T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ Karar N0:2215 12.09.2006 KARAR- _ Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktada Tanyeli köprülü kavşağı; 1/100.0 ölçekli uygulama imar plan değişikliğine ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun 29.08.2006 gün ve 523 raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.09:2006 tarihli toplantısında okundu. Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra;.t.c. Karayollarına ait kavşak projesi yerine, kamulaştırmayı asgari düzeye, indirme amacıyla hazırlanan Konya. Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktaya ilişkin 1/2000 ölçekli nazım imar planı değişikliği Ankara: Büyükşehir Belediye Meclisinin 07.06.2004 gün ve 267 sayılı kararı ile onaylandığı, Günümüze kadar olan gelişmeler sonucunda; Petrol Tur. Ltd. Şti. tarafından söz konusu; nazmı imar planı değişikliği plan notlarındaki Akaryakıt ve LPG İstasyonları yer. alamaz Minimum parsel büyüklüğü 3000 m2'dir kavşak alanında kalan paylar, planlama alanında kalan parsel sahiplerinin kendi rızasıyla, bedelsiz terki halinde E=L 70 olacaktır." Kısmının iptal,,edilerek; meveüti klanımı Akaryakıt İstasyonu olan parselde bu kullanmam ; devamını: sağlayacak düzenlemenin yapılması ve minimum parsel büyüklüğünün 1500m2 olarak belirlenmesi için^yapılan başvurunun reddine ilişkin karar ile plan. notlarının iptali talebiyle Ankara 12. idarem Mahkemesine :(Esas No: 2004/2956) dava açıldığı, dava henüz sonuçlanmadığından anılan nazım imar.planının.halen yürürlükte olduğu, anlaşıldığı, Söz konusu nazım imar planı doğrultusunda 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının hazırlanarak ilçe belediye meclis kararma bağlanması 11.09.2004 gün ve 1592-6198. sayılı İmar Dairesi yazısı ile Çankaya Belediyesine bildirilmesine rağmen bugüne kadar herhangi bir sonuç alınamaması üzerine 23.07.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7c maddesi ile Belediyemize verilen yetki çerçevesinde 1 yıl içerisinde nazım imar planına uygun uygulama imar planı ilçesince yapılmadığından Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 07.06.2004 gün ve 267 sayılı kararı ile onaylanan 1/2000 ölçekli nazım imar plam doğrultusunda İmar Daire Başkanlığınca 1/1000 ölçekli Tanyeli Köprülü Kavşağı Uygulama İmar Planı değişikliği hazırlandığı, Hususları belirlenmiş olup, yapılan değerlendirmeler yollar hariç yaklaşık 96.000 m2 olan planlama alanının, 5393 Sayılı Kanunun 73.maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alam" olarak ilam, 1/2000 ölçekli planın iptaliyle yeni bir plan, proje çalışması yapılmasına ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonu raporu oylanarak oyçokluğu ile kabul edildi.
T.C. ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞPNA BİLİRKİŞİ RAPORU ESAS NO: 2006/2549 DAVACI: Bedia Söylemez, Hüsamettin Öztürk, Yasin Demirci, Mehmet Kahraman Efe DAVALI: Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı KONU: 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesinin Anayasa'ya aykırılığı nedeniyle, anılan maddenin Anayasa Mahkemesi'ne götürülmesi; ve Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı "5393 Sayılı Kanunun 73. maddesi uyarınca Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Proje Alanı olarak ilam" kararının iptali istemi. Bilirkişi Kurulu'ndan, dava konusu Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilanına ilişkin Meclis Kararı'nm, anılan yerin 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesi uyarınca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilanı için gerekli şartları taşıyıp taşımadığı hususları ile imar mevzuatına ilişkin hükümler göz önüne alınarak; şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığının irdelenmesi istenmiştir. KEŞİF VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ Mahkemenizce verilen karara dayanarak 22.06.2007 günü naip üye Sn. İsmail UĞUR başkanlığında dava konusu yerde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır. DOSYA İNCELEMESİ Raporun bu bölümünde dava konusu olaya ilişkin dosyada yer alan bilgi ve belgelerin bir dökümü yapılacaktır. 10.11.2006 Davacılar Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi Üyeleri olarak iptal davası açmışlardır. Dava dilekçesinde: 1) İptale konu olan plan değişikliği kararının açıkça hukuka aykırı olduğu; anılan karar ile Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarı'nm kesiştiği noktada, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi 'nin 07.06.2004 tarih ve 267 sayılı kararı ile 1/2000 Ölçekli Nazım İmar Planı değişikliğinin onaylandığı, 2) Anılan Büyükşehir Belediye Meclis kararında "Petrol Tur. Ltd. Şti. tarafından, söz konusu nazım plan değişikliğindeki 'Akaryakıt ve LPG istasyonları yer alamaz. Minimum parsel büyüklüğü 3000 m2'dir. Kavşak alanında kalan paylar, planlama alanında kalan parsel sahiplerinin kendi rızasıyla bedelsiz terki halinde E=1.70 olacaktır.' kısmının iptal edilerek mevcut kullanımı Akaryakıt İstasyonu olan parselin bu kullanımının devamını sağlayacak düzenleme yapılması ve minimum parsel büyüklüğünün 1500 m2 olarak belirlenmesi için yapılan başvurunun reddine ilişkin karan ile plan notlarının iptali talebiyle Ankara 12. İdare Mahkemesi'nde dava açıldığı; dava henüz sonuçlanmadığından anılan nazım imar planının ı_ halen yürürlükle olduğunun anlaşıldığı"
"söz konusu nazını imar planı doğrultusunda 1/1000 uygulama imar planlarının hazırlanması Çankaya Belediyesi'ne bildirilmesine karşın, bugüne kadar herhangi bir sonuç alınmaması nedeniyle 07.06.2004 tarih ve 267 sayılı kararla onaylanan 1/2000 ölçekli Nazım İmar Planı doğrultusunda İmar Daire Başkanlığı'nca 1/1000 Ölçekli Tanyeli Kavşağı'nın Uygulama İmar Planı değişikliği hazırlandığı" "yollar hariç 96.000 m 2 olan planlama alanının 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesi uyarınca Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak ilanı, 1/2000 ölçekli planın iptaliyle yeni bir plan, proje çalışması yapılması" hususlarının belirtildiği ve Belediye Meclis Kararı'nın kendi içinde çelişkiler içerdiği, 3) Bu karardan, amacın öncelikle iptal edilen ancak yargılaması devam ettiği için hala yürürlükte bulunan 1/2000 Nazım İmar Planı doğrultusunda hazırlanan 1/1000 Ölçekli Tanyeli Köprülü Kavşağı Uygulama İmar Planı değişikliği yapılması olduğunun anlaşıldığı, 4) Plan değişikliği yapılan alanın sadece 96.000 m 2 olması nedeniyle, 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesinin 4.fıkrasında belirtilen "...bir yerin kentsel dönüşüm alanı ilan edilebilmesi için;... o yerin en az 50.000 m 2 olması" koşulunu taşıdığı için, o madde hükmünde belirtilen diğer koşulların hiç biri gerçekleşmeden, plan değişikliğine konu alanın "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Proje Alanı" olarak ilan edilmesine karar verildiği, 5) Ayrıca daha önce onaylanmış olan ve buna göre 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı yapılması görüşülen iptale konu edilen kararda 1/2000 ölçekli planın iptaline ve yeni bir plan yapılması konusunda çalışılmasına karar verildiği, 6) Dolayısıyla, kararın en başında belirtilen 1/2000 Ölçekli Nazım İmar Planı'na göre 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliği yapılması amacından ayrılarak, plan değişikliği yapılacak alanda sadece alanın genişliğine dayanılarak 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesinde belirtilen koşulu sağladığı için "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" ilanı kararı alındığı, 7) Davalı idarenin dönüşüm alanı projesi bulunmadığının, bu hususa yönelik planlama tekniklerine ilişkin bir hazırlığı olmadığının meclis kararından açıkça anlaşıldığı; işlemin hangi amaca hizmet ettiğinin, neden imarlı bir alanın imarsız hale dönüştürüldüğünün anlaşılamadığı, 8) Davalı idarece Belediye Kanunu'nun 73. maddesine aykırı işlem tesis edildiği, 73. madde 9) uyarınca belediyelerin bir yerde "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi" uygulayabilmesi için yasanın belirlediği sebep unsurunun; kentsel gelişime uygun olarak Eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, Konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, Deprem riskine karşı tedbirler almak, Kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak amacıyla hareket edilmesi olduğu, 10) Bu durumda yasada belirlenen sebebin dışına çıkılarak önceden onaylanan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli tüm imar planlarının iptalini ve her türlü imar uygulamasını durduracak şekilde işlem tesis edilmesinin, işlemi sebep, konu ve maksat unsuru yönünden sakatlamakta olduğu, 11) İptali talep edilen davalı idare işleminin eşit imar hakkını zedelemekte olduğu, 12) Danıştay 6. Dairesi'nin bir kararında "İmar planlarında çevre imar adalarıyla eşitlik sağlayacak şekilde uygulama yapılmasının kamu yararına uygun olduğu" belirtilmiş olup, dava konusu işlemin yerleşik Danıştay içtihatlarına da aykırılık oluşturduğu, 13) Mevcut imar planının iptali için öneri imar planına sahip olmak gerekirken, davalı idarenin 1/5000 planı hükümsüz kılarak sadece yeni proje alanı sınırı belirlediği; dayanak olarak kullanılacak bir imar planı olmadığından mülkiyet belirsizliği sorununun ortaya çıktığı, 14) TMMOB Şehir Plancıları Odası'nm 31.03.2005 tarihli bildirgesinde kamu yararı gözetmeksizin belirlenen bu tür proje alanlarına karşı olduklarının belirtildiği, 15)5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesinin Anayasa'ya aykırı olup iptalinin gerektiği; anaysal düzenlemelere karşın, anılan yasa hükmü ile, idarelerce mevcut yasal düzenlemeler ve mevcut imar planları uyarınca verilen imar, ruhsat ve inşaat haklarının yok sayıldığı, bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin ve mülkiyet haklarının ihlal edildiği, 16) Danıştay ve Yargıtay'ca verilen kararlarda da belirtildiği gibi, nazım imar planlarının ve bunlara uygun olarak düzenlenecek uygulama imar planlarının kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda tasarlanmaları, kişisel menfaatler dışında planlanmaları gerektiği; ancak dava konusu plan değişikliği kararının kamu menfaati gözetilerek oluşturulduğunun söylenemeyeceği, 17) Dava konusu işlemin uygulamaya konması üzerine hukuka aykırı olarak gerçekleşen imar uygulamalarının (yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgeleri) kazanılmış hak olacağı ve davalı idarenin haksız rant amacının gerçekleşmiş olacağı, Belirtilmektedir. 26.01.2007 Davalı Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı'nın dilekçesinde,
1) Karayolları Genel Müdürlüğü'ne ait kavşak projesi yerine, kamulaştırmayı asgari düzeye indirmek amacıyla hazırlanan Konya Yolu ve Çetin Emeç Bulvarı'mn kesiştiği noktaya ilişkin 1/2000 Ölçekli Nazım İmar Planı değişikliğinin, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 19.03.2004 gün ve 117 sayılı kararı ile onaylandığı, 2) Söz konusu Nazım İmar Planı değişikliğinde yapılaşmaya ilişkin, "Kentsel çalışma alanlarında kamu kuruluşları, ticari büro servisleri, ticaret merkezleri, sergi, basın yayın tesisleri vb. tesisler yer alabilir. Akaryakıt ve LPG istasyonları yer alamaz. Minimum parsel büyüklüğü 3000 m 2, Emaks= 1.00, Hmaks= serbesttir." "Kavşak alanında kalan paylar, planlama alanında kalan parsel sahiplerinin kendi rızasıyla bedelsiz terki halinde Emaks=1.60 olacaktır." "1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı tek etapta yapılacaktır." şeklinde üç adet plan notu getirildiği, 3) Bu plan değişikliğine ilan süresi içinde inşaat yoğunluğunun yükseltilmesine yönelik itirazlar olduğu, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 07.06.2004 gün ve 267 sayılı kararı ile E=1.00 olan yapı yoğunluğunun E=1.60'a, E=1.60 olan yapı yoğunluğunun E=l.70'e çıkarıldığı, 4) Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 07.06.2004 gün ve 267 sayılı kararı ile onaylanan plana ilan süresi içinde itiraz edildiği, "Akaryakıt ve LPG istasyonları yer alamaz." plan notunun iptal edilerek minimum 3000 m 2 oalrak belirlenen parsel büyüklüğünün 1500 m 2 olarak belirlenmesinin istendiği, 5) Petrol Tur. Ltd. Şirketi tarafından yapılan bu itirazın Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi' nin 14.09.2004 gün ve 590 sayılı kararı ile reddedildiği ve 07.06.2004 gün ve 267 sayılı kararla onaylanan Nazım İmar Plam'nın kesinleştiği, 6) 07.06.2004 gün ve 267 sayılı kararla onaylanan Nazım İmar Plam'nın iptali nedeniyle yeni bir plan proje çalışması yapmanın zorunlu hale geldiği ve bu amaçla Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı kararı ile onaylanan Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak ilan edildiği, 7) Bu ilan ile kamulaştırmayı asgari düzeye indirmenin ve proje alanı içinde bulunan hak sahiplerine yine proje içinde yer göstermenin amaçlandığı, Belirtilmektedir. GÖRÜŞ GELİŞTİRME Raporun bu bölümünde dava dosyasında sunulan bilgi ve belgeler ile keşif esnasında verilen bilgiler ışığında dava konusu Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilanına ilişkin Meclis Kararı'nm, anılan yerin 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesi uyarınca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilani için gerekli şartları taşıyıp taşımadığı hususları ile imar mevzuatına ilişkin hükümler göz önüne alınarak; şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığı irdelenecektir. Dava dosyasında bilgi ve belgelerin incelenmesinden davaya konu bu alana ilişkin olarak 07.06.2004 tarihinde Büyükşehir Belediye Meclisinin 267 sayılı kararıyla 1/2000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yapıldığı; bu plana ve plan notlarına karşı Ankara 12. İdare Mahkemesinde 2004/2956 esas sayılı dava açıldığı ancak sonuçlanmadığı; davaya konu olan Büyükşehir Belediyesinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı meclis kararıyla yollar hariç 96,000 m2 olan dava konusu plan alanının 5393 sayılı Kanunun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı" olarak ilan edildiği ve aynı karar kapsamında dava süreci dava etmekte olan mevcut planın iptaline ve yeni bir plan-proje çalışması yapılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır. Bilirkişi Kurulumuz, Mahkemenizce yöneltilen sorular çerçevesinde incelemesini iki bölümde ele almaktadır: Öncelikle davaya konu alanın 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinde ^ belirlenen tanımlar kapsamında Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı olarak ilan edilmeye uygun olup olmadığı konusu irdelenecek; ikinci olarak davaya konu işlem planlama esasları, şehircilik ilkeleri ve kamu yaran esası çerçevesinde değerlendirilecektir. 1. 5393 Savın Belediye Kanununun 73. Maddesi Kapsamında Değerlendirme 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinde Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan edilebilecek alanların özellikleri ve ilan koşulları belirtilmektedir: Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı MADDE 73.- Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun karan ile ilân edilir.
± Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilân edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az ellibin metrekare olması şarttır. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır. Kentsel dönüşüm ve gelişim projesi kapsamında bulunan mülk sahipleri tarafından açılacak davalar, mahkemelerde öncelikle görüşülür ve karara bağlanır. Yukarıda verilen ilgili yasa maddesinin ilk fıkrasında Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan edilerek dönüşüm projesi uygulanabilecek alanların özellikleri belirtilmektedir. Buna göre dönüşüm alanı uygulanacak kent parçaları iki şekilde tarif edilmektedir: Kentin eskiyen ve yeniden geliştirilmesine gereksinim duyulan kısımları; kentin korunması gereken tarihi ve kültürel dokusu. Davaya konu alan Tanyeli Kavşağını içine alan ve gerek Konya Yolu üzerinde gerekse Söğütözü Bulvarı çeresinde eskimiş, yaşam kalitesi açısından iyileştirme gereksinimi olduğu gözlenen yapıların bulunduğu kent kısımlarını içermektedir. Öncelikle, bu tür alanların belirlenen kentsel dönüşüm sınırı içinde kalan alanın oldukça sınırlı bir bölümünü teşkil ettiğini belirtmek gerekir. Yine de, bu alanların kendiliğinden dönüşemediği ve kent için önemli bir sorun alan teşkil ettiği açıktır ve bu açıdan burada özel proje yaklaşımlarıyla dokunun ele alınması ve yeniden geliştirilmesi anlamlı görülmektedir. Öte yandan, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı ilan edilen alanın sınırları içinde yukarıdaki tanıma uymayan alanlar da mevcuttur. Özellikle Konya Yolu üzerindeki akaryakıt istasyonları 1 ile Tanyeli Kavşağının batısında yer alan kavşak etrafında zaten yapılaşmasını tamamlamış olan veya yapılaşmakta olan alanlar mevcuttur. Bu alanların dönüşüm alanı sınırı içine alınmasının tek gerekçesinin, davası sonuçlanmamış olan önceki nazım plan sınırları içinde bulunması olduğu anlaşılmaktadır. Bir başka deyişle, davası sürmekte olan 1/2000 ölçekli nazım imar planının plan sınırları olduğu gibi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanının sınırları olarak benimsenmiştir. Oysa kentsel dönüşüm yaklaşımı ilgili yasa maddesinde de belirtildiği gibi alışılagelmiş imar planı uygulamasından farklı olan bir yaklaşım içinde alanın projelendirilmesine olanak tanımakta olup, kentsel dönüşüm projesi ilan edilecek alanın ayrıntılı ve derinlemesine incelemesi yapıldıktan sonra bu sınırın belierlenmesi gerekir. Yaklaşıma ilişkin değerlendirmeler aşağıdaki bölümde yapılacaktır. Dava konusu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı sınırları içinde kalan alan incelendiğinde (Şekil 1) bu alanın neredeyse tamamına yakını kavşak alanı ve bunun bağlantılarını içermektedir. Dolayısıyla yapılan işlemin temelinde Tanyeli Kavşağı Projesinin gerçekleştirilmesi amacının yattığı anlaşılmaktadır. 5393 sayılı yasanın 73. maddesindeki tanımlar çerçevesinde ele alındığında, bir kavşak projesinin kentsel dönüşüm proje ve programlarına konu olamayacağı açıktır. Bir kavşak projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla kentsel dönüşüm projesi uygulanması söz konusu değildir ve ilgili yasa maddesine bu yönüyle aykırılık taşımaktadır. Özetlemek gerekirse, davaya konu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Sınırı içinde gerçekten de kentsel dönüşüm gereksinimi olan alanların bulunduğu görülmekle beraber, hem bu alanlar sınırlıdır, hem de böyle bir dönüşüme konu olması mümkün olmayan alanlar da bulunmaktadır. Bu yönüyle, belirlenen alanın tümünün ilgili yasa maddesinde belirlenen tanıma uymadığı anlaşılmaktadır. Daha da önemlisi, belirlenen şuurlar içinde kalan alanın büyük bölümünün Tanyeli Kavşağı olduğu görülmekte olup, kavşak projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projesi yapılması ilgili yasada yer alan tanımlara aykırı olup, bu yönüyle de belirlenen alan sınırları sakıncalı bulunmaktadır. Şekil 1: İlan edilen Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı sınırları içinde kalan alanın oldukça bir büyük bölümü Tanyeli Kavşağı ve bu kavşağın batısında yer alan Söğütözü Bulvarı üzerindeki kavşak kaplamaktadır. 2. Dava Konusu İşlemin Planlama Yaklaşımı Olarak Değerlendirilmesi Dava konusu alanda Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Sınırı belirlenerek mevcut nazım imar planının iptal edilmesi yaklaşımının şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından bazı sakıncalar barındırdığı tespit edilmiştir:
Öncelikle, yukarıda da belirtildiği gibi önceki nazım imar planının plan sınırları temel alınarak aynı sınır kentsel dönüşüm proje alanının sınırı olarak belirlenmiştir. Tarafımıza sunulan bilgi ve belgelerden, dönüşüm alanı sınırının, mevcut dokununun sorun alanlarına ilişkin bir durum analizi yapılmadan tespit edildiği anlaşılmaktadır. Oysa kentsel dönüşüm projesine dahil edilecek alanlara ilişkin belirtilen tür bir analiz çalışmasının yapılması son derece önemlidir. Ancak böyle bir analiz çalışmasının sonuçlarına dayanarak kentsel dönüşüm alanının sınırları gerekçelendirilebilir. İkinci olarak kentsel dönüşüm sınırları belirlenen alanda nasıl bir projelendirme yapılacağı; dönüşüm sonucunda elde edilecek kent dokusunun mekansal organizasyonunun nasıl olacağı; nasıl bir model uygulanacağı, hak sahiplerine nerede ve nasıl konut alanları sağlanacağı, finansman boyutu ve uygulama programının ne olduğu konusunda bir çalışma yapılmadığı anlaşılmaktadır. 5393 sayılı yasa belediyelere kentsel dönüşüm projeleri uygulama yetkisi vermekte ve proje alanının sınırlarını ilan etme yetkisi tanımaktadır; ancak görece henüz yeni olan bu yasa maddesinin uygulanmasındaki önemli bir yaklaşım sorunu, projenin içeriğine ve yukarıda sıralanan konulara ilişkin bir çalışmanın yapılmadan sadece sınırların ilan edilmesidir. Bu durum, dava konusu alanda da mevcut planın iptal edilmesi sonucu, alanı plansız hale getirmiş ve önerilen plan kararı yukarıdaki konuları içeren bir açıklama ve ayrıntılı projesiyle beraber geliştirilmediği için, alanın nasıl geliştirileceğine ilişkin bir belirsizlik yaratmıştır. Belediyelerin plan işlemleri ile içeriğinin ne olduğuna ilişkin bilgiler içermeyen ve daha önemlisi belirsizlikler getiren bir yaklaşımla mekan planlamasını ele alması şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından sakıncalı olduğu gibi, kamu yararına olduğu da söylenemez. Üçünü olarak, kentsel dönüşüm olgusu sadece fiziksel çevrenin iyileştirilmesi ve dönüştürülmesi olarak algılanmamalıdır. Alandaki sosyal, ekonomik, çevresel sorunlara yönelik incelemelerin ve bunların iyileştirilmesine yönelik programların hazırlanması gerekir. Yapılan işlemde ise temelde Tanyeli Kavşağı'nm yeni bir kavşak sistemiyle inşasının asıl amaç olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, bu alanın içinde aslında dönüşüme konu olacak alanlar olmakla beraber, yaklaşımın temelde kavşak alanının oluşturulması için gerekli arsaların elde edilmesi düzeyine indirgendiği izlenimi oluşmaktadır. Yukarıda da belirtildiği ve Şekil l'de verilen şemada görüldüğü gibi, davaya konu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı sınırları içindeki bölgenin tamamına yakın bölümü kavşak alam ve bunun bağlantılarını içermektedir. Bir kavşak projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla kentsel dönüşüm projesi uygulanması, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, ve günümüzde kabul gören kentsel dönüşüm yaklaşımlarına aykırı olduğu gibi, 5393 sayılı yasanın 73. maddesinde verilen tanımlarla da. bağdaşmamaktadır. Son olarak, dava konusu işlemin, alana ilişkin mevcut nazım imar planına yönelik dava devam ederken belediye meclisince kabul edildiği ve davası süren planın iptali yönünde ifadenin ilgili meclis kararında yer aldığı görülmektedir. Alanın mekansal organizasyonunu ve plan sürecini yakından ilgilendiren ve belki bu alanda gelecekteki plan kararlarının şekillenmesinde etkili olacak Mahkeme kararı beklenmeden, aynı alanda yeni bir plan sürecinin başlatılması, ve yukarıda belirtildiği gibi bu yeni plan sürecinin içeriğinin tarif edilmemiş ve son derece belirsiz olması da planlama yaklaşımı olarak Bilirkişi Kurulumuzca doğru bulunmamaktadır. SONUÇ Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı "5393 Sayılı Kanunun 73. maddesi uyarınca Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak ilanı" kararının iptali istemi ile açılan davada, Bilirkişi Kurulumuz: Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak ilan edilen alan içinde dönüşüme konu olamayacak alanların da bulunması, ayrıca alanın büyük bölümünün yol kavşağı yapımını ve bu kavşağın bağlantılarını içermesi nedeniyle, 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde belirlenen tanımlara aykırılık taşıdığı; Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilan edilerek mevcut (ve davası sürmekte olan) nazım imar planının iptal edildiği, uygulanacak plan, proje ve
Sonucuna varmıştır. programa ilişkin çözümlemelerin sunulmadığı ve yapılmadığı anlaşılan plan yaklaşımının, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kentsel dönüşüm yaklaşımları çerçevesinde önemli sakıncalar barındırdığı Konuyu saygılarımızla bilgilerinize sunarız. 28.08.2007 6
T.C. ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ 72/ ESAS NO : 2006/2549 DAVACI VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN : Bedia Söylemez - Hüsamettin Öztürk Yasin Demirci - Mehmet Kahraman Efe VEKİLİ : Av. Muzaffer YILMAZ Cinnah Caddesi No. 17/15 Çankaya - ANKARA KARŞI TARAF (DAVALI) ; Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı - ANKARA VEKİLİ : Av. Daniye ÖZTÜRK ZAT Aynı Yerde İSTEMİN ÖZETİ : Davacıların Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktanın 5393 sayılı Kanununun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilanına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı kararının iptali ile yürütmesinin durdurulması istemidir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Ankara 9. İdare Mahkemesince işin gereği görüşüldü: Dava, davacıların Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktanın 5393 sayılı Kanununun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilanına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı kararının iptali ile yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi istemiyle açılmıştır. 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinde, "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak alanlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilân edilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilân edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az ellibin metrekare olması şarttır." hükmü bulunmaktadır. Dava dosyasının incelenmesinden, Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktaya ilişkin olarak 07.06.2004 tarihinde Büyükşehir Belediye Meclisinin 267 sayılı karanyla 1/2000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yapıldığı; bu plana ve plan notlarına karşı Ankara 12. İdare Mahkemesinde 2004/2956 esas sayılı dava açıldığı ve sonuçlanmadığı; davaya konu olan Büyükşehir Belediyesinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı meclis kararıyla yollar hariç 96,000 m2 olan dava konusu plan alanının 5393 sayılı Kanunun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı" olarak ilan edildiği ve aynı karar kapsamında dava süreci devam etmekte olan mevcut planın iptaline ve yeni bir plan-proje çalışması yapılmasına karar verildiği, bu davanın da söz konusu alanın 5393 sayılı Kanunun 73. madde kapsamında kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilebilecek yerlerden olmadığı ileri sürülerek anılan belediye meclisi kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır. Olayda, Mahkememizce 01.03.2007 günlü ara kararı ile dava konusu Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilanına ilişkin Meclis Kararının, anılan yerin 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesi uyarınca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı İlanı için gerekli şartlan taşıyıp taşımadığı hususları ile imar mevzuatına ilişkin hükümler göz önüne alınarak; şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığının tespiti amacıyla keşif ve bilirkişi incelemesi
T.C. ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/2549 ı yaptırılmasına karar verilmiş olup, naip üye gözetiminde 22.06.2007 gününde yapılan keşif sonucunda Orta Doğu Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim üyelerinden oluşan üç kişilik bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan ve 03.09.2007 tarihinde Mahkememize sunulan raporda özetle, davaya konu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Sınırı içinde gerçekten de 5393 sayılı Kanun bağlamında kentsel dönüşüm gereksinimi olan alanların bulunduğu görülmekle beraber bu alanların sınırlı olduğu bu yönüyle, belirlenen alanın tümünün ilgili yasa maddesinde belirlenen tanıma uymadığı, daha da önemlisinin, belirlenen sınırlar içinde kalan alanın büyük bölümünün Tanyeli Kavşağı olduğunun görülmekte olup, kavşak projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projesi yapılmasının ilgili yasada yer alan tanımlara aykırı olduğu, ayrıca davası sonuçlanmamış 1/2000 ölçekli nazım imar planının plan sınırları temel alınarak aynı sınırın kentsel dönüşüm proje alanının sınırı olarak belirlenmesi nedeniyle dönüşüm alanı sınırının mevcut dokunun sorunlu alanlarına ilişkin bir durum analizi yapılmadan tespit edildiği, ikinci olarak; kentsel dönüşüm sınırları belirlenen alanda nasıl bir projelendirme yapılacağı; dönüşüm sonucunda elde edilecek kent dokusunun mekansal organizasyonunun nasıl olacağı, nasıl bir model uygulanacağı, hak sahiplerine nerede ve nasıl konut alanları sağlanacağı, finansmm boyutu ve uygulama programının ne olduğu konusunda bir çalışma yapılmadığının anlaşıldığı, 5393 sayılı yasanın belediyelere kentsel dönüşüm projeleri uygulama ve proje alanının sınırlarını ilan etme yetkisini tanımakta olduğu; ancak görece henüz yeni olan bu yasa maddesinin uygulanmasındaki önemli bir yaklaşım sorunu, projenin içeriğine ve yukarıda sıralanan konulara ilişkin bir çalışmanın yapılmadan sadece sınırların ilan edilmesi ve mevcut planın iptal edilmesi sonucu, alanı plansız hale getirmiş ve önerilen plan kararı yukarıdaki konuları içeren bir açıklama ve ayrıntılı projesiyle beraber geliştirilmediği için, alanın nasıl geliştirileceğine ilişkin bir belirsizlik yarattığı, Belediyelerin plan işlemleri ile içeriğinin ne olduğuna ilişkin bilgiler içermeyen ve daha önemlisi belirsizlikler getiren bir yaklaşımla mekan planlamasını ele almasının şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından sakıncalı olduğu gibi, kamu yararına olduğununda söylenemeyeceği, üçüncü olarak, kentsel dönüşüm olgusunun sadece fiziksel çevrenin iyileştirilmesi ve dönüştürülmesi olarak algılanmaması gerektiği, alandaki sosyal, ekonomik, çevresel sorunlara yönelik incelemelerin ve bunların iyileştirilmesine yönelik programların hazırlanması gerektiği, yapılan işlemde ise temelde Tanyeli Kavşağı'nm yeni bir kavşak sistemiyle inşasının asıl amaç olduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla, bu alanın içinde aslında dönüşüme konu olacak alanlar olmakla beraber, yaklaşımın temelde kavşak alanının oluşturulması için gerekli arsaların elde edilmesi düzeyine indirgendiği, davaya konu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı sınırlan içindeki bölgenin tamamına yakın bölümünün kavşak alanı ve bunun bağlantılarını içermekte olduğu, bir kavşak projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla kentsel dönüşüm projesi uygulanması, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, ve günümüzde kabul gören kentsel dönüşüm yaklaşımlarına aykırı olduğu gibi, 5393 sayılı yasanın 73. maddesinde verilen tanımlarla da bağdaşmadığı, son olarak, dava konusu işlemin, alana ilişkin mevcut nazım imar planına yönelik dava devam ederken belediye meclisince kabul edildiği ve davası süren planın iptali yönünde ifadenin ilgili meclis kararında yer aldığının görüldüğü, alanın mekansal organizasyonunu ve plan sürecini yakından ilgilendiren ve belki bu alanda gelecekteki plan kararlarının şekillenmesinde etkili olacak Mahkeme kararı beklenmeden, aynı alanda yeni bir plan sürecinin başlatılması ve yukarıda belirtildiği gibi bu yeni plan sürecinin içeriğinin tarif edilmemiş ve son derece belirsiz olmasının da planlama yaklaşımı olarak doğru olmadığı, sonuç olarak Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak ilan edilen alan içinde dönüşüme konu olamayacak alanların da bulunması, ayrıca alanın büyük bölümünün yol kavşağı yapımını ve bu kavşağın bağlantılarını içermesi nedeniyle, 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde belirlenen tanımlara aykırılık taşıdığı, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilan edilerek mevcut (ve davası sürmekte olan) nazım imar planının iptal edilmediği, uygulanacak plan, proje ve programa ilişkin çözümlemelerin sunulmadığı ve yapılmadığı anlaşılan plan yaklaşımının, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kentsel dönüşüm yaklaşımları çerçevesinde önemli sakıncalar barındırdığı belirtilmiştir. Yukarıda özetlenen bilirkişi raporundaki tespitler Mahkememizce hüküm tesisi için yeterli olup, bilirkişi raporuna davalı idarece yapılan itirazlar yerinde görülmemiştir.
T.C. ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/2549 Sonuç olarak,* kentsel dönüşüm Ve gelişim proje alanı olarak ilan edilen alanın büyük bölümünün, Tanyeli Kavşak Projesinin ve bağlantılarının gerçekleştirilmesine yönelik olduğu ve yaklaşımın temelde kavşak alanının oluşturulması içiri arsa elde edilmesi düzeyine indirgendiği, 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde, kentsel dönüşüm projelerinin ancak kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek veya kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak amacıyla yapılabileceği belirlenmiş olmasına karşın, ilan edilen alanın bu Yasa maddesinde belirlenen tanıma ve amaca uymadığı, uygulanacak plan, proje ve programa ilişkin bir çalışmanın da yapılmadığı ve özetle, kentsel dönüşüm ilkelerine şehircilik ve planlama esaslarına aykırı olduğu açıktır. Bu durumda, Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktanın 5393 sayılı Kanununun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilanına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı kararının, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, imar mevzuatı ve kamu yararına aykırı olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğurabileceğinden 2577 Sayılı Yasanın 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın dava sonuna kadar yürütmenin durdurulmasına, kararın tebliğini izleyen günden itibaren (7) gün için Ankara Bölge İdare Mahkemesi'nde itiraz yolu açık olmak üzere, 15.11.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi. BAŞKAN Berrin KARINCA 32818 UYE İsmail UĞUR 94873 UYE İrfan ÇAKMAK 101136 İ.U.23.11.2007 M/T-26.12.07
T.C. ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/2549 KARAR NO : 2008/1475 DAVACI : 1-Bedia Söylemez ( 2-Hüsamettin Öztürk 3-Yasin Demirci 4-Mehmet Kahraman Efe VEKİLİ : Av. Muzaffer YILMAZ Cinnah Caddesi No. 17/15 Çankaya - ANKARA DAVALI VEKİLİ : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı - ANKARA : Av. Daniye ÖZTÜRK ZAT- (Aynı Yerde) DAVANIN ÖZETİ : Davacıların Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktanın 5393 sayılı Kanununun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilanına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı kararının, söz konusu alanın 5393 sayılı Kanunun 73. maddesinde aranılan şartları taşımadığı ileri sürülerek iptali istemidir. SAVUNMANIN ÖZETİ : Davanın öncelikle süre aşımı ve ehliyet yönlerinden reddi gerektiği, dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olarak tesis edildiği, haksız açıldığı ileri sürülen davanın reddi gerektiği savunulmuştur. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Ankara 9. İdare Mahkemesince, önceden belirlenen 23.06.2008 tarihinde yapılan ve davacılar vekiii Av. Suzan Yücel'in 1, davalı idare vekili Av. Özlem Altunsaban'ın katıldığı duruşmada, taraflara usulüne uygun söz verilerek dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek ve davacının Anayasa aykırılık iddiası, davalı idarenin de usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü: Dava, davacıların Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktanın 5393 sayılı Kanununun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilanına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır. 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinde, "Belediye, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek; konut alanları, sanayi ve ticaret alanları, teknoloji parkları ve sosyal donatılar oluşturmak, deprem riskine karşı tedbirler almak veya kentin tarihî ve kültürel dokusunu korumak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine konu olacak aianlar, meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ile ilân edilir. Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili resim ve harçların dörtte biri alınır. Bir yerin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilân edilebilmesi için; o yerin belediye veya mücavir alan sınırları içerisinde bulunması ve en az eilibin metrekare olması şarttır." hükmü bulunmaktadır. Dava dosyasının incelenmesinden, Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktaya ilişkin olarak 07.06.2004 tarihinde Büyükşehir Belediye Meclisinin 267 sayılı karanyla 1/2000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yapıldığı; bu plana ve plan notlarına karşı Ankara 12. İdare Mahkemesinde 2004/2956 esas sayılı dava açıldığı ve sonuçlanmadığı; davaya konu olan Büyükşehir Belediyesinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı meclis kararıyla yollar hariç 96,000 m2 olan dava konusu plan alanının 5393 sayılı Kanunun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı" olarak ilan edildiği ve aynı karar kapsamında dava
ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO : 2006/2549 KARAR NO : 2008/1475 süreci devam etmekte olan mevcut planın iptaline ve yeni bir plan-proje çalışması yapılmasına karar verildiği, bu davanın da söz konusu alanın 5393 sayılı Kanunun 73. madde kapsamında kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilebilecek yerlerden olmadığı ileri sürülerek anılan belediye meclisi kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır. Olayda, Mahkememizce 01.03.2007 günlü ara kararı ile dava konusu Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı ilanına ilişkin Meclis Kararının, aralan yerin 5393 Sayılı Kanun'un 73. maddesi uyarınca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı İlanı için gerekli şartlan taşıyıp taşımadığı hususları ile imar mevzuatına ilişkin hükümler göz önüne alınarak; şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığının tespiti amacıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, naip üye gözetiminde 22.06.2007 gününde yapılan keşif sonucunda Orta Doğu Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü öğretim üyelerinden oluşan üç kişilik bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan ve 03.09.2007 tarihinde Mahkememize sunulan raporda özetle, davaya konu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı Sınırı içinde gerçekten de 5393 sayılı Kanun bağlamında kentsel dönüşüm gereksinimi olan alanların bulunduğu görülmekle beraber bu alanların sınırlı olduğu bu yönüyle, belirlenen alanın tümünün ilgili yasa maddesinde belirlenen tanıma uymadığı, daha da önemlisinin, belirlenen sınırlar içinde kalan alanın büyük bölümünün Tanyeli Kavşağı olduğunun görülmekte olup, kavşak projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projesi yapılmasının ilgili yasada yer alan tanımlara aykırı olduğu, ayrıca davası sonuçlanmamış 1/2000 ölçekli nazım imar planının plan sınırları temel alınarak aynı sınırın kentsel dönüşüm proje alanının sınırı olarak belirlenmesi nedeniyle dönüşüm alanı sınırının mevcut dokunun sorunlu alanlarına ilişkin bir durum analizi yapılmadan tespit edildiği, ikinci olarak; kentsel dönüşüm sınırları beiirienen alanda nasıl bir projelendirme yapılacağı; dönüşüm sonucunda elde edilecek kent dokusunun mekansal organizasyonunun nasıl olacağı, nasıl bir model uygu'anacağı, hak sahiplerine nerede ve nasıl konut alanları sağlanacağı, finansının boyutu ve uygulama programının ne olduğu konusunda bir çalışma yapılmadığının anlaşıldığı, 5393 sayılı yasanın belediyelere kentsel dönüşüırf projeleri uygulama ve proje alanının sınırlarını ilan etme yetkisini tanımakta olduğu; ancak görece henüz yeni olan bu yasa maddesinin uygulanmasındaki önemli bir yaklaşım sorunu, projenin içeriğine ve yukarıda sıralanan konulara ilişkin bir çalışmanın yapılmadan sadece sınırların ilan edilmesi ve mevcut planın iptal edilmesi sonucu, alanı plansız hale getirmiş ve önerilen plan kararı yukarıdaki konuları içeren bir açıklama ve ayrıntılı projesiyle beraber geliştirilmediği için, alanın nasıl geliştirileceğine ilişkin bir belirsizlik yarattığı, Belediyelerin plan işlemleri ile içeriğinin ne olduğuna ilişkin bilgiler içermeyen ve daha önemlisi belirsizlikler getiren bir yaklaşımla mekan planlamasını ele almasının şehircilik ilkeleri ve planlama esasları açısından sakıncalı olduğu gibi, kamu yararına olduğunun da söylenemeyeceği, üçüncü oiarak, kentsel dönüşüm olgusunun sadece fiziksel çevrenin iyileştirilmesi ve dönüştürülmesi olarak algılanmaması gerektiği, alandaki sosyal, ekonomik, çevresel sorunlara yönelik incelemelerin ve bunların iyileştirilmesine yönelik programların hazırlanması gerektiği, yapılan işiemde ise temelde Tanyeli Kavşağı'nın yeni bir kavşak sistemiyle inşasının asıl amaç olduğunun anlaşıldığı, dolayısıyla, bu alanın içinde aslında dönüşüme konu olacak alanlar olmakla beraber, yaklaşımın temelde kavşak alanının oluşturulması için gerekli arsaların elde edilmesi düzeyine indirgendiği, davaya konu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı sınırlan içindeki bölgenin tamamına yakın bölümünün kavşak alanı ve bunun bağlantılarını içermekte olduğu, bir kavşak projesinin gerçekleştirilmesi amacıyla kentsel dönüşüm projesi uygulanması, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, ve günümüzde kabul gören kentsel dönüşüm yaklaşımlarına aykırı olduğu gibi, 5393 sayılı yasanın 73. maddesinde verilen tanımlarla da bağdaşmadığı, son olarak, dava konusu işlemin, alana ilişkin mevcut nazım imar planına yönelik dava devam ederken belediye meclisince kabul edildiği ve davası süren planın iptali yönünde ifadenin ilgili meclis kararında yer aldığının görüldüğü, alanın mekansal organizasyonunu ve plan sürecini yakından ilgilendiren ve belki bu alanda gelecekteki plan kararlarının şekillenmesinde etkili olacak Mahkeme kararı beklenmeden, 2
ANKARA 9. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO :2006/2549 KARAR NO : 2008/1475 aynı alanda yeni bir plan sürecinin başlatılması ve yukarıda belirtildiği gibi bu yeni plan sürecinin içeriğinin tarif edilmemiş ve son derece belirsiz olmasının da planlama yaklaşımı olarak doğru olmadığı, sonuç olarak Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı olarak ilan edilen alan içinde dönüşüme konu olamayacak alanların da bulunması, ayrıca alanın büyük bölümünün yol kavşağı yapımını ve bu kavşağın bağlantılarını içermesi nedeniyle, 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde belirlenen tanımlara aykırılık taşıdığı,- Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı itan edilerek mevcut (ve davası sürmekte olan) nazım imar planının iptal edilmediği, uygulanacak plan, proje ve programa ilişkin çözümlemelerin sunulmadığı ve yapılmadığı anlaşılan plan yaklaşımının, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kentsel dönüşüm yaklaşımları çerçevesinde önemli sakıncalar barındırdığı belirtilmiştir. Yukarıda özetlenen bilirkişi raporundaki tespitler Mahkememizce hüküm tesisi için yeterli olup, bilirkişi raporuna davalı idarece yapılan itirazlar yerinde görülmemiştir. Sonuç olarak, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı olarak ilan edilen alanın büyük bölümünün, Tanyeli Kavşak Projesinin ve bağlantılarının gerçekleştirilmesine yönelik olduğu ve yaklaşımın temelde kavşak alanının oluşturulması için arsa elde edilmesi düzeyine indirgendiği, 5393 sayılı Yasanın 73. maddesinde, kentsel dönüşüm projelerinin ancak kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek veya kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak amacıyla yapılabileceği belirlenmiş olmasına karşın, ilan edilen alanın bu Yasa maddesinde belirlenen tanıma ve amaca uymadığı, uygulanacak plan, proje ve programa ilişkin bir çalışmanın da yapılmadığı ve özetle, kentsel dönüşüm ilkelerine şehircilik ve planlama esaslarına aykırı olduğu açıktır. Bu durumda, Çankaya İlçesi Konya Yolu ile Çetin Emeç Bulvarının kesiştiği noktanın 5393 sayılı Kanununun 73. maddesi uyarınca "Tanyeli Kavşağı Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı" olarak ilanına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.09.2006 gün ve 2215 sayılı kararının, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, imar mevzuatı ve kamu yararına aykırı olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 1.602,20-YTL yargılama gideri ile AA ÜT uyarınca belirlenen 450,00-YTL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde Danıştay'da temyiz yolu açık olmak üzere 25.06.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi. BAŞKAN Berrin KARINCA 32818 UYE İsmail UĞUR 94873 UYE Mustafa UZUN 101772 YARGILAMA GİDERLERİ Başvurma Harcı Karar Harcı Vekalet Harcı YD Harcı Bilirkişi Ücreti Posta Gideri TOPLAM 12,20 YTL 12,20 YTL 8,40 YTL 19,90 YTL 1500,00 YTL 49,50 YTL ; 1.602,20 YTL İ.U.12.09.2008 A.E.12.09.2008