SINIF YÖNETİMİ İLE İLGİLİ GENEL KAVRAMLAR Önsöz İnsan sevgisi olmayan bir yönetici başarılı olamaz. Yönetim Örgütsel amaçları gerçekleştirmek için bireysel ve grupsal olarak çalışmaktır. Yönetimin Özellikleri Amaca yönelik bir etkinliktir. İnsan ilişkilerini esas alan bir etkinliktir. Bir grup etkinliğidir. İşbirliği etkinliğidir. Yönetim yaklaşımları; Klasik Neoklasik Modern yaklaşımlar Klasik Yaklaşım Okullar bir fabrika Öğrenciler hammadde Yöneticiler ve öğretmenler ise verim uzmanı Neoklasik Yaklaşım Değişme bir olgu olarak algılanmış ve yönetilmiştir. Doğal örgüt, K l k t l Kararlara katılım, Demokratik liderlik, Gönüllü işbirliği, İletişim, 1
Modern Yaklaşımlar Modern yaklaşımlara göre örgütler, çevrenin yanısıra bağlı bulunduğu üst sistemlerden büyük ölçüde etkilenir. Eğitim En geniş anlamıyla bireyde kendi yaşantıları yoluyla davranış değişikliği meydana getirme sürecidir. 1.Eğitim bir süreçtir. 2.Eğitim sonucunda bireyde davranış değişikliği meydana gelir. 3.Davranış değişikliği bireyin yaşantıları sonucunda oluşur. Eğitim Örgütlerinin Özellikleri İnsanlarla ilgili bir alandır. Kültürü aktarmak ve bireylerin yaratıcılık özelliklerini geliştirmektir. Süreç ve ürünü ü ü değerlendirmek ğ di güçtür. Sürecin yönetimi için araç ve yöntemler çeşitlidir. Toplumsal, ekonomik ve politik bir girişim olan eğitimi yarar grupları etkilemek ister. Eğitim Yönetimi Toplumun eğitim gereksinimlerini karşılamak üzere, önceden belirlenen amaçlara ulaşmak için insan ve madde kaynaklarını etkili kullanmak Yönetim Ortak bir amaca ulaşmak için eldeki insan ve madde kaynağının etkili biçimde kullanılmasıdır Okul Yönetimi Eğitim yönetiminin sınırlı bir alanda uygulanmasıdır. Sınıf Yönetimi Öğretmenin,sağlıklı iletişim kurup, olumlu sınıf ortamı yaratarak öğrencilerin etkili öğrenmesini sağlayıp sürdürmesidir. Okul Yönetiminin Amaçları Okuldaki tüm insan ve madde kaynaklarını etkili bir biçimde kullanarak okulu amaçlarına uygun olarak yaşatmaktır. Okulun Özellikleri Okulun bağımlı olduğu bir çevre vardır. Okul girdiler alarak yaşamını sürdürür. Öğrencileri milli eğitim amaçlarına göre eğitim sürecinden geçirir. i Öğrencilerin davranışları okul çıktılarıdır. Okul çevresi ile sürekli bir ilişki içindedir. 2
Değişen insan rolü Çok bilenden bilgiye nasıl ulaşacağını bilen insan Sınıf Yönetimi Öğretmen ve öğrencilerin çalışma engellerini en aza indirilmesi, öğretim zamanının etkili kullanılması ve öğrencilerin derse etkin katılımının sağlanmasıdır. Sınıf Yönetimini Etkileyen Faktörler Öğrencilerin özellikleri ve gereksinimleri Okul yapısı Öğretmenlerin sahip oldukları kişisel gelişim i Öğretmenlerin okul amaçlarına ilişkin inançları Öğretmenlerin aldıkları eğitim Okulca benimsenen kurallar Sınıf Yönetiminin Boyutları Psikososyal yönetim (sınıfın psikolojik ve sosyal dinamikleri) Fiziki ortam yönetimi (sınıf düzeni ve malzemeleri, ekipman) Öğretimsel yönetim (haftalık program, gruplama, ders planı) Örgüt yönetimi (kişiler arası ilişkiler, çalışma ortamı) İşlemler yönetimi (sınıf kuralları ve uygulanması) Davranış yönetimi (istenen ve istenmeyen davranışlar) Bir öğretmenin korkulu rüyası Yeni bir sınıf Sınıfta açık bir muhalefet Gürültülü sınıflar Gürültülü sınıflar Sınıfı kontrol edememe Utanma, öfke ve hayal kırıklığı duyguları İşini yapmak için gerekli aletlerin olmaması 3
Okulun ilk günü yaptığınız şey, sizin daha sonraki bir yıl içinde başarı ş ve başarısızlığınızı ş ğ belirler. Sınıfınızı, okulun ilk günü kazanıp veya kaybedeceksiniz. Kişisel Nitelikler İsteklilik Sıcaklık ve mizah Güvenirlilik Yüksek başarı beklentisi Teşvik ve destekleyicilik Hoşgörü & sabır Uyum gösterebilme/ Esneklilik (Cruickshank et al., 1995; Tatar) Farklı rollere bürünebilme Özgüven Etkili iletişim kurabilme Etkin dinleme (Geri ilet) Edilgin dinleme (sessizlik) Etkili Öğretmen (Gordon, 1996) Mesleki Beceriler Öğrencinin dikkatini çekme Çeşitlilik Konu alan bilgisi Öğrencinin gelişimini izlemek Geribildirim/dönüt Pekiştirici kullanmak Yaşam boyu öğrenmeyi benimsemek (Cruickshank et al., 1995; Tatar) Sınıf yönetimi Etkin materyal hazırlama ve kullanma Etkili Bir Sınıf Yöneticisi Olarak Öğretmen Sınıfı eğitim için hazırlama Sınıfın kurallarını öğrencilerle belirleyip onlara benimsetmesi Öğretimi i düzenleyip sürdürmesi Öğrencilerin uygun davranmasını sağlaması gerekmektedir Sınıf Yönetimi Etkinlikleri Sınıf ortamının fiziksel düzenlenmesi ile ilgili etkinlikler Plan program etkinlikleri Sınıf içi i ilişkilerin i düzenlenmesine ilişkin etkinlikler Davranış düzenlemelerine ilişkin etkinlikler Zaman yönetimine yönelik etkinlikler Sınıf ortamının düzenlenmesi Sınıfın hareket alanları Öğrencilerin tümünün öğretmeni görebilmesi Öğretim araç gereçlerinin i kolay ulaşılabilirliği Öğrencilerin derse katılımlarının izlenebilmesi Yeterince aydınlık Dinlendirici renklerle boyalı Yeterince havalandırma Gerekli araç gereçlerle ile donatılı Yazı tahtası, sıra, masaa ve sandalyeler l öğrencilerin fiziksel özlliklerine uygun Araç-gereçler öğretimi aksatmayacak şekilde düzenli 4
Yıllık plan, Ünite ve Günlük plan İyi Bir İletişim İçin Göz Önünde Bulundurulması Gereken Noktalar Açıklık ve saydamlık Önmesemek Birbirine gereksinim duymak Biribirinden ayrı davranabilmek Gereksinimleri karşılık olarak giderebilmek Sen mesajı yerine Ben mesajı verin Dinlemek önemli Sınıf Yönetimi Yaklaşımları Baskıcılıktan Demokratikliğe Şekil yönelimlilikten Amaç yönelimliliğe Öğretmen Merkezlilikten Öğrenci merkezliliğe Sınıf Yönetimi Yaklaşımları Gelenkesel Tepkisel ÖnlemselÖ l l Gelişimsel Bütünsel Sınıf Yönetimini Etkileyen Yeni Gelişmeler Sınıf yönetimi ve küreselleșme Sınıf yönetiminde postmodernizim Bilgi toplumu ve bilgi teknolojileri Sınıf yönetimi ve toplam kalite Sınıf yönetimi ve öğrenen örgütler Sınıf yönetimi ve çoklu zeka Öğrenen Örgüt Bir örgütün bașarısının çalıșanalarının sürekli öğrenebilme, öğrendiklerini biribirleriyle paylașabilme yeteneğine bağlı olduğu öne sürülmekte ve örgütün sahip olduğu özelleștirilmiș bilginin giderek daha fazla önem kazandığı gözlenmektedir. 5
Toplam Kalite Öğretmenlerin sınıf yönetimine ilișkin kararlarının öğrencileri kontrolden çok eğitimin kalite ve sirekliliğini sağlamaya yönelik olmalıdır. Otokratik öğretmen Öğrenciler kendilerini denetlemek yerine itaat etmeyi öğrendikleri için özerk bir kișilik geliștirme zorluğu ile karșı karșıya kalırlar. Bağımlılık ilișkisi içinde hayatlarını sürdürmek zorunda kalırlar. 6