçlar vermiş olsa da yeni tasarım protezlerin uzun dönem sonuçları ve devam eden takipleri oldukça başarılıdır [14]. TABP nin endikasyonu son evre ABA dir. Göreceli endikasyonları ise ağır işte çalışmayan, 50 yaşın üstünde, gerçekçi fonksiyonel beklentisi Derman Tıbbi Tıbbi Yayıncılık 5533

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları olan ABA li hastalardır. Erken dönem başarısızlığı önlemek için kontrendikasyonlara tam anlamıyla riayet edilmelidir. Mutlak kontrendikasyonlar; talus avaskuler nekroz, ayağın plantigrad pozisyona getirilememesi, ESR yüksek olmasıyla birlikte ayak bileği osteomyeliti hikayesi, yeterisz yumuşak doku desteği, ciddi nöromuskuler bozukluklar, nöropatik ayak bileği eklemi ve ciddi osteoporozdur. Daha önce yapılmış TABP ve koronal planda 25 derceden fazla deformite göreceli kontrendikasyonlardır [12, 15]. Çimentolu-çimentosuz, mobil-immobil, 2 veya 3 komponent içeren farklı TABPleri mevcuttur (Agility (DePuy, Warsaw, IN), INBONE (Wright Medical Technologies, Arlington, TN), Salto Talaris (Tornier, Saint Ismier, Fransa), Eclipse (Integra LifeSciences, Plainsboro, NJ), STAR (Waldemar Link, Hamburg, Almanya),Mobility (De- Puy International, Leeds, UK) Buechel-Pappas (Endotec, South Orange, NJ),HINTEG- RA,BOX (Finsbury Orthopaedics, Leatherhead, Surrey, UK) [16]. Günümüzde sıklıkla çimentosuz, 3 komponentli ve mobil STAR kullanılmaktadır[12]. Cerrahi Teknik Operasyon öncesi ayak ve ayak bileği motor ve duyusal fonksiyon, eklem hareket açıklıkları, cildin durumu açısından, ayağın genel postürü açısından kapsamlı olarak değerlendirilmelidir. Hasta supin pozisyonda operasyona alınır. Yeterli destek yastıkları kalça altına yerleştirilerek patellanın yere paralel olması sağlanır. Tibialis anterior tendonunun lateralinden 20 cm insizyonla cilt cilt altı geçilir. İnsizyon derinleştirilir. Yüzeyel peroneal sinirin 2 dalına insizyonun distalinde karşılaşılabilir. Ekstensor hallucis longus ile tibialis anterior arasından derin fasya kesilir. Damar sinir paketi tibialis anteriorun lateralinde eksplore edilir ve ekstensor hallucis longusla birlikte laterale ekarte edilir. Medial ve lateral malleol üzerindeki yumuşak dokular da dahil olmak üzere yumuşak dokular eleve edilir. Sinovial dokular rezeke edilerek eklem ekspozisyonu tam olarak sağlanır. İlk olarak medial oluktan 6mm vertikal kesi yapılarak medial malleol üzerindeki stres azaltılır. Medial oluğa 6mm düz osteotom yerleştirilirek rotasyon kontrolü sağlanır. Anterior tibal tüberküle pin yerleştirilir ve osteotom ile paralel poziyona getirilerek kesi bloğu distal dınırı plafonda gelecek şekilde yerleştirilir. Floroskopi altında kesi bloğunun tibia uzun aksına paralel olduğundan emin olunarak pinlerle kesi bloğu sabitlenir. Distal tibiadan 5mm kalınlığında kemik alınır. Manuel traksiyon uygulanarak ayak bileğininin sıkılığı değerlendirilir. Yeterli esneklik sağlanmamışsa 1 veya 2mm daha alınır. Sagital planda kesinin öne 2 veya 3 derece açıklığının olması gereklidir. Kesi vertikal kesiler de yapılarak tamamlanır. Kemik fragman çıkarılır. Talus kesi bloğu yerleştirilir. Topuk hafif valgusta ayak bileği dorisfleksiyonve nötrel arasında tutulur. 4mm kalınlığında talus çatı ve daha sonrasında talus gövde kesileri yapılır. Datum kılavuzu aparatı 2. Metatarsı hizalayacak şekilde yerleştirilir ve sabitlenir. Pozisyonu floroskopi ile teyit edilir. Datum üzerine anterior ve posterior kesi blokları yerleştirilir. Posterior chamfer kesi yapılır. Medial ve lateral bloklar yerleştirilir ve kesiler yapılır. Plantar yüzdeki tüm kemiğin alındığı kontrol edilir. Kemik fragmanlar çıkarılır. Denemelerle uygun komponentler saptanır. Öncelikle talar kısım daha sonra tibial kısım peşinden polietilen kısım yerleştirilir (Şekil 4,5). Dokular kapatılır [2, 12, 17, 18]. Perop ve Postop Komplikasyonlar Operasyon sırasında medial malleolde ve fibulada kesi esnasında nadir de olsa kırıklar meydana gelebilir. Postoperatif dönemde ileri derece osteoporotik hastalarda vertikal medial malleol kırıkları oluşabilir. Bu bölgedeki cildin oldukça ince olması 554 Derman Tıbbi Yayıncılık Derman Tıbbi Yayıncılık 4

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Şekil 4. Total ABP intraoperatif görüntü Şekil 5. Total ABP postoperatif ayak bileği AP direk grafi nedeni le çeşitli yar problemleri ile karşılaşılabilir. Düşük oranda da olsa her protezde olduğu gibi derin enfeksiyonlar. İmplant yetmezliği ortaya çıkabilir. Özellikle STAR protezi tatbiki sırasında ayak bileği seviyesinin altında plantigrad pozisyonun sağlanması koronal planda deformite olmasına engelleme açsından önemlidir [17, 19]. Postoperatif Dönem Şişliğin azalması ve insizyonun iyileşmesi için ekstremiteye elevasyon sağlanmalıdır. Postopertif 2 haftada ayak iyi desteklenmiş kısa bacak alçı içinde elevasyonda tutulmalıdır. İlk 2 haftadan sonra yara iyileşmesi tamamlanmışsa dikişler alınır ve elastik bandaj uygulanarak, %50 yük verdirilip yürüme botu kullandırılır. 6 haftanın sonun yürüme botu ile tam yük vermeye izin verilir. Takip eden 6 haftanın sonunda hastaları yürüme botunu tedrici olarak çıkarmasına izin verilir [12]. Charcot Ayak Charcot ayağı, diyabetik periferik nöropatinin, ayakta enfeksiyon ve deformitelere neden olabilen ciddi bir komplikasyonudur[20]. Hastalığın gelişimi duyu hissi kaybı sonrasında ayakta eklemlerde ve çevreleyen kemik dokularda yıkıcı değişiklikler şeklinde olur. Dibetik hastaların %0,1-1,4 ünde nöropatisi olan diabetik hastaların%7,5inde görülür. Akut dönemde kızarıklık, şişlik ve ısı artışı ön planda olup, yumuşak doku enflamasyonu yapan nedenlerle ayırıcı tanı yapmak güçtür. İleri dönemlerde ciltte ülserler, kemik çıkıntılar ve ayağın yapısını ve işlevini bozan eklem instabiliteleri gözlenir[21]. Hastaların değerlendirilmesinde ayağın direkt grafileri çekilmekle birlikte; abse le yumuşak doku şişkinliğin ayırıcı tanısında MRG faydalı olabilir[22]. Tedavide amaç ayakkabı kullanımına olanak sağlayan, plantigrad stabil bir ayaktır [21]. Derman Tıbbi Tıbbi Yayıncılık 5555

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları AYAK ARTROZLARI Ard Ayak Artrozları Genel Bilgiler Arka ayak eklemlerini subtalar, talonavikuler, kalkaneokuboid eklemler oluşturur. Travma, inflamatuar artritler, primer osteoartrit, son evre tibialis posterior tendon disfonksiyonu, tarsal koalisyon ve çeşitli nörolojik bozukluklar arka ayakta artrite neden olabilir. Tibialis posterior disfonksiyonuna bağlı artritlere sıklıkla aşil tendon kontraktürü eşlik eder. İzole talonaviküler eklem artriti ise romatiod artritte görülür [23, 24]. Tedaviler Aktivite modifikasyonu, non-steriod antiinflamatuar ilaçlar, ayakkabı modifikasyonu, UCBL ortezi veya ayak-ayakbileği ortezi kullanımı, kortikosteriod enjeksiyonu konservatif tedavi seçenekleridir [2]. Semptomatik egzsotozlarda veya serbest fragmanların eksizyonunda ilgili arka ayak eklemine açık artrotomi veya artroskopi ile müdahale edilebilir. Arka ayak artritlerinde artrodez oldukça başarılı ve tercih edilen bir yöntemdir. İzole artritlerde ilgili ekleme artrodez yapılırken talonavikuler eklem artodezi gereki ise triple artrodez önerilmektedir. Evre 3 tibialis posterior disfonksiyonunda da triple artrodez önerilmektedir. Arka ayak artrodezinde önerilen tespit plantigrad ayakta 5 derece arka ayak valgusu, ve talus 1. metatars çizgisinin AP ve lateral grafilerde bütünlüğü korunacak pozisyondadır[25]. Postoperatif Dönem Artrodez yapılan olgularda 10-12 gün sonrası dikiş alınır ve atel ile immobilizasyona devam edilir. Şişliği önlemek için elastik bandaj kullanılabilir. 6. Haftada çekilen filmlerde yeterli füzyon saptanmışsa yürüme alçısı ile yük verdirilir. Onikinci hafta kontrollerinde tatminkâr kaynama sağlanmışsa alçı çıkarılır [2]. Orta Ayak Artrozları Genel Bilgiler Orta ayak eklemleri navikülokuneiform, mettarsoküneiform ve metatarsokuboid eklemlerdir. Orta ayak artritleri primer, posttravmatik veya inflamatuar olabilir (Şekil 6). Primer osteoartrit orta ayakta en sık etiolojik faktördür. Tedaviler Aktivite modifikasyonu, non-steriod antiinflamatuar ilaçlar ve longitudunal ark destekli ortezler, floroskopi destekli intraartikuler steroid enjeksiyonu konservatif tedavide kullanılan yöntemlerdir. Anatomik dizilim korunarak yapılan orta ayak artrodezleri ayak fonksiyonlarını büyük ölçüde korur. Genellikle 4. ve 5. Tarsometatarsal ekleme; yürümenin duruş fazındaki ayağın uyum fonksiyonunu korumak için füzyon yapılmaz[2, 26]. Postoperatif Dönem Postoperatif takip arka ayak artrodezleri ile aynı algoritmdir. 556 Derman Tıbbi Yayıncılık Derman Tıbbi Yayıncılık 6

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Şekil 6. orta ayak artrozu ayak lateral grafi Ön Ayak Artrozları Halluks Rijidus Halluks rijidus 1. metatarsofalangeal eklemin osteroartritidir (Şekil 7). Dejeneraitf artrite bağlı 1. metatarsofalangeal eklemde hareket kıstıtlılığı ve ağrı ortaya çıkar. Şekil 7. Halluks rijidus Neden olan primer etiolojik faktör bilinememekle birlikte akut travma veya tekrarlayan mikrotravmaların ya ada 1. metatarsın anatomik varyasyonlarının neden olduğu bildirilmektedir. Coughlin ve Shurnas sınıflandırması klinik ve radyolojik bulgulara göre 0 dan 4 e kadar 5 evreye ayırır. Hastalarda ilk bulgu olarak 1. metatarsofalangeal eklemin zorlu dorsifleksiyonuyla ağrı şikâyeti vardır. Ağrı zamanla azalır. Dorsal osteofitler soral kütanöz sinir nöropraksisine neden olarak parestezilere neden olabilir [27, 28]. Evre 0 ve evre 1 de ortez kullanımı nonsteriod antiinlamatuar kullanımı gibi konservatif tedavi seçenekleri tercih edilir. Evre 1 ve 2 hastalıkta dorsal çöliektomi, yaşlı yüksek fonksiyonel beklentisi olmayan ileri evre hastalarda Keller rezeksiyon artroplastisi tercih edilir. 60 dereceden fazla 1. Metatarsoflangeal eklem dorsifleksiyonu beklentisi olan hastalarda Moberg prosedürü (1. Proksimal falanksın kapalı Derman Tıbbi Tıbbi Yayıncılık 5577

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları kama dorsal osteotomisi) tercih edilebilir [29]. Evre 3 v e 4 hastalarda metatarsofalangeal eklem artrodezi uygulaması sıktır. Artrodez uzun dönemde interfalangeal eklemde dejenerasyonlara neden olabilir[30]. Bir çok olguda tam temas alçısı gibi basınç dengeli dağılımını sağlayan konservatif yöntemler faydalı olabilir[31]. Akut dönemde yapılan stabilizasyon operasyonlarında yüksek oranda nonunion, enfeksiyon ve yara problemleri bildirilmiştir. Geç dönemde inflamatuar dönem geçtikten sonra ayağın plantigrad olup olmamasına göre cerrahi karar verilir. Gerekli olgularda egzostektomi, artrodez ve ostettomilerle deformite düzeltilmesi yapılabilir. Daha önceki girişimlerde başarısız olunan hastalarda ampütasyonlar gerekebilir[32, 33]. Kaynaklar 1. Moore, K.L., A.F. Dalley, and A.M. Agur, Clinically oriented anatomy. 2013: Lippincott Williams & Wilkins. 2. Coughlin, M.J., C.L. Saltzman, and R.A. Mann, Mann s Surgery of the Foot and Ankle: Expert Consult-Online. 2013: Elsevier Health Sciences. 3. Kimizuka, M., H. Kurosawa, and T. Fukubayashi, Load-bearing pattern of the ankle joint. Archives of orthopaedic and traumatic surgery, 1980. 96(1): p. 45-49. 4. Martin, J.A. and J.A. Buckwalter, Roles of articular cartilage aging and chondrocyte senescence in the pathogenesis of osteoarthritis. The Iowa orthopaedic journal, 2001. 21: p. 1. 5. Saltzman, C.L., et al., Epidemiology of ankle arthritis: report of a consecutive series of 639 patients from a tertiary orthopaedic center. The Iowa orthopaedic journal, 2005. 25: p. 44. 6. Agel, J., et al., Functional limitations of patients with end-stage ankle arthrosis. Foot & ankle international, 2005. 26(7): p. 537-539. 7. Saltzman, C.L. and G.Y. El-Khoury, The hindfoot alignment view. Foot & Ankle International, 1995. 16(9): p. 572-576. 8. Choplin, R.H., et al., CT with 3D Rendering of the Tendons of the Foot and Ankle: Technique, Normal Anatomy, and Disease 1. Radiographics, 2004. 24(2): p. 343-356. 9. Martin, R.L., G.W. Stewart, and S.F. Conti, Posttraumatic ankle arthritis: an update on conservative and surgical management. journal of orthopaedic & sports physical therapy, 2007. 37(5): p. 253-259. 10. Coester, L.M., et al., Long-term results following ankle arthrodesis for post-traumatic arthritis. The Journal of Bone & Joint Surgery, 2001. 83(2): p. 219-219. 11. Muir, D.C., A. Amendola, and C.L. Saltzman, Long-term outcome of ankle arthrodesis. Foot and ankle clinics, 2002. 7(4): p. 703-708. 12. Kitaoka, H., Master Techniques in Orthopaedic Surgery: The Foot and Ankle. 2013: Lippincott Williams & Wilkins. 13. Mann, R.A. and K.M. Rongstad, Arthrodesis of the ankle: a critical analysis. Foot & Ankle International, 1998. 19(1): p. 3-9. 14. Haddad, S., et al., Intermediate and long-term outcomes of total ankle arthroplasty and ankle arthrodesis. The Journal of Bone & Joint Surgery, 2007. 89(9): p. 1899-1905. 15. Steck, J.K. and J.B. Anderson, Total ankle arthroplasty: indications and avoiding complications. Clinics in podiatric medicine and surgery, 2009. 26(2): p. 303-324. 16. Gougoulias, N.E., A. Khanna, and N. Maffulli, History and evolution in total ankle arthroplasty. British medical bulletin, 2009. 89(1): p. 111-151. 17. Kofoed, H., Scandinavian Total Ankle Replacement (STAR). Clinical orthopaedics and related research, 2004. 424: p. 73-79. 18. Canale, S.T. and J.H. Beaty, Campbell s Operative Orthopaedics: Expert Consult Premium Edition-Enhanced Online Features. 2012: Elsevier Health Sciences. 19. Conti, S.F. and Y.S. Wong, Complications of total ankle replacement. Clinical orthopaedics and related research, 2001. 391: p. 105-114. 20. DİKİCİ, F., G. POLAT, and T. Ufuk, Charcot ayağı. Turkiye Klinikleri Journal of General Surgery Special Topics, 2010. 3(1): p. 75-82. 21. Armstrong, D., et al., The natural history of acute Charcot s arthropathy in a diabetic foot specialty clinic. Journal of the American Podiatric Medical Association, 1997. 87(6): p. 272-278. 22. Chantelau, E. and L. Poll, Evaluation of the diabetic charcot foot by MR imaging or plain radiography--an observational study. Experimental and clinical endocrinology & diabetes: official journal, German Society of Endocrinology [and] German Diabetes Association, 2006. 114(8): p. 428-431. 23. Donatto, K.C., Arthritis and Arthrodesis of the Hindfoot. Clinical orthopaedics and related research, 1998. 349: p. 81-92. 24. Elbar, J., et al., Talonavicular arthrodesis for rheumatoid arthritis of the hindfoot. The Orthopedic clinics of North America, 1976. 7(4): p. 821. 25. Ruff, M. and R. Turner, Selective hindfoot arthrodesis in rheumatoid arthritis. Orthopedics, 1984. 7(1): p. 49-54. 26. Filippi, J., et al., Midfoot Arthrodesis following Multi-Joint Stabilization with a Novel Hybrid Plating System. Foot & ankle international, 2012. 33(3): p. 220-225. 558 Derman Tıbbi Yayıncılık Derman Tıbbi Yayıncılık 8

Ayak Bileği Artrozları, Artroplastisi, Güncel Artrodez Yaklaşımları 27. Coughlin, M.J. and P.S. Shurnas, Hallux rigidus. The Journal of Bone & Joint Surgery, 2003. 85(11): p. 2072-2088. 28. Shereff, M.J. and J.F. Baumhauer, Current concepts review: hallux rigidus and osteoarthrosis of the first metatarsophalangeal joint. J Bone Joint Surg Am, 1998. 80(6): p. 898-908. 29. MOBERG, E., A simple operation for hallux rigidus. Clinical orthopaedics and related research, 1979. 142: p. 55-56. 30. Gibson, J.A. and C.E. Thomson, Arthrodesis or total replacement arthroplasty for hallux rigidus: a randomized controlled trial. Foot & ankle international, 2005. 26(9): p. 680-690. 31. Pinzur, M.S., T. Lio, and M. Posner, Treatment of Eichenholtz stage I Charcot foot arthropathy with a weightbearing total contact cast. Foot & ankle international, 2006. 27(5): p. 324-329. 32. Pinzur, M., Surgical versus accommodative treatment for Charcot arthropathy of the midfoot. Foot & ankle international, 2004. 25(8): p. 545-549. 33. Pinzur, M.S., et al., Current practice patterns in the treatment of Charcot foot. Foot & Ankle International, 2000. 21(11): p. 916-920. Derman Tıbbi Tıbbi Yayıncılık 5599